9 Şubat 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

IHARİCİ HABERLER| Afsmanlı İmparatorluğu a anmasıl yıkıldı Her hakkı mahfuzdur. o Yazan: Son Yemen velisi Mahmat NEDİM Bertaraf edilmesi ilk plânda sayı- lan müşkilât biter gibi değildi Mesele mesele üzerine çıkıyordu. Balkanlar, Trablus Garb, Girid, Arnavutluk, Bosna Hersek ve saire ve saire. — Yaman adam bu Sadık Bey, Temiz bir türkçe konuşuyorlar- doğrusu yaman adam, diyordu. De-| dı. sene on doğru hareket çekilip on- | © Yüzlerine dikkat ettim, Yemen- ları iş başma getirmek olacak, bari ecri eş m ialiniRi çevirenler (Bl Ge |, e Yi RE ayan, görelim. Fakat iki üç gün sonra Talât Bey tekrar beni buldu, ve Sadık Beye dolu çocukları idiler. Gayriihtiyari yanlarına indim; Arabistan iklimile kavrulmuş Ana-| karşı arkadaşlarımı iykaz etmemi söyledi. Bu, hiç te güç bir şey de - ğildi. Kısa bir müzakereden sonra Ta- lât Beyin istediği olmuştu. Ancak, bence bunun da bir kıy- meti yoktu, o fırka, bu fırka... Fa- kat netice ne olacaktı? Talât Beye bunu söyledim: — Yemen'de icap eden ıslahatı yakında düşüneceğiz, merak etme, hele şu müşkülâtı bir bertaraf ede- lim... cevabımı verdi. Bu bertaraf edilmesi ilk plânda sayılan müşkülât bitip tükenecek sey değildi. Mesele mesele üzerine gikıyordu . Balkanlar, Trabulus - sgarp, Girit, Arnavutluk, Bosna - Hersek, ve bu arada daima ilk saf- ta dahili vaziyet ve fırka işleri... | Bütün bunlardan nasıl olup ta Ye- mene, Hicaza, Arabistana sıra ge- lebilecek miydi? Yemen İmamı Yahya Hamidet- tn de merakla, meşrutiyet hükü- metinin yapacağı ıslahatı bekli - yordu. — Ne vakıt? Diye soruyordu. — Yakında, pek yakında, diyor- — Neler yapmak niyetindeler, neler düşünüyorlar? Merakını tatmin için bir şeyler yazarak cevap veri; Fakat bir türlü; “Hepsi laftan ibarettir, yapıla- cak bir şey yoktur, daha doğrusu, Yemene sıra gelinceye kadar bek- leyecek takat « yoktur, beyhude ümit Diyemiyordum. O sirada bana itiraf etmek te tehlikeli idi. Ancak benim bütün (idarei maslahat) rma rağirçn gün geçtikçe tahakkuk et- meyen vaatların acı act sırıtışları “ile karşılaşıyorlar ve artık; — Ne vakıt? Diye, sormuyorlar, hiç ses çıkar- mıyorlar, vaziyeti onlar da anlıyor lardi. Bir gün imam bana sormuştu. — Peki, ne diye bu kadar tü, patırtı ile devir değişti diye ilân | ettiniz, eski ne devrin ne günahı, kusuru vardı, madem ki işler gene o yolda gidecekti Çok samimi bir tavırla soruları bu suale verilecek cevap derin bir süküttan ibaret kalmalı idi. İmam Yahya'nın karşısında o gün ben bu samimiyeti göstereme- dim ve uzun sözlerle me rutiyet hükümetinin bütün hi rağmen karşılaştığı bü; sız müşkülât yüzünden bir buhran geçirdiğini ve pek yakında bu buh- Tanm da geçeceğini ve asıl rslahata © zaman başlanabileceğini — ken- di kendimi de aldatarak — anlat. konuşmağa başladım. Onlar evve- lâ mütereddit bir nazarla yüzüme baktılar. Sonra Türk olduğumu an- layınca dertleşmeğe başladılar. E- lindeki iri çuvaldızı sert yelken bez lerine saplaya saplaya, irisi anla - tıyordu: — İkimiz de İstanbullu sayılı - Kız. Küçük yaştan Kastamonu'dan oraya gelmişiz. Yerleşmişiz. A: ra memlekete sılaya gide: oluyor, Ha kalır mı? Bizi askere aldılar ve Ye- mene gönderdiler. Altı sene orada kaldık. Nasıl kaldık? Neler çek - tik? Sormayın. Gene talihimiz var. ki altı sene sonra terhis olun - duk. Tezkere aldık. İstanbula dön- dük. Tam bir baltaya sap olacağı- mız sırada, haydi, gene yakamıza r, bu sefer Hicaza gönder- rde görmediğimiz, çek- mediğimiz kalmadı. İnim inim in- ledik alimallah... Ben üç yerimden bu Mehmet te iki yerinden yaralan dık.. Aylarca hastanede kaldık. İyi olduk. Buradan bizi salrverecekle- rine gene Yemene gönderdiler. Me ğer Yemen ayaklanmışmış... Ateş kesilmiş cebellerde, aç susuz çar - pıştık durduk. Seneler geçiyor, tez- kere vermiyorlardı. Ben İstanbul- da evlenmiştim. Bir de çocuğum vardı. Onlardan bile haber âlamı- yordum. Param da yoktu ki yolla- yayım. Altı ayda bir maaş veriyor- lardı. Hem de ne?.. Eh askerlik di- yorduk. Fakat bitmez tükenmez askerlikti bu... Canımıza tak de - mişti, fakat ses oçıkarmıyorduk... Bu sefer on seneyi geçiyordu, ney- se emir gelmiş terhis ettiler, gene İstanbula gittik. Ne para ne pul... Karım ölmüş, çocuk meydanda yok sordum, aradım, ne gören var, ne bilen... Yavrucak kimbilir ne ol - muş, bulamadım gitti. Neyse, tut- tuk çalıştık, öteberi satıyor, ekmek parası çıkarıyorduk. İşlerimizi bir az yola koyduk. Birkaç para birik- tirdik. Üstümüzü başımızı düzelt- tik. Memlekete bir sılaya gidelim, bakalım ne var ne yok dedik, top- rak bu, çekiyor adamı, kalktık git- tik... Sen misin giden? Haftasına varmadı, gene yakamıza yapıştılar. İ Ne olüyoruz demeğe kalmadı, hay- di askere... Yurdda Hava durumu Bazı yerler açık, bazı yer- lerde kar ve yağmur ANKARA, 8 (A.A.) — Ziramt Ve- kâleti meteoroloji enstitüsünden alı- — Bitmedi — mağa çalıştım. Son Bahriahmer seyahatlarım - dan birinde, Hidiviye kumpanyası- nın Bilbeys vapurunda, dayanma baş tarafta denizi sey- rediyordum. zerinde iki tayfa bağdaş kurmuş - lar yelken bezlerini yamalıyor, ta- mir eğiyorlardı. Susan bu iki adam bir aralık konuşmağa er m — Mehmet, çabuk ol, daha bir sürü işimiz var. Öteki cevap verdi: — Hastayım, gözlerim kararı « yor, dermanım yok. — Doktora çık... — Çıktım, bu denizde dolaşır - san iyi olmazsın, rütubet iliklerine işlemiş, bu hava seni öldürür di - yor. — Ecesi var mr, ölüm Allahım emri... çekeceğiz. Doktorlar kaç 3€- | nedir bunu söylüyorlar ve ben gün den güne daha fena oluyorum, ne çarı. İkisi de sustu. nan malümata göre, son 24 saat içinde yurdun doğu kısmiyle Akdeniz kıyıla- rında Adina, Dörtyol yağışsız ve diğer yerler tamamile yağışlı geçmiştir. Yar dış Kastamonu ve çevresiyle Yozgat- ta kar diğer yerlerde yağımur şeklinde olmuştur. Olçülen en çok yağış mikda- rı Antalyada 62, Bursada 15, Yalova ve Boluda 12, Kehsud ve Tursunbeyde 11, Ankarada 2 ve diğer yerlerde 1 - 8 mi- İimetre arasındadır. Karın toprak üstünde en fazla kalın- lığı Karsta 64, Erzurumda 4İ, Malat- yada 20 santimetredir. Hava suhumeti düne naz-ran Trakya, Ege alanlarmda 6 derece düşmüş ve diğer yerlerde 5 - 10 derece arasında yükselmiştir. En düşük sahunet dereceleri sıfırın altında Karsta 22 Erzurumda 10, An- karada sıfırm üstünde 2 derecededir. En yüksek suhunet İzmir ve Sam- İ sunda 17, Antalyada 16 derece kayde- dilmiştir. Bugün Ankarada saat 14 te suhunet sıfırın üstünde 7 derece yük- #elmitşir, Rüzgür şimali şarkiden sa- miyede 4 metre sür'atle esmekte idi. Akılda | çi m AN MWLLİYET CUMARTESİ UBAT 1935 Hindistanda ayrılıklar Müslümanlar muhtar bir devletmi kuracaklar Bunların kendi aralarında teşkilâtı, parolo'arı ve hattâ si'âhları varmış LONDRA, 8 (A.A.) — Mor- ning post gazetesi iyi haber alan | bir muhabirine atfen yazdığı bir | | lâhla bile muhakkak surette tatbik edilebilecektir. Bugün Pokistan kelimesi, vilâ- yet hükümetleri olan Pencap, Sint ede diyor ki: Bülücistan, Keşmir, Afganistan i- Hint hükümeti altında bir Hin- distanda, mühim aykırılıklar ola- caktır.,, Bu gazeteye göre eğer İngilte- re Hindistanın idaresini Hintlile- re bırakırsa, Hindistanın şi de bütün müslümanlar Pokistan i- simli muhtar bir devlet kuracak - lardır. Bu plânm kuvvetli ve bir çok gizli taraftarları vardır. Ve icabın- da Hint boyunduruğuna geçmek is- tiyen müslümanlar tarafından si - le şi nin harflarından © yapılmıştır. Ve müslüman ahali arasında ağızdan ağıza bir Parola gibi gezmektedir. Bu suretle teşekkül edecek blok, denize geniş ve mühim bir mahre- ci olan kuvvetli bir devlet olabi - lir. Bufikrin tahakkukuna aşılmaz hiç bir mânia yoktur. Çünkü Afga- nistan da dahil olduğu halde bü- tün bu vilâyetler ırk ve din bakı- mından birbirlerine ski | surette bağlıdırlar. Sovyet esas Teşkilâtı Değiştirilerek maddeler için bir ted- kik komitesi teşkil edildi MOSKOVA, 8 (A.A.) — Tas ajan- w bildiriyor: Sovyet Rusyanın yedinci büyük kongresinin dünkü kapanış cel- sesinde Bay Molotof Sovyet teşkili; esaniye kanununun ıslahına esas olacak prensipleri bildirerek bu sslahatı zarari kılan sebepleri uzun uzadıya anlatmış. tr: 1918 de Sovyet teşkilâtı esasiye ka- mununun esasları Lenin tarafından ku- rulduğu zamandan beri Sovyet Rusya- daki sınıflar arasındaki nisbet tamami- le değişmiş ve memleketin iktisadi, iç- tümai bünyesi yükselmiştir. Oöyleki, bunlar Staline komisyonu Harb imkânsız Kılınabilir mi? a > Makdonald son teklifin büyük bir adım olduğunu söylüyor LONDRA, 8, A.A. — B. Mac Donald, Lutonda (Bed Fordshire) yapdı;ı bir söylevde demişdir ki £ — Erenerİnefliz anlaşmasında taarruza karşı uluslar diplomasisi- nin bugüne kadar & yaratamadığı çok müessX ve koruyucu tedbirler vardır. Eğer, dünyanın herhangi bir noktasında harp yapmayı ta- sarlayan mutaarrız bir devlet çi- karsa bu devlet, düşmanma taar- ruz için tayjarelerini gönderir göndermez, karşımda kendisine zaferi,imkânsız bırakacak bir kom- binezon bulunduğunu bilir, Bu, sul ali garbi hudut vilâyetleri - | Otuz bin kişi malaryadan öldü KOLOMBO, 8. A.A. — Serendib adasındaki malarya salgını ölenlerin sayısı en az 30 bin tahmin edilmektedir. Muhtelif , lerde hastahaneler ağızlarına kadar doludur. Kegalla e o dar dolmuştur ki yeni mezar açmak imkânı Kurunegala salgının en şiddetli olduğu yerdir. Bütün hast müstahdemini malaryaya tutulmuşdur. Yeni Sovyet Halk komserleri heye MOSKOVA, 8. A.A. — Yedinci Sovyet kongresi tarafından 8 İen yeni merkez isra homülesi toplanarak 27 kişilik divanın: inMilii etmiştir. Bunların arasında Stalin, Kalenin, Voroşilof, Kaganosiç, vinof, Molotof vardır. Merkez icra komitesi reisliğine Kalenin ve kâtibliğe seçilmiştir. Halk komiserleri heyeti şu suretle teşekkül etmiştir : Reis Molotof, dışarı işleri Li İagoda, dışarı ticareti Rozengoliz, ağn sanayi Orjonikidze, orman bof, hafif sanayi Liwbimof, iaşe Mikoyan, içeri ticaret Vaytzef raat Çernof, zahire ve hayvan yetiştirme Kalmanoviç, münakale ve lar Andreef, nakliyat ve su yolları Pakomof, posta ve telgraf Ri de Enakiti ha doğru atılmış k.üyük bir adım, | trafından 1023 te, Sovyet teşkilkir e- harbı tasavvur edilemiyecek ve imkânsız kılacak büyük adım. dır. Bundan başka eğer muharebe- ler olursa biz yalnız kalmıyacağız. Almesiya ile Fransanm her biri şeref hisleriyle uygun olarak ka- bul edemiyecekleri teklifler yap- mışlardır. Meselenin güç tarafı, evvela kiminle işe başlamakda İ- di. Biz, aynı zamanda her ikisi ile başladık ve Fransaya şimdiye ka- dar Alman milleti tarafından tet- kik edilmekte olan bir beyanatta bulunduk. Bunun neticesi olarak Almanyanm başmda mütemadiyen istediği şeref tacı olarak uluslar kurumuna döneceğini umuyorum. Fransa ile Almanya orada emniyet meselelerini münakaşa edecekler- dir. Bu müzakerelerin neticesinde silâhları bırakmaya dair daha bü- yük bir uluslar arası anlaşmasına götüren ve harab edilmiş bulunan yolun tamir edileceğini ve böylece aşacaklarını Hava taarruzlarma dair, Fran- sız-İngiliz anlaşması hakkında Bay Me Donald, işçi fırkasının 1934 de tamamen bu fikre istinaden Ce- nevrede yapılmış olan bir “proto- koler,, kabul etmiş olduğunu ha- tırlatmışdır. enaleyh bu teşkilât esasiyenin bir çak ahkâmı eskimiş ve memleketin bünye sinde hasıl olan esaslı değişiklikleri artık tekabül edemez bir hale gelmiştir Evvelce tamemile müsavi olmıyan seçim şimdi bütün manasile müsavi Ya- pılmalıdır. Seçimlere 18 ni bitiren her fert müsavi baklarla ve bilâkaydüşart iştirak etmelidir. Tetkik komisyonu seçildi MOSKOVA, 8 (A.A.) — Reuter a- jansındanı Teşkilâtı esasiye kanunumu yeniden tetkik için, yapılan 32 kişilik komiteye Stalin reis seçilmiştir. Maliye komiseri, 1935 yılı için büt çe varidat tahminlerinin 65.700 milyon, onasarifatın 65.200 milyon olduğumu bil- dirmiştir. Bunun içinde sosyal sigorta- lar için altı buçuk milyar, müdafaa için de ayni mikdar dahildir, Atinadaki İtalyan elçisinin bir ziyareti ATINA, 8 (Milliyet) — Bura « daki İtalyan elçi: an ve dış işleri bakanı vekili Çaldarisi ziya- ret ederek Kalimnos adasında tam bir intizam bulunduğunu söylemiş ve bazı Yunan gazetelerinin on iki ada vaziyeti hakkında yazdıkları- yazılardan dolayı şikâyette bulun- muştur. Tüfek değil, Kurşun Venizelosa gönderilen seri ateşli tüfekler neymiş? ATMA, 8 (Milliyet) — Girit Venizelosa oğlu tarafından mi seri ateşli tüfek gönderildiğini ve bunların gümrükte bulunduğu- nu bildirmesi üzerine bakanlar he- yetince bu tüfeklerin kendisine ve “ rilmesi kararlaşmıştı. Gece iç işleri bakanı gazetecilere bunların seri ateşli tüfek olmayıp seri ateşli rü- velver kurşunları olduğunu ve Ve nizelosun şahsi muhafızlarma ajt olduğundan kendilerine verilece - ğini bildirmiştir. Mecliste tokat MADRIT, 8 (A.A.) — Meclis ks ridorlarında liberal demokrat sayla Pascual, Dış Bakanı Bay Rodha'ya söy- lediği bir mutuktan dolayı Tokat atmış- br, Sovyetlerde Genişlik Maliye komseri yeni bütçe den rakamlar söyleyor MOSKOVA, 8 (A.A.) — yet merkez icra komitesinin top - lantısında maliye halk komiseri Grinko Sovyet 1935 büt- çesini anlatarak 1930 da 12 milyar ruble olan bütçenin 1934 de 53,7 milyara çıktığını söylemiş ve 1938 senesi için de varidatın 65,7 mil - yar olarak tesbit edildiğini bildir- miştir. Ökonomiye 7,2 milyor, memle - ket müdafaasına 6,5 milyar, kül - tür ve soysal işlerine 15 milyar, hu- susi bütçelere yardım için 4 milyar ve devlet bankasının kredi men » balarını kuvvetlendirmek için de 2 milyar ruble tahsis olunmuştur. Devlet varidatmdaki bu mühim tezayüt sosyalizmin muvaffakiye - tine ve memleketin refahına bir de- maliye Grinko. Mejlauk devlet plânları komisyonu reisliğine ve Çutskacf de b yin edilmişti te yeni kanımu midesi ve mii merkez icra komitesinin önümüzde ki toplantılarından birinde için verecektir. Italyan hava teklifine girmeyorlal LONDRA, 8 (A.A.) — 3 şubat tarihli Fransız - İngiliz aş hakkında İtalya henüz İngiltereye cevabını vermemiş ise de İtalyan dutlarını temin etmiyen karşılıklı hava yardımı mukavelesine â etmek fikrinde olmadığı söylenebilir. Tasrik olunduğuna göre ba harekete esasen Fransız ve İngilizler intizar ediyorlardı. Gizli eller m —— Suçlu Hauptman lehinde şehadetler çoğalıyor FLEMİNGTON, 8. A.A, — Hud- son isimli parmak izi mutahassısı, Lindberg'in çocuğunun kaçırılma- sında kullanıldığı iddia edilen merdivende sonradan bulunan çi- vilerden bir kaçınm, hadiseden bir ay sonra merdiveni muayene et- tiği zaman merdivende olmadığını söylemişdir. FLEMİNGTON, 8. A.A, —O- dun mutahassısı, Lindberg'in çocu- ğu kaçırıldığı zaman kullanıldığı iddia edilen merdivendeki odun i- le 'ın evinin tavan ara- sında bulunan tahtanın odununun aynı odun olmadığını söylemiş- dir. Manley isminde bir nakkaş ço- cuk kaçırıldığı akşam Hauptman'ı Bayan Hanptmas'ci çaldığı ud: nun yanmdaki bir kahvede içer- ken gördüğünü söylemişdir. İngiliz kralının tahtta 25inci yılı LONDRA, 7. A.A. — Kralın tab ta çıkışının 25 inci yıl dönümü o- lan 6 mayıs için büyik merasim ha- zırlıkları yapılmaktadır. Bu müna- sebetle Kral İmparatorluğa hita- ben radyo ile bir nutuk söyliyecek- tir. ii Con Saymen Pariste SARBRUK, 8. A.A. — Roma üç 20 ton biber liği Dünya piyasasını tutm isterlerken. LONDRA, 8. A.A. — simsarlardan © mütçsekkil bir rup bir müddettenberi biber fif larını yükseltmek için dünya P salarında ne kadar biber varsa, tn almakda idi vebu suretle riken stok yirmi bin ton tahmin) dilmektedir. Buna rağmen biber fiyatleri him surette düşdüğünden sim lardan bazıları tediye hı prüşkülütn düşmüş lar. Plastıras Sofyada ms? ATINA, 8 (Milliyet) — ral Kondilisi kaçan ceneral tirasın Yunan - Bulgar hudud kadar gelip geri gittiği hakkın ki habere inanamıyacağını söyle, miştir, Fakat emniyeti umu! üriyeti Plastirasın Sofyad# rüldüğünü teyit etmektedir. Mançukuo ve Japony# BERLİN, 8 (AA) — Alman — akşam Şonberg'deki yeni şehir bi da Mançuko hakkında bir konferans miştir, Miralay Oshima, Japonyanın, çuko dahili tansimatındaki nal mesaisinden bahsetmiş ve Manç Japon müdafaası ve Japon ökone içim bir ileri karakol olduğunu söj rek sözünü bitirmiştir. Galata rıhtımına yanaşan Hertsy Hendrik Limanımızı ziyaret edeceğini yazdığımız Holandanm (o Herlog Hendrik mektep gemisi dün sabah gelmiş ve top atmak suretile şehri selâmlamıştır. Bilmukabele Seli - miyeden atılan toplarla mukabele edilmiştir. Gemi Dolmabahçe önün de biraz durduktan sonra dönerek Galta rıhtımına yanaşmıştır. Holan da konsolosu Bay Kok gemiye gi- derek kumandan Henfrich'i ziya- ret etmiştir. Kumandan o ME) biraz sonra karaya silerek) da sefiri Baron de Harnixm$# e J Kumandan vali Muhitti? dağı ve İstankıi ki ral Halis'i ziyaret etmiş v9 yaretler idade edilmişti Holanda elçisi pazarteti Holanda bahriyeliler süvare verecektir.