10 Ocak 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Şarkın Yeni GANDİ KİMDİR Peygamberi SON POSTA TevkifEdilenler İsimlerini Saklıyacak, Ancak Bunu Hâkime Söyliyeceklerdi Artık faaliyete geçmek “za- mam gelmişti: İlk kaf'le derhal yola çıkacak, Transuale gidecek ve elinde vesika olmadığı için yolda tutulacak, hapisane Hint- lilerle dolacak ve bütün dünyanın gözü bu hâdise Üzerine çevri- lecekti. * Arkadaşlarımıza mühim bir talimat verilmişti. Bu talimata göre tevtif edilenler! tarafın'an sorguya çekildikleri zaman isim- lerini saklıyacaklar ve ancak bir hâkimin huzurunda cevap vere- cekler. Ve ancak bu silâbsız is- yana ne için teşebbüs etliklerini © zaman söyliyeceklerdi. * Erkek kafilesi transuvaladoğ- ru yola çıkarken kadın kafilesi de “Natal,* tarikile (Newcastle) in yolunu tuttu ve daha ilk günde mühim bir muvaffakayet kazanı. — Newkastelin kömür ma- denlerinde çalışan bütün ame'e- br derhal grev yapmışlardı. Va- ziyet mühimdi. Hükümetin Hintli hareketine daha ziyade gör kapaması mümkün değildi,derhal Hindi kadınları tutarak hapse l şi, Bu haberleri aldıktan sonra düşündüm. Muvaffakıyeti bu ka- dar çabuk ve bu kadar geniş olarak beklemiyordum. Ne yapma- lıydım? Elimde bu hareketi idare edecek derecede para yoktu. " Maamafih bu para işinin hallini atiye bırakarak vaziyeti yakından görmek üzere derhal (Newcastleje hareket etmiye karar verdim. Menfi Mukavemat İlerliyor Hapishaneye atılan kadınların gösterdikleri cesaret her türlü takdirin fevkine geçecek derece de büyüktü. Bunlara çok fena bir gıda veriliyor, fazla olarak ta tahammül vi derece ağır işler yükletiliyordu. . İçlerinde bir tanesi vardı ki, daha on altı yaşında idi. Ve gördüğü fena muamele neticesinde hastalanmıştı. Kendisini yatakta gördüm, — Niçin? Dedi. tekrara her vakit hazırım. — Fakat bu fedakârlığınız ha- yatınıza mal olursa?. — Ne çikar? Vatam için ölmek istemiyen İnsan var mıdır? Bu genç kız. Valliamma adını taşıyordu. Birkaç gün sonra öldü, hatırasını taziz için bir abide yapmak istedik. Fakat müşkülât çıktı. Dahili “ihtilâflar yüzünden camaatimiz parçalandı, tasavvuru- muzu Filiyat sahasna koyâma- dik. Fakat ne olursa olsun bu kızın hatırası her Hintlinin kal- binde yaşıyacaktır. Bu küçük istitrattan — sonra tekrar hatıralarıma avdet edi- yorum: * Kendi kendilerini bapse attı- van Hintli kızların çoğu okuyup y—ı“ılyı'bıdı."ı!tııiıt mefhumu hakkında malümatları yoktu. Fakat munhasıran kalple- rini dolduran iman hissine tebaan hareket - ediyorlardı. Himtlilerin büyük bir tahkire uğradıklarıpı öğrenmişlerdi. Bu tahkirin izini silmek için bu tarzda hareket edilmesi lâzamgeldiğini işitmişler- di. Onu göre bureket ediyor- lardı. Bence fedakârlığın en yük- sek, en ulvi şeklini yapıyorlardı. y Hintli kadınların hapse atılma- ları maden ocaklarında henfiz grev ilân etmemiş olan Hintli amele üzerinde de büyük bir tesir yaptı. Hep birden kazma küreği bırak- tılar. Şehre girdiler. Bunların — meskenleri yoktu, madenin barakalarında yatıp kal- kıyorlardı. İşi bırakınca açıkta kaldılar. Aralarına g'ınil!l.:k — Çok iyi yaplınız adaş- lar - dedim. Hıîıketh!îl kahra- mancadır. İnşallah muvaffak ola- cağız. (Mabadi yarın) Kibrit Fabrikasışıı__ Ğezerken.. İlk Maddeleri Hatta Ağacı Avrupadan Gelen Fabri- kada 200 Türk Çalışacak | 20,15 halk konseri. (Baş tarafı 1 inci sayfada) İşsizler Fabrika K: pısında Fabrikamın kapısına geldiği- miz zaman büyük bir kalabalıkla karşılaştık. Acaba fabrika tatil olmuş ta, işçiler mi çıkmıştı? Neydi bu kalabalık? Bir parça sonra tavsiye mektupları getiren, şuradan buradan, kapıcıya bile selâm gelirip içeri girmek istiyen işsizlerin niyazkâr tavırlarını gö- rünce kalabalığın mahiyet ve hü- viyetini anlamıştım: Bımlar iş aramak Üzere gelen işsizlerdi. Fabrika müdüriyetinin günlerden- beri kadrosunun dolu olduğunu ilân temesine rağmen iş istemiye gel- mişlerdi. Kapıda bir simitçi ile bir de helvacı vardı. Kapıdaki bu satıcılar hergün, berhalde pa- ra kazanacak — kadar bir işsiz kafilesi buluyorlardı. Her ne ise, kalabalığı geçtik. Kapıdan giriyorduk. Kapıcı hıı.i de iş arıyanlardan zamnetmişti; müdürü — göreceğimizi söyledik. Mudürle Karşı Karşıya Meşin sarı ceketli, bıyıksız, sakalsız, sarışın bir Şimal adamı. İşte fabrika müdürile karşı kar- şıya idik. İsveçli olan bu zatla bir tercüman vasıtasile konuşu- mişti. Her sualime — kaçamaklı <evaplar veriyordu. Halta ismini bile i. Maamafih çok ll%ıniekeîîmlıâo kurulan yeni kibrit fabrikasının tesisatı ve ça- tarzı hakkında malümat istedim. Fabrikanın Kküşat resmi- nin ay sonunda yapılacağını, fab- gezdiremiyeceğini söyledi ve itizar etti. Çoğu kısa “Evet,, veya “Hayır,,la netice- lenen suallerimden ancak şu ma- lümatı çıkarabildim. Müdür söy- lüyordu: eei a Mevaddı İptidaiyonin Hepsi Hariçten — Geliyor! — Fabrikamızda hı_l-ıeıî ğemiz mevaddı iptidaiyenin bepsi hariçten #'eü- Bilhassa İsveç, Amerika, Belçika ve - | A giltereden getirtiyoruz. — Kibrit yapılacak çöp ve odunları da Balt l B B — Fakat Türkiye dünyanın her tarafında bir ağaç memle- keti olarak tanınmıştır. Bu kadar çeşitli ve mebzul warken, hariçten ağaç getirlmek nasıl olur? Türkiyede Çöp Yapacak Agaç Yokmuş! Müdür güldü ve: — Bütün taharriyatımıza rağ- men Türkiyede kibrit çöpü ya- ağaç bulamadık. Hülâ | arıyoruz, belki ilerde bulacağız! dedi. e Sağmşa. Faelalin te emüştü. Fabrikan'n M İllhlşnuı da mevaddı iptidaiyesine, Çöpüne varıncıya kadar hepsi hariçten geliyor. Ve bizim bütün bu Fabrikadan isti- fademiz beş eon Türk işçisine çalışacak yer bulmaktan ibaret kalıyor. Güzel.. 200 İşçi Ve 680 Müracaat Müdür devam ediyordu: — Fabrikamıza 200 işçi alacak- tık. Fakat müracaat — edenlerin ardı arası kesilmedi. Bugüne ka- dar 680 kişi müracant etti, şimdi fabrikamızdaki işçilerin — hepsi Türktür. Yalnız dört tane ecnebi mühendisimiz — Vardır. — İktısadi buhran - dolayısile I-.ılüırim'nı az dığü, mütedil — yevmiyeler yereceğiz. ; Istihsalât Türkiyeyi Tatmin Edecektir — Fafrikamız, üç pavyondan | ibarettir. İki pavyonda kibrit imal edilecek, üç:ı:î pavyonda yapılan kibritler edilecek- tir. Kibritler sadece kutu şeklin- de yapılacak, yâdmd.' kibrit yapılmıyacaktır. İstihsalâtı- mız. Türkiyeyi tatmin edeceldir. Hariçten kibrit getirtmiyeceğiz. od Hai îçlen gdiyodıı. Kibrit fiatleri değişmiyecektir. Fabri'canın küşat resmi şubat bidayetinde yapıla- caktır. Harice kibrit i'-racatımı ilerde tlîıuffeîi'- ç ç Bir Kibrifin Meziyetleri ! Müdüre teşekkür edip ayrık /0 a ağaçlarımız | Bu Akşam Radyoda Nlr Dinliyeceksiniz 10 Kânımusani 932 Pazar İstanbul — (1200 metre, 5 kilovat) 18 gramofon ile opera parçaları, 19,5 birinci kısım alaturka saz, 20 gramofon neşriyatı, Anadolu Ajansı haberleri, 21 ikinci kısım alaturka saz, 22 örkesira, Zahire Borsası haberleri. Hellaberg — (276 metre, 75 kile- wat) 20,10 Berlinden naklen Das Ned des Liebo opereti, temsilin hi- tamından soara dans havaları. Brüno —« (341 metre, 36 kilovat) 19 dan itibaren Çek istasyonlarından nakil. Mühlaker — (360 metre, 75 kilo- wat) 20,10 Berlinden naklen Das Lied des Libo opereti, Bükreş — ( 354 metre 16 kilavat | 19,40 gramofon plâkları, 20 operet parçaları. Belgrat — (429 metre, 2,5 kilovat) 20,5 radyo musahabesi, 21 konser. Roma — (441 metre, 75 kilovat) 20 gramofon, 21 senfoni. Viyana — (S17 metre, 20 kilovat) 20,15 Berlinden naklen Das Lied des Liebo opereti. Peşte — (550 metra, 23 kilovat) 20,15 klâsik operet parçaları, 22 Ostano kahvesinden naklen konser. Varşova—(14l11 metre, 156 kilovat) Berlin— (1635 metre, 75 kilovat) 2015 Das Lied des Lisbo opereti. V1 Kânunusani 932 Pazartasi İstanbul— (1200 metre, 5 kilovat) 19 gramolon ile opera parçaları, 19,15 birinci kısım alaturka saz, 20 gramofon neşriyatı, Asadolu Ajanmı baberleri, 21 İkinci kısım - alaturke msar, 22 orkestra, Zahire Borsaal haberleri. Helisberg — (276 metre, 75 kilo. vat) 20,40 dikkat: Berlin konuşuyor, 21,05 orkestra. Brüno — (3d1 metre, 36 kilovat) 20 den itibaren Çek istasyonların. dan nakil, Mühlaker — (360 metre, 75 kilovat) salon orkestrası, 21,30 Frankforttan nakıl. Bükreş — (394 metre, 16 kilovat) 20 salon erkestrası, 20,30 konlerana, 20,45 Harfonsolo Belgarat — (429 metre 25 kilovat) 20konser, 21 komedi, 21,30 klâvye Roma — ( 421 metre 75 kilavat ) 20 gramofon, 20,45 mühtelif eserler, 21 hafif musiki. Wiyana — (SI7 metre, 20 kilevat) konser, 21 Karnavalin Vien opereti, Peşte — (550 metre, 23 kilovat) 19,40 fila armoni konseri, 22,15 Nev- yorktan maklen Amerika musikisi. Yarşova— (1411 metre, 158 kilo. yat) 20,15 Mikado opereti. Berlin — (1635 metre, 75 kilovat! 2ökonser, 22 Amerikâdan nakil. D Dikkat: Dercetmekte olduğumuz programların Avrupaya alt olan kısmı vasati Avrupa saatine göra tanzim edilmiştir. İstanbul saatine tatbikı için Avrupada saat (12) olduğu geldiği farzedilme idir. zaman İstanbulda (1) e Almanya Top Yaptırıyor Lâhi 9 — Felemenkte, Al- manya besabına (1200) ağır obüs topu inşa edildiğine dair Fram- sada işae edilen haberler hak- kında Felemenk meclisinde bir sual sorulmuş, başvekil bu ha- beri kat'i surectte tekrip etmiştir. A'manyada Faiz Wiktarı Berlin © — Alman bankalar komiseri ile Alman bankaları müdürleri dün bankalar piyasa- mutabık kalmışlardır. Yeni Romen Parası Bükreş 9 — Romanya hükü- meti, Fransız ve İngiliı. darpha- nelerinde ( 1,800,000 ) leylik gü- müş para bastırmıştır. Bu para- larda Kral Karolun resni bulu- nacaktır. Ispanyada Bir Manastır Yandı Madrit 9© — Bürgos vilâye- tinde, cizvit papazlarına ait bir manastır yakılmıştır. Bir Moratoryom Daha Montevido 9 — Ürüguvay *tü- kümeti harici berçlarının tediye- sini muvakkat dir zaman için tehir etmek üzere parlamentodan müs-s 'e istemiştir. yassut eden tercüman beni kap- ya kadar geçiriyordu. — Henüz fubrikanın harırlıkları bitmemişti. Dahili yollar yapılıyordu. Çak- mamı) çıkarep cigaramı yakmak bakarak dedi ki : —Amm Beyim, sakın ha, çakmak kullanmayın. Cigaranızı yakarken benzin zerratı cigaranın içine dolar. Ve benzin z&fralı ciğerlerinizi zehirler. Cigaralar- nızi daima kibritlle yakınız 1.. SABAH | —Z | dıktan sonra, konuşmamıza ta- Fransada Kabine Meselesi Paris, 9 — Lö Jurnal gazete- sine göre M. Lavalın M. Briyana yaptığı dostane bir ziyaret esna- sında hariciye nazırı, muhtaç olduğu istirahatten dolayı vazife» sinden ayrılmak lüzumunu duydu. ğunu izah etmiştir, Başvekil, M. Briyanı bu kara- rından — vazçeçirmek için — çok çalışmışsa da hariciye mazırının ileri sördüğü sebepleri kabul etmiye mecbur olmuştur, M. Briyanın çekilmek husu- sundaki arzusu artık kat'i telâkki olunmaktadır. Diğer taraftan ve- rilen haberlere göre M. Briyanın tecrübelerinden istifade için ken- disine mezaretsiz bir sandalye teklif edilmiştir. Hariciye Nazırı bu hususta, sonra cevap verece- ğini söylemiştir. Halefinin kim üeıç hâdisatın iakişafına b hıdır. Vefat eden Hııı.:;e Ne:î retine M. Tardiyönun getirilmesi isteniyorsa da M. Tardiyö Ziraat Nazırlığından çekilmek istemiye- cek görünüyor. #otoğraf Tahlili Kuponu Tablatiriri Üğrenmek Hetiyors vuz Sotoğrafının 5 adet kupon ile bir- Hidte gönderinii. Fotoğrafınız sır vya tabidir. ve inde edilmes. Foatoğeai inliyaz elecek wi? Fetoğralın küşesi meabülada gözderllebilik —