28 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Öl - Mucizeler Halk fırkasının şu son aylar zarfında kopardığı patırdıların samimiyetsizliği için bizim delil amamıza hacet kalmadı. Ken- dileri hergün yeni yeni delilleri önümüze atıyorlar. Meselâ Ser- bes fırkanın en büyük cinayeti ne idi? Halk arasında teşkilât yapmak değil mi? Şimdi onlar da buna çalışıyorlar. Yalmz bir farkla Serbes fırka | teşkilâtını halk istemişti. Halk fırkası teş- kilâtı ise, Katolik papasları gibi halkı günah o çıkartmağa davet ediyor. Böyle tuhafliklar hatır: medi. Yalnız, Halk fu kendi gazetelerinde ve kendi meb'usları ağzından öğrendiğimiz. için şüpheye mahal kalmıyor. Meselâ, Beyler sokağı sinema- sındaki küçücük içtimada, de- wirdiği çamlar artık sayılmaz o- in çok meşhur Vasıf bey ne demiş, biliyor musunuz ? İşte, Vasıf beyin gazetelerinden bi rinden aynen naklediyoruz : “Vasıf bey tanan ve sevimli sesini hafifletti. Samimi bir eda ile, fırkaya yeniden girecek seci- yeli ve namuslu zevata karşı fır- kanın kucağını açtığını anlattı. Şu cevabı verdi: “Serbes Fırkaya rey verenler ber şeyden evvel vatandaşları- mıdır. Bu vatandaşlardan biri bize, hata ettiğini samimi surette ifade ettiği Zaman bizim yâpa- cağımız yegâne hareket samimi- yetle elimizi uzatmaktır. Tekrar veya yeniden Cumhuriyet Halk fırkasına girecek olanlara karşı çok açık bir kalple hareket edeceğiz. Binaenaleyh muhterem serbes fikirli vatandaş, işte artık habe- rini aldın. Vasıf bey kolların açmış, seni bekliyor. Sevimli se- sile seni çağırıyor. Deniz kızla" nnın sesinde bundan la cazi- be olmaz. Vasıf beyin kolları arasına atılmak için ne bekliyor- sun. Koş, günahını itiraf et.Ser- bes fırkaya rey verirken hata işlediğini söyle. Vasıf bey hemen sana “absolution,, verecek, yani günahlarını çıkartarak alnından öpecektir, Yine eyi bir vatandaş olacaksın, Vakia dün mürteci idi münist idin; dün bütün emelin tekkeleri açmak, şapka (yerine fes geymek, arap harflerini can- landırmaktı. Dün, sokak politi- kacısı idin. Dün, kara karanlık- Jardın dün senin yüzüne ancak şüp. he ile bakılabilirdi. Fakat ne €- hemmiyeti var? Halk fırkası mu- izeler fırkasıdır. Onun kapısın- dan girenlerin her lekesi silinir, görünmez olur. Bunu tecrübe ile bilmez misin? Senin ellerini sıkmıyacağın adamlar orada te- izler temizi değiller midi? » Şimdi aynı mucize sen, hür fikirli, serbes kanatli vatandaş hakkında da tekerrür edebilir. (Günahını itiraf edersen, ne sof- talığın, ne mürteciliğin, ne ko- pnünistliğin, ne hiç bir fenalığın kalır. İnkılâpçı, azimkâr, feda- kâr vatandaş olursun.. Yeter ki: Belediye intihabatında rey ve- Pirken, düşünemiyor, göremiyor- lum. O vakit akılsız ve kör- üm. Şimdi Vasıf beyin saye- inde görüyor ve anlıyorum!,, Vasıf bey yalnız bunu istiyor. © kadar ehemmiyetsiz bir şeyl I Başmuharriri: Esik Mahittin | İstanbul 27 (S.O— Pa ris büyük elçimiz D. umu- miye meclisi tarafından Kuponlar itilâfnamesinin 17 inci maddesinde israr edildiğini ve taksitler tamamen tediye edilmi- yecek olursa Türkiyenin teahhüdatına oriayetkâr olmadığı ilân edileceği hakkında tahriri müraca- atını hükümete bildirdi- Dahil Dahili istiblâk vergisi ta- limatnamesi heyeti vekilece ka- bul edilmiş ve vilâyetlere tamim olunmuştur. Esaslarına göre; da- hilde her vasıta ile istihsal edi- len şekerden ve dahildeki men- balardan yahut hariçten ithal edilecek mazottan istihsal edi- lecek petroldan kilo başına is- tihlâk vergisi alınacaktır. Dahilde “ yapılacak şekerde kilo başına: 1930 mali senesinde 4,.1931 de 5, 1932 de 6, 1933 de 7 kuruş vergi alınacaktır. Vergi bu mevat satıldıkça tahakkük ettirilecektir. Fakat vergi nisbeti- istihsal senesine göre olacaktir. Dahilde istihsal veya imal olunacak petrol ve saire | gibi mayi madeni mahrukattan kilo başına 8 kuruş vergi alınacaktır. Bundan sonra bu maddeleri imal maksadile teessüs edecek fabrika ve imalâthaneler on beş gün evvel mahallin en büyük mal memuruna beyanname ver- meğe ve maliyece musaddak ambar, fatura defterlerini tutmağa mecburdur. Fabrika ve imalâthaneler | her ayın vergi borçlarını müteakip ayın on be- nu bile aramıyacaklar. Halk fır- kasına girecek olunuz, yalnız bu bhareketiniz bütün geçmiş günahlarınızı affettirmeğe kâfi anın kapıla- olanlar, bermucibi içeri tarif, inkılâpçı ve cumhuriyetçi, dışarda kalanlar mürteci we ko- münisttirler, Yalnız, aziz vatandaş. Yakalığın yoksa, küçük bir tavsiye, kravat o taşımazsan, ayakların papuçsuzsâ o vakıt sakın Halk fırkasına yanaşma. Her kabaha tini affederler de, bunu yüzüne çarparlar. Vasıf bey Millet meç- lisi kürsüsünden o yüksek sözü- nü bizler ve sizler için &söyle- mişti! “ Arkadaşlar, sizi temin ederim, bu kalabalıktaki adam- ların yakalığı, kravatı, Hatta ayakkapları bile yoktu !,, atta, söz aramızda, sizden bu- B.A. Ve a yi e 28 Teşrinisani 1930 Kuponlar meselesi | Şoseler ve Dayinler meclisinin tahriri müraca- ,, atına hükümet cevabını verdi racaata cevabını vermiş-|dahilinde hükümetin te- tir. Bu cevap çok kuv-Jahhüdatına riayet edebi-|,., vetli esaslara istinat et-İleceği, düyunu umumiye |bince yol mükelleflerinden vuku mekte olup M. Ristin son|meclisine bildirilmiştir. bulan tahsilâtten yüzde yirmi mevzuu bahis) Meselenin raporunu etmektedir. Filhakika M, Rist bu raporunda Tür- kiyenin iktisadi ve mali vaziyetini uzun uzadıya tetkik ettikten sonra ay- hüsnü *İmilleri tarafından daha esaslı bir surette tet- kik edilerek Türkiyenin niyeti (o tasdik nen tediyata kabiliyetimiz|ve ( kabiliyetimizin fev- olmadığı neticesine var-İkinde taleplerde ısrarın mıştı. Binaenaleyh malilfaidesizliği takdir oluna- şine kadar bir satış bordrosile tahsil (şubesine vereceklerdir. Aksinde haciz yapılacaktır. Ecnebi memleketlere ihraç edilecek müstahsalâtın vergileri terkin edilecektir. Ancak bu ihtiyaçtan evvel mahalli mal me- murluğundan bir nakliye tezke- resi alınması ve bu tarihten iti- baren üç ay içinde gümrükten bir vesika ibrazı lâzımdır. Hilekârlık mahkeme hükmile cezayı müstelzem olacaktır. Bu halde vergi iki kat ve ayrıca yüz liradan bin liraya kadar para cezası alınacaktır. Harice gönderilen şekerlerle, helva ve şekerli maddelerin nis- betlerine göre tarife kanununda 203 üncü maddesindeki gümrük rüsumları geri verilecektir. Eğer bu ihraç edilen şekerli mevat, evvelce ithal edilmiş şe- kerden mamul ise, ithalinde alı- nan gümrük resmi de iade olu- nacaktır. Şeker, petrol ve müştekatın dan dahilde imal olunan mevat şekerle helva ve, saire, imal do- layısile müamele vergisine tâbi değildir. Bunlardan duhuliye ve ihraç muamele resimleri de alın maz. İstihsalât —e— İktısat vekâleti tarafından sorulmuş ve cevap verilmiştir İktisat vekâleti vilâyetin bu seneki kuru incir, afyon sakızı, afyen tohumu, (o pamuk, kuru üzüm, zeytin tanesi, limon, por- takal ve mandalin istihsalâtını vilâyetten o sormuştar. ( Vilâyet verdiği cevapta : Kuru incir 5,598,000, Afyon sakızı 32624, Afyon tohumu 1,315,440, Pamuk 6,153,800,kuru üzüm 12,945,957, zeytin danesi 27,330,000 kilo ve Limonun71,050| Portakalın 6,684,500 ve Manda- linin 306,800 adet olduğunu bil- 'dirmiştir. istiklâlimizin muhafazasılcağı memuldür. i istihlâk vergisi İtanbul 26 (8.C) —Gelen ha- berlere göre Cumhuriyet Halk fırkası teşkilâtına memur edilen zevat mefsuh Serbes fırka et- Fafında toplanmış olan münev- verleri Cumhuriyet Halk fırka- sına sokmak için büyük bir gay- ret sarfetmektedirler. Fırkanın yeni teşkilâtında bu münevver-İhabata fesat karıştırmış mış.. Temizlik mücadelesi Fransada nasıl yapılıyor Adliye nazırıistifayamccbur oldu | Meclisi meb'usan bir tahkikat encümeni vücuda getirdi Temizlik mücadelesi “yalnız Türkiyede — değildir. & Fran- sa bu dakikada mühim bir bor- sa rezaletile çalkanıyor, Bundan kabinenin mevki / sarsılmıştır. Mesele şudur: Tardicu kabinesi adliye na- zı M. Raul Pere nazır olma; dan evel ayni zamanda avukat- lık. ediyordu. Ostric isminde bir bankerin hukuk müşaviri idi. Mukaddema maliye nazırı iken M. Raul Pere bu bankerin esham ve tahvilâtını | fu. borsaya kabul ettirmişti. Ahiren Oustric bir kaç yüz milyon frank- lık bir açıkla iflâs etti ve Paris borsasında bir panik oldu. İflâs- lar birbirini takip eyledi. Halkın yüz milyonlarca frangı dolandı- rılmış oldu. Fransız meclisi meb'usanın- da sosyalistler ve radikal s0 alistler borsa rezaletleri hak- ında bir istizah yaptılar. Adliye nazırının, iflâs eden bangerin sabık hukuk müşaviri olduğunu ifşa ettiler ve bu vaziyet dahi- linde adli tahkikatın emniyet- başh olamıyacağını ileri sür- düler. Tardieu kabinesi, bizimki gibi, bir otorite kabinesidir. Mecliste nasılsa bir ekseriyeti var. Fakat o memlekette mev- kii çok sarsılmıştır. Başvekil efkârı umumiyeyi hesaba kat- mıyarak meclisteki ekseriyetine dayandı ve itimat meselesini ç kuponlar ha-| pus Samsunda C.H. F. Nasıl alınacak? İhraç olunacai-(Mofsuh S helva ve şekerden mamul mevat istihlâk gümrük ve sair resimler- den muaf tutulacaktır erbes fırka mensupla- rını elde etmeğe çalışıyor İdarehane: Fier sün öğleyin çıkar Halk için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir İzmir - Gazi Bulvarı “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Üren a | köprüler mükellefiyetinden alınan paraların yüzde yirmisi vekâlet hissesi olarak ayrılacak İstanbul 27 (S.C) — Şose- ve köprüler kanunu muci- inin vekâlet hissesi olarak usi idarelerden aat bankasına ( tevdinde © Maliye bütcesinde şoseler ve köprüler diye bir fasıl açılmasına vekiller heyeti karar verirdi. Ankarada kış Ankara 27 (5.C) — Ankara tamamen kış manzarasını almış ibidir. Soğuklar başlamıştır. 'ivar dağlara, Elma dağına kar düşmüştür. lere mevki verilmektedir. Sabık Serbes fırka mensuplarından ba- zıları Halk fırkasına iltihak et- tikleri söyleniyor. Samsun be- lediye intihabatı feshedilecekmiş Burada Serbes fırka merkez oca- jı reisinin mahkemeye verilmesi muhtemelmiş. Güya bu zat İnti- ileri. sürdü. Üçyüze yakın mu- halif reye karşı, 45 rey ek; riyetle itimat kazandı.. Bu zahiri muvaffakıyete rağmen adliye nazırı ertesi gün istifasını vermiş ve yerine ayandan müsyü Şeron tayin olunmuştur. Fakat mesele kapanmamıştır. Sol cenah borsa rezaletleri hakkında par- lamento tarafından tahkikat ya- pılmasını istiyor. Hükümet erkânından bir ço- ğunuu ve müteaddit meb'usların bangerlerden para alarak onları himaye“ ettikleri ve devlet nü- zunu hususi menfaatleri için kullandıkları söyleniyor. Beş gün mukaddem, Fransız meclisi meb'usanında bu mesele üzerinde Anket Parlemanter ya- pılması sol cenah tarafından tek- lif edildi ve ittifaka yakın bir ekseriyetle kabul olundu. Kabul dilen takrir şudur: “Meclisi meb'usan maliyenin iyasete ve siyasetin adli idare- ye müdahalesini reddederek ka- vanin tefrikine riayet etmeğe ve cezat mes'uliyetlerin tayini adliyeye bırakmağa karar ver- mekle beraber ispekülâtürlerin borsa ve maliye işlerinde isti- fade ettikleri siyasi müzaheret- leri ve Oustric meselesi gibi milli iktisadi tehlikeye koyan işleri zahire ihraca karar verdi. ii kendi azalarından 33 işilik bir tahkikat komisyonu teşkiline karar vermiştir. ,, Bu münasebetle sosyalist meb'uslardan Müsyü Monnet de- B ri sürülüyordu. Çünkü vilâ- Sorabilir miyiz? Dahiliye vekâleti acabi bu sene de cesaret edemiyecek mi? Dahiliye vekâleti geçen sene yirmi küsur vilâyetin K ilgasına dair bir kanun lâyihası hazırlamış ve meclise sevkini derpiş eylemişti. Esasen bu kir bir kaç senedenberi ile- yetlerin adedinin tezyidi es- ki sancakların vilâyet namı- nı alması; salâhiyetlerin tev- sii ve halkın işlerinin dal sür'atle görülebilmesi gaye- sini istihdaf ediyordu. Hal- buki vaziyet ber akis oldu. Memur ordularının beslenme- sini intaç eyledi. Vilâyetlerin pek çoğuna değerli ve ehli- yetli vali bulunamadı. Bu yüz- den gerek umumi müvazene- den gerek hususi muhasebe- ler bütçelerinden yüz binler- ce lira israf edildi. Bilâkis işler daha ağır gitti. Büyük ve kudretli vilâyetlerin kuv- vetleri taksime uğradı. Evel- ce kurulmuş müesseseleri ya- şatılamaz bir hale düştü. Hatanın neresinden dönü- lürse kârdır, sözüne teb'an Dahiliye vekâleti vilâyetlerin adedini tenkise teşebbüs etti. a arkasını getireme- ira bir çok dairei inti- habiyelerin mülki teşkilâta tevfikan tevhidinden, ilga e- dilecek / vilâyetlerin, | bazı meb'uslarının meb'usluklarını tehlikeye düşürecekti. Yani X meb'us adedi eksilecek, ve 3 mahalli kudret ve nüfus id- diasile meb'us olabilenlerin $ bazıları açıkta kalacaktı. He men Dahiliye vekâletine ko- şuldu. Şuraya buraya baş vu- ruldu. Bu güzel teşebbüsün önüne geçildi. & Hazırlanan projenin meclise sevki dur- duruldu. Ve yazık oldu. Çün- $ kü yirmi küsur vilâyetin il- $ gası meclis, Dahiliye huku- ku muhasebe bütçeleri yekâ- nundan bir iki milyon lira tasarrufu temim edecek ilga edilenlerle takviye olunacak vilâyetler kuvvetlerini arttı- racaklardı. Ölmeğe ve sön- meğe mahküm müesseseler yeniden canlandırılabilecekti. Şahsi düşünceler, şahsi endi- şeler bu güzel teşebbüsün önüne geçti. Şimdi ıslahat teraneleri karşısında bulunuyoruz. Ma- $ damki ihtiyaçlara göre idare makinemiz tebdil edilecektir deniliyor. Şu halde sorabi- lir miyiz : Dahiliye vekâleti acaba bu senede yirmi küsur vilâ- yetin ilgası projesini meclise sevkedemiyecek mi ? tir. Tardicu kabinesi iş başın- dan çekilerek yükselmektense, ş başında kalarak alçalmağı ter: cih ediyor. Radikal Sosyalist fırkasi reisi M.Daladie de şu sözleri söyle- miştir: “Borsada Ousiric meselesin- de 32 meb'usun zimethal olduğu öyleniyor. Mesele hakikatin ten- virinden ibarettir. Sol cenah, hakikat ne kadar aci olursa olsun, onun keşfini isteyor. Başvekil Andre Tardicü hakikati istikametinedn uzaklaş miştir ki; — “Realist, siyasetin has sai mümeyyizesi devam etmek- ırmak gayesini takip eyleyor. kalı bü temlik “mücadele” en kim muzaffer çıkacak.