19 Ekim 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

10 - Birinci teşrin Ziraat Bı!gısı ) SON POSTA llnnyada oıup Bitenler Bilmecemiz Bakımsız Kalmış Bir Otomobil Kaça Alınıp Kaça Satılır? Geçen Bilmece- Pariste Açılan Yeni Sergi Münasebetile Yapılan Bir Hesaba Göre Muharebeden Evvelki Altın Kıymetini Üç Defa Kaybeden Yegâne Mal Otomabildir Bir Acentenin Temin Ettiği Kâr Ne Olabilir ? Zeytinliklerin Ihgası -—-2- Bursada, Çekirgede 47 numarada oturan Erdoğan beye: Uzun zaman bakımsız kalmış zeytin ağaçlarını diriltmek - için yapılacak işlerin bir kısmını geçen yazımda dikkatle okuduğunuzu biliyorum. O yazıda ilk senenin işlerini bitirmiştik. Bugün de o yazıdaki sözleri hatırlıyarak ikinci ve üçüncü senelerin işlerini oku- yunuz: 7 — İkinci sene, belleme, aralama, piçleme, gübreleme işle- rinde hiçbir. fark göstermeden bunları tekrarlıyacaksınız. Farklı olan sadece budama işidir. Bu seferki budama ile artık ağaçları mahsule hazırlıyacağınız- dan dikkat ve himmet artmalıdır. Geçen seneki kuvvetli budama üzerine birçok genç filizler fırça gibi fışkırmışlardır. Bunları o su- retle seyreltmek lâzımdır ki hem en kuvvetlileri — seçilmiş olmalı hem ağacın ortası kâse gibi açıl- miş olmalıdır. Zeytin ağacı senede 5200 - 5300 derece gibi çok yük- sek bir sıcaklığa muhtaç oldu- gundan mümkün mertebe bol hava ve güneş alacak bir şekil vermelidir. Yeni keşifler göster- miştir ki iyi bir mahsul; ancak geçen sene bol güneş ziyası gö- rerek bu güneşten damarlarına kuvvet toplamış ılı.llın!ıı alın- maktadır. 8 — İşe başladığınızın Üçün- Cü senesi geçmiş hizmetlerin ilk mükâfatını elde edersiniz. İlk se- menin bakım hizmetlerini tabli bu sene de tekrarlıyacaksınız.. Zey- tin, iki senelik dallar Üzerinde meyva verdiğinden evvelki sene- nin dalları bu sene meyva tutar- lar. Bu hali şeftali ağaçlarında da görmüşsünüzdür. Fakat şeftalide iki senelik bir dal herhangi bir sebeple meyva veremezse bir daha meyva tutamadığı halde zeytinde mutlaka meyva vermek işstidadın- dadır. Bu noktayı göz önünde tutarak bundan sonraki senelerde daima genç ve iki senelik dalları ağaçta bırakarak, eski meyva vermiş dalları ortadan kaldırmak usulünü güden bir budama yapa- cağınızı unutmayınız. Böyle hare- ket eder, diğer bakımlarda da kusur etmezseniz ağacın kuvvetini en iyi şekilde kullanmış ve binne- tice en çok mahsul almış olür- sunuz. ©9 — Hulâsa uzun zaman ba- kımsız kalmış ağaçları İhya etmek için şu İzahattan anlaşılıyor ki bir hayli zaman dahi mahrum kaldığı bakımı ödemek gerektir. Emin olmalısınız ki ihmal edilmiş bakım- lar ödenince ağaçlar eski derecede vergiye ve bu İşte fenne ayak uydurulursa eskisinden daha çok vergiye başlayacaktır. 10 — Şunu da İlâve edeyim ki Bursa mıntakasında görülen zeytin sineği, pamucak vesaire gibi birtakım zeytin haşere ve hastalıklarına karşı uyanık - olup sırasında — lâzımgelen — tedbirleri almak bu İzahatın sonlamacıdır. Not: Zeytincilik hakkında türkçe yazılmış müstakil bir kita- mız maalesef yoktur. Müşkülleri- nizi bize sormakla o İhtiyacınızı şimdilik — giderebillzsiniz. — Diğer taraftan size pek yakın olan Zi- raat mektebindeki kıymetli hoca- lardan çok istifade edersiniz. Ye- ai Tüörkiyenin her Her yıl birinci teşrin ayının ilk günlerinde Paris şehrinde bir otomobil sergisinin açılması öte- den beri mutat — olmuştur. Bu sergi beynelmileldir, Fransız fab- rikaları gibi ecnebi fabrikaları da bir yıl içinde vücude getirdikleri otomobile ve teferrüatına mütc- allik yenilikleri burada — teşhir ederler. Yeni müşteri kazanmıya çalışırlar. Bir hesaba göre bu sergiye girip çıkanların sayısı 4 milyonu geçer, içlerinde komşu memleket- lerden sirf bu merak - dolayısile gelen — yabancı — misafirler de görünür. Bu ziyaretçilerin hepsli de otomobil alacak olan, hattâ uzak bir atide alması ihtimali olduğunu düşünen kimselerden mürekkep olduğu — zannedilmesin. — Yüzde doksan dokuz buçuğunun vaziyeti sanayide vücude getirilen yeni- likleri görmekten ve bu yenilik- lerin karşısında iç çekmeden ibarettir. Mamafih iddim edildiğine göre etomobil gittikçe ucuzlamaktadır. Hattâ kısa bir zatman içinde fakir Sergide teşhir edilen ot0 bir ailenin bile kullanabileceği bir vasıta haline gelecektir. Yıp- rama ve kullanma masrafı tram- vaydan, otobüsten ucuza mal olacaktır. Otomobil fiatlarında görülen ucuzlamanın derecesine gelince, bir Fransız muharririnin yaptığı uzun tetkikattan sonra vardığı meticeye nazaran bugün bütün dünyada —muharebeden evvelki kıymetini — otomobil — derecesin- de kaybetmiş hiç bir mal yoktur, — hatta — içtiğimiz — adi su da dahil olduğu halde, filhaki- ka muharebeden evvel 20, 30 r zira- atçisi tenevvür — etmek istiyen ziraatçilere yardımı vazife ve zevk bllir. Toprağınızi tahlil ettirmek istediğinizi de yazmışsınız. Fakat buna niçin lüzum gördüğünüzü söylememişsiniz. Bu cihetl bildi- riniz ki size bir fikir verebileyim efendim. Çifiçi x Sıvasta Nüri Beyet Mektubunuzu aldım. İsteğinize etraflıca cevabı gazotede vere- ceğim efendim. () Zirast hususundaki müşküllerinlei serunuz. Sen Posta'mıa (Çifiçi) el vine cevap verecektir. beygir kuvvetinde iyice bir oto- mobilin kıymeti takriben (200) altındı. Bu otomobilin elektrik tertibatı, kol çevirmeden bir düğ- me vasıtasile işleme tertibatı, elektrikli projektörleri, ön teker- leklerinde firenleri yoktu, hulâsa iptidai bir şekilde idi. Halbuki şimdi 20, 30 beygir kuvvetinde iyice bir otomobilin kıiymeti (300) altındır. Fazla ola- rak bu 300 altınlık otomobilde elektrik tertibatı, kol çevirmeden işleme tertibatı, dört tekerlekte firen, amortissör gibi. 20 senelik tecrübenin — fenne kazandırdığı bütün yenilikler mevcuttur. Buraya kadar bahsettiğimiz fiyatlar Fransa fiatlarıdır. İngiliz, hele Amerika fiatları Fransanınkilerden muka- yese edilemiyecek derecede azdır, yarıdan da noksandir. Kuvvetçe biraz daha zayıf, lükste ise mu- tedil olanlar işe büshütün ucuzdur, Meselâ bu cinsten işe yarayacak bir otomobili ( 70 ) altına almak kabildir, ki kâğıt pın ile nihayet 700 lira eder. * Avrupada ve Amerikada bu fiatlara satılan otomobillere bizde istenilen fiata gelince, Arada ak-« lın kabul etmiyeceği derecede azim bir fark vardır. Bu farkın birinci sebebi otomobil satan tl- carethanenin beher - otomobilde hiç değilse 500 lira kazanmak arzusudur, ikincisi de gümrük resmidir. Daha vâzıh olmak için bir misal zikredelim: * İks ,, otomobilinin fiatı A- merikada, fabrikada teslim 750 dolardır, bizim paramızla 904 lira eder. Fabrikadan buraya nakliyesi ve ambalâjı 156 liradır. Yekün 1060 lirayı bulur. Bu otomobil 1000 kilodur. Kilosundan 35 ku- ruş gümrük resmi alınır, 350 lira eder, muamele vergisi ve teferru- atile bu miktar 500 liraya çıkar umum! yekün 1560 liraya dayanır. Fakat bu otomobilin İstanbulda satış fiatı ne olsa beğenirsiniz? 2500 liradır. Bu münasebetle gümrük tari- femizin, bize göre değiştirilmesi lâzım gelen bir hususiyetine İşa- ret edelim: Sikleti (900) kiloya kadar olan nisbeten küçük otomobiller ne- dense lüks sayılmıştır. Bunların beher kilosundan 75 kuruş resim alınır, — sikleti 900 kilodan 1200 kiloya kadar olanlar vasat otomobil sayılmıştır, bunla- rın kilosundan ( 35 ) kuruş, yani yarı yarıya —eksik resim alınır, sikleti 1200 kiloyu geçenler tekrar lüks sınıfa girer, gümrük resmi 75 kuruştur. — Bu tasnife — göre netice şu olur ki, herkesin kulla- nabileceği alelâde otomobillerle gümrük resmi fazla, herkesin kul- lanamıyacağı pahalı otomobille- rinki eksiktir. Daha açık söyliye- lim: Basit bir otomobilden 500 lira gümrük resmi alınır, iyi bir otomobilden ise 250 liradır. Bize öyle geliyorki bu nisbet tamamen aksi olmak lâzımdır. * Bu izahatı okuduktan sonra hatıra gelebilecek muhtemel bir suale da cevap verelim: Müşteri ile fabrika arasında tavassut eden ticaretbanenin bu S00 ilâ 1000 lirayı bulan fahiş kârından kurtulmak için istenilen otomobili doğrudan doğruya fab- rikadan getirtmek hem mümkün- dür. Hem de değil. Daha doğrusu biraz güçtür. Fabrikaya doğrudan doğruya bir mektup yazarak sipariş verir- seniz, burada komisyoncusu mev- İlerden birkaç nümune.. cut değilse mesele yoktur, gön- derir. Fakat burada komisyon- cusu olmayan otomobilin yedek parçası da yoktur. İlerde lâzım olursa getirtmek icap — eder, Za- man meselesidir. Temin edilecek kâra mukabil bu mahzur vardır. Buna mukabil eğer fabrika- nin burada komisyoncusu — varsa göndermez, oradan alınız, ceva- bını verir. Fakat bu şeklin altın- dan kalkmak ta mümkündür. Geçenlerde bir tanıdımığız tatbik etmiş anlatıyordu: — Fabrikadan — lstanbuldaki acentesine müracaat — etmemizi tavsiye eden mektubu alınca, he- men Nevyorkta bir ihracat komis- yoncusu ile temasa geldim. Oto- mobili oradan alıp bana yolladı, ve bu suretle malı tamam 900 lira eksiğe almiş oldum. Fakat buradaki acente haber alınca, 900 İirayı kaçırdığı için kızmış, bana günlün birinde küçük bir düğme lâzım olmuştu, yoktur, demesin mi? Bereket versin baş- kalarını gönderip aldırmak yime müömkündü. ,, Görülüyor ya, herşeyde ihti- kâr vardır, fakat biraz gayretle sebatla Öönüne geçmek daima mümkündür.Fakat hakşinas olmak için şurasını da kaydedelim: Şeh- | mizi Doğru Halledenler Birer küçük sulu boya al, caklar: Ecenköy Ethem EL caddesi 106 Cihat Selim, Küleli eri İisesi son sınıftan 1640 Hulusi, Salıhli Al- tınordu İlkmektebi 5 inci — sınıf 597 Küâzım, Sıvas erkek İisessi * 3. A. dan 809 Cevdet Bey ve Hanımlar. Birer kart alacakları Ankara İçhisar Alâcddin maballesi No. 9 da Belma, Deverak mahkeme zabıt kâs tibi Hasan Ef, kızı Sabahat. Ankıra Tabakhane Boyucı çıkmaz #sokağında No, & te Mehmet Kemal, Kastamonu P. T. T. baş müdürüyet aystiyat me« muru Hidayet Bey kımı Sükran, İstane bul Kabasakal Akbıyık Hamam sokak No. 25 te Asaf, Muhtelit rum kız İlk mektebi 4 üncü #ımıf — Zoi Yigantu, Tstanbul birinci İlkmektep talebesinden 134 Mehmet, Kouya Akifpaşa mektebi talebesinden 27 Kadriye, Ankara mw hasebei htsusiye müfettişi Ethem Bey oğlu Reşat, Konya Akifpaşa mektebi 587 Sırtı, Konya İsmetpaşa mektebi 627 Kamal, Devrek mahkeme - zabit kâtibi Ahmet El. oğlu Mehmet, Yoz« gat İsmetpaşa mektebi talebesinden 71 Rüştü, Galatasaray İisesi 40 Suat, Nazilli maarif memuru — Ahmet Bey kızı Nezihe, Konya Gazipaşa mektebi Binci sınıf — 1002 Nurullah, — Gerede bakkal Kümil EL oğlu M. A. Baki, Devrek İsmetpaşa- — mahallesinde Mustafa Paşa Zade Ahmet Et. oğlu Sılıııımn, İsparta Camiiatik mahallesi No, 27 Şehime, Tarsus Hayat ec« ıınoımıiı- Hasan, Zonguldak ortamek« tep talebesinden 144 Muharrem, Dürte yol Hacı Mistik oğlu Fehmi, — Uzüne köprü Kutuluş caddesi kahveci Muse tafa EL kardeşi Hatice, Ankara Ana- fartalar caddesinde Beyoğlu pazarında Şükrü, Kayseri Kolordu evrak müdürü Nürettin Boy oğlu İhsan, Kasmpaşa Firın sokak No. 46 da — Lâtif Ömer Bey ve Hanımılar. geverreeeeseserdeceerAnAAAAAERUNAA FesnmSENAA eeerserencenAE Yeni Noşriyatı Yeni Adam'ın 42 inci sayısı Fir« devsi bulıxı altındaki bir kapak ve üzerinde düşünceler,, le muanin İçinado bu mevza Üzerinde İbrahim Hoyi Beyin bir yazısı ile “İrangiiri, isimli büyük bir tetkik bu- lunmaktadır. Mecmüanın diğer zengin münderecatını — İzmail Hakkı Beyin “Moallim mekteplerinden Üniversiteyo koşün,, - Dr. İzzettin - Şadan Beyin “Sizofreni,, Abdülfeyyaz Tevfik “Are tiyat,, Nüvit Osman Beyin “Gözün görmediği ışıklar,, İsimli yazıları ile ressam A, Sırrı Beyin dikk«te değer resimleri teşkil etmektedir. Muzik ve san'at hareketleri — Bu isimde yeni çıkmıya başlıyan meomuanın ikinci sayım da intişar etmiştir. San'atın her şubesine temas eden yazılar vardır. İzmir. Rehberi — İzmir va ha« i Asarıatika Muhipleri- Cemiyeti, de (260) küsur sayfalık tarihi, iktsadi ve mahalli malümatı r kitap çıkarmışlır.. Cemiyet neşriyatından 11 inci eser olarak bazıe lan “İzmir Rehber,, nde eski tarihin İyonya'nın, — Kolyainın — medeniyetler şiği olarak Ege mıntakasının İzmir varındaki 104 kadim gehrin tarihe çeleri anlatılınış ve kitaba bu şehirle- rin bulundukları mevkiler da bir harita ilâvesile gösterilmiştir. İzmir A ka Muhipleri Cemiyetinin — selâhi bir heyeti — tarafından — ve Dr. Prof. Keil'in yardımile yazılan — bu mühim eser, ciddon bütün memleketi alâkadar edecek kıymettedir. Fiatı (100) kuruş- tur. Okurlarımıza — tavsiye ederiz, İzmir. Panoraması — Aym eemiyetin 1Sinci neşriyatından olan bu küçük kitap ta kısa fakat özlü malümatı havi olarak çıkmıştır. İçinde yeni ve eski İzmicin birçok — güzel resimleri vardır, rimizde fabrikanın resm? acentesi olan ticarethanelerde bu yukarda kaydettiğimiz ihtikâr mevcut de-