20 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

m akl . . Galiplerin e hicabı v Şu son zamanlarda, Halk fır kasının “ Galibiyetleri , ne ka- dar hazin bir manzara gösteri- yor, Belediye intihabatınıdan ga- İip, fakat galebelerinden mah- cup çıktılar. Bunun halka karşı bir galebe olduğunu itiraf etme- seler bile, hissediyorlardı. Şimdi bu “Zafer , katiyet kespetti ve karşı fırka fesholundu. Halk fır kası evelkinden daha mahcup.. Evelkinden daha mahcup, cünki Halk fırkası, karşı firk nın ortadan çekilmesi ile et fındaki boşluğu, eza verici boş- luğu daha güzel görmekte ve gizlemeğe de imkân bulamamak- tadır. Öyle ya, işte tek fırka kaldılar. Fakat bu tek fırka ile beraber olanlar kimler? bunları göremiyoruz” Vasıf bey mecliste Fethi beye hücum ederken İzmirde topladığı alkışların ruhi sebep- lerinden bahsetti ve o alkışların tekerrür etmiyeceğini anlatmak istedi. Muhakkaktır k'- mücade- leyi terketmiş olanFeti:.vey bugün İzmire gelse kendisini alkışlıya- . çak kimseyi bulamıyacaktır. Zira İzmirliler Fethi beyin şahsını de- gil, açtığı cesurane cumhuriyet mücadelesini: alkışlamışlardı; Fakat... İşte Vasıf bey ve Arkadaşları İzmire geliyorlar. Bakalım sonları kim alkışlayacakl Vasıf beyin şahsından bahset- miyoruz. Fakat onun da temsil ettiği bir gaye varsa, haydi gö- relim, İzmirde şu gayenin sami: miyetine inanacak vatandaşları bulsun ve kendini alkışlatsın. Bahribabada yeni bir miting yapsınlar ve taraftarlarını top- lasınlar, şu belediye intihabında on beş bin rey aldığını iddia eden halk fırkasının bayraktar- ları da, bir defacık olsun, ken- dilerini halkın ortasında bize göstersinler... Bunu yapmıyacaklar, zira on- lar, ir boşlukla mubat ol- duklarını bizden daha eyi bilir- ler, Yeni teşkilât teraneleri va- tandaşları aldatamıyacaktır. Halk fırkasının teşkilâtçıları, İzmirde umumi lâkaydiden başka bir ka- bule mazhar olamıyacaklardır. Halk fırkası “ rakipsiz , ka- lınca etrafında çok söz sö miş olan yeni teşkilâtına giriş meğe nihayet cesaret ediyor. Bu teşkilâtın neticesini biz ken- dilerine söyliyelim! Halk, vatan- daşlar müçtenip kalacaklar ve fikirlerine, kanaatlerine tekabül edecek yeni bir fırkanın teessü- sünü bekliyeceklerdir. Çünkü halk kelime oyunla- rından bir şey anlamaz Onun kuvvetle ve samimiyetle yaptığı mücadele, Halk fırkasının çok tecrübe edilmiş olan samimiyet- sizliğine, prensipsizliğine, halkin elem ve ıstıraplarile istihza eden kaygısızlığına karşı idi. Karşımızda ayni adamlarla ayni fırkayı, intihabat esnasında halka cephe alan, vatandaşları tazyik eden, reylerin serbesti- sine mani olan fırkayı görüyo- ruz. Bizim için değişmiş bir şey yoktur. Onlar için de.. Ve bu- nu görecekler, anlıyacaklardır. Behzat Arif Nİ R Serbest Gühüriyek Altın piyangosu | | Başmuhazriri: Falk Mantin | — ——. erk erankan “Irtişa ,, Temizlik mücadelesi : Sabık Bahriye vekili İhsan B divam aliye sevkedildiği zaman, İsmet paşa kabinesinin temizlik yapmıya karar verdiği iddia olunmuştu. Bu haber memle- kette büyük bir memnuniyetle karşılandı. Fakat o kadar. Ar- kası gelmedi.. Acaba memlekette mi yoktu? Daha geçenlerde sabik Ad- liye vekili Mahmut Esat B. İcra vekilleri heyetinden çekilirken, gayri meşru kazançlarla müca- dele * edeceğini istifanamesinde yazmamış miydi ? Lâkin yeni bir ses çıkmadı! İki hafta evel şehrimizde çı- kan bir gazete barut inhisarı rezaletinin iç yüzünü yazacağını ilân attiği halde ertesi günü çok yanlış malümat ile bi keli- ie “Bzeritde “ firkadilik” yapmak istedi. Biz bugün hükümet hesa- bina; şeref verici bir iş olmak- tan uzak kalan bu meselenin, bildiğimiz. kısımları © üzerinden esrar perdesini kaldıracağız. inhisar fikri; Hükümet maliye vekili Hasan mürteşi N di Gazi Hz. Seyahatleri bir buçuk ay sürecektir Ankara 19 (S.C) — Gazi İ N Ü hazretlerinin memleketin ha- İkilik vaziyetini anlamak, ihti- Üyacı ve dilekleri. yakından $ tetkik miâlsadile vuku bulan seyahatleri bir buçuk ay de- X vam edecektir. Dün Kayse- Şiride “ candan alkışlanan ve TAYI Samsundan sonra Karadeniz tile İstanbula geçeceklerdir. Edirneyi ziyeret edip etmi- yecekleri * malüm © değildir. Garp ları tetkikten sonra Reisi: cumhur hazretleri cenup vi- İâyetlerini ve Adanayı teşrif edeceklerdir. Perşembe günü (yarın) Eğe vapuru Gazi haz- retlerini almak: için Samsuna gidecektir. Kayseriden iş Sivasa Ankara, 19 (5.C) — Gazi hazretleri Kayseri / halkının samimi tezahüratı arasında bu sabah Sivasa hareket et- mişlerdir. Reisicumhur haz- retleri bugün Sivasda bulu- Kupon No 23) N N bu gün Sivasta bulunacak olan Reisicumhur hazretleri 30 şehir ve yüzlerce köyü şereflendireceklerdir. © Gazi sahil şehirlerini ziyaret sure- vilâyetlerinde İzmir başta olmak üzere yapacak- nacaklardır. Memleket riya reza eti; 'beyin zamanında inhisarcılık $is- İtemini tutmuşutu. Bazı mevağdı inhisar altına alıyordu. Bu ie da İstanbulda Barut, Av tufek- leri, Silâh satmakla meşgul olan “ Basat ,, biraderler namındâki bir ticarethane de kendi miesle- ği dahilinde bulunan mevaddı inhisar altına aldırarak kazancı- ni artirmak yolunu tuttu: | Bir kaç defa Parise gitti, Avrupada bu işle müşteğil Şir- ket ve © fabrikalarla & temâsa geçti. Projeleri hazırlandı. Ân- karada Müdafaai milliye vek”le- tile esasen teahhüt işleri yayin Fresko biraderlerle bir anlaşın. yapıldı. Lütfi bey namında bir, Zat ile diğer bazi kimseler bu fikirler etrafında toplandılar, Fabrikatörlerle anlaşma İnhisarı temin eylemeği üze- rine alan bu grup Avrupadaki fabrikalarla bir mukavele yaptı. İnhisar işini takip edenlere şir- ket muvaffakıyet halinde yarım milyonluk. hisse senedi, meclisi idare azalıkları verecek, acen- talk verecek velhasıl bir çok menfeatlar temin eyliyecekti. Bu anlaşma dahilinde hükümete Yeni 1,2 Harp gemileri Tahdidi teslihat efsa- nelerine rağmen in- şaat devam ediyor.. Roma 19 (A.A) — Koriyera gazetesine nazatan, bu ay niha- yetinde hir kruvazör bir torpi tudan mürekkep iki harp ge- misi denize indirilecektir. Mez-| kür gazete, Yunan hükümeti hesabına 4 geminin inşa &dil- mek üzere olduğunu ilâve et- mektedir. « Serbes Cumhuri- yetim, muhterem oku- yucularına, onlardan gördüğü emsalsiz rağ- betin şükran mukabe- lesi olarak hazırladığı altın piyangosu sonuna yaklaşıyor. Bir çok ka- rilerimiz bizden keşide tarihini soruyorlar.İşte “ hediyeler akesömeanen in iç yüzü nedir? | Barut inhisarini alabilmek için, kimler nasıl Aralarında ihtilâf çıkınca iş ne şekil aldı? Meseleye hükümetin vazıyet eylemesine rağmen hâlâ mürteşiler! hakkında takibat yapılmaması dikkate şayan değilmidir ? Temizlik isteniyor. temizlik ! müracaat edildi. ikramiyeler dağıtılıyor; İnhisar işi kere o safha- $ına girince etrafa ikramiyeler dağıtılmağa başlandı. Yalnız bir bankaya elli bin lira komisyon verildi. İki meb'usa, bir kaç me- mur ve nüfuzlu zevata işin mu- vaffakiyeti için para ve hediye- ler verildi. Hayli uzun müzake- relerden sonra mukavele hazır- landı. Bir kadın parmağı İşson fafhaya girince Istanbula şöyle bir telgraf çekildi: «Mukavele hazırdır. (M. 7.) hanımı. gönderiniz» Filhakika bu madam ertesi günü Ankaraya gitmişti üç dört gün son- ra da. mukavele imza olundu. * Hesap başına oturunca İnhisarı ele geçiren ortaklar hesap başına oturunca, yani ya- rım milyonu taksime koyulunca aralarında kavga çıktı. Çünkü İnhisar: elde etmek için sarfedilen paranmi yekânu EKIIİTLRISEI İİ ZIZLL III TLİLİ ŞALLI SİM TAŞI TALİ TAI İZİLLILIILIZILI Pangalos ne yapacaktı? Yunan ihtilâl teşebbüsü etrafındaki tahkikat Atina 19 (5.C) — Pangalos tarafndan tesbit edilen ve akim |rincisi, darbei hükümetin muvaf- kalan darbei hükümet teşebbü-|fakıyetinden sonra milletin rejimi- tahkikatİni değiştirmek,ikincisi de ceneral hareketin bütün anasırını mey-|Pangalosudiktatör ilân etmekti dana çıkarmaktadır. Şimdiye ka- Harekete iştirak eden muhtelif Sui |zabitlerin cürüm anasırı da tes- kast hazırlığının çok vâsi oldu-|bit edilmiştir. Yeni tevkifat ya- İpılacağı söyleniyor. Altın piyangomuz | akında keşide edilecektir. Ku- onlarınızı ehemmiyetle saklazın sü etrafında yapılan dar elde edilen malümat ğunu göstermektedir. Piyangoya iştirak için, nu- maraları teselsül eden 25 kupon gönderilmesi lâzımge- leceğini yazmıştık. Bazı kari- lerimiz kuponları 7,8 veya 9 numaralarından / itibaren toplamağa başladıklarını bil- dirdiklerinden numaralarda teselsül kaydını kaldırıyoruz. Kuponlar 40 numaraya kadar neşredilecektir. . Bunlardan 25 tanesini gönderenler mü- sabakaya gireceklerdir. izahat veriyoruz: 40 uumaralı kupon çık- || rica olunur. Dağıtılacak 1 Beşi bir 7 av pa Hepsi birden or çalışmışlardı dört yüz elli bin lirayı bulmuştu. Bu masrafların pek çoğunun makbuzları ve faturaları mevcut değildi. Çünkü hediyelerin rüş- vet olarak verilen paraların makbuzu tabiatile olamazdı. Kabul edilmiyor İnhisarın asıl sahibi bulunan şirket makbuzsuz masrafları ka- bul eylemedi. Bunları, işi takip vazifesini üzerine alanlara vad- eylediği hisselerinden malısup etti. Binaenaleyh yarım milyon- luk hissedar olacaklarını ümit eden ve sevinenler umdukikrmı ellerine geçiremeyince birbirle rile ve şirketle ihtilâfa düştüler. Kimseye birşey söyleyemeyor- lar, karanlık işler görmüş olan- lara mahsus korku içerisinde o zamânlar kabahati birbirlerinin üzerine yıkıyorlardı İş Nesim Mazalyah efendinin hakemliğine tevdi olundu... | Barut inhisarının ilk safhasası bu şekilde ce- reyan etti. Bundan sonra ikincive üçüncü safhaları vardır. Onları da yarınki nüshamızda neşredeceğiz| İhtilâlin iki gayesi vardı. Bi- tıktan sonra, mülhakat'ka rilerimizin kuponlarrn gön- derebilmeleri” için on gün beklenecek ve onuncu gin noter huzurunda keşide ya pılacaktır . Her 25 kupon bir zarf içinde: « Serbes Cumhu- riyet > piyango memurlu- ğu kaydile idarehanemize gönderilmelidir. Kariletimi- zin isim ve adreslefini zarfın arkasına yazmaları 30 Altın lira Mefküre Gazetesidir. İdarehane: Nüshasi - Heryerde 5 kuruş imza etmemişti : X mahiyetini geçemez. İ : İzmir - Gazi Bulvarı © “Yeni Asır, yurdunda Sörabilr ij Acaba mukave ileyi Maliye ve- Ki Si kâleti ne için IN Bu inemleketin başına örül- müş çoraplardan biri de mü- kerrer sigorta işidir. İstan- bulda Piyos isminde bir si- gorta kurtu, mütemadiyen bu memleketin sigorta işle- Hi üzerinde fırıldağını çe- virmekle meşguldür. Şu veya bu müesseseye beş kuruş kâr gösterir doksan beş ku- ruşunu da cebine indirir. Bu onun hayat ve muvaffakıyet programıdır. idayeten bu: mükerrer sigorta işinin kuruluşunda primlerin ucuzlatılacağı, p- rimlerin harice akmasına mü- saade olunmıyacağı ileri sü- rülmüştü. Halbuki tatbikat sahasında mesele berâkis ol- du. Primler zahiren indiril- miş gibi bir manzara arzetti. Fakat hakikatte tatbikatta iki misilden fazla yükseldi. Rekabet ortadan kaldırıldı. Bir nevi inhisar idaresi ku- ruldu. Bir çok müesselerin bu yüzden servetlerini tehlikeye koyarak mallarını sigorta et- tirmekten vâz göçmediklerini $ bu sütunlarda isimlerile neş- & redebilecek o mevkide bulu- G muyoruz. Diğer bazı müesse- Ş selerde sigorta kaçakçılığı yaparak mallarını milli hudut- lar haricinde sigorta ettir- $ mek yolunu tuttular. Bu mes- & lek yüzünden geçinen bir çok vatandaşlar işlerinden $ oldular. i Buna mukabil elde edilen $ kazanç Piyos efendinin cebine Ş inene nazaran bir komisyon $ Milli sigortacılığın inkişafı bu demek ise, doğrusunu iti- raf eyliyelim, buna aklımız $ ermedi. ç Mamafih işin asıl mühim X olan diğer bir safhası daha vardır. Mükerrer sigorta mukave- lesi ihzar olunurken dikkate şayan bazı safhalar geçirmiş bulunduğu iddia olunuyor, Meselâ keyfiyet Maliye vekâletinin salâhiyeti dahi- finde bulunduğu halde mu- kaveleyi vekili Saraç Şükrü beyin imzadan İstin- $ kâf eylediği temin ediliyor. Maliye vekilinin bu imti- nama rağmen mukavele İk- tısat vekâletine sevkettirilmiş. ve iktisat vekilinin imzasile icra vekilleri heyetine git- miştir, t p Şimdi karanlık kalan nok- $ ta Saraç oğlu Şükrü beyin bu mukaveleyi ne için imzadan Ş istinkâf eylediğidir? Acaba Ş memleket menfaatlerine uy- $ gun olmıyan maddeleri ihtiva eylemesinden midir? © Görüşümüz, tecrübeleri- $ miz, salâhiyettarların tetkik- leri mükerrer sigortanın men leket menfaatlerine uygun olmadığı, bilâkis müzir bu- G lunduğu merkezindedir. Evelde de bir istinkâfın mevcudiyetini göz önüne ge- tirerek lütfen sorabilir miyiz: Acaba bu mukaveleyi Mi vekâleti niçin imza etmeli reddeylemişti?.