18 Mayıs 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

— Her hakkı mahfuzduür. — vöNeLentaeLAN EASMEKSECESEnERELEDenanAe Dördüncü Kırsım No, 94 S ON: POSTAY * Nasıl Doğdu?.. Nasıl Yaşadı?.. 18.5- 984 — Nasıl Öldü?.. İtalya Hükümeti İlânıharp Edip Zelilâne bir teyeki biyete, şerefli bir ölümü tercih eden — birçok h kalplerinde derin diyorlar: kül ve mağlü- amiyctperverler. bir acı hisse- Oraya bir karışçık olsun yolumuz olsaydı.. Diye inliyo kissedenler, sebebiyet rlardı.. Bu teessürü bu meş'um vaziyete e verenleri de — ihmale etmiyorlar; onlara da küfürler ve lânetler yağdırıyorlardı. Bütün böyle fevkalâde zamanlarda ol- duğu gibi yine birtakım dediko- dular - almış yürümüştü, kâmilen muhali taşan bu sözler, Hemen flerin muhitinden bir iki gün zar- fında pek iğrenç safha :&lmüıku. Avamı sinirlendirmek, ııkn_me:ıe İttihat Terakki miyeti aleyhine harekete geti , getir- ::îıt_:te_!“ffltn hakiki ve Meşru iileri bir tarafa bırakıyorlar; lara dö- ve " , Façıyorlardı. bu meş'um rivayetler, nc:;gışıınn süretle tebellür et"iril .yeş “a nilmişti: n SDi Almanya lmperıtonmun teşvikile hühatçılır Trablusgarbı talyaya satmıya karar verdiler, unun için de Hakkı Beyi Roma- Ya sefir tayin ettiler... Hakkı Bey, maya gilti. İtalyanlarla pazar- lığa girişti. Fakat bu işi yalmız başıma beceremedi, Onun için, l—_l.lılu Beye yardımcılar gönde- rılme.k lânmgeldi. Onun Tesmiyesi dolayısile bizzat temas edemfyeccği yerlere girip çıkmak Ve görüşemiyeceği adamlarla gö- Tüşüp konuşmak için bu işe (bu gibi dekayıkı ahvale vâkıf ve ta- Fafeynin mazharıitimat ve emni- yeti olan bazirgânlar) gönderil. mesi icap etti. Selânik meh" Karasu efendi ile Farmasonl, rüesasından Metr Salem, Bizlice ılıiyıyı gönderildiler. Sefir Hakkı B. ile birleşerek meseleyi gerek İtalyanları ve gerek - İttihatçıla. rı memnun edecek şekilde hal, lediverdiler. — Sonra — İstanbula gelerek Romada hazırlanan Pro- gramın .tılbikiııe geçilmesi lâzım 'eıqiğînı söylediler. Bu Program ı-_ıubiııcu Hilmi Paşa, iskat edil- i. Ounun yerine, sefir Hakkı Bey ::ı;ı_ı'ı Tütbesi tevcihi ile sadaret vkline geçirildi... Hakkı Paşa îıuduet sandalyesine oturur otur- K :l):oîıııın tatbikine başlandı. Bıhıui' b'—ı vesaikın imhası için ğe ekle e vakdınılda. . Sonra ğ gizli - maksadın takibine b anıldı. Trıb!usgu i Ze P vali ve kı- ö y l“:ıııı'lıııı nlı'u (Müşiri îelimn!ed- sıfatı usu ların da mahrum — bi için askeri d:bboylamıı?:ığn:ğ lâhlar İstanbula istenildi. Askerin büyük bir kısmı Yemen'e gön- derildi. Hatta, İtalya donanma- sına mukabele ve müdafaa edil- m.ernck için istibhkâm kumandanı bln&:—ışı Vahit Bey İstanbula cek bedildi. Bütün bu işler görülüp te Tablusgarp — artık müdafaadan amea mahrum bir hale ge- Binga tirildikten sonra İtalyanlara : — Buyuürun.. Her şey hazır- dır. Hemen ilâmıharp edin. Trab- lusgarbı, Bingaziyi işgal eyleyin. Denildi. İtalya hükümeti de, âdet yerini bulsun diye bir nota gönderdi. Sonra da ilânıharp ediverdi. Tabildir ki bütün bu rivayet ve iddialar, hiçbir. asıl ve esasa istinat — etmiyor; böyle tehlikeli bir zamanda memleket dahilinde nifak uyandırmak ve bu suretle de İttihat - Terakki fırkasını devirerek hükümet mevkini ele almak isteyenler tarafından uydu- ruluyordu... Ekseriyeti cahil ve muhake- mesi kıt olan halkın ruhu üzerin- de çirkin bir tesir husule getire- ceği şüphesiz olan bu propagan- dalar; İttihat rüesasınm manevi- yatında da bir sarsıntı hasıl edi- yor; derhal bu iğrenç iftiraların önüne geçmek ve halkın dima- | ş;'s':* Uyanan şüpheli — hisleri ih etmek lâzım geliyordu. sırada, senelik içtimamnı ziyi İşgal Etmişti Trablusgarbe çıkarılan İtalyan askerlerinin ordagdâhı aktetmek için Selânikte toplanan kongrede bu mesele sureti husu- siyede mevzuubahs edilir edilmez, Trablus ve havalisinin şiddetle müdafaasına karar verilmişti. Fa- kat bu müdafaayı, harp meydan- larına ordular göndermek sure- tile tatbik etmek artık mümkün değildi. Buna binaen cemiyetin, vatanperver zabitlerin hamiyet- lerine müracaat etmesi; ve om- ları gizlice —Trablusa — gönde- rerek oradaki asker ve ahali kuvvetlerile müdafaaya girişmesi takarrür etti. x İtalyanlar, askerlerini Trablus- garba kolayca çıkarmışlardı. Çün- kü bu iş için senelerdenberi ha- zırlanmışlardı. İlâmıharp gününe kadar Trablus, Bingazi, Derne vesair yerlerde bakkal, kasap, doktor, fabrikatör olarak tanınan İtalyan zabitleri; İtalya askerleri karaya ayak basar basmaz der- hal sivil elbiselerini asker ünifor- masile değişmişler.. (Arkası var) RADYO — (HS m) 1910 kora N bahis'er, 2108 Vargova 'et tarafından eenfonik kon- masikii ” TSNkisi, müsahebe, 2405 BÜKREŞ — haberler, plâk, 14 :::'" ya 19.15 radyo orkestrasa, 20 Ü, , v 20.20 plâk, kenferana, 21 ch.,' ..'—'ıl.".::.ü rinden tegannill p yane konseri, musahabı TLAS teganalli konser. 2218 saksofon — solo, haberler, MOSKOVA — (I724 m.) 19.30 musiklli maştiyat, konleranı, Ti tegannili konser, BUDAPEŞTE (550 .) — 18 Budapeşte konser orkestram, 20.35 operadan OpSra tomaili, K _""AM—(sıı m.) NL1S könser, 21 h::""ll (teozann li), 7230 çarkır *Yana, 2455 plâk, boz; naklen bir dar, — Mö7m) 18 popüler har sahabe, 21 Zagreplen nakli, , 2830 dant mesik'el, TERHAUSEN, — (S a) hlsler, 2115 piyane - 2? skeç, musahabe, en İtalyan halk şarkır ları, 23 siyasi hal genlikleri, PRAG — (407m.) 13 kuvrtet hkanseri, müsalabe, 2010 pli n 2345 hafif musikt kn:ıl:l, LMENE A Ha 19 Mayıs Cumartosi İSTANBUL — 1880 fransızca dera, 19 Fahretiğ Kerim Bey tarafından — (lek hifzir tahihi burt Refik B,, kemençe levres B., Fikre 'Safi: fından #por hakkında Lorsa hacerleri, 71.15 Nectp Yakup #trasm tarafından mülr Yalli ener er, VARŞOVA (1415) — 1735 hafif mw #İki, muhtelif meşriyat, 21.05 piyano konseri, (Po onyalıların eserlerinden), 2140 müöse- senfonik konser, 23 fransızen 2315 hafil musiki, 4 Mmüsahabe, musikisi. BÜKREŞ — (364 m.) 13 barsa, plük, haberler, p'lk, 18 orkesira pPopüler musiki, ha erler, 1913 orkes ranın devami, Üniver: te derel, 20.20 p'Ak, konferana, Ti Mine * (togansi), 22 Radyo orkestrası, mu. » 22.20 orkestranın devamı, haberler, Ahvehane konseri. MOSKOVA — (17 m.) 19.30 konser taganalli, 22 muhtelif dilerde neşr yat, BUDAPEŞTE — (550 m.) 18.30 popüler, 19.30 Berend sa'on takıma, 20,30 musahaba, Ti Viyanadan mak'i, 1330 Veres slgan ta- kımı, 2420 kahvehane konseri, VİYANA — ( 507 m ) 20 kasa haberler, 2015 garkılar, 2105 “Te' essümler D yarı, öperet Franz Lehâr, 2320 haberler, 7333 dans plâkları. BELGRAT — (37 m.) 2040 keman könseri, 71,10 musababe, 21.40 Sırp gecesi, 2X.10 haberler, vadyo Orkestram. KÖNİSVUSTERHAUSEN — (1S71 m) 19.15 aktünlite, 19.25 Brahmas'ın aşk şarkı- telif, 20 hak komikleri ve vme 5 '::,';,'.".";'ı musahaba, 7110 dans mer #ikisi, 24 haberler, 24 dana musikisi PRAG — (470 m.) 15.05 musiklil a'man- €a meşriyet, n.s..ıı.n:m _ı:ııı konser. $ karış k konmer, plâk, 7330 gece Kenseri 've dana parçaları, vÜDE sahal 2115 k şedit bir muhalefetle karşılanmıştı. afiye H.), l Bugünün Meselelerinden ı | Sayfa 9 j Vehhabiler Ve... ( Baştarafı 1 inci :;r:;'ı_)“—— mez derhal Mekke ve Medine camilerinde bu mesele hakkında vaazler icrasına başlamış; lâkin Abdülvehhabın ilk programının hülâsası şundan ibaretti: — İslâmiyeti, safiyeti asliyesine irca etmek. Fakat bu, nası! Tabiidir ki bunun için bir esaslar tesbit etmek — lâzımdı. Ancak bunları - zahiri bir taassu- bun en kuvvetli kaynağı olan - Hicaz havalisinde meydana çe karmak mümkün değildi. Buna binaen, Abdülvehhap vatanı olan çöllere avdet etmiş; orada saf bedeviler — arasında mefküresini yaymak, kendisine emin bir mer- kez ve istinatgâh — yapmak istemişti. Abdülvehhabın bu teşebbüsü, çarçabuz matlup olan meticeyi vermişti. ( Elderiyye ) vahasının * ve bütün ocivarın - en nüfuzlu bir şahsiyeti olan (Mehmet İbni | Suut) ismindeki zat, Abdülvehhabın akidesini kabul etmiş; ve bunun bütün Necit kabileleri arasında intişarına var kuvvetile müzaha- ret eylemişti. ğ Yeni mezhebin piri ise, mef- küresini Bedeviler arasında yay- mak için çok sıkıntı çekmemiş- &. Çünkü onun telkin ettiği pren- sipler, çöl halkının boşlarına gi- decek şeylerden ibaretti. Abdülvehhap Mekke, Medine, Mısır ve Bağdatta yaşayan islâm rical ulemasının ipek eibise- ler giydiklerinden, şehirler halke nn şarap ve tütün içtiklerinden vakitlerini ateşli dilberlerin sine- lerine yaslanarak — saz ve şarkı dinlemekle geçirdiklerinden, çöl- lerde milyonlarca insan açlıktan” ve sefaletten kırılırken şehirlerde mezarların altın, gümüş işlemeli örtülerle — süslendiğinden — şikâ- yet ediyor; (Hac) ın vesair farz- ların şeraitine fesat karıştığını ileri sürüyor. Hele ( Sünnet ) namına ihdas edilen bir takım gayritabiilikleri reddederek Pey- gamberin asrında görülmiyen bu bidatlerin saliklerini küfrülhât ile ittiham eyliyordu. * Abdülvehhabın bu prensipleri, çöllerin aç ve sefil mahlüklarını şehirlilere karşı infial ve ihtiras hislerile tahrik ederken, bunlar- dan haberdar olan şehirlilerin de nefret, korku ve heyacanı artıyor; bu yeni mezhebin salikleri aley- hine büyük bir endişe ve cereyan uyanıyordu, Mısır üleması, Abdülvehbabı Mısıra getirtmek, onu dinlemek hakkında şiddetli bir hüküm ve- rerek bu korkunç akideleri orta- dan silmek istemişlerdi. Fakat zeki AbdMVehhıı:u:: tuzağa düşmemiş; en ceri lıvıîıındu:ı_lkî zati tarafından meb'us olarak Mısıra göndermişti. Bu ild meb'us, Mısırda (Camiül- ezher) de Mısır ülemasile karşı- laşmışlardır; Yaptıkları münazıra- larda bütün ülemaya galebe çal- mışlar; en büyük aleyhtarlarını bile, kendi akide ve prensipleri- nin doğruluğunu tasdika mecbur bırakmışlardı. olacaktı?.. * Abdülvehhabın mezhebi, Ne- cit çöllerme de bir sükün “ver . İbnissuut mişti. Senelerden beri biribirs lerile — mücadele eden kabi- leler aralarındaki husumeti ter- ketmişler; Abdülvehhabın açtı- ği bayrak altında birleşmişlerdi. (Vehhahi) mezhebi az bir zaman zarfında adeta dini bir hükümet halini almış; artık, Bağdat ve Hicaza doğru yayılmıya başla- mıştı, Mekke şerifleri, mevkilerinin sarsıldığını görüyorlar, kendilerini iskat etmek ihtimali kuvvetlenen bu yeni cereyanı söndürmek istiyorlardı. Fakat, bunu kendi başlarına yapamıyacaklarını anla- mışlar, işe Osmanlı Hükümetini de kanştırmışlardır. Babıâli Mek- ke şeriflerinin tahrikâtına aldanır yor; bu hilekârlığa körü körüne alet oluyordu. Mekke Şerifi (Galip), Bağdat Valisi ile gizlice anlaşmış, gerek bizzat ve gerek o vasıta ile gönderdiği — lâyihalarla — devlet ricalini — kandırmıştı. — Nihayet Osmanlı hükümeti barekete gek miş; ( şeriati islâmiyeye lıcıVİı.) ile ittiham olunan (Velıhıb!) lerin tedibine — ve llul“l’k"i'"_ıı de lâğvına karar verilmiş idi. Bu moksadın temini için de Türk ve Mısır orduları birleşecek, Veh« habilerle — meskün olan Necit çöllerine sefer edecekti. (Arkası var) Telefon Şirketi Ve Rüşvet Meselesi ( Baştarafı 1 inci sayfada ) Müdür M. Andersen pek zi- yade meşgul olduğu beyanile bu müracaate, bilvasıta şu ceva- bı verdirmiştir. — Hâdiseyi biz de “b.'. gazetelerde görünce hayret ettik. Ne Mtr Salem, ne de Leon Faraci Efendi Ankaraya şirketimiz tara- fında gönderilmiş değillerdi. Bu zevatın şirketimizle hiçbir alâkaları yoktur, diyemeyiz. Fakat böyle bir iş için kendilerin ne talimat verilmiştir, ne de biz, olup bitenden haberdarız. Hâdi- senin mahiyeti esasen bizce tas mamen — meçhul bulunmaktadır. Bu hususta matbuata bir tavzil- name göndermeyi düşünüyoruz. Başka şirketleri zannaltında bırakmak fikri aklımızdan geçmez. Bununla beraber böyle bir hâdise olmuşsa, başka bir şirket yerine bizimkinin ismi yanlışlıkla mevzuu- b'hâ:l"'.m üzerine muhami- rimiz, ::îıîf edilen Mtr Salemle Leon Faraci Efendinin heıhın.gi bir iş takibi zımnında l_ıle[on şire keti namıma bareket edip edeme- yeceklerini sormuş ve şu cevabı __' K:ıt'iyuı.. Telefon şirketi bu zevattan hiçbirine, hiçbir su- retle. bir vekâlet ve salâhiyet verimemiştir. Finlandiya - Türkiya Finlandiyanım Aboy Ticaret Odast Başkâtibi M. Gadolen şebrimize gel- miş, Ticaret Odası erkânı ile görüşe müş, bazı malümat almıştır. YAKUT en iyi cine krem, —— gece ve güodüz kremi, — — en müşkülpesent müşterilerin kremi,