27 Şubat 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“ARİHİ TEFRİKA : Her hakkı mahfuzdur. o Yazan: Son 53 Yemen valisi Mahmut NEDIM Itaiyanlar Yemendeki Idrisilere yardım ediyorlardı Harbiye nazırı Yemendeki kumandanlığa şifre ile İmam Yahyaya si ilâh ve cepbanenin idareli akihmanin | bildiriyordu — Tşekkür ederim, dedim. Ancak biliyordum ki bu, bir ku- ru sözden, hattâ bu İtalyan mebusu © anda samimi ise bile, tutamıya- cağı, yapamıyacağı bir sözü vesi- pinden, ibaretti, Yanımıza gelen diğer Italyan mebuslar da söze a İzi da bü işe müteha) lardı. Biran gre lâris bah: si açıldı. Daha doğrusu bunu ben kasden çtım. » “Yemende sükün ve huzuru bir türlü tesis edemiyorsunuz. Neden bu âcziniz? biz bile bütün bir sa- mimiyetle sizin orada muvaffak ol- manızı istiyoruz.,, diyenlerin, ay- ni Yemende bize mütemaciyen müşkülât çıkardıklarını bilmiyor görünmek için, hiç olmazsa onla- rın susmaları, bu bahsi açmamala- rı sâzamdu. Trablusgarb harbinde başımıza be â ettikleri, para, silâh, mühim- mat ve bin bir vaidle aleyhimize ayaklandırdıkları Seyid İdris hâlâ uslanmış dı — O. dediler, zaten ayaklanmış” tı, İtalya, Osmanlı hükümetine i- lânıharb edince hali isyanda bulu- nan bu adamdan istifade etmek is- tedi. Fakat bu harb imtidadınca de- vam etmiş, sulhün akdile nihayete ermiştir. Bugün İdris ile hiçbir alâ- ka ve münasebetimiz olmadığını açıkça söyleyebiliriz. Bunu, inanarak, samimiyetle söyleyebilir misiniz? — Elbette. — O halde, dedim, siz, çok rica ve varacağınız yerlerde, Bah- vaziyetini, müstemlekele- Pinkie Amil. karşınızda kom- şunuzla olan münasebatmı çok et- raflı, çok ciddi bir surette tetkik e- diniz. İ -— Zaten onu yapmağa gidiyo-| ruz, — Faydalı bir seyahat olacak bu. Çünkü görüyorum ki (Roma)dan bu tarafları görebilmek mümkün olamıyı İtalyan mebuslardan biri biraz . asabileşerek; talyanın İdrisiye hâlâ muave- met ettiği,ve İdrisinin Osınarlı hü- kümetine. karşı harekette bulun- duğundan emin misiniz, bu husus- ta elini.de vesaik, delâil var mı? dedi. — İdrisinin bize karşı hâlâ ayak. | ta olduğunu bilmiyen yoktur. Bu adamın ne silâh fabrikaları ne de darbhaneleri var. Bir ihtimal kalı. yor: ldrisiye Frünsz veya higilir- lerin yardım etmesi, Bunu böyle ol. madığını da biz elimizdeki delâil ve vesaike istinaden iddia ediyo- ll ağla 5 — Evet, bütün bu meseleleri iyi- ce tahkik ve tetkik etmeliyiz... di- yerek bahsi kapadı. , Şuracikta söyleyeyim e Seyid ld bilhassa İtalyanlar- görünmek için, bizimle teşriki me- sai etmiş olan İmam Yahyaya karşı harbetmiştir. Bu hususta 329 nisanında harbi- ye nezaretinden Yemen kuvayi u- wumiye kumandanlığına gelen reli telgrafı okumak bile — ileri- de avdet edeceğimiz bu bahse şu- racıkta fasila verirken — faydasız değildir. Erkânrharbiyeden: numara 8 “Lüzum olmadığı halde'lmam Yahyanm eslâha, cephane metali- batı fevali etmekte olduğundan bu- Bun tayini miktarı hakkında on dör düncü kolordu kumandanlığının iş ari üzerine bu babta başkumandan- lık vekâletine sebkeden iş'ara ceva- ben cephanece muavenet etmekli- ğimiz İdris aleyhine müttehiden harekâtı askeriye icrası için akdo- lunan mukavele iktizasından lâf edildiğinden ve /mamın İdris oy | müsadematı kesilmediğinden cep! hancce muavenetin kat'ı muzayiri eli gr ancak imamın bu fır. | sattan bilistifade fazla cephane koparmak istediği istidlâl edildi- ğinden her talebe karşı hale ve cep hane mevcuduna göre tayin ve su- reti münasebede idarei umur husu- satının delâletile kuvayi umumiye arasında takarrür ettirilmesi der- meyan edilmiş ve şu sureti hareket Harbiye Nazırı Mahmud ŞEVKET Görülüyor ki biz, 329 senesinde bile Idris ile artık bir mesele kal- madı dediğimiz o zamanlar bile, ona karşı kendisini müdafaa ede- bilmesi için bnam Yahyaya cep- hane vermek mecburiyetinde kalı- yorduk. Peki, Seyid İdris cephanesini, silâhıı ve parayı nereden bulu- yordu? Bunları Italyadan aldığını ileride vesaikle isbat edeleğim. Yemene vardığım zaman, San'a da Mehmed Ali paşa ile görüştüm. Fakat bütün hüsnü niyetine rağ- men paşanın muvaffak olamıyaca- ğını da anladım. Çünkü Mehmed Ali paşanın maiyetine bazı ittihat- $ı zabitler verilmişti, Bunlar İstan- buldan, merkezi umumiden aldık- ları kuvvet ve salâhiyetle paşayı saymayorlar, istedikleri gibi hare- ket ediyorlar. Böylece Yemende bir değil, birçok baş hüküm sürü- yor, ve bunlar arasındaki anlaşa- mamazlık, nihayet - başsızlığı do- guruyordu. Bir anarşi vardı. Ve bu, Yemen için bir felâket olabilirdi. Mehmed Ali paşaya bu endişemi samimiyetle söyledim: — Ne yapayım, dedi, başıma musallat ettikleri bazı zevat beni | saymayorlar,- -dinlemiyorlar keyfi mayeşa, hareket etmek istiyorlar, mâni olmağa kalkışsam bü: fena olacak. Ses çıkarmıyorum, bu da iyi değil, fakat çaresizlik içinde | kaldım. Fırkacılığın asker arasına | sokulması işte bu neticeyi verir, fa- | kat kime derd anlatabilirsin? Paşanın bu vaziyeti çok fena idi. Bizim orada bu işe bir çare bulabil. | memiz imkânsızdı. İstanbula avdet edince icabıma bakmak lâzım geli- yor lu. (Bitmedi) 4 Giritte yıkılan Köy çok Zelzele tahribatı zanne- dildiğinden fazladır ATINA, 26 (Milliyet) — Girit u- mum valisinden iç bakanlığa gelen resmi tel, dün tün Girit adasını sarsan şiddetli zelze- leler hakkında tafsilât vermektedir. Sarımtılardan en ziyade zarara uğ- ryan aklin gehri ve civarıdır. bir çok evleri yıkılmış, on ölüile bir çik yaralı bulunmuştur. Ahali paniğe tutularak kırlara koşmuştur. Köyler- deki hasarat pek fazladır. İnsanca te- lefat ta ehemmiyetlidir. İraklion'un dahilindeki büyük bi- nalardan iki kilise de ehemmiyetli ha- » Retimnos vilâyetin - yarı yarıya yıkılmış ve Milopotamo köyü büsbütün harap olmuştur. Tamiri vi lâyetinde Furni köyünün de hasarı bü- yüktür. Köyün kilisesi ve evleri otu - ir, köylerinde Solirinde oturulmaz. hal almıştır. Diğer köylerde de hayli zararlar olmuştur. , Hanya şehrinde bütün eski evler şökmüşler ve yahut yıkılacak bir ha- le gelmişlerdir. Bu eski evlerde umu. miyetle mübadil muhacirler iskân © dilmişti, Adanın mühtelif kasabalarmdaki hapishanelerde zelzele esnasınd. feci sahneler olmuştur. Tef: den bir cesedin kokusundan bir gar - diya ölmüştür. met selzeleden müteessir 5- dastnr sarran zelzele i kizi ölmüş, 50 kişi de yaralanmıştır. HARİCİ HABERLER| Avusturyanın istiklâli bir kez daha pekleştirildi Londrada Habsburg meselesi, Avustur- ya ordusunun artırılması görüşülmedi LONDRA, 28. A.A. — Avusturya Cümhuriyetinin her hususta istiklali te- imamile teyid olunmuştur. İngiltere ile Avusturya arasındaki mükülemeler, Pa- ris mükâlemelerinin mevzuu bahsettiği ayni meselelere temas etmiş ve hemen ayni neticelere de müncer olmuştur. A- vuzturya nazırlarınn, Sir John Simon ve hariciye nezareti daimi müsteşarı Sir Robert Van Sittart ile vukubulan uzun mükâlemeleri esasında dahili iş- erine ademi seikikkala snilaşması ii bin. bir mevki tutmuştur. Ezcimle, bu andlaşmaya imza koy- | muş, koymamış herhangi bir devletin u- taslar kurumu vasıtasile müdahele tale. | bi sevkettiği takdirde Avusturyanın her. İde reyine müracaat olunacağı tasrih olunmuştur. İstibbari mahiyette telâkki edilen bu mükâlameler, çok mühimdir. Zira, Berlin'e azimeti arifesinde, Sir John Simon'un, Avusturyanın vaziyetine iyi- ce vakıf bulunmasını temin edecektir. Filhakika, Tuna andlaşması, Berlin mü- zakerilerinin başlıca mevzularından biri olacaktır. Tazrihen beyan edildiğine göre, ge- rek Habsburg hanedanının iadesi ve ge- rek Avusturya askeri kredileri veyahud ki kuvvetlerinin arttırılması ihtimali ka- tiyen mevzuu bahsedilmemiştir. Buşvekil Şuşnig ile İngiliz maliye na- zırı Nevil Çamberlayn arasında geçen, dünkü mülükat esnasında da, Başveki- lin, Avusturya demiryolları techizatının modern bir şekle ifrağ edilebilmesi için, bazı malzeme satın almmak üzere A: turya'ya kredi açılıb açılamıyacağımı renmek istediği tahmin edilmektedir. Almanlar: “Bir plebisit yapılsın, görürüz ,, diyorlar PARİS, 26. A.A. — Bay Berger Valdeneggin beyanatı hakkında mutale- alarda bulunan Alman istihbarat büro- su, bu boyanatın Avusturya hükümeti. nin bir pebisit yapılmasından korlmale- da olduğunu gösterinekde bulunduğunu beyan etmektedir. Hitler bir kere Daha söyliyor On beş sene evvelki gibi Evet'imiz daima Ev&t, Hsvır'ımız daima Hayır MUNİH, 26 (AA) — Nabjonal Sosyalist fırkasnin bundan on'Bbş se- ne evvel teşkilinin hatırası tesid içim yapılan muazzam bir mümayişte bir nutuk söylemiş olan Bay Hitler ezcüm- le şöyle demi O zaman bize köndimizi halka ar- zetmek cesaretini bahşeden kuvvet, Almanyaya ve Alman milletinin eze- Hi meziyetlerine olan itimadımız ol muştur, Bizim hareketimiz, karşısın da bütün fırkıları rakip olarak bul €muş ve fakat imanı ve iradesi sayo- sinde muvaffak olmuştur. Enerjimiz iki sene hükümet etmek- le tükenmiş ve yıpranmış değildir. Bizim vazifemiz hakiki millet ca- miası fikrini her gün daha ziyade kuv- vetlendirmalk ir. Gençliğimi, « Alman bugün de tekrar ediyorum ki, bizim ilk sulh mevzuu bahis olduğu zaman bir - evet - kelimesi ve Almanyanın şerefini tanımaktan imtina olunduğu zaman d. » hayir « kelimesi, bizim miz da daima » hayir « olarak kala- caktır. Biz serbest ve müstakil bir milletin şerefile kabili telif olan her türlü teş- riki mesaide bulunmaya âmadeyiz. Fa kat bizim başka milletle rin haklarının a gayri bir surette ölçülmesini bir şerefsizlik addederiz. Hiç bir milletin hürriyetini tahdit etmek istemiyoruz. Fakat Alman mil- letinin hürriyetini elinden almak isti- yenlere şunu tekrar ediyoruz ki, on * lar bu gayretlerine ancak cebrü şid- detle erişebilirler, Biz ise cebrü şid ve karşı kendimizi müdafaa edece- iz, Ne ben ne de bizim milli hareketi- mizden mülhem olan müstakbel hü - kümetler Almanyanm şerefinden ve hukuk müsavatından feragatini ta - zammun edecek bir vesikanın na Alman milletinin imzasını koymıya cağız. Maamafib, bütün dünya kani olma- lıdır ki, bir taahhüdü imza ettik mi o- mu tutarız. Şerefe münafi © olan veya körüne ve sadıkane yerine getiririz. İngiliz erkânı harbiye rei- s' «<yahate çıkıyor LONDRA, 26 (A.A.) — Harbiye hezuretinden bi ne gö) paratorluk erkânı harbiye © reisi Sir Arçibold Mongomeri Mesinglerd, bu cuma günü Mısır, Filistin ve Sudanda teftiş seyahatine çıkacaktır. Avusturyadaki nasyonal sosyalist ma- hafil, bir plebisit yapıldığı takdirde ken- dilerinin ekseriyeti kazanacakları filerin- de bulunmakdadırlar. İşsizler Şuşniğe harp bir nümayiş daha yaptılar LONDRA, 26.A.A. — Dün akşam ü- zeri işsizler, Avam kamarasının önünde lanması protesto etmek istiyon işsiz- ler, misafirlerin oturdukları Vesten © telinin önünde bağırıb çağırmışlardır. Tarta avdet meselesi yok LONDRA, 26.A.A. — Avusturya Ha- riciye Bakanı B. Berger Valdenegg, Rewter ajansının bir ü line ver- diği mülâkatta, Macar-Yugoslav ihtilâ- fınm katiyen halli lüzumunu, mevzuu- bahis Tuna misaknın akdine bir başlan- giç olarak İkaydetmiştir. Burger Valdenezx, Hababurs haneda- nnm tahta avdeti meselesine Mussolini ve Göcmboes'in muhalefet | ottiklerini ve Avusturyanın bu iki devlet adamile münasebetlerinin gayet dostane alduğu- nu ve bu vaziyette tahta avdet mesele: nin düşönülemiyeceğini ilâve etmiş Başvekilin sözleri LONDRA, 26.A.A. — B. Şuşnig, gar zetecileri kabul ederek Londrada gördü- gü hüsnükabulden dolayi minnotarlılmı söyledikten sonra, şu beyanatta bulum- muştur “ Avusturyanm gayesi, dahilde ve hariçte barışm muhafazasıdır. Müşkü- lâta rağmen, Avusturyayı yeni baştan tanzim edeceğiz. Bu da katiyen dikta- törlüğe doğru gitmek demek değildir. Dünyaya iktisaden bağlı olan Avusturya hiç şüphe in, Ayni z4- manda Avrupanm göbeğinde mutlaka bir Avusturya devletinin mevcudiyeti lüzü- muna kani olanlar ,ayni zamanda bizim politikamızm asıl hadefinin kendi mev- cudiyetimizi muhafaza etmek olduğunu da anlamalıdırlar. Milyonlarca dolar Amer ka Japonyaya karşı cephesini yeniden kuvvetlendiriyor VAŞINGTON, 26 (A A.) — Me » busan meclisi deniz encümeni, bahriye mezaretinin, üssübabırileri ve bilhassa Panama kanalı mmtakalarile garp sa- illerini takviyede devam (etmesini tasvip eylemiştir. 38.000.000 dolar tahmin © olunan karşılığından — 15.000.000, adalarından Peari Harbour de Bizaltı gemisi © ve tayyare üslerine, 10,000,000 u da bir havuz İnşasma tah sis edilecek Si arm Lİ kA ink e a Silâh kontrolu Cenevrede Amerikan, İn- giliz ve Sovyet görüşmesi CENEVRE, 26 (A.A.) — Silâh ve mühimmat imal ve ticareti hakkımda ki müzakereler esasında, Bay Huda Vilson, mühim beyanatta bulunarak Amerikan plânını müdafaa etmiş, salı fakat iz'aç etmiyecek bir kontrolün tatbilkini istemiştir. İngiliz heyeti murakhasası, silâh. bırakma meclisinin heyeti umu. miyesi hakkında umumi bir mukavele akdedilmedikçe, yerine bir kontrol te- sisine imkân yy yolundaki nok tai nazarında musırdır. ye tecavüze uğramış olanlardan manda hiç bir memlekete, De Ülkelerinden transit olarak si - lere izin vermemelerine dair bir teklifte bulunmuştur. Venizelos'a Suikast davası Venizelosun mubafızını hangi kurşun öldürdü? ATINA, 26 (Milliyet) — Venize- los suikasti muhakemesi gorme Suçluların vekilleri önce öldürülen Venizelosun diğer muhafızı Markaki; > Me attığı kurşunlardan öldüğü. i mahkeme etmişler ise de bu ielayı reddeylemişi Bu şahide suçlulardan eski emniyet umumiye müdürü bir sual sormuştur. Bunun üzerine suçluların vekilleri ile davacının vekilleri arasında şiddetli bir münakaşa cereyan eylemiş bunun üze- rine mahkemede davacı vekillerinden i- ki avukatın birer ay müddetle avukat. Miktan menine karar verilmiş isede, diğer avukatların hepsinin birden çeki- leceklerini söylemeleri üzerine bu ceza kararı bin drahmiye tebdil edilmiştir. Bundan sonra muhakemenin devamı bugüne talik edilmiştir. me DAKIKA Türk - Fransız ticaret anlaşması hak kında Dışişler Ba kanlığının tebliği ANKARA, 26 (A.A.) — Hariciye Vekâletinden tebliğ edilmişti” Matbuatta Türk - Fransız ticaret anlaşmasının tarafımızdan ya duğu hakkında münteşir haberler üzerine keyfiyetin tavzihine düze görüldü: bü Mezkür anlaşmanın ikinci mad desi mucibince iki taraf 15 çün ihbar müddetile muayyen madd eler üzerinden birbirlerine & dikleri tarife tenzillerini kaldırmak hakkını haiz bulı Fransızlara Hariciye Vekâletinden ahiren bir tebliğ ifa a a tebliğde 106 ab, 107 eb, 378 c, 378 d, 380 b, 381,390 a, 390b, numaralarına dahi? mallara ait Gümrük resimleri tenzillerinin da bahse mevzu ahdi hakka ii inad en kaldırıldığını mı Eşya piyangosunda kozananlar | li 26 (Telefonla) — Çocuk Esirgeme Kurumu Ulusal konomik Kurumunun ortaklama yapmış olduğu yerli malı eşya gosunun çekilmesine dün ve bugün devam edilmiştir. çıkan numaralar içerisinde (50) liraya kadar olanları bildiriyorum 1000 lira: 97732, 500 lira 27411, yüz 80266, 36760, 38,601, 112099, ellişer İni aenabalini 61932, 141364, 17764, 12265, 7941 8, 146680, 5141, 12298. e sa iye lira kazananlar: 72759, Dünkü ve bugünkü keşidelerde (5) bin ve (2500) liralık ikramiyeler çıkmamıştır. Bütçenin ne kadar olacağı anlaşı ANKARA, 26 (Telefonla) — Maliye Bakanı ve Bakanlık 1935 bülçesi üzerinde bugün geç vakle kadar çalışmışlardır. nin ne kadar olacağı yarın belli ola caktır. Geçen sene ya eri ran bu seneki bütçenin 7 ilâ 12 mil yon lira arasında bir fazlalık a ceği tâhmin edilmektedi SumerBank binası ANKARA, 26 (Telefonla? — Ye- rinde Sumer Bank merkez bina: pılacak olan (o Hükümet merkezinin meşhur Taş hanınm £ yıktırılmasına başlanılmıştır. Çubuk barajı ANKARA, 26 (Teelfonla) — Bu- gün öğleden sonra Meclis Başkanı Kâ- zım Ozalp, Başbakan İsmet İnönü ve Bayındırlık Bakanı Bay Ali Çetinka- ya Çubuk barajı inşaatına giderek ya pılan işleri gözden geçirmişlerdir. Maliyede bir tayin ANKARA, 26 (Telefonla) — Ma. liye Bakanlığı Takip ve Teftiş müdür muavinliğine mezkür müdürlük şef - lerinden Bay Rüştü tayin edilmiştir. Damgaresmi ANKARA, 26 (Telefonin) — Ma- liye Bakanlığı tüccar eşyasına ait nav il binde bir nisbe- âbi olduğunu Tramvay Şir eti Mümessilleri ANILARA, 28 (Telefonla) > Bar yındırlık Bakanı Tramvay şirketi e büyün kaul ekmiş ve kerzlleile yö” erlere Yugoslavya - Bulgaristan SOFYA, 26 (A.A) — Bulgar - Yugoslav komisyonu bugünkü toplan- tunda nihai protokolun inetnini ka- bul etmiştir. Yarın imza edilecek ve konferans kapanacaktır. Prensdö Gl PARIS, 26 O (A.A.) — Prens dö Çil Münibten buraya | gelmiş Pasta işsizlerin aümayişi ORAN, 26 (A.A.) — Aralarında de nümayiş yapmışlardır. Bunlar, daireyi muhafaza eden si- lâhlı kıtaatım üzerine taşlar ve şişeler atarak tecavüz ve dükkân camekân- larını yağma etmişlerdir. Geç vakit sülün ind iade olunmuştur. 1940 olimpiyadı yapıldığı takdirde ecnebi atletlerinin s€- yabat umarafları kacarlağı larak bir mik yon yan krediyi daha şimdiden kabul Yunanistan iki torpito ısmarlayor ATINA, 26 (Milliyet) — Yüksek ikizi Pangolosun taklib muhakemesi ATİNA, 26 (Milliyet) — Dört de £n tebliğten sonra dün Pire ağır coza mahkemesinde (1930) da Pangalosun hükümeti taklip teşebbüsü & davasına bakılacaktı, general Pangalosun mahkemeye gelo- memesi üzerine dava gene talik edil. miştir. Ağaçları söken fırtına BERLİN, 26.A.A. — Vurtemberç i- Je Baryoranım bir kanında çek şleri bir fırtına mühim hasarlara o sebebiyet vermiştir. Ağaçlar kökünden çıkmiştr, bir çok telgraf ve telefon telleri kırıtmış- tr, | Pariste Türk Tedkik merkeZ Dün Sorbonda Tür” hakkında al konfranslar verildi PARİS, 26 (A-A.) — Andi Jansının hususi muhabiri bildiriYfiyi Paris üniversitesinde yeni edilen Türk tetkik merkezinin dığı konferanalar dün Sorbonda meye başlanmıştır. Könleransların açma celsesi büyük elçimiz Bay Sundm, Ata Türk inkilâbm ve Türkiyede sahasında varılan neticeleri asili” nutku ile yapılmıştır. Bay Suad nutkunu bitirirken kiye ile Fransa arasmda manevi dostluğu tebarüz Vi Üniversite rektörü Bay Bay Suada cevap veren edi sal iealkınmamız ile ekonomi ve Ki sahasında yaptığımız. miş, tarihi Türk - Fransız dosü ihyası lüzumundan hararetli bif © la bahseylemiştir. Bay Charletery istanbulda riste açılan enstitülerin, Türk * Eği milletleri arasındaki dostluğu bağlarile pekiştiren yeni bir det tığını söylemiş, o geçen yıl İ yaptığı seyahatte gördüğü İş şükranla kaydetmiştir. Her iki nutak ta konferans Bu dolduran binlerce dinleyici Hg dan şiddetli alkışlarla karşi Bundan sonra dilci Bay Del dili hakkında bir konferans Gabrielle Yellik de tertip feransların programını izah Hava vaziy€ v A) — Ziraat Vekületi meteoro tüsünden alman malümata 24 saat içinde yurdun doğu Tusu Karadeniz e Seat p sühunetleri ge ve orta Anadoluda düne 2 - 4 derece daha karşılık doğu Anadolusunda Fi hunetleri 7 - 10 derece dabi” En düşük sühunetler sıfır" da Kayar 13 Erman 5 öğ dir. En yüksek sühünet de Hİğf” olarak Böriyl ve Füzede 57 miştir, aa ae 14 te hava sühüneti sıfırın gö Grip salgını Olan Kr ANKARA, 28 4) — >” İçel, Muş, Trabzon, ve rinde tak tük yakalar ç Hastalık Amasya, ayd / bekir, İzmir ve İstanbuld£ 4 nisbetle az olmak