15 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İçtimai bahisler Yazan: Ağroğ'u Ahmed istanbul şehri Neden medeni memleketlerde şehirler hususi bir idareye tutularak kendilerine kendilerini idare etmek salâhiyeti veriliyor? Esasta vahdet ve temerküz usulü müreccah iken, neden şehirler hak kında bu esas bozuluyor ve bele- diye ve emanet namları ile vah « det parçalanıyor? Bunun yegâne hikmeti şudur: Farzediliyor ki şehir ahalisi müte- rakki ve mütekâmil olduğundan, şehrin menfaatlerini ve ihtiyaçları» nı kendilerinden uzakta bulunan merkezi hükümetten daha ziyade idrâk (o ve daha iyi takdir eder ve şehrin ahalisi de bizzat alâ- ka ve menfaattar o bulunduğun - dan bu menfaat ve ihtiyaçları da- ha iyi tatmin eder. Bu: içindir ki muasırımız olan b medeni uluslarda, şe- hirlere bir nevi idari muhtariyet temin edilmiştir. Şehirler ahali a- rasından o intihap ettikleri he - yetler ile, bu idari (o muhtariyeti tahakkuk ettirirler, Biz bu yolda bir çok memle - ketlerden daha ileri giderek inti- habata kadınlarımızı da iştirâk et- tirdik ve bu suretle bizde beledi- yeler ve emanetler Büyük Mil. let Meclisinden daha evvel re- rini tam olarak (temsil etmeğe başladılar. Bunun da ifade ettiği omânâ şu olacaktı: Şehiremaneti halk a- rasında (o zengin ve fakir, kudret- Y kudretsiz, mevkili o mevkisiz, nüfuzlu nüfuzsuz farkları koymı- yarak, şehrin imarına, temizliği - ne, tenvirine,-tanzifine ve ilâahır her tarafta ve her yerde bu göz- le bakacak ve ayni gayretle çalı - sacaktır. İstanbul Şehiremaneti bu en birinci ve en iptidai vazifesini i- fa ediyor mu? Bu size şehir bana tama- men tersine bir intiba veriyor, İstanbul / şehiremanetinin kar- şılaştığı o çetinlikleri anlamıyor değilim; bu kadar yayılmış olan bir şehrin bütün ihtiyaç Şehiremanetinin — elindeki bütçe ile tatmin etmek © imkânsızdır! İstanbul şehrini muasır büyük ş0- hirlerin o seviyesine kadar yük - seltmek için, hiç olmazsa on mis- Hi vasıta lâzımdır. Bu böyledir ve bunda şek ve şüphe yoktur! Fakat mesele bu değildir. Mesele şudur: Eldeki vasıta - ları sarf ve tevzide, yapılan gay“ retlerin:. taksiminde, yukarıda vazettiğimiz demokrasi esasma ri- ayet rl mu? Hiç olmazsa nisbi müsavat usulü gözetiliyor mu? İşte bu bakımdan | İstanbul man İnsana öyle (geliyor kibu şehrin iki nevi evlâdı vardır. Biri- si öz evlât, diğeri övey evlât. Öz evlât büyük apartıman sahipleri, zenginler, kudretliler, nüfuzlular- dır, Övey evlât ta, orta o halli a- damlar, kendi iş güçleri ile meş - gul , mütevazı ve mahviyet- N insanlari mek ri yere a apartıman. yük gayretler ve itinalar sarfedil- diği bir kaç adım öte ta - raftaki orta sokaklar ihmal edil. mektedir! - Ben her iki tarafa da ayni gayret ve İtinanın sarfe- dilmesi iddiasında dahi değilim! Fakat birinciler hakkında bez - Tiki bunlar arasında ve en şık sokakların yanı öylelerine tesadüf edebilirsiniz ki değil insan, otomobiller bile bata- ğa saplanıp kalmaktadırlar!! Ben Şişlinin ove Maçkanın yüz adımlık mesafelerinde ( öyle cad- deler biliyorum ki Arnavut kal - dırımma bile hüsrettirler!! Hele tenvirat hususunda bu gibi yerler- Arabistanda Osmanlı impa- ratorluğu nasıl yıkıldı isimli ta- rihi tefrikamız bugün beşinci sayıfamızdadır. de Şehiremaneti parmağını bile oy natmamıştır!! Geceleri buralardan sağlam geçmek bir tali işidir! Tanzifata (o gelince ; bu gibi caddeler pislik içinde (o yüzmek « tedirler! Zaten temizlik bakımın. dan, İstanbulun en mutena yerle- ri bile, feci bir manzara göster - mektedir. Kadınlar kongresi ter - tibi için şehrimize gelmiş olan ec nebi kadınlarından birisi, o bizim yanlara: «İlk işiniz & şehrinizi temizle- mek olsun!» Demiştir!! (Üvey) caddelerden birisinde oturan bir ev sahibine tenvirat ve tanzifat © vergisi puslası takdim ediliyor, bu pi üzerine ay- nen şu sözleri yazıyor: "Gelsinler sokakta tenvirat ve tanzifat na * mına en ufak bir emare görsün - ler iki mislini vereceğim! Şimdi - lik ise vermiyorum, o müracaat olunsun!,, Haklı değil mi? Fakat şimdi de ayni ihmal olu- nan bir caddeye talih eseri ola - rak bir (nüfuz) lu bir (zengin), bir (mevkili) adam gelsin! He - men faaliyet başlıyor, dün bulun- mıyan © vesait sihirkâr bir kuvve- tin tesiri ile (bugün mebzuliyet- le bulunuyor, ve bir kaç gün için- de cadde baştan başa değişiyor ve cadde ahalisi de yeni gelen kom - şuya dualar ve senalar (o ediyor!! Fakat ne çare ki o bu gibi erbabı hayır her caddeye tenezzül et- miyor ve ihmal ( olunanlar gene kendi karanlıkları, çamurları ve pislikleri ile kalmaktadırlar. Bilmem dikkat ettiniz mi? Şe- hirde son zamanlarda serseri köpeklerin o adedi de arttı, Öyle kısımlar o vardır ki sabaha kadar köpek av avından uyumak güç oluyor! Aa ki eski zamanlar - köpek bolluğu — hilemet- siz değilmiş. Tenvirat ve tanzifat meselesi ile alâkadar imiş. Bun - lar azaldıkça onların âdedi artı - yormuş. Şimdi geliniz de halkçılıktan dem vurunuz!! Adalet ve müsa - vat duygularma bakılmıyan, nüfu- za, makama fazla kıymet verilen yerlerde / halkçılık yaya kalır! Ve bu hal (o ve tavrımızla biz İstanbula seyyah çekmek hülya - sındayız! Ve bunun için cemiyet- ler kuruyoruz, propagandalar ya- pıyoruz! Bu hal ile bu iddia hiç bir za- man — böhakkut etmez! İstanbul ve civarı (tabiat itibarile dünya- nın birinci güzel yerleridir. Em - salsizdirler. Ayni zamanda, Roma- dan daha eski olan İstanbul be- şer tarihinin en dağdağalı hatı - ralarını — taşımaktadır. Onun ve muhitinin her hatvesi bir eserdir, bir hatıradır, bir nişanedir! Hiç şüphe yoktur ki seyyah çekmek i- çin lâzım olan tabii, tarihi şartla- ri, İstanbul ve civarı kadar havi ©- lan merkezler (o dünyada ender - Fakat gerek merak sahipleri ve gerek tabiat âşıkları ayni za - manda da biraz Okonfor, biraz temizlik, biraz rahat isterler. Bun- lar temin edilmedikçe, demok - rasi ülküsü gibi - seyyah celbi de bir hülya halinde kalmağa mah - kümdur! Ağaoğlu Ahmed Türk - Bulgar ticareti ANKARA, 1 4(A.A) — Türk - Bulgar ticaret anlaşması iki ay müd- detle temdit edilmiştir. Diyarıbekir genel mec- lisinde seçim DİYARBEKİR, (Milliyet) Şarımız genel meclisi Vali Bay A- ziz Ergunun başkanlığı altında top lanmıştır. Meclise (yeni seçilen kadın üyelerden Müzeyyen Uluğ ve Arife Turancı da iştirak etmiş- lerdir. Vali celseyi açtıktan sonra i- kinci başkan ve encümenler seçimi yapıldı. ığa Sabri Pamukçu, kâtipliklere Rifat Kay- Bak, Saliki Akm, Dahiliye encümen nine Mihri Dicleli, Abdurrahman Çelebizade, Salih Akım, ve Şevket, bütçe encümenine Âdil Tiğrel, Mu- sa Erdoğan, Cahit gukukçu, İktisat | ve Sıhhat encümenine Aziz Tuğlar Muhiddin Çağın, Nafia encümeni. © ne Adil Pamukçu, Müzeyyen U- luğ, Maarif encümenine Arife Ta- rancs secilmi MİLLİYET SUMA 15 MART HARİCİ HABERLER! Jtalyanın deniz kuvvetleri Cenovada yeni bir kru- vazör denize indiriliyor ROMA, 14 (A.A.) — Bugün Ceno- vada “Ojenyo di Savoia,, adr yeni bir kruvazör denize indirilecektir. Bu yeni harp gemisi “Kondotteri,, tipinde 7000 ton hacmündedir. 152 milimetrelik 14 to- pu 6 torpido endaht kovanı vardır. Sü- rati 39 mildir. Ayni üpte iki kruvazör daha yapıl- maktadır. Ve gelecek sene hazır olacak- bar, İtalya, bunlardan başka 35,000 ton- luk iki kruvazör, 6 torpido mubribi, 5 ganbot, 4 büyük ve büzük İcnizaltı ge misi daha yapıma! Eski San Mario esiri mi ge misi olarak kullanılacaktır, İçinde hiç bir tayfa olmadan bu kruvazörün sürati ve istikametleri telsizle değiştirilecek - tir. Amerikada silâh ve mühimmat ti- careti işi VAŞINGTON, 14 (A.A.) — Ayan dış işleri komisyonu silâh ve mühirsma' eden 1925 Cenevre mu Italyan siyaseti Akdeniz ve Küçük anlaşma devletleri ırasında münasebetle: ROMA, 14 (A.A.) — Giornale D'İ taliz gezetesi, Çekoslovak Reisicumhuru B, Mâzarik'in doğumunun 85 inci yıldö nümü münasebetile gayet dostane bir makale neşretmiştir. Yarı resni olan bu gazetenin makalesi, Yugoslavya ile İtal- ya arasındaki münasebetlerin salâh bul- makta olduğuna dair ecnebi gazeteler tarafından yapılan neşriyatı takip et - mekte olduğundan dolayı şayanı ehem- miyettir. Bu mukarenet, İtalyan siya - setinin küçük anlaşma ve Akdeniz dev- letlerile dostane münasebetler ihdasına matuf olan şimdiki temayüllerini teyit etmektedir. hira bir Başka ihtiyat kaydi kabul et- Mİ AŞINGTON, 14 (ALA) — Dün â- yanda 12 reye karşı 70 rey ile kabul &- dilen bir takrire göre, hükümetin yar - dım projesi mucibince verilen 4800 mil. yon dolardan hiç bir kısmı, mühimmat, harp Tavanı ve barp donanması inşa- atı munzam işlerinde kullanılamıyacak - tır. zinde icra edebileceği hükümranlık hak- larına dokunmıyacağımı tavzih eden ih- tiyat kaydini, hükümetin talebi üzeriye reddetmiştir, Komisyon, yle Rusyanın tasvibi- nin muahedeyi imza eden diğer devlet- lerin imzalamalarma bağlı olduğu bak- Ispanyada Havanada Bir kabine buhranı! Grev akim kaldı ihtimali var hükümet vaziyete ler kak arm "sam oo hâkim oldu tahmin etmektedirler. HAVANA, 14 (A.A.) — Hükümet ieslerin dünkü toplantısında si AA bi yasi rr ve abin nr ber | ce ka iz olen © dd e R n örülen ökkalelen olak Max | > egea. Serin ve ima liye a alkol üzerine vergiler tarhı Pak ver Gülen yeride vekil bir vaziyette işlemekte olup İcormünist liderleri gizlenmişlerdir . HAVANA, 14 (A.A.) — Grev, akim kaldı. Fakat hükümet sağlam bir gale- be dememiştir. Çünkü fikirlerdeki heyecan, sükünet bulmamıştır. Bakanlıklardaki bütün memurlar, yeniden vazifeye başlamamışlardır. Yüz de 50 aslı kanunun tatbiki ile, vazife- lerinden çıkarılmış olan bir çok kişiler, bildirmiş. Ti yali Fakat asıl mühim mesele, halk fırkası reisi Gil Robles ile çiftçi fırkası Lerru'ya reisi Mirim karşı aldıkları vaziyettir. İki fırka eeisi, Babil otorite sahibi olmanyakla he tiham etmektedirler. Bu iki reis, Kor - testeki en kuvvetli fırkaları temsil yet » mektedirler. Asterin i wp siyaset eden general || greveilerin mevkilerini işgal Murasun - enya'ya karşı verilen idam hükmünün e de ler mile eren belleri: Kölkçe: |, “5 SEM See Havananın hakiki diktatörü, kabine- nin itimadını haiz bulunan miralay Med- rozadır. Hbtlâli bastırmış olan miralay Batistanın bütün telkinatı, hükümet tar rafındam reddedilmektedir. bu hususta ikiye ayrılmıştır. Bazı bakan lar affını, halk - çiftçi fırkası bakanları ise, idamını istemektedirler. Şimdiden kabine buhranının ne neti- ce vereceğini tahmin kabil değildir. Bay Lerru, meclisten rine ga zetecilere, vaziyet ne kadar mezaket kes- bederse etsin, ancak kısmi — bir kabine buhranı olacağını söyl Beyaz yaz Kitap tülin; Amele partisinin teklifi Lordlar kamarasında reddedildi LONDRA, 14 (A.Â.) —Lordlar ka marası, bilhassa hükümetin geçenlerde neşredilmiş olan Beyaz Kitabında izah ve tasrih edilmiş bulunan ve. toalihata müteallik olan siyaseti aleyhinde amele fırkası tarafından verilen tevbih takririnl reye müracaat etmeksizin Be hususta eereyan eden müzakerat pe zartesi günü Avam kamarasında yapıl. mış olan müzakerelerin yolunu takip et- miştir. Bükreş elçimiz kralla görüştü BUKREŞ, 14 (A.A.) — Kral dün Türkiye orta elçisi Bay Suphi Tanrı- över'i kabul ederek uzun müddet kendi” sile görüşmüştür. Büyük okyanusta Japon mandası altındaki adalar CENEVRE, 14 Daye — Japonyanın uluslar kurumundan filen çekişi, bu a- yın 30 unda tahakkule etmiş eni tr. Fransız kadınları ve siyasi haklar PARİS, 14 (A.A) — Meclis ârayr umumiye komisyonu, dün öğleden son- ra, Brak tarafından kadınlara #yasi rey hekkı veren takrire ilâve edilen madde- iri tetkik etmiştir. yon, 3 reye karşı 16 rey İle a- ilevi rey hakkını veren metni kabul et- miştir. Bu, 3 gayri reşit çocuğu olam aile reisi erkek veya kadına munzam bir rey bakı vermektedir. İngiliz lirası ve Belçika Fransada Askeri hizmet'n iki seneye çıkarılması meselesi PARİS, 14 (A.A.) — Meclis ordu komi; onunda, Reibelin hükümetin g- lip komisyonda, asker? hizmetini iki se- neye arttırılması ihtimali hakkında iza- hat vermesini iye taki üzerine gi detli bir müzahere olmu: pall kiç bi mü Zinadan mütemadiyen izahat istediklerini ve mür zakerelerin artık komisyonda değil, fa fransı kat mecliste cereyan eylemesi icap ede- — kanaatinde nde olduklarını maahi ği 14 (A.A.) — Maliye ba kanı dün * yele düşüncesi, 8 reye kar- Belçika bütçe yla i izah et 41 20 rey ile kabul edileniştir. Bakan, nutkunun en mühim İngiliz lirası meselesine tahsis etmiş, Türk - Alman ticaret Mi maçın EEE e ie anlaşması akil bağlamanın lözumsuzluğunu i BERLİN, 14 C — Alm istih- 2 vve Belçika tarafından bir çok ti- vol EE lamanın mü. | ari makele yapm üzre rf olar Türk len gayretleri anlatmış, ve altın bloku - basası pek yakında Berline ze edecektir. pe rk Key Kn Harici küçük haberler: kında Alınan siyasal bir hürmet beslenmektedir. Berlin ga - ei Türk murahhaslarını a ANKARA, 14 (AA) — Almanya mart ayı için memleketimize bin kental, Tik yumurta kontenjanı ayırmıştır. 7 Evvel Stavtiki ve brone İşlerini de kendisinden © çok bahsedilen ve gi di de şantajla mazmun bulunan — eski maruf polis müfettişi Bonmy tevkif e- ditmistir. Mesai ücretleri hakkında gümrük- “$ lere gönderilen tamim ANKARA, 14 (Telefonla) — Gümrük kanananun 60, 62 madde © lerine dayanarak alınmakta olan mesai ücretlerinin iş görüdükten son Di. ya mı veya iş görülmeden evvel mi eşya sahiplerinden alınması lâzım © İşe geleceği etrafında tereddüt edilme kte olduğu anlaşıldığından Gümrük ler Umum Müdürlüğü gümrüklere. bir tamim yapmıştı. Bu tamimde me, sai dışında yapılması gerek işler iç in mesai içinde arzuhal ile yapılmak ta olan dilekler üzerine görülecek işe nazaran ücretinin tahmini hesap“ edilmesi ve peşin alınacak paraların vezneye yatırılması, iş bittikten sonra alınan paradan tahakkuk ettirilecek mesai ücretinin usulü daire sinde memura verilmesini, şayet he sapla alınacak para tahakkuk ede * cek mesai ücretinde yetmezse mal sahibinden alınarak memura veril * mesini ve memur tarafından mal sahibinden doğradan doğruya part alınmasına meydan verilmemesini bildirmiştir. E onomi Bakanı bugün geliyor ANKARA, 14 (Telefonla) — Ekonomi Bakanı Bay Celâl Bayo” | İstanbula hareket etmiştir. Sağlık Bakanı Afyona gitti ANKARA, 14 (Milliyet) — Sağlık Bakam Bay Refik beraberinde hıfzıssıhha umum müdürü Bay As um olduğu halde-öğle treniie Afyon” gitmiştir. Genel nüfus sayımında 720 bin memur kullanılacaktır ANKARA, 14 (A.A.) — İstat istik Umum Müdürlüğünden aldığı” mız malümata göre geçen yıl çıkan hususi kanuna uygun olarak bu ri birinciteşrin ayında genel nüfus sayımı yapılacaktır. Sayım işi bir cuma gününe tesadüf ettirilecek ve yurdun her köpe © sinde ayni günde babşlanıp ayni gü nde bitirilecektir. Sayımda uluslar arası istatistik enstitüsünün tesbit ettiği aşağıdaki sorgular sorulacaktır: Cinsiyet, yaş, evlilik, bekârlık, tâbüyet, din, meslek, okuyup yazma vücut sakatlığı doğum yeri. Bu umumi sayımda memlekette okur yazar her fert sayım mem ğuna tayin edilecek ve bu vatani vazife üçretsiz olarak yaj Bu iş için kullanılacak memur adedinin 129 bin kadar olacağı tahmin edilmektedir. Sayımın usullerini isa betle hazırlamak için memleketin muhtelif yerlerinde 12 kazada ve 350 bin nüfus üzerinde yapılmış olan tecrübeler tam bir muvafaktyet vermiştir. Türkiye - Ispanya klering anlaşma ANKARA, 14 (A.A.) — Türki ye - İspanya klering anlaşması, / Mart 1935 tarihinde Ankarada im zalanmıştır. Anlaşma imza tarihin den 15 gün sonra meriyete girecek tir, Fransada askerlik ve fırkalar PARİS, 14 (A.A.) — Parlemento grapları, askeri hizmet müdde #inin uzatılma meselesini müzaker e etmiştir. Radikal sosyalistler, bir senelik hizmet kanununun muhafu zası maksadiyle icap eden see v ri ittihaz etmesi için hükümete me zuniyet veren bir takrir kabul etmiş” lerdir. Merkez cümhuriyetçilerine gelince bunlar, iki senelik hizmet k& nunu istemektedirler. B. Eden Moskovaya gidiyor LONDRA, 14 (A.A.) — Bay Eden 26 Martta Berlinden hareket v€ 28 Martta Moskovaya muvasalat e decek ve orada Bay Stalin ve diğe" Rus zimamdarları ile görüşecektir . Mumaileyh, Moskovayı 31 Martte terkedecek ve Varşovaya gidecektir. a Marmarada Hiiâliahmerin yardımla” , Marmarada Hilâliahmerin giyindirdiği yavralar. BANDIRMA, (Milliyet) — Mar. | lim Gündoğan, Hilâliahmer Rel*” mara adalarında zelzele felâketze- | Sait ve yardım heyetlerile iii delerinin iskânları için hükümet ta- göstermekti edir. çk gi 0 1 rafından yaptırılmakta olan bara- fi di kaların inşaatı hayli ilerlemiştir. Daireler için , sk, İnşaatm iki aya kadar sona erece | ,, ANKARA, 14 (Telefonla) — Si belin olar. OĞAN Sanile ye RR ze i Gündoğan maiyetlerinde nafra baş | bayaatın mutemetler tarafından döğ'uZ. dan doğruya yapılması Maliye si iğince kararlaştırılmeylar. Bakanlar toplandi, ANKAJ MM (A.A.) — killeri heyet b bugün başvel mik nönün reisliği altında Toplananı mühendisi ve sıhhiye müdürü oldu- ğu halde her on beş günde bir de- fa adalara giderek halkın iskân, iaşe, sıhhi ihtiyaçlarmı ve yapılan işleri hükümet felâketzedelere, Hi- ! lâliahmerin ve ayrıca yurttaşların | çolif işler üzerinde ir yardımı devam ediyor. Hilâliahmer | ini ve bu işlere ait kararla” cemiyetini bu defa da felâketzede- miştir. © lerin çocuklarma büyük mikyas- ta yardımda bulunmuş ve Marmara Avşagündoğdu, Paşalimanı mek- teplerinde okuyan kız ve erkek 261 talebeye ve bundan başka da 359 küçük çocuğa elbise çamaşır, ayak kabı kasket vesaire verilmek süreti- le yavrular sevindirilmiştir. © Resmimiz: Hilâliahmer tarafın- dan baştan ayağa kadar giydirilen çocuklardan bir kısmını, Vali Sa: | MİLLİYET'in yeni adı olacaktır. i hk, A. Tv ha e ç EE