7 Eylül 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 13

Ziya Şakir İTTİHAT » TERAEKKİ — Her hakkı mahfuzdur. — Nasıl doğdu ?.. — SON POSTA Nasıl Yaşadı?.. Nasıt Öldü?.. Mustafa Kemal Beyin Fikirleri Bir Ses: -Meclise Mustafa Kemal Bey Riyaset Etsin! Bu gidişle vaziyetin çok bü- Yük — tehlikelere” doğru — yürü- düğünü izah eden — Mustafa Kemal Beyin fikirlerinde büyük bir isabet — görüyorlardı. Man- Yaği zade Refik Bey de artık Merkezi umulye devamı seyrek- leştirmişti. Cemil B. vasıtasile hmıhğı Mustafa Kemal Beyle sık sik görüşmek ve dertleşmek istiyor, Yakit buldükça o da Yonyo ga- Zinosunun üstündeki salona devam ediyordu. e Bu sirada, Prens Sabahattin y de Selâniğe gelmiş, Kolomba ttelinde, birkaç konferans ver- Mişti. Sabahattin Beyin parlak hazariyeleri, gayrimüslim unsurlar Üzerinde cazip tesirler husule getirmiş; oldukça mühim bir halk kütlesi derhal Sabahattin Beyin tephesine geçivermişti. Merkezi umuümi, büyük bir tlâka ve endişe ile Sabahattin Beyin bu muvaffakıyetini takip ederken, Selânikte yaptığı tesir- ded memnun — ve mağrur — olan Prens, merkezi umumiye müracaat etmiş; yakında toplanacak köngre ile temas etmek istemişti. Vaziyet, fevkalâde nazikti. Mer- ezi umumi azalarile bazı mühim temiyet erkânı, Sabahattin Beyin kongre ile temasında bir beis görmüyorlar; hatta bünun Yeni ve kat'i bir itilâfa zemin hazırhyacağını iddia — ediyorlardı. Fakat, Ahmet Rıza Beyle doktor Nazım Bey bu fikri kat'iyyen kabul etmiyorlar; büyük bir inat Ve usrar ile: -— Yi t ya, biz... Diyerek — şiddetle muhalefet Rösteriyorlardı. Nibhayet, kongreye iştirak ede- tek zevat, Selânikte toplanmış- riyaset- etain. « Fakat kongrenin açılmasın- dan birkaç gün evvel, merkezi Omumi azalarından bazılarile vilâ- Yet murahhaslarından beş on zat ing kulüp salonunda , içtima” #tmişler; cemiyetin hatalı hare- l'“leıîni tashih etmek, bundan Sonra cemiyetin gidişine salim bir istikamet vermek esaslarını temin İçin, kongrede konuşulacak - söz- re dair ihzari mahiyette bir Müzakerede bulunmak — istemiş- i. Bu içtimada bulunanların ı’“lh':ı.lıı'ı, şu zevattan mürek- kepti: Erkâmıharp binbaşısı Faik » Ömer Naci Bey, Nesim Mllliyıh Efendi, kaymakam Ga- ıP Bey, erkânıharp Hafız Hakkı Bey,> erkânıharp Fethi Bey, er- l.'“hll';ı Mustafa Kemal Bey, :Pîll Hasan Rıza Paşa, doktor X'Hdi Emin Bey, Giritli Hasan tmal Bey, Manyasi zade Refik » Fsdlnik gazetecilerinden 'erit Bey, Adliye Müfettişi Ş:HP Bey, kaymakam Naki Bey, vit Bey, topçu Rasim Bey, *rkâmharp Hüseyin Kadri Bey, arma yüzbaşısı Salih Bey, Mülâzim İdris Paşa zade Nuri B OIııı_nlı Bankası memurla- 'an Şerif Bey (bilahare Maliye fettişi ) eczacı Refail Efendi... Ve bunların en yaşılın da, Bey Diye Bağırdı. e Mangyasi zade Refik Bey itibarla riyaset mevküne geçirildi. Umumi — vaziyetten memnun olmıyan azalar, Refik Beye fazla temayül — gösteriyorlar; zaten o da ayni fikirde olduğu için nok- tai nazarlarını suhületle — kabul ettiririyorlardı. Halbuki yapılan işlerde hata değil, bilâkis. büyük bir isabet gören doktor Nâzım Beyin fikir arkadaşları, bu cere- yanı hoş görmüyorlardı. Manyasi zade Refik Bey çarçabuk bunu farketti. Müzakeratı, her iki ta- rafı memnun edecek surette ida- reye başladı. Fakat ortada dönen sözler, ve fikirler, yarım - tedbir- lere münhasır kaldı. Birdenbire bir şikâyet alevi parladı. Refik Bey, riyaset mevkiinden çekilmiye mecbur kaldı. Riyaset mevküni işgal etmek- ten herkes çekiniyor; daha doğ- rust o mevkie geçecek olan xa- ftn, itimadı umumiye — mazhar olması icap ediyordu. Birdenbire bir ses yükseldi: — Meclise Mustafa Kemal B. Dedi. Bu teklif, derhal ekse- riyetle kabul edildi. Çünkü Mus- tafa»Kemal Bey, orada bulunan ve pir aşkına çalışanlar için adeta bir sembol hükmüne geçmişti... Mustafa Kemal Bey, ekseriyetin talebini reddetmedi. Riyaset mev- küne geldi. Şimdi bütün gözler, bu genç erkânıharbe çevrilmişti. Mustafa Kemal Bey, birden- bire esasa girişmedi. Yapılan inkılâbın kıymet ve ehemmiyetini lüzumundan fazla büyülterek ken- dilerine de bundan pek büyük bir şeref hissesi çıkaranlara, ha- kikati göstermek istedi... 10 tem- muzda yapılan hareketin nihai bir. inkılâp olmadığım.. ancak sarayın kuüdret ve nüfuzunu kır- makla kaldığını.. menfaatleri bi- ribirine uymayan insanların dost- lukları devam edemiyeceği gibi bugün ayni hislerle mütehassis olan ve (Osmanlı) namını taşıyan mil- letlerin artık bu isim altında ban- namıyacaklarını.. buna binaen bun- dan sonra, ana vatanda tamamen türk'ü hâkim kılmak — için bu maskeli siyasetten vazgeçilerek gerek devleti ve gerek bu devleti teşkil eden milletleri, bugünkü hükümet — şekillerinin. en — son merhalesine ulaştırmaktan başka çare olamıyacağımı izah etti. Mastela Kemal Bein j fi ri, mecliste büyük bir hayret uyandırdı. Doktor Nâzım Bey taraftarlarının urasında, kulaktan kulağa bir fısıltı dolaştı: — — Ne istiyor?. Cümhuriyet mi?.. — Buna müfrit derler... Mustafa Kemal Bey, sözüne devam etti. Meşrutiyetin ilânın- dan evvel bir tek kalp gibi ça- hışan merkezi umumi ile cemiyet kuvvetinin, bugün muhtelif cere- yanlara —ayrıldığını... Ve gaye- nin de yavaş yavaş mecrasından kaydığını.. Memleketi — felâkete doğru sürükliyen anarşinin, bu- gün bizzat merkezi umumide başladığını teşrih ettikten sonra; her şeyden evvel ihtiras ve te- ferrüt fikirlerinden azade şahsi- yetlerden mürekkep bir merkezi :dıı_ııiye lüzum ve ihtiyaç gös- terdi. ihtilâlcilik (Arkası var) ——RADYO—— 7 Eylül Perşembe İstanbul — 18 CGramofon: Plâk neştiyatı, 19 Kemal Niyasi B. ve ar- kadaşları, 20 Nebil ağin İsmail Hakkı B, 20.50 kemani Reşat B. ve erka- daşları refakatile Vedia Riza H. — ve Muzaffer B, — 21.30 gramolon: Plâk neşriyatı, — 22 Anadolu ajansı, borsa haberleri, sasl ayarı. Moskova — 7.16 Sabah konseri, 10.16 könser, 11.16 keza, Varşova — 21 Könser, 23.45 dans manrikisi. K Peşte — 2118 — Yaylı aletler — ile konser, 2240 sigan — müsikisi, — 2350 salan orkestrası, 24.90 dünya izcilerine hitaben İogilizce konferans, Viyana — 920 Öperet — parçaları, 21465 Ösvald Kahasta'nın — idaresinde senfonik konser, 2310 plâk konteri. Milâno - Torino - Flaransa 91.3) “Sakuntala,, isimli opera. Prag — 20.85 Şarkılı meşeli musi- ki, ZL.G0 İtalyoya aitbazı — saliğeler, 22 radyo orkestrası, — 23.20 salon or- kestram. Roma — 2) Haberler, — taganni, 92,50 “Fantazi,, isimli — termsil, 23.30 karışık konser. Bükreş — 18 Haberler, plük. 18 Diniku orkestram, 19.20 20.20 plâk, 21 taganni, 2125 senfonik koo- 322.20 devamı.' Ker, ğ Breslau — 31 Neşeli konser, — 22 akşam haberleri, 9215 Krol Olsaydın isimli opera temsili, — 2310 haberler, 23,15 dana musikisi. 8 Eylâl — Cuma Moskova — ZI Akşam kouseri. Varşova — 2035 — Bratislava' naklen Smetana'nın esterlerinden “Sa- tılmış Zevce, — isimli opera temsili, 2305 dans muaikisi. Peşte — 821,06 — Mottölog, 22.50 haberler, 2305 — radyo könaeri, 28,45 siğan musikisi ve salon orkestrasının konseri, Viyana — 20 Halk operalarından | parçalar, 21.45 Katolik günü, 22 “Türk akınlarında stefan külesi,, — ismindeki Türkler tarafından Viyana muhasara- snın 250 ci yıldönümü münaşebetile | hazırlanan temsil, 2350 dana plâkları. Milâno - Torino - Floransa 92185 Karışık neşriyat. Prag — 2035 Mozart'ın “Figaro- nün döğünü,, (Figaro't Hochzeit) isim- li operası, oma — 21.35 “Notre Dame kili- sesi külesi,, isimb Masenet'in operası. Bükreş — 2045 Puccini'nin “Ma- dame Butterfiy,, isimli operanı, Breslav — 21056 Koro — konseri, 2845 bir Fransız kazanın Silisya hake konda intıbaları, 24 dane ve hafif mu- Kiki. Diyorlar Ki: Vapur Tarife- sinin Değişmesi Mümkün ( Baştarafı 1 inci sayfada ) lere ayrılmış ve herhangi bir madde — için nekadar — nav- Tun alınacağını birdenbire kestir- mek — güçleşmiştir. 3 - Evvelce taze meyva, sebze, balık gibi şeyler el bileti ile taşınabiliyordu. Şimdi ise bunlar da tarifeye gir- mişlerdir. Bu vaziyet — bunların kokması neticesini doğuracaktır. Diğer taraftan — Anadoludan gelen bir şikâyet mektubunda da şöyle deniliyor: * Yeni deniz yolları işletme idaresi tarafından tanzim edilen muvakkat tarife dolayısile - piya- samız tacirleri arasında da endi- şeler baş göstermiştir. Şimdiye kadar Samsundan İstanbula bir malın tonu 100 - 150 kuruş ara- sında nakledilirken yeni tarifeye (300 ) kuruş navlun konmuş ve bundan elli kuruş tenzil edileceği tasrih olunmuştur. “Bu münasebetle şehrimizde zahire üzerine iş yapan bilümum tüccarlar Ticaret odası vasıtasile İktısat Vekâletine müracaat et- mişlerdir. Bugün kıymeti 250 lira tutan bir vagon arpa Zileden Samsuna 70 lira ücretle gelebil- mektedir. Buna (45) lira vapur navlunu ve asgari bir hesapla 25 lira da hamallık ve iskele resmi ve saire gibi masraflar ilâve edik diği zaman bir vagon arpa İstanbu- la 385 liraya malolmaktadır. Pi- yasada azami bir durgunluk baş göstermiştir.,, Dün bir muharririmiz tari- feyi yapan komisyon azasından Antalya nakliyat ambarı müessis- lerinden Sipahi zade Mehmet Beyle Devlet deniz yolları işlet- me müdürü Sadettin Beyi görmüş ve konuşmuştur. İ PN KA C '—Endiş;ye Cizen Cü Mu? ati A Mehmet Bey şu malümatı ver- mektedir: “— Mülga Seyrisefainin bir ta- rifesi vardı. Fakat, hususi va- porlar ile Seyrisefain idaresine ait vapurlar arasında yıkıcı bir rekabet olduğu için tarife tatbik edilemiyor, navlunlar rekabet ne- ticesinde çok düşük bir miktara iniyordu. Bu vaziyet gayritabii idi. Yeni tarifede bütün bunları na- zarı dikkate aldık ve bilhassa halkı korumak için zahire ve yi- yecek navlununu çok az bir de- receye indirdik. Eşhas navlunlarıda hayli indirilmiştir. Yalnız, bazı lüks eşyanın tarifesi artmış olabilir. Size rakamlar üzerinde ma- lümat vereyim: Evvelce bir şahıs hopa için güverte navlunu olmak üzere ve- kabet zamanında 6-7 lira veri- yordu. Şimdi ise (5) lira vermek- tedir. Mersin için birinci mevki (40) liradan 23 liraya indirilmiş- tir. Eşya navlunlarına gelince; va- ziyet şudur: Avrupaya sevkedilacek ihra- cat mallarile, Avrupadan Türki- yeye transit olarak gelen mallar- dan yüzde yirmi tenzilât yapıldı- ğn gibi Trabzon tarikile İrana gi- den mallar navlunlarında ise bu | tenzilât yüzde elliyi bulmaktadır. “Şu noktaya bilhassa işaret etmek isterim: Bu tarife altı ay- hktır. Tecrübelerin vereceği ne ticeye göre gelecek defa tadil edileceğine inanabilirsiniz.,, Sadettin Bey de bu bususta şunları söylemiştir: “ — Tarifeyi tatbik ediyoruz. Mahzurlu gördüğünüz bu nokta: ya vakıf olursak tetkik eder, tet kikatımızı İktısat Vekâletine bil 1 diririz.,, araamamama İspir'de Çok Azılı Bi Şerir Yakalandı İspir, (Hususi) — Burada öç sene evvel Erzurum - civanında yol kesen ve adam öldüren ve firar halinde bulunan bir şerir yakalanmıştır. Hâdise şöyle olmuştur: Burhanoğlu — cennetzade - is- mindeki bu - şerir, bir müddet evvel köyüne dönmiye muvaffak olmuş ve kocuktor yaylası denilen bir yere gizlenmiştir. Jandarma- mız bu firari şeririn gizlendiği yeri öğrenmiş, ve firarinin bulun- duğu yer, derhal bir jandarma ezesi tarafından abluka edik> miştir. Firari şaki jandarmanın " Teslim oll,,ihtarına silâhla mu- kabele etmiş ve müsademe bir | buçuk saat devam etmiştir. Şe- rir nihayet teslim olmak mecbu- riyetinde kalmıştır. Resmimiz Cennetzade ile jan- darma çavuşu — Şerif, jandarma Çangırılı ve Haymanalı İbrahim- “eri göstermektedir.