2 Mart 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

SON POSTA Ci İTTİHAT ve TERAKKİ — Her hakkı mahfuzdur. — Tefrika No. 80 Nasıl doğdua?.. Nasıl Yaşadı?.. Nasıl Öldü?.. Devletin Kâmil Ve Sait Paşa Gibi İki Büyük Ve Tecrübeli Veziri Vardı Hükümet, Rumelideki bu gizli kımıldanmalara ne menı verile- bileceğini düşünmekle — meşgul İken, Anadolunun bazı yerlerinde de esrarengiz hâdiseler xubura başlamıştı. Evvelâ Erzurum, Kar- tamonu ve daha sonora da halk birdenbire galeyana gelmiş.. Manasız - vergilerden, — mürtekip ve zalim memurladan şikâyet için hükümet dairelerini abluka etmiş- lerdi. Bunlardan, Erzurumda ce- rayan eden hâdise, Adeta kanlı bir ihtilâl halini almış, halkın isyan ve asabiyetini, mevki ku- mandanı Ahmet Abuk Paşa, am cak süngü kuvvetile bastırmıştı. Sadedimizden hariç — olduğu için biz, bu isyanlardan bahset- miyeceğiz. Ancak, bunların da iyi kötü bir teşkilât ila alâkadar olduğunu — kaydetmekle — iktifa edeceğir. Bu teşkilât merkezi Selânikte bulunan ( Terakki ve İttihat ) Cemiyeti ile alâkadar olmamakla beraber, yine cemiyete Ümit vermekte idi. (1313) — senesi — Trablusgarp rüşdiyesinde Fransızca muallimi iken firar eden ve vatan! hizme- tini yine vatanın bir köşesinde yapmıyâa karar veren (Hüseyin Tosun B. isminde genç bir zabit(1) SiĞüiN-göze- alnış, düzme isinr lerle, sahte kıyafetlerle Erzurum ve havalisinde senelerce dolaşmış, Münevver balkın rubundaki hür- riyet nurunu uyandırmıya çalış- mıştı. Filhakika Hüseyin TosunB. tonraları ele geçmiş ve hapisha- ne köşelerinde, pek acı mstıraplar çekmişti. Lâkin, onun hizmet ve himmeti, az çok İşe yaramış, bir kısmım halkın da gözünü açmıştı. Hüseyin Tosun Beyin en kuv- vetli muavin ve müzahirleri, Ana- dolunun her köşesine ve bilha sa şark vilâyetlerine gönderilen (menfi)lerdi. Muhtelif töhmet- lerle İstanbaldan çıkarılan ve gö- ya te'dip için Anadoluya yollanı- lan bu sürgünler, gittikleri yerde hükümet aleyhinde, idarci lisan etmekte geri durmuyor, asırlar- danberi derin bir uyku içinde ya- gyan Anadolu halkımı uyandır- yorlardı. —Şark — vilâyetlerinde, bu intibah daha bariz bir şekilde RÖZe çarpıyordu. Esasen zekl ve atılgan olan bu balk, kendisine rahat ve bu- zür. vermiyet hükümete karşı bergün biraz daha kinleniyor, Adela pusuya yatmış bir aslan haline geliyordu. Selânikten Parise giden Ömer Naci Bey, oradaki heyecansız ha- yattan çarçabuk. usanmıştı. O #anada, İranda hürriyet mücar deleleri başlamış, şark - vilâyetle- rinin de ehemmiyeti artmıştı. Naci Bey, bu hareketleri yakın- dan takip etmek mümkün olursa, şark — vilâyetlerinde bir teşkilât vücuda getirmek — için derhal Marsilyâya İndi. Oradan bir Fransız vapurile Batuma geç- Ü. Fakat mevsim seyahate müsait olmadığı için İrana gidemedi. Gizlice Trabzon tarikile Erxuru- —H ve () Milit Ajans müdürü Hüseyin y Pesun Bey (merhum) ma geldi ve orada yerleşti. Mu- hiti tetkika Halk, hürriyete can atıyordu. Fakat esaslı bir teşkilâta dahil olmıya da hiç kimse yanaşını- yordu. Çünkü dördüncü ordu müşiri Zeki Pş., bütün orduyu şiddetli bir disiplin altında tutuyor, vazi- fesinden başka bir şeyle meşgul olabilmek için zabitana gör aç- termiyordu. Mülkt İdare bile, bu şöhretli müşirin müraka! tında idi. Bu vaziyet kı Naci B. sadece Paristeki (Os- manlı Terakki ve İttihat Cemi- yeti » haricl merkezi umumisi) ile muhabere etmekle iktifa edi- yor; ayni zamanda da Hüseyin Tosun Beyin — meslekini — takip ederek münevver halka, hedefini Bgöstermiye çalış yordu, Selânikteki merkezi umumi, bu vaziyetten haberdar olmakla beraber, teşkilâtını oralara ka- dar tevsi etmekten çekiniyor; şayet Rumelide bir hareket olursa, Şark — vilâyetlerinde ha- zırlanan — fikirlerin. de kolayca kendilerine — iltihak — edeceğine bükmeyliyordu. mahfellerinde, Avrupa siyasi İmparatorluğu) artık — (Osmanlı Nümayiş Tahkikatı Bitiyor ( Baştarafı 1 inel sayfada ) tirmiye karar vermişler ve bu kararı tatbik etmiye başlamışlar- dır. Meselâ Beyoğlundaki Etuval sineması ismini ( Yıldız ) olarak değiştirmiştir. Bize verilen malü- mata göre Darülfünun ve Yüksek mektep talebeleri yarın Halk Evinde — kalabalık bir toplantı yaparak bu meseleyi ehemmiyetle müzakere edecekler ve bazı te- menni kararları alacaklardır. Dün Beyoğlunda bazı müesseselere isim değiştirmek talebini havi olan mektuplar gönderildiği ha- ber alınınıştır. smini söylemek istemiyen si- aemacılardan biri kendisi şen bir muharı ize demiştir ki: “ — Gençliğin arzularını çok tabit buluyoruz. Biz de birkaç gün zarfında mülessesolörimizin isimlerini tamamile türkçeleştirmiş olacağız. Bu bizim — vazifemiz sayılır.,, Viadimir Rus mu? Dişçi mektebindeki — müessif hâdiseden evvelce bahsetimtştik: Vladimir isminde bir Bulgar talebenin üzerinde Türklüğe ha- karet teşkil edea bir madalyon bulunmuş ve bu çocuk muvakkar ten mektepten uzaklaştırılmıştı. Bu meseleyi talıkik eden mektep idaresi madalyonu tetkik - etmiş ve bunun Türkiüğe karşı ağır bir hakaret teşkil ettiği kanaatine vânl olmuştur. Fakat Dişçi mek- tebine devam eden diğer Bulgar talebeler bu çocuğun Rüas - oldu- ğgunu, bolşevik ihtilâlini müteakip Rusyadan Bulgaristana muhace- ret ettiğini İleri sürmektedirler. Bulgar talebeler kendilerinin bu hâdise ile «lâkaları olmadığını, Türkiyede büyük bir misafirper- verlik gördüklerini, burada ana vatanlarındaki gibi hür ve müs- takil yaşadıklarını, Türklere kar- ge daima bürmetkâr bulundukla- rını söylemektedirler. Mektap ida- resi yakında Vladimir hakkında kat'l bir karar ı!nıdılı. aleyhinde acı sözler söylenmiye başlamıştı. Vakıa bu sözler, he- nüz kat'l bir hüküm mahiyetinde değildi. Fakat az çok — anlaşılır yordu ki, artık bu amrdide impa- ratorluk, (hissel şayia)lı köhne bir binaya dönmüştü. Nasıl olsa gü- nün birinde müzayedeye çıkarılacak | ve herkes, hissesini alacaktı... Yıldız t erkânı ile birçok devlet - ricı (sayel satvetvayei hazreti padişahide düveli Avru- paiyenin hiçbir şeye cür'et ede- miyeceğine) kandıkları ve Abdül- hamidi de bu fikre kandırdıkları için tehlikeyi © kadar büyük görmüyorlardı. Devletin, Kâmil Paşa ve Sait Paşa gibi ikl büyük ve tecrübeli veziri vardı. Bunlar en müşkil siyasi vaziyetlerde bile, (oldu.. O'acak,..) poletika- sile Avrupa deçletlerini ve dip- lomatlarını oyalamak hususunda büyük maharet ve ihtisas kazan- mışlardı. Asırlardanberi idaresiz- lik yüzünden harap olap koca imperatorluk — binası, ancak bu dessas siyanetin destek direkle- rile duruyor; — birdenbire çökü- vermesi için, ya kuvvetli bir rüzgâr veyahut bir zelzele bek- liyordu. ( Arkası var —H- SON FoSTA detaubul BORSASI Paralar (satışı 1 pezeta 1 Mark | zlati 1 Pengö 20 ley 20 dinar 1 Çerveneç Çeklar 716, İ (, 615t 1206 S ABSA 620475 2,4400 662025 1,1769 Prag Viyana Masirle Berlta Londra Ney - Paria Milano Brüketl Atina Cenevre Sefya Amatardam yörk Vürşova | Peşta Bükreş Belgrat »| Moskova senetler; Dira | İşBank.(Nama) 1015 (Kâmlle) İle- * İMücene)ll6— Osmanlı Bank. 35,— | Se'ânik — « bOO | Şirketi Hayriye 15 0,80 | S | Telefoe Ha Aı.âııuamv. » *O0 P. ZT | Bömenti Esham ve Tahvllât Lira etikrası Dahlii K3.75 | Düyunu öla — 6450 | Gümrük «0 Saydi mahi 660 | Üskldar su Bağdat 'w,ı: 9,23 | Terkos - , İ Lira Radelu & 100V, 37,50 Şark DE Y. e 435 lat. Tramvay — Si0 Şıxu.ıu * — npe erkos 78,00 N— 13,99 o Havagasl Lira 440 491 18,70 Mi,— sŞa —- Reji Tramvay Rahtım 1125 | Bektelk —« BORSA HARİCİ Yahvilât- Meskükal < a | 826 | 10445 BAS | 10,80 Mecidiye 34,00 Baaknot (Os B.) 230 Kalin beşibirlik altın | TÜümhuriyei) 1625 | (Azix) (Reşat) (Vahit) üyet ) 4500 (Hamit) armalı 302 (Reşet) —. dd0 (Vahit) 4800 Masur Kr,Fo, 1886 154, » » (8903 1910 » H9D YA0 eh Sayfa 13 — ea — camamamamaz İrgiltere Bükümeti tarafından Gazi Ga.ne bediye edilen eserin tereümet —. SeÜine söllee eserta turetmad: ANAKKALE —225 - Yazan: Ceneral Oglander Türk Kuvvetleri Ana- farta_ Sırtlarında.. Türklerin cepheden ve her iki cenahtan açtıkları ateş — gittkçe şiddetlendi. Kolonel Woore ile bazı efradı. tepenin sırtına vasıl oldukları zaman Türklerde hücu- ma kalkınış bulunuyor ve sırtlar- dan aşağı akın — ediyorlardı. Woore'nian yapacağı yegâne şey ricat etmek ve taburunun müte- baki — bölüklerini beklemekten ibaretti. 48 saatlik teehhüre rağ- men Tekketepe yarışını İngilizler yarım saat kadar axz bir farkla kaybetmişlerdi. Fakat Türk taarruzu da artık başlamıştı. Kuvvetli Türk kat'atı mütemadiyen sırttan aşağı hücum ediyor ve Türk topçusu ovadaki hngilizlerin üzerine mütemadi bir şarapnel yağmuru yağdırıyordu. Woore'nin — küçük kıt'ası çok büyük zayiat verdi. Bunlardan yalnız Kolonel Woore - ile iki zabit ve iki nefer Bakababa €ivarında — eteklere — İnebildilar ve burada onlar da Türkler tarafından esir edildiler. Bu sırada 8 ci W, Riding ta- burile evvelce taarruza geçen ta- burun mütebaki üç bölüğü de tepelerin eteklerine vasıl oldu ve derhal Türklerle muharebeye tu- tuştu. Kaymakam Gohnston ile tabur binbaşısı derhal maktül düştüler ve Türkler şiddetli bir hücumla İngilizlerin makinalı tü- fenklerini ve mitraliyoz'larını xap- tettler, Bumun Üzerine bher iki taburda karmakarışık bir surette Solacak'ın cenubuna doğru kaç- tılar. 9 Uncu West Yorkshine ta- buru da ayni akibete maruz kaldı ve müthiş zayiat vererek perişan bir halde ricat etti. Maamafih bir müddet sonra arkadan gelen takviye kıtaatı sayesinde Türkle- rin hücumu bir dereceye kadar tevkif edildi ve taburda sağcena- bı Solacak mevkiinin şimalinde, sol cenahı. da 10 rakımlı tepeye bükülmüş bir halde cephe tuta- bildi. Her ne kadar bufada, Solacak mevkiinin şimalindeki vaziyet ev- velce çok tehlikeli görünmüş ise- de, bereket versin Türkler her ne densa sabahki hücumlarına devam etmediler. Fakat Teketepe İle ön yamaç- ları Türklerin elinde bulunmakta idi. İngilizlerse ovada müdafaa vaziyetine geçmiye mecbur kab mışlardı. 83 Cü Livanın Harakâtlı Jenera! Waxwell Kanlıköprü deresi tarikile taarruza geçilme- sl emrini verdiği zaman Scimitar tepesinin hngilizlerin elinde oldu- ğunu biliyor ve Teketepenin de şafaktan evvel 32 ci liva tarafın- dan zaptedilmiş olacağını tah- min ediyor ve bu suretle livasının yayılma hareketinin mestur kala- cağını rannediyordu. Halbuki gece vakti İngilizler Scimitar tepesini tahliye etmiş- lerdi. ve Ceneral “Waxwell'in bundan haberi yoktu. Bunun için ilk kıtaat Anafarta sırtlarına doğru ilerlemekte iken — müthiş bir ateşe maruz kaldılar ve aynı zamanda da Türk — kuvvetleri Anafarta tırtlarından aşağı doğru Her iki taburda mukabil taar- ruza geçmek İstedi fakat şarapnel yağmurundan göz açamıyorlardı. Bilhassa taburlardan biri bütün zabitanını kaybettiği gibi taburda vurulmamış — kimse — kalmamıştı. Bu vaziyet karşısında bittabi İn- gilizlerin hücumu derhal eridi. Maamafih perakende efradın bir kısmı diğer tabura illihak ederek yine “ileriye atıldı. ve Scimitar tepesinin şimal kısmı tekrar işgal edildi. Sağ cenahta 6 ıncı Border taburu İsmailtepeye doğru İlerle- mekte İdi. Bu sırada 160 mcı İivanın ikli taburu daha Ceneral Maxwellin emrine verildi ve bunlardan birini derhal Scimitar tepesine, oradaki kıtaata muavenete gönderdi. Ta- bur hemen hareket etti ve yolda perakende bir halde, bozgundan bahseden ve ricat eden kafilelere tesadüf etti. Tepenin yamaçlarında İlerideki taburların da bakıyesine rastgeldi ve bunlarla beraber tekrar hareket edilere tepenin zirvesine vasıl oldu. Fakat Türk- lerin şarapnel ateşi çok şiddetli ve İngilizlerin zayintı da külliyetli idl. Bir müddet xonra fundalıklar da ateş aldı ve birkaç dakika içinde bütün tepe içinde bütün tepe ve sırtlar alevler içinde kaldı. Öğleye doğru — İngilix kıt'atı tepeyi tekrar tahliye etti ve Solacak mevkiinden cenuba doğru giden bir hatta Ricat etti. (Arkası var) -— TAKVIM —— | Gün PERŞEMBE 31 2 MART T Arabi 2 - Zllkade 1351 Kasım 933 114 Rumi — — Öğle ıı;ızz vıı-,'ı:o | lktadi | V 34 | 15 36| İmsak | 10 54 10 31 534 | 2 Mart Perşembe Ankara — (IĞ68 m,) 12.80 - 18.80 Ankarapalas orkestrası, 18 - 18.40 »li- turka saz, — 18.d0 - 1910 — gramofon, 19.10- 19 »40 alaturka saz, 19.40-20.10 gramaofon, 20.10 ajans haborleri — va hava raporu. Viyana — (b18(1 — m.) 12.80 kon» #ör, 13 konser, 13.40/p Ak, 14.10 plâk konseri, 16.980 piyâno konseri, 18,08 konser, — 20,20 pi koönseri, 21.05 Orkestra konaeri, 29,26 dans. Lelprig — (889,6 m.) 7.15 jimnase Ük, 7.35 konser, 18 Opera, 14.15 plâk 17 konser, 22.20 senfoni, 283.20 haber, Bükreş — (994,3 m.) 19 plük, 14 plâk, 18 konser, 19,35 konser. 90.40 opera. Roma — (441,2 m.) 20.10 huber, 115 plâk, 21.45 — aeufonik konser. 2855 bhaber. Poşte — (550,8 m.) 1015 Or- kestra konseri, — 18,05 piâik, 19,05 Çe gan müslkisi, 20.80 epora, 283 Çıgan musikisi. Moskova — (1304 — m.) 18.25 ope ya Rigoletto, 22 Fr. neşriyat. Varşova — (İ4İS .) 18,10 plâk, 18.85 kol 16.96 plâk, 18 oda mu- #İkisi, 19.20 baber ve konsor, Si kon sor. 2143 — haber, 21.bb konaer, â4 nn ĞÜŞ BAA FN İ