6 Şubat 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

BAT Her hakkı mahfuzdur. ı HARİCİ HABERLER Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDİM Her şeye mutlaka bir idarei maslahatçılık hâkimdi! Arabistandan gelen hediyeler - Sultan Hamidin idaresi - Hicazdaki mücadele Çünkü Ahmet Ratip paşa Hicaza artık adam akıllı yerleşmiş bulunu- yordu. Abdi paşa ile geçinemiyece- ğini anlayınca, mabeyinde çalıştı, İstanbuldaki adamları ( vasıtasile uğraştı, ve Şerif Abdi Ilâh paşanın birader zade Şerif Aliyi Mekke e- maretine getirtti. Avnürrefik paşa- nın gidişile sevinen, zulümden kur- tulacağını düşünerek bir lâhza gü- len balk, onu aratacak tmette Şerif Alinin emaretine gelmevini boynu- nu bükerek, kaçınılması imkânsız bir felâket gibi kabul etti. Ve Şerif Ali, meşrutiyetin ilânı- na kadar, Ahmet ( Rartip paşa ile beraber Mekkede büküm sürü, Halk zulümden, işkenceden, esa- retten, hakaretten şikâyet ederdi. Fakat aldıran olmazdı. — Soyuluyoruz, diye barbar ba- ğırırlar, arizalar gönderirler, tel graflar çekerlerdi. Kimin umurunda idi, Sultan Ha- mit halkım soyulduğunu bilmez de- gildi. Hicazdan, gerek Şeriften ge- ve ademapmmmeriatar iki le bir gelen kıymetli, pahalı hediyelerin nereden, asıl kimin ke- sesinden çıktığını bilmeyecek ka- dar akılsız olmayan Sultan Hamit Şu İz yerme — Kim olsa ayni şeyi yapacak. — Ya halk? — O, alışmıştır, katlanır. Ve nihayet, netice gene ayni nok- taya dayanıyor: “Bir kıtadaki halk oradaki başın esiridir,, Bu halk icabında herhangi bir e- mel ve maksat için ortaya atılan, haberi olmadan ileri sürülen bir â- let te olurdu. a hırsı her şeye cevaz verir- İK tidnd devrinde, Sultan Hamid zamanındaki ların bu hırsını, ondan sonra, meşrutiyet devrinde de kaybetmiş olmadık. Fırkalar, pekâlâ bu boşluğu (1) doldurmak yolunu bulmuşlardı.Hiç unutmam, Yemen mebusu olarak İstanbula gelmiştim. Meşrutiyete, hürriyete kavuşan memleketin her tarafı gibi Arabistanın da bu yeni rejimden istedikleri, bekledikleri, özledikleri vardı. Bir hüsnüniyetle, İstanbulda ka- pı kapı dolasarak, birer birer sa- yarak memleket için yapılması el- zem, zaruri, ve mümkün olan şey. leri sayıyordum. Dinlemiyor değil. lerdi, fakat bir masal gibi dinliyor. lardı. İttihad ve Terakkı erkânına bu yeni devirde, Yemen, Hicaz, Suri» ye gailelerinden kurtularak müm- kün olduğu kadar sükün içinde 1s- lahatla uğraşabilmek için âcilen ya pılması icabeden şeyleri anlatıyor. Ve bunların kolayca, süratle yapıla bilmesi için alınması lâzım. tedbirleri sayıyordum. — Peki, diyorlardı, — Muvafık.. — Münasip, — Derhal mi — Emredelim. Bunlar ne güzel cevaplardı, ilk süin'eri ne-müsterih. ne neseli za- manlar geçirmiştim, Senelerden be. ri özlenen, beklenen günler geldi, diye ne derin verahat (o bir nefes almıstım. Fakat bu ilk günlerin kalb ve suva düşüyordu. Fırkalar mem. İeket için yapılacak, yapılması die — Eğer dayanırsan, bu, zem işleri unutmuşlar, evvelâ ken- di aralarında, sonra karşı karşıya birbirlerine girmişlerdi. Usanmadım, yılmadım, gene koş- tum, gene her vurdum, derdi anlatmak, devasını verdir. mek için çabaladım durdum. Hayır, kimse derd anlamıyordu. İdarei maslahat politikası bu dev- rede ötekinden kalan fena miraslar arasından gelmiş, yerleşmişti. Ondan sonra gördüm ki Arabis- tanda ıslahat yapmak için, yapmak değil de bumu sadece mevzuu bah- setmek için, mutlaka orada bir hâ- dise çıkması lâzımdır. Ebülhüda gitmişti, fakat yerine başkaları gelmişti. yukarı ayni dolaplar dönü- yor, ancak döndüren eller değişmiş bulunuyordu. En © kıymetli kimse merak edip te, idaze edeceğiz, 1s- lah edeceğiz şu kıtaların, şu halkım dertleri nedir, arzuları, emelleri nedir , ne istiyorlar, talebleri mâ- kul müdür, bunu bile anlamak iste- miyorlardr. Âdeta zorla bunları anlattığım rical vardı ki birkaç gün sonra ay. ni mevzua avdet (ettiğim zaman sorduğu garip © suallerden üç gün evvel anlattıklarımdan birini bile cankulağile dinleyememiş olduğu nu gösteriyordu. Boşuna yorulduğumun farkına- varınca, ben de yese kapıldım. Hüriyet ve Itilâf fırkası teşekkül etmek üzere idi. Bir gün Lider Sa- dık bey ziyaretime geldi. Fırkanın memleketi kurtaracağmdan, büyük bir azim ve irade ile ortaya atıla- cağından uzun uzadıya bahsederek sözü Arabistana getirdi: — Yemene muhtariyet vermek istiyoruz, ne dersiniz? dedi. Bu da bir başka nağme idi. Sadece, cevap o verecek yerde ben de sordum: — Yemeni tanır mısınız? Sadık bey, şaskın bir tavırla yü- e baktı, baktı da şu cevabı ver- > — Son zamanlarda bir hayli tet- kik ettim, tanıdım. — Nasıl tetkik ettiniz? — Yemen mebuslarından bazi. larile görüştüm. — Kimlerle? Sadık beyin saydığı birkaç isim arasında hüsnüniyetinden emin ol. duğum şahıs yoktu. Fakat bunlar da mebus idiler, Ve o zaman mebus olmak her sey demekti. Çorba gibi bir mecliste neler, neler yoktu, fa. kat kimseye toz kondurmak ta ca- iz değildi. — Peki, dedim, bu zevat neler söylediler, sizi nasıl tenvir ettiler, — Bircok konuştuk, anlattıkla- rından cıkardığım netire, Yemenin bir muhtariyet istediğidir. Memleketi kurtarmak için azim ve irade ile ortaya atılan yeni fır. kanım meshur lideri ür kisi ile te. sehhüd miktarı görüştükten sonra bol keseden Yemene muhtariyet ve riyordu. — Bu muhtarivet ne şekilde ola- caktır? diye sordum. — Onu daha #e-hit etmedim. bu hususta siz ne düşünüvorsumuz? Püsünmeden, 'derlal cevap verdim: — Yemene mıhtarivet değil, is- tiklâl veriniz, olsun bitsin! Sadık bav, benim devam etme- mi ister cihi, derevor, din'iyordu, — Övle va. dedim mademki üç kisinin sözü ile rmihtariyete var. dınız. ben de istiklâl, diyorum. ve size avni fikri müdafaa edecek üç ——— yarayı var, deş ? olgun varrr ğa kl, Barkan, me Tüfeklerin namlasu bağrımı dele dele. Kar dizboyu, gök mavi, çalılar kara kara, Söyle! 15 yıl önce, böyle miydik Ankara!? Tosalanma Tertemiz! etme gönlünü izbe: Her ne olursa olsun, gene genciz, genciz be! Atatürk çağındayız, bu günler yeter bize, İster girsin “yaş” yüze; ister çıksın kar dize! Al Filistinde her Yeri su bastı Bir çok kimsenin ölmüş olmasından korkuluyor KUDUS, 5 (A.A.) — Nablusta su- lar aşmıştır. Bir çok kimsenin ölmüş ol korkuluyor. Orta Filistinde yi kesilmiş, ve yollar tamamen kapanmıştır. Yolla. ri, demiryollarını su basmıştır, Maddi zararlar mühimdir. Habeşistanda düzenlik bozulmamış ROMA, 5 (A.A.) — Habeşistan maslahatgüzarı, yaptığı bir tebliğde'di. yor kiz — Çöl kabilelerinden ikisi arasına münhasır kılan hâdiseden gayri, pW tahtın uzağında ve yalsiminde hiç bir karışıklık, hiç bir haydutluk, & devlet otoritesine © karşı hiç bir O serkeşlik vakası kaydolunmadığı gibi, bütün Hla- beşistan — dahilinde Avrupalılara karşı ccnebi düşmanlığı mevcut değildir. Venizelos davasını göre- cek reis ATINA, 5 (Milliyet) — Venize lor suikasti davasını görecek mahkeme isinin makamında kalacağı aelaşılmi tr. Bu reisin mezuniyet istediği hak kandaki haberler doğru değildir. Amerika Ve silâhlar Görünüşe bakılırsa Ame- rika duru- munu değiştirmiyecek VAŞINGTON, 5 (A.A) — Bay Ruzveltin, genel silâhları bırakma kon- feransının açılmasına bir başlangıç ola- yak Almanyanın Cenereye dönüşünü istediği malümd Bay Ruzvelt, Bay Hullün silâh ima- lâtmi kontrol projesini tetkik etmiş ve kabil olursa bir deniz anlaşması yapıl- masını da istemiştir. Bununla beraber, hükümet, Avrupa vaziyetindeki inkişafa karşı olan telâle kilerinin ifadesinde büyük bir dikkat göstermektedir. Çünkü Amerikanın te- cerrüt temayülleri, . öyânm Lahey di Yanına © girme müzakerelerinden son- Hauptman'a Çocuğu gösetrildi FLEMINGTON, 8. A. A, — Hapise girdiği günden ik defa olarak, ço- Suğu kendisine gösterilince, Hauptman, görenlerin sözlerine nazaran, hüngür hüngür ağlamıştır. Binme tans, ifadesini teyid ederek Kloenpenburg, Lindberg'in çocuğu kar çırıldığı akşam, Hauptman ailesini zi- Yaret citiğini ve beraber çalğı çaldıkla- rını söylemiştir. Yokersleri civarmda lokantası olan Bayan Bonistel, çocuğun kaçırıldığı ik şam, Lindberg'in hizmetcisi Viyolet Şarpın, lokantada sinirli sinirli bekledi. ve br otomobil gelince hemen binip Harici küçük haberler? * Sarla Almanya #rasındaki güm- rük hatları 18 ile 20 şubat arasında ilga edilecektir. Fransız gömrük noktaları da kaldırılarak, Fransa-Sar hudud boyunda cuma günü, İn- icaret odasının ziyafetinde bulun- Berlin'de yeni yapılar Admanya film dos- ya mahentini acmıztır. Bunun, dünya nm en büyük film dosya mahzeni oldu- gu söyleniyor. — —— ——— değil, otuz kişi bulabilirim. Bunu söyledikten sonra, kendi- mi tutamıyarak devam ettim: — Istanbulda kazan değil, şu ân- da kazanlar kaynayor, evvelâ bu- nu bilmelisiniz, Arabistan namma söz söyleyen kimselerin haddi he- #abı yok. Hüküm süren buhrandan istifade ederek tezelden bir şeyler koparmak isteyenlerin adedini bi. le tahmin edemezsiniz. Biz biribiri. mizle uğraşırken, mevki hırsı ile çe kişirken, bir gaye ve emel peşinde, hattâ kendilerine (o Arabistan mü- messili süsü vererek bizi içimizden fethetmek (isteyenlere kapılırsak ... abe, Biz nereve gittiğimizi benüz bilmiyoruz, fakat onlar gide- cekleri yolu senelerden beri hazır- lamıs bul Bu şekilde bir hayli sövledikten sonra, Sadik beye dedim ki: — Yemen muhtariyet istemiyor. Bunu hiç istemedi. Yemenin de, Hi- cazın da, fakat Yemenli, Anlaşmalar Devam ederse 1915 yılının barış yılı olma masına sebep yok BUKREŞ, 5 (A.A.) — Bay Niko- la Titülerko şu beyanatia — bulunmuşe tar; — Son iki ay içindeki genel politika inkişafından dolayı çok memnunum. Roma anlaşmaları, Sar meselesinin dor tane halli, Fransız » Alman anlaşma ti ile bir şark ontlaşınası yolunda ya » pılan müzakereler, © beklenilmiyen bir vaziyet. hasıl olmadığı takdirde, 1935 yılının barış kurumu için büyük bir e bemmiyeti olacağını zanmetmeğe mü - sande etmektedir. Eoni en sevindiren şey, bu kadar mudil menfaatlere dokunan müzakere- İer arasmda küçük | itilâf ve Balkan anlaşmasının tesanüt ve insicammın tahisik ve teyit edilmiş olmasıdır, Selânikte bir gazete ida- resne tecavüz ATINA, 5 (Milliyet) — Selâmikte çıkmakta olan (iSalkan gazetesi) ida rehanesine tecavüz edilerek idarehane- in camları, kvlaları ve eyyam tahrip yp pıldığı henüz anlaşılamamış ise de, kra- Biyet taraftarlarına veya bu gazete İ; ve amele farkasının organı olduğu için millicilere atledilmektedir. İran - Irak Sınırları hn Romada bir anlaşma hasıl olabilecek LONDRA, 5 (A.A.) — İrak hari dye nazırı Nuri Paşa, iran hariciye na- zır ve İtalyan raportörü ile beraber, Iran - Irak hududunun tesbiti muza - kerelerine devam etmek üzere Lonradan Romaya hareket etmislerdir. Nuri Paşa, Romsda yakında bir wz- laşma hasıl olacağmı üm © ettirecek pek esaslı sebepler © bulunduğunu ve bir kaç haftaya kadar Londraya dö - nebileceğini söylemiştir. riava and aşması (Başı 1 inci sayfada) âcil müdahale şeklini / tesbit etmek erdemini haiz başka uzlaşmalar akdi- ne de hazırlanmış bulunuyoruz. Bay Flandin Alman teslikiatınm fov kalâde artmasından da | bahsederek solh için, Avrupa ulusları arasında sa mimi bir iş birliği aranıp dururken, münakaşalara girişmenin sırası olma» dığını ve şimdilik sadece (o hâdisenin vu iktifa edildiğini beyan eyle - vE Flandin, yarın için hava seli nin ve ani tecavüzün dan kaldıran hava pr esmek gs hil olmıya davet olunan diğer memle- 'ketlerin bu davete icabet edeceklerin- den şüphe etmemektedir. Belçika kabul etti LONDRA, 5 (A.A.) — Brükselden bildiriliyor: Belçika O kabinesi, dün, fevkalâde bir toplantı esnasında, Lon- drada Fransız « İngiliz görüşmelerin - de kararlaşan mıntakavi bir hava and- laşması projesini kabul edeceğini bil- dirmiştir. Alman gazeteleri nasıl bir lisan kullanıyorlar? BERLİN, 5.(A.A ) — Alman İsitk- barat bürosundan: Milli sosyalist fırkasının dış siy: sanını idare eden Bay Rozenberg, L dra anlaşması hakında (Volkişer Bö- bahber) gazetesinde şunları yazmak- tadır. ” — Fransiz ve İngiliz bakanlarının Almanya ile doğrudan doğruya ve fi- len teşriki mesxi etmek arzuları izhar etmiş olmalarından bahtiyarız. Fakat Versay muahedesinin madeleri muci- bine silâhlarını bırakmağa mecbur olan bü; devletlerin, silâhlarmı bı- rakmadıklarını görüyoruz. Bunlar lâkis büyük mikyasta silâhlanmakta- dırlar. Bu itibarla bizzat kendilerinin yaptıkları muahedelero hürmet etme- miş olan bu büyük devletlerin, sene - lerdenberi, müdafaa vasıtalarında bir değişme yapmayı istemeğe mecbur 0- an bir devlet hakkında hükümler ver. meğe hakları yoktur. (Berliner Lokalanzayger), Londra- da diğer devletlerin 'de teşriki mesai arzusu ' meşgul olduklarının da kayde seyi yazmaktadır. Fakat bu ar « gösterenler en kuvvetli bir şe - kilde silâhlanmış olan devletlerdir. Bunun için bir sulh | nelitikem -'p etmek istiyorlarsa - masma ön ayak olmaları lâzım.r. Diğer gazsteler de ayni mealde ya» silar yazma! ar. Macaristan da askeri maddenin istiyor BUDAPEŞTE, 5 (A.A.) — Lon - drada yapılan anlaşma, bütün Avrupa politikası tedir. Buranın telâkkisine göre sulh mu- ahedesinden askeri maddeler kaldı - rılmıştır. Bunun Macaristana da tat- veya Suri yeli birkaç menfaatpere: tin, harisin, âletin değil, asıl Yeme- Hicazın. bir kelime Arabista- ak. samının istediyidir. Yani bir kelime ile adalettir. — Bitmedi — « yafl a bik edilmesi icap etmektedir. Jzyestiya ne di; MOSKOVA, S.A.A.— tesi İngiliz.Fransız diyor ki 3 & Bay Plandin ve Lavalın Kandraza ii hedefleri her halde bir İzvestiya gaze hakında Samsunda tütüncülük kursu SAMSUN, 5. A.A. — Halkevi köycüler kolu fenni tütün fideleri usulleri: iğreten bir kurs açm;;tır. Evin güzel sanatlar kolunun 6€ tığı resim sergisi de yirmi gün sürecektir. Fransız nazırlarmeclisinintoplantıs! PARİS, 5. A.A. — Nazırlar meclisi bu sabah (Reisicumhar BO Lebrunun riyasetinde toplanmıştır. Meclis Londrada elde edilmif olan neticelerden dolayı Bay Flanden ile Bay Laval'ı tir. Meclis, 6 Şubat tarihinin hatırasını tebcil tebrik etmi in cadde ve sokaklar” da nümayişler yapılmasını menetm 'ye karar vermiştir. Romanya maliyesi BUKREŞ, 5. A.A. — Romanya milli bankası müşaviri Mümaileyi. bu raporunda Roman 2 Auboin, senelik raporunu vermiştir. yanın maliyesinin, parasının ve iktisadiyatının gayet vahim bir W yette olduğunu, binaenaleyh acilen himaye tedbirleri | alınması lâzU” gelmekde bulunduğunu beyan etmektedir. Bu rapör, bu vaziyetin teraküm etmiş olan gayri mütevazin bütçelef”” den tedavül mevkiindeki ticaret müvazenesinin bozulmasından ileri gelmekte olduğunu eylemektedir. ufaklık kâğıt paraların artmasından ve beya Mendres kabarıyor Edirne Kentevi başkanlğ Anadoluda bir çok yerlere kar yağmaktadır AYDIN, 5 (A.A.) — Dağlara çok kar yağdı. Bu sabah imize de kar düşmüştür. Büyük Menderes nehri ka- barmaştır. w BULU, 5 (A.A) — 24 santtenberi durmadan kar yağmaktadır. Kalınlık 50 santimi buldu, Otomobil postaları hay- vanla işlemeğe başladı. MUĞLA, 5 (A.A) — Havalar çok sertleşmiştir. Dün gece de kar yağmış tir. Kar az yağmakla beraber kent kar altındadır. Yükseklerde £ şiddetli kar fırtınası vardır. U.usuar arası Kadınlar birliği (Başı 1 inci sayfada) tingte muhtelif murahbaslar söz yliyecekler ve sulh lehinde teza- büratta bulunacaklardır. Tepeba- şı tiyatrosunda (diğer bir miting yapılmasına kârar verilmiştir. Dolmabahçe sarayında murah- baslar şerefine bir çay, Beylerbe- yi sarayında da bir öğle yemeği ve riletektir. Kongre hatırasına posta pulla- rı çıkarılacaktır. Yıldız sarayında murahhaslar için bir kambiyo ser- visi bulundurulacaktır. Kongre mü zakerelerin ve söylenecek nutuk - ların dünyanın her tarafından din- İenebilmesi için müzakere salonu- na radyo tertibatı yapılacak ve nu- tuklar mikrofon önünde söylene - cektir, Bayan Corbett Ashby yarın Pe- repalas otelinde kadınlar birliği a- zası şerefine bir veda çayı verecek ve akşamı Bayan Manus ile birlik- te Sofyaya hareket edecektir. Bayan Asbby Sofyada 24 saat kadar kalarak bir konferans vere- cek ve oradan Parise gidecektir. Bayan Manus te ( Paris kadınlar birliğinde bir konferans verecek - tir, Bayan Ashby Paristen tayyare ile Londraya gidecektir. m a dımını temin etmekti. Halbuki İngilte- re sadece Fransiz topraklarını müda'aya amade bulunmaktadır. Almanyanım,Fran sız müttefiklerinden birine karşı cenup- tan veya cenup doğusından yapacağı bir taarruza karşı cephe almıya yanağ- mıyacaktır. Bunun içi Fransa Avrupanın doğusunda ve gamup doğu laşmanın müzahoretine da, kuvvetlendirilmesi müen lan şu prensibi ele götürmez. Garb için ayrı ve şark i- çim de ayrı bir sulh yoktur. EDİRNE, 5 (Telefonla) — E Istanbul polis müdürü Bay Şerif A lin Edirne kentevi başkanlığını seçi * miş, başkanlıktan istifa eden Bay rem Tuncanın üyelikte kalacağı maktadır. Aydın memurlarının bif | hayır işi AYDIN, 5 A.A, — Halkevi i yardım şubesi ilk ve orta okullarda vr yan 209 yoksul talebeye her gün ders | he yüzde birini bu hayir işine iin ekin dur ANTEP, S.A.A. — Vilayetimizde senenin kışlık elim durumu eğen yüzde 20 artıktır. Vilayet mümune Bay Roger || zi ! danlığı bu yıl meyvalı meyvasız 6İ a i fidanı ekincilerin isteğine alm Fidanlık memlekete mir cinslerini lahında fayda in Elie tohum lak eni den tohum istenmektedir. Sivasta b: Nümune köyü Yeni yapılan köy uzakta! bir şehir gibi görünüyo” DİYARBEKİR, (Milliyet) — Dicle nehrinin karşı yakasında 9 lan Kitirbil köyü on beş haneli b köydür. Bu köy Dicle nehrinin narında olduğu için yazları ce kalabalık olur, evvelce çok ** mur bir halde iken şimdi. bir vaziyette olan bü : köyün bö evlerine iskân dairesi taraf Bulgaristandan gelmiş olan muf cirler tirilmiş ve kendileri” çifteiliğe ait bütün alât ve ede" verilerek müstahsil bir vazi sokulmuşlardır. Burada o nüm fidanlığı haline sokulan nüm ğinin çok geniş ve münbi, razisi vardır. Bu arazide bu mW. cirlere verilmiş ve iki senede# ri ekip biçen muhacirler bu ziden pek çok istifade görmüşl”! dir. Ayrıca bir de kazanç vasi bulmak üzere her hane başıma araba bir çift at verilmiştir. lar şehirde bu nakil yamtasile ve çeltik fabrikalarile değirm*| lere buğday taşımakta oldukls. dan mükemmelen kazanç t€ etmektedirler. Kıtırbil köyünü rım saat kadar üst tarafında v€ sathı mail üzerinde mükemm: plân dahilinde bütün şeraiti ! hiye ve fenniyeyi haiz ol re yirmi yedi hanelik yeniden dern bir köy yapılmıştır. : sene ikmal edi'en bu evlere die) bahardan itibaren muhacirlef, ki kân edilmiştir. İki oda bir mu” larak yapılan bu köy evleri “yp dar güzel görünmektedir Ki “y£ şıdan bakıldığı zaman şehri andırmaktadır. Köyde sene birdenbire kışın bast! yüzünden iskân edilecek İerin hayvanları için ahır masr yetiştirilememişti. sil vaziyetine geçmiş olan ” ler hallerinden memnun v8 işlerden m gama