23 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Liberalizm nedir Muharriri: Emile Faguet Dokuzuncu fasıl Cemiyet Hakikatte, bu şahıs müsellâh/ka adamlar değildir, diğerleri ile birliği yok- tur; çocukları, hizmetçileri mev- cut değildir. Keyfine göre sür- düğü toprakları yoktur. Fakat istediği gibi kullandığı bir de: ve içinde hüküm sürül- mesine, eşyanın yerinin değişti rilm müsaade etmediği bir odası var. Buna müsaade edil- memeli, ferdi hürriyeti ilga edi- nizi, İşte bunun içindir ki insan- ların en mantıkisi olan sosyalis- ler ailenin olduğu kadar ferdi hürriyetin; ferdi hürriyetin ol- duğu kadar mülkiyetin düşma: nıdırlar. Her' şey devlet için, her şey devlet tarafından, devlet her yerdel Ve devlet olmıyan, onun- ia karışmağa, onun tarafından yutulmağa razı olmıyan her şey, devlet içinde bir devlet, daha doğrusu devlet haricinde bir devlet olinakla, veya olmak is- temekle itham: edilir. Kelimelere hakiki manalarını verelim! * Devletin tabit (o ve- raifi ile iştiçal etmiyen, ne polis, ne müdafaa işlerine ka- “rişmak iddiasinda bulunmıyan, .bir ordu olmayan ve bu evsafın hiç birine malik bulunmayan her cemiyet ferdi hürriyet kadar, âile kadar, mülkiyet kadar meş- rüdur. Hiç bir suretle devletin mantıki ve makul hukukuna te- xavüz teşkil etmez. Millete zara- ri değil, ekseriya faydasi doku- nur, Hatta daima faydalıdır, zi- İh Ya onun yerine başka şey ko- yarsanız, Bu” daha'fena olur. Adam hakkının “meşru ve selâ- “metli istimalinden ibarettir, “İç- tima hakkını , kabul eden Hak- lar Beyannamesi» dolayısile ce- miyet hakkını da, belki “isteme- den, kabul etmiştir. Zira cemi yet temadi ve tekerrür eden bir içtimadan ibarettir. Beyanname (hiç şüphesiz bu hakkı hayatta ir defaya ini ettirmek iste- Amemiştir. Cemiyet “hakk adam ve vatandaş haklarından biridir. K Onuncu fasıl ! » .. * » i Din hürriyeti 1789. Adam Hakları Beyanna- is “ Kimse, dini bile aç edilmemelidir. Meğer ki bu ka- gaatin tezahürü umumt nizamı blâl iyiye, ,, 4 — 1793 Adam Hakları Be- yannamesi: “ ... edyanın serbesçe ifası menedilemez. “Bu hakların ilânı, zarureti, istibdadın ya mev- cudiyetinden veya yakin olan hatırasından münbaistir.,, "İK ilân etmişlerdir. Bunun çok mü- him iki sebebi vardır. Birincisi şudur ki, ordusu olmayan bir din, devlet içinde devlet olmamakla beraber, itiraf etmek lâzım ge- lir ki hakikaten bir hükümettir. Bir miktar ruhların, bir nazari- ye ve o nazariyenin salâhiyettar, müntahap veya bariz mümessil- leri tarafından idaresidir. Bir hükümet bunu asla eyi bir gözle göremez. Hükümet sürmek, as- kerlere, polislere, gümrükçülere; maliye memurlarına, hâkimlere emtetmek ve bununla beraber yanı başında ne bir askeri, ne bir gümrükçüsü, ne bir tahsil darı ne bir polisi, ne bir hâki- mi olmadığı halde manen bir takim adamları kendilerine ita- at ettiren, hatta hükümetin as- kerlerini polislerini ve sair kuv- - setlerini de itaatleri dairesinde « oalundurdukları . cihetle hükü- hürriyeti örmek çok güç tahammül edilir bir şeydir. ” Devleti, kilise kadar tahdit eden bir şey yoktur. Hükümet- le ortak olduğu için hükümeti de din tahdit eder. Bu. sebeple, haddi zatında her hükümet bazen aksi tezahü- ratta bulunmasına rağmen, din düşmanıdır. Bütün dinleri sev. miş olan Romalılar Hıristi; lıktan şiddetle “nefret ettiler, ra bu hakiki bir dindi ve dev- lete şöyle diyordu: “Bunlar vü- cutlardır, size aittir. Şunlar be- nim değil, fakat | kendilerinin olan ve bana verirlerse benim olan ruhlardir., Bu hakiki | bir dindir. Bunu söylemiyen her din, devletin bir nişanından ibarettir, Din değildir, merasim müdürü, teşrifat nazırı gibi bir şeydir. Bu gibi dinler manevi vicdan hürriyetini ve insanın kendine ait bir vicdan, kendine ait 'ma- nevi bir nazariyeye malik olmak ve'bu ruha diğer serbes ruhları serbesçe teşrik etmek, bu mane- vi nazariye içinde serbesçe bir- leşmek. hakkını ilân. etmezler. Hıristiyanlık hakikaten bir dindi. Zamanındaki hükümetlerin pek az sevdikleri Sokrat felsefesi bunun yalnız mübadisini teşkil ediyordu. Binaenaleyh, Römalilar biri tiyanliğa tahammüle mecbur ka- lıncaya kadar ondan nefret et- tiler. İngiliz devleti, Prusya devle- ti, Rusya devleti şu veya bu şekil tahtında hıristiyanlıktan nef ret ettiler ve devlet 'reisini, din reisi mevkiine geçirerek hıristi- anlığı az çok bu neticeye kadar di nefrette: devam *eylediler Hatta o kadar nefret ettiler ki kendilerine zarar vermesin diye 'a zarar veremiyeceği zanne dilsin diye onu yuttular. Fransız devleti, bu tan malüm bütün şe linde nefret etmiştir. Protestan- lık şeklinde nefret etti, zira pek âlâ görüyordu ki bu yeni dinde, zamanın Mini hükümdarlarile olan ittifaklarına “rağmen katoliklik kadar ve zamanında katolil ten ziyade yalnız Romaya karşi değil, fakat ruhların hürriyetini. kapmiya çalışan her şeye karşı, irler “üzerinde hâkim olmak yenlere karşı bir protesto idi ve protestanlığın derinliklerinde düşünmek hürriyeti, söylemek hürriyeti, yazmak hürriyeti ve kralın itikadından ve itikatedil- mesini istediği şeyden başka itikat hürriyeti vardı. Fransız devleti protestanlık gibi jansenizmden de nefret etti ve ayni “sebeplerle bek âlâ his ediyordu ki jansenizm, itikat o- larak değilse bile, zihniyet ola- rak yine bir protestanlıktı, hem Romadan, hem Versaydan ay- rılan bir dindi. Serbes bir din. Bundan serbes fikirler üzerinde cazibesi ve teshir kuvveti olan ve onları bir merkeze bağlıyan bir din ! — Bitmedi — SerbesCumhuriye Telefon numarası - 2697 Telgraf adresi - İzmir Serbe: Abone şeraiti Senelik: o 10 lira Altı aylık: o 6 lira Ecnebi memleketler Senelik: o 25 lira İlânat i sayfa: Satır 100 kuruş me OE Üçüncüsayf. Dördüncü rica pazarlığa tâbidir ve aza- mi teshilât gösterilir. İHTAR: Abone ve ilân üc taste bu cihetçe ortak olan baş- indir. © ($ Cuma günü güzel bir he da (Şefkat kupası) Turnava mü- sabakalarına devam edildi. Ak sancak stadyumu mühim m ları andıracak derecede kalaba- aktı, Öğleden evvel saat 11,15 da ikinci kömeden Bayraklı - Ana- dolu takımları ilk müsabakayı yaptılar, Bayraklı takımı çok zaif ve ekserisi müptedi oyün- culardan mürekkep bulunuyordu: Çok. zevksiz geçen bu maçta Anadolu takımı 4 göl yaparak galip geldi. Ikinci maç Bu maçı müteakip Güzel İz- mir ve. Yıldız. takımları sahaya çıktılar, Bihter beyin idarsinde icra edilen bu maçta da tara- feyn, çok zaif bulunuyorlardı. Güzel İzmirin daha müessir olan forlarının . yaptığı iki sayı ile müsabaka Güzel İzmir lehine hitam buldu. a Altay - Altınay Saat ikiye on kala Altay - Altınay takımları sahaya çıktılar Altınay Tosun, İhsan ve Reşat beylerden . Altay da kıymetli kaptanı Vahap ve Adnan bey- lerden mahrum bulunuyordu. Sa- im beyin mazeretine binaen Sa- karyalı Mehmet Ali beyin ha- kemliği ile oyuna başlandı. Daha altıncı dakika olma- mıştı ki Âltayın sıkı bir akını tevkif edilirken mü. topu el ile tuttu. Penaltı. İsmail Hak- kı beyin sıkı bir vuruşu Altaya ilk” sayıyı”'kazandırdı.. Birinci devre heyetansiz 've zevksiz 0- larak 0—1 Altayın lehine” geçti, ikinci: devre: İkinci devreye her iki takım bazı değişiklikler yaparak 'çık- mıştı. Bu devrede canlanan Al tinay forları sol açığın ofsaytten yaptığı “bir şandelden istifade ederek ilk “sâyılarini” yaptilar, Altay -1 Altınay -1 i Bu golden sonra oyun hiâye- canlandı. Altaylılâr”“mubakkak surette galip gelmek” azmile akinlara geçtiler, Baronun güzel bir. kafa basınan İsmail Hakkı Altayın ikinci ve biraz sonrâ'da Domeniko üçüncü golünü yap- mıştı, Üçüncü golden sönra açı- lan “ Altay for hattı mütethadi surette Altınay kalesine atılıyor ve tehlike yaratıyordu. Arâsıra Altınayın küçük forları da Al- tay kalesine kadar sokuldukları halde şut atamamak yüzünden « Serbes Cumhuri- yebrin, muhterem oku- yucularına, onlardan gördüğü emsalsiz rağ- Esin şükran mukabe- lesi olarak hazırladığı altın piyangosu sonuna yaklaşıyor. Bir çok ka- rilerimiz bizden keşide tarihini soruyorlar.İşte izahat veriyoruz: hediyeler şunlardır efkat kupası) Turnava maçları Altay Altınâyı, Göztepe Altınor- duyu mağlup etti - Bir oyuncunun kolu çıktı bazı fırsatları kaçırıyorlardı. Al- tayın bir akınında Hakkı düşü rüldü. İsmail Hakkı bey çekti ceza vuruşundan Altay dördüncü sayıyı bu suretle kazandı. Bu golden sanra Altınaylıların bir akını esnasında kaleci Fehmi beyin topu kalenin içinden kur- tardığı iddiasile hakem tarafın: dan gol addedildi ve bu suretle Altınay da ikinci golü kazandı. Altay 4 Altınay 2 maç da biraz bu netice ile Altayın lehine hi- tam buldu, Hakem çok:defa of- saytları göremiyordu. Altınordu - Göztepe Altây, Altınay: takımlarından sonra, geçen haftanın . galipleri olan Göztepe ve Altınordu ta- kımları sahaya çıktılar. Takımlar yerlerine geçtiği zaman Altınor- dunun en kiymetli üç oyuncu- sundan mahrum olduğu görülü- yordu. Buna mukabil Göztepe geçen hafta sakatlanan kaleci- sinin yerine ikinci takımdan bir oyuncu ikame etmiş bulunuyor- du, Oyuna Altaylı Hasan beyin işaretile başlandı. Tarafeyn se- ri hücumlarla akina geçiyorlardı. Oyun başlıyali on dakika olma- mite ki Altınordunun kiymetli oyuncusu Hüseyin beyin, bir çarpışma neticesinde yere düşe- rek kolu çıktı. Bu vaziyet kar- şısında oyunu terkeden bu oyun- cunun yerine ikinci “ takimdan başka bir oyuncu geçirildi, Bugün çok talihsiz olan Al tınordu Zeki, Osmandan sonra Hasandan da mahrum, kalmıştı. Be suretla zaif olmasina 'rağ- men Altinordu canla başla çalı- şıyor ve Göztepenin bütün akın- larını durduruyordu. Geçen haf- taki oyunu ile bize büyük bir ümit veren Altınordu forlari mü- dafaadan yardım göremedikleri için bugün ânlaşamıyor ve bir türlü müessir olamıyorlardı. Bi- rinci devre terafeynin bütün gay- retlerine rağmen 0—0 beraber- likle geçti. İkinci devre İkinci devrede Altınordu sol açığa Naiıkı alarak for hattını takviye etmişti. Çok: seri devan eden bu devrenin otuzuncu da- kikasina kadar tarafeynin k çırdığı gol fırsatlarına rağmen bir türlüyol yapılamıyordu.Bu dev-| rede ve bilhassa oyunun son on beş dakikasında: daha'canlı ve Dağıtılacak : şuurlu oynayan “ Göztepe Altın- word. müdafaasının tevali eden “ Altın piyangomuz | Yakında keşide edilecektir. Ku- nlarınızı ehemmiyetle saklazınız Piyangoya iştirak için, nu- maraları" teselsül eden 25 kupon gönderilmesi lâzımge- leceğini yazmıştık. Bazı kari- lerimiz kuponları 7,8 veya 9 numaralarından — itibaren toplamağa başladıklarını bil- dirdiklerinden numaralarda teselsül kaydını kaldırıyoruz. Kuponlar 40 numaraya kadar neşredilecektir. — Bunlardan 25 tanesini gönderenler mü- sabakaya gireceklerdir. 40 pnmaralı kupon çik- Beşi bir yerde 40. Altın lira 15. Altın yarımlira 30 Altınçeyreklira Menemen haberleri Tasdik edildi Belediye - -reisliğine - seçilen at İdris beyin memuriyeti vilâyetçe tasdik olunmuştur. C.H. F. teşkilâtı Kazamiz Halk fırkası teşki- lâtında ıslahat başlamıştır. Mu- temet Muhittin bey ile idare heyeti azasından avukat Mus- tafa Kemal bey. vazifelerinden affedilmişlerdir. Bu kadar kuv- vetli iki uzvun © çekilmesi, fırka nüfuz ve faaliyeti noktai nazarından bir eseri zâf telâk- ki edilmekte, ancak doktor çerkes Tahir beyin yeni idare heyetinde ahzımevki etmesi, halkçılar için kuvvet möimbai teşkil etmekte- dir. Fakat Menemenlileri birbiri- ne perçimliyen mefküre var, ol- dukça bu sendeliyen çocuğun ayağa Kalkmasına imkân yoktur. Şuurü ve selim aklı ile doğru yolu bulan Menemenliler, Serbes cumhuriyete doğru giden: bu yol- da, yekemel “ve yekvücut yürü- 6 hakemin verdiği bir ceza vuruşundan, Fuadın isabetli bir vuruşu! ile ilk sayıyı kazandı. Gölden sonra oyun daha heycanlı devam edi- yor, Göztepeliler bu gün galip gelerek kalmak için bütün enerjilerini sarfediyorlardı. Göz- tepenin muhtazam paslarla Al- tnordukalesine inişleri Altınordu müdafaası tarafından müşkülâtla tevkif ediliyordu.Bu sırada muza fer. göztepenin bir akında ikinci sayıyı da yapmağa muvaffak oldu. Bu golden sonra vaziyetin fenalığını anlıyan Altınordu bi- raz. canlanır gibi oldu.. Geçen hafta K. S.K. a karşı çok mu- vaffak bir oyun oyniyan Altınor- dunun, bugün cenah haflatının ve. iki müdafiinin takımda bu- lunmaması yüzünden for hattına Vizimgeldiği Şekilde yardim ede- miyordu. Topu 'müdafandan al- mak mecburiyetinde n for hattı da bu vaziyet karşısında bir türlü 'anlaşamıyor ve “gol ya. pamıyordu. Oyunun sonlarına doğru © canlanan Altınordulular sol cenahın uzaktan çektiği bir şandelden yeğâne sayılarını yap- mıya muvaffak oldular. Bu gol- den sonra : hâkimiyeti ele alan Altınordulular for. hattının şut alamaması yüzünden ele geçen bir iki fırsatı da kaçırarak bu- gün mukadder maglübiyete uğ- radılar. Bu suretle maç 1—2 Gözte- pe lehine hitam buldu. Günün galipleri olan Altay- Göztepe takımlarını tebrik ede- riz. Gelecek hafta bu takımları" mız arasında Şefkat kupasının finali yapılacaktır. bi A.H. tıktan sonra, mülhakat ka rilerimizin kuponlarını gön: derebilmeleri içinon gün beklenecek ve onuncu gün noter huzurunda keşide ya pılacaktır . Her 25 kupon bir zarf içinde: < Serbes Cumhu- riyet » piyango memurlu- Zu kaydile idarehanemize gönderilmelidir. Karilerimi zin isim ve adreslerini zarfın arkasına yazmaları tica olunur. Hepsi birden, 30 Altın lira Gğleden öğleye anlıyor mu? S.F. yı istedi ve öldürdü, Fakat fır, cılığı öldüremedi. Yeni yeni hr kalardan bahsolunuyor. Taki; sükün kanunile feshedilen 7, rakkiperver fırkadan tutunuz Sosyalist fırkasına kadar fili leri işgal eden ve birer. ihtiy olarak ortaya atılan teşekkül, vardır. sine “Hayır!,, denilemez. Cup; buriyet rejimine hürmetkir, huriyetçi her fırka teessüs eğ, bilir, müşkülât çıkarıldığını. farzet bile bu, nihayet işi uzatmakt, ibaret kalır. Niheyette müşküj zail olacak ve yeni fırkalar şekkül ödecektir. Halk fırkaj rakipten kurtulmuş olmıyacık, sadece rakip“ değiştirmiş caktır, Bu. değiğiklikteri hoş olacağını ise Bütün bu fırkalar içinde Ser, fırka, Halk fırkasına - tat demokrat Halk fırkasına en ; yade yaklaşan bir fırka idi kadar yaklağıyordü ki; prograni lar aynidir, yalnız tatbikatta a, rılıyoruz diyenler bile vardı programda, daha doğrusu proj ramın esasında şüphesiz ayı olacaklardır. Yani İik cum riyet esasi bütün fırkaların te melidir. Ancak, bu temel ür sada görüyoruz. vardır. Bütün, cumhuriyetçi fı kalar lâiktirler, yalnız her bi ayni şekilde cumhuriyetçi deği: dirler ve işçilerdir. Fakat içtim: bahsinde işçiler, burjuva snf lardan ayrılıyorlar. Radikalleri Cumhüriyetçidirler. Ancak mil ru, komünizme yaklaşan en ik tilâlci ve en ileri şeklinden mı; hafazakârlığa sürünen en ibi razlı ve en geri şekline kad üç beş renk arzediyor. larını böyle müteaddit : renkl altında dağıtmak faadalı bir | olu geri daha 8ol iki fırka, bu gür kü vaziyette mütekabil mürakif be için en iyi teminattı. Hah fırkası zaruri olarak, başka temayülleri faydaları vardır. Ancak, sında diğer tek bir fırkaya W hammül edememiş olan Hal fırkası, müteaddit fırkalar b lunca * ne yapacaktır? riyetçi olan ve firkacılığı inbis altına almak iddiasında olmadi ğını söyleyen Halk fırkası, fıri mücadelesi meselesinde sarih bi hattı hareket ittihazına ned") karar veremiyor ? Öyle bir bati haraket ki, fırka tarafından v8) Dız ilân edilmesin, fakat sari miyetle tatbik olunsun. filiyatına, ya filiyatını prograv'| a uydurmak mecburiyetindedi/ Yeni fırkalar Halki fırkası şimdi ha, asa, Yaşatmak Kanunen, -bunların hiç bir, Cum, Kanun - haricinde idari ol farzetmiyoru| tl üstebit ve mütehakkimHtj ına değil — - prensiplerdel Yeni çıkacak fırkalarda, es de birbirinden çok” değiş alar kurulabilir. Misalini Fr Orada da lâiklik, bizdeki çi Sosyalistler, * “Cumhuriyetçi Bizde, “cumhuriyet taraftı caktır, Biri dal sağ, di bunu — istemedi. Şim caktır. Cumhuriyet kad lahilinde bu temayülleri isi, şüphesiz tehlikeli de Hatta her birinin busvi kar Halk fırkası, ya program B.A