29 Mart 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
a Tiya Bekir B İndi kısma Mor hakin mahfuxdar. İTTİHAD v. TERAKKİ Nasıl Doğdu?.. Nasıl Yaşadı?.. No. 237 20-.-. 880 aaliğın Yanlış Telâkkisi Bazı ÖSON POSTA | Nasıl Öldü? Ihtiraslara Yer Veriyordu.. Fakat ne kadar dikkate şe- yandır ki, adına (Fırkacılık) na mını verdiğimiz (geçimsizlik) de, en evvel bu (ilmen ve fikren) yükselmiş (münevverler ) ara sında zuhur etmişti, Daha ilk münakaşalarda, me kadar kirli çamaşır varsa orlaya dökülüver- miti. Bütün © siyasi meclis o ve mahfeller, şımarık çocuklarla dolu birer mahalle mektebine benze- mişti. Fırka teşekküllerinin gayesi ise, (tenkit ve murakabe) maksa- dından ziyade, ( hükümeti devir mek.. Iktidar mevkiine. geçmek ) fikir ve umdelerini istihdaf etmişti. (Gi-mart), Balkan harbine tekad- düm eden günlerdeki isyankâr harekât, Balkan harbinin kaybe» dilmesi, koca Rumelinin on beş gün sürmeden elden çıkıvermesi, Mahmut Şevket ( Paşanm katli, (Cemiyeti hafiye)ler teşkili, (din ve şerlat ) maskesi altında halkın avam tabakasının hisleri tabrik edilmesi, zabitanın bir türlü siya- setten (o çekilememesi yüzünden ordunun matlüp derecede kuvvet kesp edememesi. (Hep bunlar, (fırkacılıkın yanlış telâkkisinden, şer ve ihtirasa alet edilmesinden ileri gelmemiş miydi?.. — Bunları yapanlar, eski fır- kacılardı. Bundan sonra teşekkül #decek fırkalarda bu haller görü- # Bu karışık hisler, fikirler ve hâdiseler biribirlerile çapışırken yeni bir vak'a daha olmuştu. 1334 senesi teşrinevvelinin 26- mcı günü, güneş gurup ediyordu. Galata rıhtımına yanaşmış olan (istella - Sanzi) ismindeki vapura, birtakım Alman ve Avusturyalı ellerle artık Istanbulda yapılacak biçbir işleri | kalmayan Alman ve Âvusturya askerleri biniyordu. Vapurun merdiveninden, yolcula- rın pasaportlarını muayene eden polis memurları birdenbire geri çekildi er, Ağır ağır merdivenden çıkan iki zate yol verdiler. Bu iki zat, polislerce meçhul değildiler. Ikisi de bir zamanlar polis müdürlüğünde ( bulunmuş olan, sabık valilerden Bedri ve Azmi Beylerdi.. Memurlar, bu eski âmirlerine hürmetle selâm verdiler; ve sonrada, pasaport- larım istediler, Bedri Bey, elil, et iy y, elile arkasım İşar: ğin Getiriyorlar. ©, Dedi. Bedri beyin bu bir tek sözü ve kat'i işareti o kadar kanaat bahşiş idi ki, Po'isler bundan şüphe etmeye İlzxum gör- memişlerdi. Bedri ve Azmi bey- » geçmişler, doğruca vapurun birinci kamara salona girmiş- “erdi... Fakat, aradan beş, on, on beş dakika geçtiği hilde pa- saportlar gelmemişti, İyice karam hk bastığı için artık vapurda ha- raket etmek üzere idi. İşte © zaman, Polis memurlarının içlerine bir şüphe girdi. Derhal deniz merkezine haber verildi. Telefonlar işliyor.. Passport dairesindeki memurlar | isticvap *dliyor, Bedri ve Azmi beyler namına pasaport çıkarldığına dair bir kayıt görülemiyordu. Ar tık, bu iki zatın pasaportsuz olarak gizlice memleketi — terk etmek istedikleri anlaşılmış, şim- di başka türlü bir faaliyet baş- lamiştı. Deniz merkez komiseri, Bedri: ve Azmi beyleri derhal Vapurdan çıkararak müdürüyete sevketmek için emir almıştı. Bir zabita kordonu, vapurun etrafını ihata etmiş.. Komiser vapura çıkarak Bedri ve Azmi beylere, müdürüyetin emrini tep- liğ eylemişti. Fakat bu eski polis müdürleri, » tebliğ (edilen em ri kabul edeceklerini söylemişler.. Vapur — süvarisinin o kamarasına İltica eylemişlerdi. Zabıta memurları, müşkül bir vaziyete odüşmüşlerdi. (e Vapurun süvarisine ve zabitanına rica edi- yorlar, bükümetin emrine itaat lâzımgeldiğini söyliyorlardı. Fakat aldıkları cevap, kısa ve kat'i idi; — Bu iki efendi, Alman san- cağına İltica etmişlerdir. Bizce teslimlerine imkân yoktur. Kendi rızalarile çıkıp giderlerse, birşey diyemeyiz. Fakat kollarından tw tup çıkararak sizejteslim edemeyiz. Halbuki, kapitolasyonlar çok- tan kalkmıştı, Ve bunun ilgasına dair olan ahtnameyi de - müttefik hükümetlerden-en evvel, Almanya hükümeti imzalamıştı. Fakat zabıta memurları, bu elheti vapur zabıtan beyetine bir türlü anlatamamış- lardı, Bu münakaşa devam ederken kaptan emir vermiş.. Vapur bare- ket etmişti. Büyük bir muvaffa- kiyetsizlikle (karşılaşan (o zabıta memurları, (mecburen (vapuru terketmişler, vaziyeti polis müdü- riyetine haber vermişlerdi... O zaman tekrar telefonlar işlemiye başlamış... Bu sefer işe, Merkez Kuman- danlığı ile karargâhı umumi de karışmış.. Derhal Karadeniz müs- tahkem Mevki Kumandanlığına emir verilmş. Vapur Büyükdere önünde tevkif edilmiş. Vapura bir heyet gönderilmiş. Bu iki zat, dışarı oçıkarılmadıkça (o vapurun hareketine müsaade edilmiyeceği bildirilmiş. * Arkesi var ) Bükreşte Bugünkü Maçlar üm Be Şeref, ak Pakel stan ece erin maçlar şunlardır; Şeref Alanında: Karagümrük - Sümer spor, Süleymaniye »- Ana- do'u, Fenerbahçe Alanında; Fener- bahçe - Vefa genç takımları, Fe- nerbahçe - Vefa B. takımları, Bisiklet Toşvik yarışları Yatanbul Bisiklet Heyinden; 1/4/935 Cuma günü saat 9 da yapı- lacak bisiklet teşvik yarışları proğ ramıdır; 1 — Yarış iki sınıf Üzerine yapı- lacaktır, 2 — İkinci sımf koşucular Meek diye köyünden hareket ederek Mas- lağa gidip geleceklerdir. 3 — Birinci sınıf koşucular yine Mecidiye köyünden hareket ederek Tarabya tepesine kadar gidecekler ve aynı yo'dan döneceklerdir. 4 — Yarşlara girecek olan ko- gucular 10/4/1935 O terihine kadar Beyoğlu Halkevinde İstenbul Bisiklet heyetine müracantla kayd olunma- lıdırlar. Kayıd Pazartesi ve Çarşam- ba günleri saat 5,30 dan 7 ye kadar dır. 5 — Koşucular kayıd o esnâsında kendilerine verilecek kartlarla yarış heyetine o müracaata (o numaralarını alacaklardır. Kartı olamıyanlar ya , giremez- ler. 6 — Yargı Federe kulüp azaları girebilirler. Müttefik kr p azası ola- mıyanlar yarışa giren 7 — Yapılan prog 4 mucibince aşağıda yazılı tarihle...» teşvik yarıp ları yapılacaktır. 12 Nisan (o 1935 cuma 26 w "o » ” ” ” gı, » ” ” ” Mesafe ve koşu yerleri de aynca bildirilecektir. Boks Barselo, 28 ( A.A. ) — Dünya tüy siklet şampiyonu Fredi Miller, eski Avrupa şampiyonu (o Kadrini'yi on ravontluk bir maçta sayı besabile yenmiştir. Türkiye Için Konferanslar Bükreş, 28 (A. A.) — stan- bul muallim mektebi ve Galate- saray lisesi (o profesörlerden B. Mamburi burada 3 konferans vermiştir. Bunlardan ikisi Türk san'atı, menşeleri, genişliği ve hususiyet- leri üzerine ve üçüncüsü de tarihi Ankara ile cümhuriyet Ankarası hakkındadır. Filmlerle ikmal edilmiş olan bu konferanslar Romanyada bü- yük bir alâka (uyandırmıştır. Konferanslarda bakanlar, diple- matlar ve mühim şahsiyetler bnlunmuşlardır. (Birçok (kültür kurumları: profesörü ( Bükreşe tekrar gelerek konferans vermeye davet etmişlerdir. Kooperatif Ayvalıktaki Kurumun Sermayesi Çok Yükseldi Ayvalık, 28 (A:A.) — Zira kredi kooperatifi yılık toplantısı yapıldı. Okunan planço ve veri- len izahata göre 1560 lira ile başlıyarak birbuçuk sene evvel teşekkül eden bu değerli kuru- mun bugüne kadar ödenmiş #er- mayesi 23 bin liraya yükseldiği ve 50.000 lira ikrazat yapmak suretile 14 ortağa azami yardı mını yaptığı memnüniyetle görük müştür. Bu parlak muvaffakıyet- lerden cesaret almarak (İleride kurulacak bir satış kooperatifine yüzde yirmi sermayesila — iştirak salâhiyet idare meclisine verilmiş ve (o muvaffakıyelleri & dolayisile iki idare heyetine teşekkür edil miştir. DI İşinde Öz Türkçeyi Çabuk Yap- mak Için Ne Yapmalı? Düşünceler Bir Cevap: “ Dil Kelimelerden İbaret Değil, Keli» melerden Kurulan Konuşma Ve Yazma İşidir. | Tekâmülü Zaman İster.,, (Baştahı 1 'nel yüzd ) Herhalde yeni kılavuzla Türk dili yeni cereyanına girmeğe baş- lamış olacaktır. Malâmdur ki dil kelimelerden ibaret değildir, keli- melerin terkip ettiği bir konuşma ve yazma İşidir. Bunun tekâmülü de zaman İşidir. Dil işlenerek tekâmül eder. Şimdi kılavuzun verdiği, ve sonra asıl lügatin vereceği kelimeler bu İşin temel malzemesini teşkil eder. Fakat bu büyük devrim işinin prensipleri tamamen hallolunmuş- tur. Bundan sonra Türk dilinde ecnebi dil kaideleri ve meselâ Arapcanın tasrifleri yoktur. Türk diline o malledilmiş her kelime bundan sonra dilin malıdır. Ve yalnız OO kendi gramer kaldelerile tarif olunur, ona göre kullanılır! * Muharrir Bay Ercüment Ekrem Talu da şu fikirdedir: — Bence bu kılavuz bize, Türkçe olup olmadığında tereddüt ettiğimiz bazı kelimelerin - tabiri caiz İse - tabiiyetini öğretmiş ola- caktır. Yani biz, öz dilimizi pü- rüzsüz konuşmak için, birtakım Osmanlıca tabirlerin O karşılığını bulacağız bu kılavuzda, Bunun faldeleri bu kadardır. Ve bu kıla- vuz, evgin (müstacel) mahiyette bir ileri adımdır. Dil devriminin, dört beş bin kelimelik bir kıla- maz. Fakat dediğim gibi, ilk ileri adımı teşkil eden bu kılavuzun arkasından bir de gramer neşredi- lecek, mastarlar tesbit olunacak tasrif kaideleri öğretilecek, ekler ve edatlar anleşılacaktır ki İş tas mamlansın, tamamlanabilsin! » eli Bay Orhan Selim; — Bence, “Türk hklar o kılavuzu, 2 Sa toplantının İşini sonuna erdirip bitirmesinden sonra; ve önceden çizilecek bir zaman içinde, çok geniş bir münakaşa mezuu olmalı. Kılavuz ise, bu münakaşadan sonra resmen neşredilmeli. Fakat, yeni buluşlar, araştır malar, ve hatta, yeni oi yarat- maları için her xaman açık bir kapı bırakılmalıdır. Çünkü, “kılavuz, pi çekecektir. Bu ana ein dil boyuna inkişafındap geri dur- durulamaz! * Muharrir Bay Valâ Nureddin; — Tarama dergisi, Türk dili nin geçirdiği inkılâpta büyük bir adımdı. Fakat, tabiatile tam bir iş değildi. Nitekim, ikinçi bir teşebbüste bulunuldu; Osmanlıca» dan Türkceye karşılıklar kılavuzu yapıldı. Elbetteki bu da tam ve mükemmel (sayılamaz. Nitekim bu; halkın mütaleslarının sorul- masından, ve sözlüğün şimdiden basılmamasından da anlaşılıyor zaten, Bu işin daha birçok istiha- leler geçireceği tabildir. Şimdi varılmış olan netice; fk günlerin tecrübelerine kıyasen pek daha munistir, Ve bu an için, ana hatları çizilmiş olan bu İş etrafında fikir beyan etmek faldesizdir. İ Zira, bundan sonrası, ancak © tatbikattan alınacak neticelere göre tayin bilir!,, $ sararemessamasasasmsmsnsmanssansil Kadın, Erkek İçin Ad Ve Soyadları Üniversite doçenileriaden Bay Maral Okay soyadı yasasına uygun olarak bir ğ seri esas ad ve soyadı bulup sıralamıştır. * Bunları bu siltunlarda hergün bir kısın. ğ yazacağız. Bu münssebetle Bay Maral Okey diyor ki * — Sönlerin birleşmesinden yaptığım bin beş yüz denli adlarla çalışırken, sekiden geçen bir bilget ber çağ gözü- mün önünde canlı deruyordu; Türklstanda okulda fen adında olan bir arkadaşım, Tosundan (birdenbire) Ağsam edın nlvermişti, Bu ad değiştir. me Mekkede olmuş. Arkadaşımın babam | rrken orada bu mi Ağrama çevrilmiştir. Aşağıda yimlan Türkçe adlardan ka” dınlar için uygun olanı (6) ve erkek için uygun olam (e) harfile gösterilmiştir. Yan” larında (a) harfi bulunmayan adlar de soyadı için elverişli görülmüştür., Dağkız Denirada en a Dekirkent Demir Dolmuşay (6) Demirer Dağgöl Dağgöl Denizkaya Dültan Demirbaş ' Demirkaya © Demirdağ e Denizkiyı Dolanay Ğ Duğkuş (4) O Dağçam Demirt Demirkapı Doğkapı © Demirin O Elkam Desnizköpükfk) Erkat Demiryol Dağçay e : Demirköy Değin ya das Erverdi 3 Bikerlar” Bezi pi Elgöl » Denizda ga Denlzkız (4) Erktem Dağyol Dağtaş gal Demirgönül(e) Demi: (ei Dilimin © Değme” Ere | Doluay (&) Demirbaşlık ği i a) a Deniskoy Demirdağ Ç Erpo'at vİ Dağet Dağyurt Eilteğ ii < Doğangönül © Damayol | Erdağ i Dağermt azık Erbaş i Demirel Dağkıynak ( Erkoy z Elkut Eredil ey |” Erkydn Elönş Erka. f Ertükel (e) © Erkkiyi Bebi k kornam El ei Eldi van Eray > ilim) e Eski Erk; .Y N Evet 9 Erdem; Erbain A Erkverdi Fay d Erika kan Egemverdi — Erkveni | Fibayrak Erkyön Erbulak : Erkkut a he Ergönül Ersoy Eryol Erkama &) Ea Yatar el 5 Ezdil (e,s) Erkdalga Eltan k ii p Yurtta Taleba Sayısı Ne Kadar Arttı Yurdumuzda 1923 den 18336 kadar ilkmektep erkek tale adedi 250 binden 360 bine, kz talebe adedi de 50 binden 201 bine çıkmıştır. Yüksek mektep: lerde ise vaktile 750 yerine 11500 kız talebe ve 6000 yerinede 52000 erkek talebe sayılmıştır. b Vapurcuların Mazak -g Vapurculuk Şirketi umumi beye allık toplantısını yapmıştı er bir ele ran kazansi bir milyon küsur liradır.
