16 Şubat 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Osmanlı İmparatorluğu nmasıl yıkıldı Her hakkı mahfuzdur, Kâşki oralarada bir düşman saldırsada bizi bu uyuşukluktan kurtarsa... 1924 de ise, siyasiyatla uğraş « Basmak şart ve kaydile İraka dön - mesine müsaade edilen Talip Pa - pa; gene Basraya, fakat sakin ve mütevazi bir vatandaş gibi avdet etmiş bulunuyordu.,, Taymisin İrak gazetesinin baş- makalesinden aldığım bu satırlar tarihin bir sahifesidir, Tek bir adamın, zekâsı sayesin- de neler yaptığını, ve bu zeköya karışan şeytanet ve hırsı ile za - man zaman devletin başına ne işler açtığını, Arabistanda ne fırıldaklar çevirdiğini görüyoruz. Fak dikkat edilecek nok- ta şud Ju gibi adamlar nasıl o- luyor da Osmanlı Meclisi Meb'usa- nma kadar sokuluyorlar, orada ça- lışıyorlar, fırkalara giriyorlar, bir gün İttihat ve Terakki mümessili, ertesi gün Hürriyet ve İtilâf reisi oluyorlar... Galip Paşa bir taraftan İttihat ve Terakki ve Hürriyet ve İtilâfla söz sahibi olurken, öbür tarafta (A- rap istklâli) komitesini kurmağa çalışıyor ve bunun biz farkında bi- le bulunmuyorduk, Ne büyük bir gaflet içinde, dün- yadan bihaber çalkanıp gittiğimi - zi anlatabilmek için bundan beliğ misal mi olur? Osmanlı imparatorluğu Bahrı ahinerin garb kıyısından tamamen atıldıktan sonra, şark sahiline si- ra geldiğine inanmak istemiyor- duk — Mukaddes topraklara kimse ö kemez, diyorduk. ze en büyük bir tese Bir gün 93 seferi kahramanı, Tisalya galibi Etem paşa ile görü- şüyordum. Bu büyük asker de tu- tulan yolun sakametinden şikâyet ediyordu, dayanamadı da; — Kâşki oralara da bir düşman saldırsa da bizi bu uyuşukluktan kurtarsa, biraz uyandırsa, dedi. — Paşa, diye cevab verdim, bir düşmanın şaldırmasma, ne lüzum var, zaten oraları bi mi sayılar, kendi kendimize iz, diyoruz, aldanımıyor. muyuz, neyin hâkimi- yiz? — Fakat gel de sen bunu anla- maları lâzımgelenlere anlat. bay- rağımız var ya.. bunu kâfi görüyo- ruz. —Giridde de (bayrağımız var, Fakat bu gidişle oradan da bayra- ğımızı kendi elimizle indirecek de- gil miyiz, Etem paşa birdenbire fena oldu; — Sus Allah aşkına, dedi, sus, bu bahsi nereden açtık, bazan düşünüyorum da, deli olacağım ge- liyor, nereye gidiyoruz, yarabbi bu ne gidiştir, böyle... Ne vakit aklı mız başımıza gelecek! Paşanın bu teessüründen istifa. de etmek istedim; Siz, dedim, padişahı ikaz ede- mez misiniz, vaziyetiniz çok mü- said, size itimadı var, şüphe ede- mez, dinler ve inanır, Bir tecrübe etseniz. Başını hazin hazin salladı da: — Kaç defa, kaç defa söyledim, hem nasıl, ne kadar samimi ve açık konuştum, yalvardım, fayda ediyor mu, etrafımdaki birkaç müfsid pa- dişahı avuçları o içinde kıskıvrak tutuyor. Ve asıl fe kında bile değil.. Tac ve taht kay- gusu... fakat tac ve © taht böyle mi muhafaza edilir, bunun sonu neye varacak.. anlamıyorum, oğlum, an- latâmıyorum ve yanıyorum... demiş ti, Etem paşayı bir başka gün ziya- ret ettiğim zaman, yanında tanıma- dığım bir miralay vardı; bana onu göstererek; — İşte şahidim, sor bak, dedi, bir hafta evvel uzun uzadıya gene yazdım, bütün tehlikeleri, bütün dertleri birer birer saydım, fakat hâlâ bir cevab çıkmadı, ben, bana cevab istemiyorum, fakat biraz hareket ve faaliyet istiyorum, bunu görsem gam yemeyeceğim ve müs- terih olacağım. (Padişah neden korkuyor, neden çekiniyor, anlaya- bilsem, bari onun çaresine bakar, Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDİM Ne büyük gaflet içinde çalkandığı- muzı gösterecek misaller çoktu s1 padişah bum- | ların ağına düşmüş olduğunun far- | Kiz lamel Ga eilin. vid bu vehmin önüne geçerlik, fakat hiçbir şey anlayabilmek mümkün değil ki... Dalgın, dalgın bir müddet dur- duktan sonra, çok mahzun bir ta- yırla devam etti; — Harb meydanlarında beyhu- de yere döktüğümüz mübarek kan- lara yazık... Dört beş kişinin hava ve hevesi için canveren yeğitleri- mize günah. Beni bu yaştan sonra çıldırtacak, âsi edecekler. — Üzülmeyiniz paşam, dedim, üzülmeyiniz, mademki bütün emek ler boşa gidiyor, o üzülmenin fay- dası var mr, tevekkül ile beklemek- ten başka çare ne? — Bir vatanın yıkılışıan seyirci kalmak bir askere ağır gelmez mi O âne kadar sessizce oturan mi- ralay ayağa kalktı; — Paşa hazretleri, dedi, başımı- MİLLİYET CUMARTESİ kin bir halde bulunan Hauptmann, yemek yememekde, yalnız içmektedir. Hakkındâ verile: rardan sonra hücresine geldi man bayılmış ve sonra bir sinir buhranı geçirmiş olduğu söyleni- yor. Kendisine verilen incili kâ- bul etmemiştir. Kendisini verilen incili kabul etmemiştir. Ken öldürmesin diye sıkı bir nezaret al- tında tutumaktadır. FLEMİNGTON, 15. A.A. — Hauptman, akşam üzeri demişdir is — Eğer elektrik sandalyasma oturmak icap ederse, bunu bir er- kek gibi yapacağım. Yapacağı bir itiraf olup olmadı. ğı sorgusuna da, Hauptman demiş- tir ki : — Eğer yapılacak bir itirafım ol- saydı, bunu önceden yapar, aylar» danberi karımın ve çocuğumun duydukları kederin önüne geçmiş za geçin, emredin, hazırız! Etem paşa, çok müteessir görü- nüyordu, hazin bir bakışla mirala- ya döndü; — Oğlum, dedi, evlâdım... Ve sustu. Onun o baba bakışları hâlâ gözlerimin önündedir. Mira- layla ben nutkumuz tutulmuş, dona kalmıştı. Paşaya bakıyorduk. — Evlâdım,.. uykum kaçtığı, sar bahlara kadar düşündüğüm gece- ler var. Hepsini düşünüyorum, bil. mem ki ihtiyarladım da ondan mı, bir türlü bir harekete karar vere- miyorum, Birçok mülâhazalarla el- lerim kollarım bağlı kalıyor, ne ya- payım diye düşünüyorum, birçok şeyler tasavvur ediyorum, fakat bir türlü bir karara varamiyorum. Paşanın teessürden sesi titri du. Bu merd kumandanın belli idi ki yüreği yanıyor, içi sızlıyordu. Vatanperver olmanın cezasını in- sanm kendi kendine çektiği günler- di. Etem paşayı ne vakit görsem hep müşteki, derdli, muzdaribdi. Sultan | Hamidi ikaz için paşanın her vesi- leden istifade ederek çalıştığını ya- kından biliyordum. Bilo an Fakat gene biliyordum ki Sultan Hamid böyle temiz, namuslu ve va- taperver adamların sözlerine kulak asacak, ikazlarmı dinleyecek halde değildi, ve işin fecanti bu noktada idi. Hicaza dönerken Etem paşaya vedaa gitmiştim, O gün beni ye meğe alıkoydu, ve bir hayli dert. leştik, bir aralık sormuştu; — Yeni emirler, iradeler telâk- ki eylediniz mi? — Evet, paşam, dedim. Sarayın Arabistanla alâkadar o- duğunu zannederek, birdenbire yü- zü gülen paşa, tehalükle; —Ne gibi? dedi. Ve, bu sevincine kendi de inan- mıyormuş gibi, ilâve etti; — Hayırdır inşallah, aman me- rak ettim, ne buyurdular? Paşayı derin bir inkisarıhayale uğratacağımı bildiğim için, söyle- yib söylememekte birin tereddüd ettikten sonra, nâçar; — Evvelâ, dedim, ilk vasıta ile maymun yavruları göndermekliği- mi irade buyurmuşlar... Paşa, hayretle yüzüme bakıyor- du, bir lâhza evvel gülen yüzü kas- katı kesilmiş, jizgileri gerilmiş, gözleri sert bir bakışla gözlerime dikilmiş, söylediklerime inanmıyor gibi, bakıyordu. — Saniyen?.. diye sordu. — Fersan adasında nadide inci- ler bulunduğunu haber almışlar, en iri ve kıymetlilerinden seçib top- lamamı irade buyurmuşlar.... , Rengi anbean solan Etem paşa, bir idam hükmü dinler gibi meyus ve bitkin bir hal almıştı, gena ayni tavırla, dudakları kıpırdadı; — Salisen? — Salisen, dedim, evvelce gön- derdiğim papağanlar pek makbule geçmiş, bir çift daha istiyorlarmış... Ve paşanın rabıan diye sorması. na meydan bırakmadan devam et- tim; — Telâkki — eylediğim emirler bundan ibaret paşam! (Bitmedi) Avam kamarasında Çok gürültülü bir toplantı Kamara reisi çok defa müdahaleye mecbur oldu LONDRA, IS.A,A. — Amele fırkası tarafndan hükümet hak- kında bir tevbih takriri kabul edil- mesine dair yapılan teklif üzerine âvam kamarasında icra edilen mü- zakereler, İngiliz parlementosun- da pek nadir görülen bir heyecan ve şiddet içinde cereyan etmiştir. Bay Mac Donaldın nutku ile ame- le fırkâsı lideri Bay Lansbury'nin tenkidleri, bir çok defalar bir ta- kım süalerle kesilmişdir. Bu hay- kırmalar amele fırkası srralarm- dan geliyor ve hükümetin heyeti mecmuasından ziyade başvekili is- tihdaf ediyordu. Kamara reisi, sükünü inde için iki defa müdahalede bulunmak mecburiyetinde kalmıştır. Ingiltere. İrlanda Münasebatı Lai Dominyonlar bakanı sıkı bir teşriki mesai istiyor LONDRA, 15. A.A. — Domin- yonlar bakanı Bay Thomas İngil- tere ile serbest İrlanda hükümeti arasındaki münasebetler dolayısiy- la beyanatta bulunarak demiştir ki: Samimi bir uzlaşma ve samimi bir sulh arzusunda olduğunu söyle yen İngilizlerin ekserisinin fikri- ne terceman olduğumu zannediyo- rum. Vaktile İngiltere ile serbest İrlanda arasında zuhur etmiş olan #htilâflar her ne olursa olsun ve irtikâb edilen hataların mesulleri kimler olursa olsunlar artık bu ci- hetleri tamir etmek mesusyetleri isnad için deliller aramak ve hat- ta bu mesele üstünde durmak niye inde değiliz. Bakan, muvakkat bir çoşkunlu- ğun tesiri altında 6öz söylemediği- ni beyan ettikden sonra iktilâfın kati sürette tasfiyesinden evvel hall edilecek daha bir takım müş- küller mevcud olduğunu kabul ve teselim etmiş ve bu ihtilâfların iki esaslı prensipe istinaden halledile- bileceğini söylemiştir: Muahede- lere ve imparatorluk eczası ara- i rabıtalara riayet. Korsanlara karşı SYDNEY, 15 (A.A.) — Rewter Ajansınm istihbarına göre Bias körfezi dahilindeki korsanların ha rekâtıma mâni olmak maksadiyle, İngiliz bahriye memurlariyle Kan- ton hükümeti arasında srkı bir el- birliği temini hususunda mutaba « kat hâsıl olmuştur. , İngiliz muhripleriyle Kanton hükümeti harp gemileri, sahileri İnezaret altında bulunduracaklar : dır. Korsanların harekâtme :<*t ama radyo ile takip edilecek- 16 ŞUBAT 1935 HARİCİ HABERLER| Lindbergin çocuğunu öldürenadam Hauptman hapishanede mütemadiyen ağlıyor İdam kararından sonra hücresine gelince bayıldı ve bir sinir buhranı geçirdi FLEMİNGTON, 15.A.A. — Bit- | olurdum. Hauptman masum olduğunu tekrar iddia etmiştir. FLEMİNGTON Hauptman, evveli bir kısmını ağlami Ancak sabaha karşı biraz dalmış» | dır: Bayan Hauptman, avukatla be- raber, bugün kocasiyle yarım saat görüşmek üzere müsaade almıştır. NEVYORK, 1S5.A.A, — Bayan Hauptman ile çocuğu Nevyorka gelmişler ve ahbablarıma misafir olmuşlardır. Müdafaa vekilleri temyiz et- mek niyetinde olduklarını bildir. mektedirler. Vekillerden bir kısmı umumi bir iane açmak suretiyle temyiz masraflarını temine çalışı- yorlar. Bir kısmı da fakirlere yar- dım için yapılmış bir kanuna isti- naden Yeni Jersey hükümetini masrafları ödemeye icbar etmek çarelerini araştırmaktadırlar. Uzak şarkta DörtSovyet memu- . 1 ru tevkif edildi zn Bunlar bir köprüyü atma- ğa teşebbüsle suçludurlar HARBİN, 15.A.A, — Çin şark şimendüferlerinin cenup kısımda, Taolaichao mevkii civarında Sun- gari nehri üzerinde bulunan inmaz- zam köprüyü dinamitle berhava etmeğe teşebüs ettiklerinden do- layı, Çin şark şimendüferleri Sov- yet memurlarından dört kişi tevkif edilmişdir. Bu teşebbüs akim bıra» kılmmışdır. Tafsilât yoktur. TOKYO, 15.A.A. Mançukuo hü kümeti, ihtilâflı hudud “hakmda Mogolistanın bir hafta evvel ver- miş olduğu notaya cevaben, müza- kerelere girmeğe hazır olduğunu fakat bir üçüncü tarafım bu müza- kerelerden hariç tutulması şart ol- duğunu bildirmiştir. Sar için ökonomik konuşmalar PARIS, 15 (A.A.) — Mübade- le rejiminin Sarım Almanyaya dön- mesile hâdiş olan iyete uydu - rulması için Fransa ile Almanya a- rasımda cöreyan eden müzakereler de kısmi bir anlaşma hâsıl olmuş- tur, Ba atlaşma ile; Almanyanın satın alacağı Fransız sütüne muka- bil Fransaya ithali kabul edilen sa nayi eşyası tesbit edilmiştir. Marsilya faciası suçlula- rından biri BERLİN, 15 (A.A.) — Yugos - lavya Kralı müteveffa Aleksan - drın katli hadisesinde belki de cü- rüm ortağıdır diye Yugoslavya bü kümeti tarafından iadesi talep edil miş olan Hırvat gazetecilerinden Bay Stanislav Slavko cihlar bu ta- lebe rağmen serbest bırakılmıştır. şi Yunanistanın. borçları ATINA, 15 (Milliyet) — Lon - drada Yunan alacaklılarile müza - kerelerde bulunan heyet reisi ve Maliye Bakanı Bay Besmazoğlun - dan Başbakana gelen mektupta bu| dahili telefon konuşsalarından başka hiç hafta içinde meselenin bir netice alacağını alacaklılara son defa ola rak yüzde otuzbeş teklif olunduğu nu, bu kabul edilmezse de Atinaya geri geleceğini bildirmiştir. Venizelosa karşı yapılan sujikasd devası ATİNA, 15 (Milliyet) — Veni- zelos suikast davası herhalde bu a- yın 21 inde görülecektir. Dün Baş- bakan müddeiumumile görüşerek polis ve jandarma tarafından alı nacak tetbirleri tetkik etmiştir. Hü- kümetçe davanın evvelce tayin e- dilmiş olan 21 Şubatta behemahai I görülmesi kararlaştırılmıştır, © Eski Hicaz kralının © Sar'ın Almanyaya dönmesi sında imza edilmesi muhtemeldir. ekme Sarbrük civarına bir tepe kaydı METZ, 15. A.A. — Yağan yağmurlar üzerine Sarrebrük de bir tepe kaymış ve Ren nehri üzerindeki kanala yüz bin meli mikâbı toprak düşmüştür. Starazburg ile münakalât kesilmiştir. X * 5 Barthou'nun vasiyeti PARIS,15 (A.A.) — Fransız Akademisi, müteveffa Bay Louis BS hounun vasiyetnamesi ahkâmının yerine getirecektir. bırakmış olduğu mirastan ayrılacak 300 bin frankın geliri ile her sen€ edebi mükâfat verilecektir. Müteveffe r Si rd . İzmir'in Maarif büdcesi IZMIR, 15 (A.A.) — Vilâyetin yeni yıl maarif bütçesi bir mili zerinden hazırlanmaş tır. Bu yıl maarif işlerine dahâ $ t verilmektedir. Belçikada sosyalist nümayişi menedildi BRÜKSEL, 15 (A.A. tasavvurunda bulundukları nümayi .) — Hükümet sosyalistlerin 24 şubatta yapm tmiştir, Büyük Faşist meclisinde Bay Musolini Beynelmile siyasetten bahsetti ROMA, 15 (A.A) — Büyük Faşist Meclisinin dün başlayan iç - tima devresinin ilk celsesinde Du- çe, beynelmilel siyasetten bahset - miş ve bilhassa İtalyayı aölkadar eden meseleleri tetkik eylemiştir. Büyük Meclisin hararetli alkışlarla karşılamış olduğu rapor üzerine Meclis azasından birçoğu söz al mışlardır. Mütcahıben Bay Musso- ini, İtalyan » Fransız itilâflarının ehemmiyet ve mahiyetinden bah - cenazasi BAĞDAT, 15 (A.A.) — Hica- zın eski kralı Alinin cenaze mera - simi yapılırken şiddetli bir kum fır tnası olmuştur. Kral Alinin cesedi, kardeşi Faysalın yirmi metre derin liğindeki mezarına gömülmüştür. 4dak'kada idam kararı LONDRA, 15 (A.A.) —Lon - dra ağır ceza mahkemesi, cinayeti itiraf eden Yaunes Gobert ismin - de bir katili dört dakikalık bir cel se neticesinde idama mahküm et » mek suretile sür'at rekorunu kır « mıştır. Elen kültür bakanı ATINA, 15 (A.A.) — Kültür ba kanı Sıhhi sebeplerden dolayı isti- Fa etmiştir. Bulgar kabinesinde deği- şiklik olmıyacak SOFYA, 15.A.A. — © Bulgar kabine- sinde bazı tebeddüller yapılacağı hak kında bir takım şainlar ortaya çıkmış ol- duğu bu hakında şimdi de da- hiliye nazareti bir tebliğ neşretmiştir.Bu tebliğde ahali, bu gibi şayialara kulak asmamaya davet edilmekte, buzların ba- 2: eski fırkalara mensub kimseler tara- fından çıkarılmakda olduğu ilâve olun- maktadır. yesini gütmekte oldukları beyan edil- dikden sonra şöyle deniyor! Eski fırkalar rejimine Katiyen rücu ©- dilmiyecektir. Zlatev hükümeti 22 kâ- ide geçen sene 19 mayısda çizil- miş olan yolu sadakatle takib etmek için ROMA, 15 (A.A.) —Sarın Al- manyaya dönmesine dair olan lâfnamenin pazartesi günü Na; de Alman ve Fransız sefirleri ara- İstanbul Telefon Türk Anonim şirketinden: 1 — Sayi değer abonelerimiz şehir bir mukavele ve müameleye mahal kal- maksızm şehirler arası ve beynelmilel telefon konuşmaları da yapabilirler, — 2 Şirket Şehirler arası ve beynele wilel konuşmaları temin ve ücretlecini posta, telgraf ve telefon umum müdür- lüğü hesabına tahsil ve tesviye ile mü- kelleftir. 3 — Şirket bu ücretlerin vaktinde | tahsilini temin için 16 Mayıs 1932 ta- rihli mukavelenamenin 3 cü maddesi mu- cibines şehirler arası ve beynelmilel mü- küleme yapan abonelerden bunların şe- bir dahili peşin ücretleri bittikten som- ra bir avans talep ve tahsil etmek hak. | 4 — Hiç şehirler arası ve beynelmilel #nüküleme yapmıyanların avans verme seylemiştir. ROMA, 15 (A.A.) — Bay solini büyük faşist konseyinde lar arası politikası hakkında | bir rapor okumuş, 7-1 tarihindefi| pılan Fransız - İtalyan anla rını, Libya ve Sudan hudutlar tayin eden talyan - İngiltere, ser anlaşmasını, ve Somali ile ya hudutlarını tayin eden 19278) 1933 anlaşmasın dasvip ettirmiij tir. A —— zl Sar işlerinin tasfiyesi! CENEVRE, 15 (AA) — işlerinin tasfiyesi için uluslar kur tarafından tesbit edilmiş olan. :Bi bazün bitecektir. Fransızlarla Almanlar (arasi müzakereler © helicelenrmiş olduğu! uluslar kurumunun Sarın Alani rücuumden evvel hususi bir. cels9 öK tetmesi ihtimal (o dahilindedir. Her halde üçler komitesi, 2 m hükümetin Fransızlardan — Alma pakli esnasmda Sarrebrulken de Pİ” bulunacaktır , “ Harici küçük haberler: İ * Lordlar kamarası işsiz! yardım kanununu dün kal miştir. Kanun Kral tarafında8 rm imza edilecektir. * Leh maliye bakan mua9i İngiliz er bir daveti zerine Britanya panayırınm şında bulunmak üzre Londra” reket etmiştir. * Vaşington yüksek divasi tun mikyası hakkında bir almak üzere tarih tesbit tatil etmişdir. * Kübada bir şeker fı da bomba patlamış ve - civi askeri barakaları kaç asker yaralanmıştır. * Gazetelerin Milanodan diklerine göre, bir yarışa mak üzere tecrübeler yapan bilci Hans Vanstuk 3 kil saatte 300 kilometre bir 'katetmiştir, * Eski Alman iktisad Doktor Bay Kurt Selrmit, başbakanı General Goering fından Prusya şurayı devleti lığma tayin edilmiştir. * Almanyada bundan Hitlerci gençler teşkilâtma olmıyan hiç bir Alman g: let hizmetine giremiyecekti” kında buna müteallik bir me neşrolunacaktır. * 1 Mart 1935 tarihinde ren Sarrede yalnız Alman pulları kullanılacaktır. Mol bunlardan evvel plebisitin smr tesid eden hususi pı rla * JAlmanyanın 1934 senfgğ ilk üç aylığına aid bütçesi “ yon markdır. Şu hale nazara i milyon mark açık vardır. ei TAN adı olacaktı”