9 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

TARİHİ TEFRİKA : # Arabistanda 7 : ia o Br Osmanlı İmparatorluğu masıl yıkıldı Her hakkı mahfazdar. o Yazan: Son Yemende Imam ile itilâf edildikten sonra birbiri ardı sıra müşkilât çıktı ——--o— — *drisi rahat durmuyor, İtalyanların teşviki ile bir türlü silâhını elden bırakmıyordu Kuvvei mevcudenin bir tüfek bile atmayacaklarını Seyit İdrisi söylü- yor. Bunların ne gibi ahvali vahi. meye sebep olabilecekleri malüm 'devletleridir. Yirmi üç ve yirmi dörtlü efrat dahi müşkülât ile zaptedilmekte olduklarından bunların da terhis- İleri zaruridir. Kuvayi münzamadan artık istifade mümkün olmadığın- dan kuvvayi kadimenin mevakie taksim ve tabiyesi teemmül olundu. Seyit İdrisi, İmam Hz. aleyhin - de harekât ve tahrikâttan vazgeç- memekte olduğu cihetle Musa Kâ, zım bey müfrezesi yerine hiç olmaz sa bir tabur gönderilmek ve iki ay lanberi İdri nan ONasır oahiren Obazıta- abüdat ile Habura avdet ettiğine göre Hacce cihetleri kuvvetli bulun durulmak zaruri Ötedenberi ih- tiyacı kat'iye mebni asker bulunan mevaki ve merakizde haddi asgari olarak birer miktar kuvvet tertip o- lunduktan sonra Luhya, Zöhre ve Vaizat için elde yalnız üç tabur ka- lıyor. Herhangi bir mahalde hüda- skerde tahaddüs edecek bir a karşı ihtiyat kuvvet kal, yor. Mevaki ve merakizin yekdiğe- rine muavenet edemiyeceleri ma - lümdur. İdrisi ile uzun müddet o « yalanamaz. Bundan biraz sonra gene Başkumandanlık vekâletine, 5 Ma- yıs 329 da şöyle yazıyorum: “Elcerebdeki taburların dört yüzü mütecaviz efradı müsellâhan ve müctemian (kıtalarını terkile Zöhreye geldiler, Bu gece de Luh- yaya geleceklerdir. Diğerlerine ib. ret olmak üzere bunlar hakkımda şiddet istimali için verilecek emri diğer kıtaların infaz etmiyecekleri bittecrübe anlaşılmasma ve zaten şu sırada şiddet istimali kabailce #uitesiri mucip £ olacağına mebni kuvayi umumiye kumandan vekili ile bilmüzakere kasaba haricinde çadırlarda iskânları ve vapur gelin- ceye kadar başka yolsuzluklarda bulunmamalarına çalışılması ten- sip edilmiştir. Muhaberat ve mah- susala nazaran bilümum kuvvei münzame efradının pek az zaman zarfında böyle peyderpey Luhyava gelecekleri muhakkaktır. Kuvvei miünzama kâmilen Luhyaya inerler se've İstenilen altı tabur da bir saat evvel yetişmezse Abes şeyhini diğer meşayihin istimal, ki olan teşebbüsatın akim kalması ve İdrisinin cüreti artarak ve itilâf hakkındaki muhaberatın neticesini bekliyerek tecavüzde bulunması kaviyyen muhtemeldir. Kuvayı munzama terki mevki ettikten sonra bu cihetlerde kuvayi kadimeden kalacak üç taburun ha- li tedafüiyi muhafaza edemiyecek- leri ise meydandadır. Diğer mev. kilerden kuvvet celbi de imkânsız- dır. Askerin bu hali vilâyet ve or. duyu tehlikede bıraktı. Buralarda gavaili cedide hudusundan evvel mukaddema arzolunan altı taburun serian ve efradı cedidenin peyder- pey yetiştirilmesi ve kuvayı mun- zamanın biran evvel alı 1 ve kuvayı munzama gittikten sonra Sa it paşa hazretleri de günden güne artmakta olan hastalığı ve ahvali sıhhiyesi dolayısile burada kala. mıyacağmdan ordu ve fırkalar için tensip buyrulacak kumandanların âcilen ve Hüdeyde fırkasına tayin olunacak ve Hacur ve Luhya hava lisini idare edebilecek zatın da ev- vel beevvel izamı müsterhamdır.,, İşte Yemende İmam ile itilâf yap | tıktan sonra ( biribiri ardısıra bu revi müşkülât ile karşılaşıyorduk. Idrisi rahat durmayor, İtalyan- ların mütemadi yardımları, teşvik | ve teşcileri ile bin (türlü hile ve | hud'aya baş vurarak silâhını eline den bırakmıyor. Biz ise ona ne ya- pacağımızı bir türlü kat'i surette kestiremiyerek işi sürüncemede bi- yakıyor, böylece buhranın devam etmesine hattâ artmasına sebep olu yorduk. Tam bu buhran içinde iken ise | asker bu hale gelmişti, Dert içinde bunalmış kalmıştım. Imam Yahya ile yapılan itil†İs- tanbulda meclisi vükelâca da kabul İ ma kumandanı Hatifi, Yemenin ev- | dan vekili Hüseyin paşanm mah- | hayatımı muhafaza edebilmeği dü- 63 Yemen valisi Mahmut NEDIM ihayet padişahm da iradesine iktiran ettikten sonra fermanı pos ta ile gönderilmişti. Fakat (ferman) lâfzr İmamın hoşuna gitmiyeceği için bunu (men şur)e çevirmiştik. Bunu İmama götürecek bir he- yet seçmek lâzım geliyordu. O sı- rada — şimdi Aydın mebusu — U- beydullah efendi tetkikat ve seyahat için Yemene gelmiş, bende misafir- Ubeydullah efendinin bu iş için biçilmiş kaftan olduğu- nu düşündüm. Esasen o da İmamı görmek, onunla görüşüp tanışmak emelinde idi. Bu suretle Übeydul- lah efendinin riyasetinde, — şimdi Sinop valisi olan — vilâyet mek- tupçusu Abdülhak Hakkı, jendar- kaf nazırı Seyit Kasım İz İstinaf mahkemesi başkâtil dı Übeydullah Ömri (2) ve kaman dumu yüzbaşı İhsan beylerden mü- teşekkil bir heyet İmam nezdine gitti. Avdetlerinde Imamın bu fer- i n vekâlet etmemi söylediler. Ve biz merasimi mı susa ile fermanı okuduk. O gün umuma hitaben söylediğim nutuk- ta ezcümle demiştim ki: — “Dokuz yüz kırk beş tarihin- de Osmanlı camiasına idhal edilen Yemen siyasi ve coğrafi vaziyeti i- #ibarile pek ziyade haizi ehemmi- yet ve terakkiye müstait iken, iti- raf etmek lâzmıdır ki, idaresi, ima- rı için baştakilerle efrad tevhidi maksat ve âmal edemediklerinden senelerce © perişan kalmış ve bu yüzden bir çok kardeş kanı dökül. müş, hele dağlık kısımlar birçok defalar kanlı sahnelere şahit olarak işgal ve tahliye olunmuştur. Bin iki yüz seksen sekiz tarihin- de Gazi Ahmet Muhtar paşa ku- mandasile gelen Osmanlı askeri dağlık kısımları tamamen istilâ ederek Taız, Asir ve Hüdeyde san- cakları dahil olduğu halde bura- sı idarei mülkiyeye (o muvafıkbir vilâyet haline ifrağ edildi. Ahmet Muhtar paşa ve ondan sonra gelen valiler bu memleketin iyiliği, terakkisi için ellerinden geldiği kadar çalışmışlardır. An- cak sabık idarenin takip ettiği mes- lek, teferrüt ve istipdat yolu Os- manlı hükümetini terkip eden muh- telif akvamın ahvali ruhiyesini, mi- zaç ve tabiatler.nin - i nazarı dikkate almağa mâni oldu- ğundan vu valilerin de bütün e- mekleri boşa gitmiş, burada ciddi bir iş görmeğe, emniyeti te: mü vaffak olamamışlardır. Hattâ bir- çok müessif vekayi » zuhur etmiş ve bu böyle devam edip geçmiştir, Yemen bugün perişan ve harap bir haldedir. Kahvelikler bile ku- rumuştur. Köprüler, imaretler, yol- lar yıkık. ve haraptır. Servet mem- baları yok olmuştur. Halk ancak şünüyor. Yapacağımız ilk iş emniyet, sü- kün ve huzuru tesis etmektir. Baş. | ka çıkar yel yoktur. Ve bunu yapa- | cağız, mutlaka yapacağız. Fena idareler ve bunların doğur» | duğu ihtilâller yüzünden Osman- k devletinin tarihi ömrü tabiisini | ikmal etmiş olduğuna (o bütün akıl başında olanların bile kanaat getire cekleri kadar meyus oldukları bir zamanda Yemende beyhude yere kardeş kanı dökenler. ve gene hiç bir neticeye varamayanların sırt. larmdaki büyük günahları bir ta. | rafa bırakacak, onu artık düşünme Yeceğiz bile... z Yeni bir devre giriyoruz. Meşru- | iğ ve geniş mikyasta memleke- in saadet ve selâmet için çalışmak imkânlarını verecektir. Son 326 senesi ibtilâlini de bu- günden itibaren unutuyoruz.. (Bitmedi) (1) Yemende Evkaf * hariciye ve ev. kaf dahiliye nezaretleri vardır. Çok zen gin olan Yemen evkafını bu (vazır)lar idare ederler, İ mevcut sermaye: (2) Bu zat şimdi o Yemen hükümeti Başvekilidir li MİLLİYET CUMARTESİ 9 MART 1935 HARİCİ HABERLER| Londra andlaşması etrafında B. Eden gelecek hafta Moskova ve Varşovaya gidecek İngilizler Berlin ziyaretinin arifesinde Beyaz Kitabın neşrinde yanıldıklarını anladılar LONDRA, 8 (A.A.) — Bay Edenin Moskova ve Varşova seyahati gelecek hafta içinde olacaktır. Bay Eden, Moskovada Bay Stalin ve Bay Litvinof, Varşovada da Bay Bele ile görüşecektir. İngiltere ve Almanya LONDRA, 8 (A.A.) — Dün, Bay E- den'in Moskova ve Varşovaya seyaha- tinin haber verilmesinden sonra buyün- kü vaziyetin anahtarının Berlinde bu - lunmakta olduğu açıkça bildirilmekte - dir. Ingiliz hükümetinin, beyaz kitabın neşri ile kaybettiği sahayı tekrar ele go- girmek için mümkün olduğu kadar ça - lışacağı da ümit edilmektedir. I Liberal gazetelerden Niyuskronikl, Deyli Herald ile beraber, Sir Saymeni Berlin seyahatinin tehiri | mesuliyeti yüklettiği hükümeti tenkitte devam et- mektedir. Deyli Herald, bir ulus emniyeti için istenilen yüksek silâlhlan- manm, muhakkak surette Br başka ulus için emniyetsizlik ve daha aşağı bir si- lâhlanma istemek demek olduğunu ya » zıyor ve diyor kiz “Böyle bir mesdeye kollektif bir em tarafından H-vanada Posta memurları grev yaptılar muhaberat durdu HAVANA, 8 (AA) — Muhabere memurları işlerini bırakmışlardır. Pos- ta ve telgraf muhaberatı böylece felce uğramıştır. ; Bu hareket zanmedildiğine göre, hü- kümeti devirmeğe matuf programın bir parçasıdır. Manurlar öteki grevcilere iltihak et- mişlerdir. Umumi grev olması ihtimali | vardır. Zannedildiğine göre örfi idare i- Bin edilecektir. HAVANA, 8 (A.A:) — Memurlar grevi endişe verecek vaziyete gelmiş - tir, ve bemen bütün daireler greve işti- ral etmektedir. Polis kuvvetleri kışlalarda toplan - mışlardır. Askerler İsükümet binaları ö- nünde nöbet beklemektedirler. Muhte - Tif şehirlerde hükümet binaları ve bu a- rada postanelerde bombalar bulunmuş” tur, Bütün memlekette telgraf muhabe- ratı inkıtaa uğramıştır. İngiliz lirasının kıymeti LONDRA, $ (A.A) — Avam kama- rasmda bir süale cevap veren B. Nevil Çenberlayn kambiyonun İstikrarı için Ingiliz kambiyosunu yükseltmek veya düşürtmek için hiç bir vakıt kull ulmadığını, sedece kambiyo mmüamelâtindaki ikinci derecedeki inti- zamsızlıkları ortadan kaldırmak içini kullanıldığını söylemiştir. İngiliz lirası- am bugünkü vaziyeti bizi endişeye dü- gürecek hiç bir mahiyet arzetmemekte dir. Bugünkü şartlar içinde Ingiliz hi teyehibüs açıkça imkânsızdır. Amerikada milli kalkınma idaresi VAŞINGTON, 8 (A.A. — Ayan maliye komisyonu N. R. A. tahkikatına başlamış ilk olarak ON. R. A. reisi Do wald Rişberg'i dinlemiştir. Bay Rişberg, N.R, Anım hemen hemen ayni şeklile i- ki sene daha mevcudiyetinin uzatılma- sine istemiştir. Bununla beraber Rişberg, asgari ücret baremi yapmak, iş santleri- ni tanzim etmek, gayri meşru rekabete mâni olmak gibi Bay Ruzvelte verilmiş olan salâhiyetlerin kongreye devredil » mesi ierini ileri sürmüştür. Tayyarede havasızlıktan ölüm KOPENHAG, 8 (A.A.) — Bir çok dünya rekorlarma sahip paraşütçü Tra- num, 8000 metreden yere inmek üzere bir tayyareye binmişti. Bir aralık Tra- num, rahatsız olduğunu, tayyarenin in - mesini işarot etmiş, fakat tayyare yere İndiği zaman, Tranumun öldüğü görül- für. Zanmedildiğine göre oksijen #işesindeki hava bitmemiş, bu sebep - | ten ölmüstür. Bay Litvinof niyet sisteminden başka bir çıkmaz bu- Tunamaz. ; Ribbentropun Londraya seyahati LONDRA, 8 (A.A.) — Von Ribben- trop'un Londraya seyahati şayıası hangi resmi bir haberle teyit edilmiş de- dildir. Londra ve Berlin Dış İşleri Bakan - lıkları arasında Londraya Von Ribben- trop veya her hangi bir başkasının gön- derilmesi hakkımda hiç bir muhabere ol- mamıştır. Otomobille Kempbell saaite 276 mil sür'at'e bir rekor yaptı DEYTON BIÇ, 8 (A.A) — Mal - kolm Kempbell, gidip gelme bir mil me- safeyi, saatte vasati 276,816 mil süratle katetmek suretile yeni bir rekor yapmış» tar. Şimalden cenubu doğru ilk mili 13,20 saniyede ve santte vasati 272/727 mil ile yapımış, cenuptan şimale olun i - kinci mili 12,81 saniyede ve saatte va- sati 251,030 mil ile yapmıştır. Çine mali yardım VAŞINGTON, 8 (A.A.) — Bay Fi Hip bir beyanat neşretmiştir .Beyanatta Amerikanın, Imiltereye Çinin büyük dev letlerden mali yardım isteyip istemiye- ceğini haber vereceğini ve büyük dey - letlerin müşterek bir hareket ihtimali « ni iyi şekilde karşılamaları hüzumlarını bildirmektedir. Mütehassıs amele BERLİN, 8 (A.A.) — Mesai Baka- Bı, Hitler Gençliği mecmuasında pro » fesyonel mürabakalar hakkında çıkan bir yazısında, mutahassıs amele yetiştiril - mesi Alman ekonomisi için hayati bir mesele olduğunu bildirmekte ve bu hu- susta bir kanun hazırlanmış olduğunu haber vermektedir. Amerikaya karşı J aponlar Ruslara İttifak mı Teklif edecekler? VAŞINGTON, 8 (A.A) — Ayan askeri tahsisatınn ve ordu mevcudu - nun çoğaltılması hakkında kanun lâyı- basının müzakeresinc başlanmıştır. Demokrat Lewis « illinciz » ile De - mokerat Meadoc - Kaliforniya - Ameri- kanın uzak şarktaki muhtemel bir buh- rana karşı hazırlanması lüzumunu söy- lemişlerdir. Levis, Japonyanın vaziyetini müda- fan edeceğini ve Amerikaya karşı ya - kında Sovyetler birliğine ittifak teklif e- deceğini söyliyerek: Demokrat - Glass - Virjinya - ordu mevcudunun tezyidi aleyhinde buluna » rak Amerikanın biç bir tehlikeye maruz olmadığını bildirmiştir. Klark - Misuri - Jâpon tehdidinin teslihatını tezyit için bir propaganda vasıtası olduğunu halbuki Amerikanm. teslihat için her gün diğer her han - i edeceğini bildirmiştir. Borahı "Ordu yalnız 46 bin insa- nin ilâvesi için zafımızı gösterecek » tir, Demiş ve müzakereden sonra â - yan meclisi ordu mevcudunun 118750 den 165000 e çıkarılmıştır. Bu kart 26 reye karşı 56 reyle kabul edilmistir. italyan Erkânı harbiyesi yurdun müdafaasını tetkik ediyor ROMA, 8 (A.A.) — Stefani ajansı bildiriyor: Bütün kara kumandanlıkları nezdinde en yüksek ordu zabitant nın iştirakile talimler başlamıştır . Gaye, erkânı harbiyenin tesbit ettiği farazi vaziyetlere göre mem leketin müdafaasına ait meseleleri tetkik etmektir. Ayni zamanda of” du ile tayyare arasındaki iş beraberliği meselesi de tetkik edilecek" tir, 50 generalin iştirâk edeceği bu tezahürat büyük erkânı harbiye reisi ve bütün ordu kuvvetlerinin yüksek makamalının huzuru ile Re“ mada yapılacaktır. B. Mussolini ile B. Tevfik Rüştü Aras arasında samimi telgreflar ANKARA,8S (A.A.) — Vekâ letinin onuncu yıldönümü münas& betile Dış İşleri Bakanı Dr. Bay Tevfik Rüştü Aras'a İtalya Başos* kili Bap Monsalini darafındım ya be brili del yakım ğöndeilmiştizi Büz Tevfik Rüştü Ares Dışarı İşleri Bakanı ANKARA Memleketinizin Dış İşleri idaresini derahte eltiğinizin “onuncu Yl dönümü münasebetile, bu uzun dev re esnasında faşist Italya ile ye” Türkiyenin dostluğu ve el teşriki mesai arzusunu teyit etmiş fali hatırlatmak ve tebriklerimle temenniyatı halisanemi takdim beniz için büyük bir zevktir. a MUSSOLINİ Dışarı İşleri Bakanı Bay Tevfik Rüştü Aras bu tebrik tel; rafı yollesnal “Bakanlığımın onuncu yıldönümü münasebetile bana lâtfunda bulunduğunuz nazik telç raftan ziyadesile mütehassis olarak derin ve samimi minnetlarlığımı ar zederim.,, cümlesile başlıyan sami bir cevap vermiştir. Iran, Efganistan, Yunanistan, Macaristan Başbakanları da Dış İf İeri bakanımızı tebrik etmişlerdir. Gediz nehri taştı, bütün tarlalar su altnda kaldı IZMIR, 8 (A.A.) — Son yağan şiddetli yağmurlardan Gediz ri taşmıştır. Bütün tarlalar su altında kalmıştır. Eski Gediz köprüsünün bir kıs mını sular götürdüğü münakalât durmuştur. araziyi tehdit önleme tedbirleri almaktadır. Nehrin Menemen tojına dönmesi için alınan bu ted birler sayesinde tehlikenin Bergama ve Üİenemen arasındaki taşkınliğı enemen civarındaki geçilm için © Foç&” Nehrin b ettiği için köylüle civarındaki eski önün ATATÜRK'e Gelen telyazıları ANKARA, 8 (A.A.) — Atatürk'ün Camur Başkanlığa tekrar seçilmesin- den ötürü Afganistan o ve Arnavutluk Krallarının Reisicumhurumuza gönder- dikleri telyazılarıla Alatürkçün cevnb- ları aşağıdadır: Reisicumhur Kamâl Atatürk ANKARA Zatı devletlerinin tekrar intihabmız vesilesile dostane tebriklerimi ve yüktek kardeşimin Türk ulusunun sandet ve te- ralıkisi hakkımdaki emellerinin tahalku- ku için olan temennilerimi arzederim. Afganistan kroh Muhammed ZAHIR $. $, Muhammed Zahir Afganistan - Kâbil Reisicumhurluğa tekrar seçilmekliğim dolayısile izhar buyurulan tebrikâttan dolayı #âmimi olarak teşekkür ve dost Efgan ulusunun refahı için olan sami mi temennilerimin kabal buyurulması"” EDE Kamâl ATATURK Reisicumhur Kamâl Atatürk m ANKARA Türk ulusunun bu kadar çok yerin olan itimadını zatı devletlerine tecdit © derek Reisicumhurluğa tekrar intibah” nız münasebetle en samimi ui mi ve zatı devletlerinin — ikbali ve öN Türk milletinin saadeti ve rofabe İŞİN. lan temennilerimi iblâğa müsadest Gar 2060 Arnavut kralı $. M. Zogo, yi rnavı e vE Relsicumburluğa tekrar intibabei layısile irsal buyurulan nazik telere dolayı samimi olarak teşekkürler “İğ ve zati haşmetanelerinin saadet v8 Arnavud ulusunun refahı için ola# ui Bay Yunus Nadi'nin kızı Bayan Leylâ Nadi ile Bay Bülend, epi şaklıgil'in düğün merasiminin Ankarada Ankarnpalasta £ yapi dün telefon havadisi olarak yazm ıştık. Yukarıdaki resimde genç evlileri güzide davetliler arasmâ” e yeni kurdukları yuvada saadet dileri” Yeni Japon sefirinin itimatna mesini ni Ne Bugün de sefirin bu merasim esnasında al mini dercediyoruz.