30 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

TARİHİ TEFRİKA: 175 İttihat ve (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESIKALARA GOREJ Her hakkı mahfuzdur. İskenderona geldikten sonra Ha- ileplilerin daha ayaklandıklarını deler allık Halebe vâsıl olunca orada otel de oturmamıza müsaade olunmadı. Bize hükümet dairesinde mefruş bir oda tahsis edildi. Yalnız yol le- vazımı tedarik etmemiz için şehir- de dolaşmamıza müsaade edildi. Halepte dört gün kaldık. Halep, | cebri bir terakki ile şehrah te meddünde £ ilerlemektedir. Fa. kat burasını “menfiler ka rargâbı ,, diye tevsim etmek daha doğru olur. Halepte ekseri- yetle Veliaht Reşat Efendiye men- sup oldukları için nefyedilmiş ikin | ci snıf menfilerden üç yüze yakın | za 1 vardır. Bunların yegâne ka bahatleri Reşat Efendi mensupla- rından olmaktan başka bir şey de- ğildir. Halepten hareket ettikten sonra nisanın beşinci günü İskendorona geldik. Her merkezde olduğu gibi İskendoron önünde süvariler tara- fından karşılandık. Bu İstikttal va- lilerin karşılamasına benziyordu. Bazen o kadar tuhaf oluyordu ki, Meselâ kaza kaymakamı niçin gel| diğimizden haberdar iy ri du ve Hamdi Beyin yüksek bi leye mensup olduğunu veya irade | seniye izam edildiğini öğrenince hakkımızda asarı ihtiram gösteril mesini zaptiyeye emrediyordu. Bir taraftan mevkufen sevkedilirken, diğer taraftan zaptiye memurları. nın bize karşı resmi selâmı ifa et- meleri o kadar garip görünüyor ve halimize karşı o kadar büyük bir tezat teşkil ediyordu ki, bunu gör- | miyen kolaylıkla anlıyamaz. Şimdi iki aydanberi İskenderon- dayız. Buraya geldiğimizi burada memurlar telgrafla bildirmişlerdi. Bağdat ve Halep valileri de yaz- mışlardı. Fakat bugüne kadar hiç bir haber çıkmadı. Mabeyin süküt ediyor. Öyle zannediyoruz ki, bi- zim kimlerle muhaberede bulundu. ğumuzu tayin etmek için Paris se fareti vasıtasile tahkikat yapılıyor Binaenaleyh dikkat! Ben burada cavidani bir istira- hat içindeyim. Çünkü tevkifimden bir hafta evvel Pariste fırkaların ittihat ettiğini haber almıştım. Yal nız Ali Haydar Mithat Beyin tar zı hareketi bizi cidden müteessir etmişti. Maamafih yine celbine ça lışmak lâzımdır. Zannedersem ken diztni ikna etmek mümkün olur. Burada geçen iki ay zarfında firar için elime gayet iyi fırsatlar geçti. Fakat şimdi vatan dahilin- de pek acınacak bir halde bulu - nan zavallı milletime hizmet et- mek elzem olduğundan kaçmağa lüzum görmedim. Şimdi yegâne e- melim, Masum bulunan bu mukad- des vahdete lâyik olmıyan arkada- şımı kurtarmaktır. Zaten mabeyin de isticvap edilirsek Hamdi muhak kak surette beraet edecektir. Çün- kü mabeyinde Nazif Süruri, mettin Beylerle tüfekçi Tahir, ya- ver Şakir, müfettiş zülüflü İsmail Paşalardan mürekkep bir fevkalâ- mahküm tebinin son sınıfmdan tardolundu- ğum nazarı itibare alınırsa benim mahküm olmam mul Size geçtiğim yerler hakkında İraz vereyim. Dirzor- da bulunduğumuz sırada İbrahim Paşanım affı şahanesi geldi. Hususi posta ile bâgiye gönderdiler. Ha- İep zabıtası şimali Kürdistanı müs takbel hâkimine gönderilen silâb- ların araştırılması ve tutulmasile meşguldür. Biz geçerken Halepte heyecan fevkalâde idi. Biz İsken- derona geldikten sonra Haleplile- rin bir kere daha kıyam ettiklerini haber aldık. Suriye dahi Irak gibi sallanıyor. Müthiş bir inkılâbı ha zırlanmakta olduğu vatanın her tarafında görülüyor. Dün İskende- ron limanına uğrayan “Taif,, va- purunun hamil olduğu efradı ce dideden bir kısmı kendilerini deni- ze atarak sahile çıkmağa ve ora- dan firara teşebbüs ettiler. Aç ve çıplak olan asker her tarafta isyan ediyor. Bu hal gittikçe âri bir şekil alıyor. Artık iyi günlerin yaklaştı- ğı e Me her yerde görülmüyorsa Doktor Hikmet heybe ezin | mu göcr yarımındın — sonra yazını | me ancak iki üç hafta kalmıştı. Sene Terakki! Yazan: A.C, bir kerre ve temin ettiği gizli bir vasıta ile postaya göndererek Parise gönder- meğe muvaffak olmuştu. Hikmet bey Yıldıza gönderilerek orada mahküm edileceğini düşünüyordu. Fakat artık Haziran 1908 olmuştu. Abdülhamit idaresinin devrilmesi- lerdemberi gizliden gizliye ve her türlü mahrumiyetlere katlanılarak yapılan faaliyet semeresini vermek üzere idi. Fakat Terakki ve İttihat cemiye- ti muzafferiyetin bu kadar yakm olduğunu bilmiyordu. Paristeki ha- rici merkez geni yi Ümmet, ini, intizamsız da çıkartmakta devam ediyor ve bu gazete vasıtas sile yaptığı neşriyat sayesinde vata- nın dertlerine deva bulacağını zannediyordu. O günlerde Girit me- | selesi tekrar alevlendiği için gaze- te Girit meselesile meşgul oluyor- du. Gazetenin başmakalelerini ek- seriya Sami paşa zade Sezayi bey yazmakta devam ediyordu. Mayıs nihayetlerine doğru Girit meselesi hakkında gene bir başmakale yaz- ması rica edilmişti. Rahatsız olduğu için bir kaç gündenberi evinden çıkmayan Sezayi bey arkadaşları- na gönderdiği bir mektupta diyor- duki:; “Giridin Yunanistana ilhalkıma dair ne yazayım a birader? Şimdi- ye kadar bunlara dair söylenecek sözlerin hepsi, hattâ hepsinden ziya de söylendi.,, Her şey yazılmış ve söylenmişti ama Girit Türklerinin feryatları eksilmiyordu. Hanyadan ve Kan- diyeden Parise gönderilen mektup- larda Girit Türklerinin çektikleri ıstıraplar, kendilerine karşı yapılan zulümler bitip tükenmiyordu. Bu İran DR deniliyordu “Haziranın on birinde geceleyin saat sekiz buçuk sularında herkes yerli yerinde otururken birden bi- re ortalığı bir kalabalık, bir gü tü kapladı. Avrupalı askerlerin rılmalarile (ellerine (o terkedil - memiz olan va tandaşlarımız: “Pis O İslâmlar, bir Omilis Oneferimizi O sekiz yerinden yaralıyarak öldürmüşler. | Daha ne duruyoruz? Bunları ne vakte kadar içimizde £ yaşataca- ğız?,, gibine vatandaşlığa, ne de insaniyete yakışır vahşi bir Ksanla kıyametler o kopararak fevç fevç İslâm mahallelerine seferi Bü- tün şehri dehşet içinde bıraktılar, Biçare Türkler sabaha kadar o deh şetli geceyi, kasabın ei bekli- yen masum kuzular gibi bekleşerek geçirdiler. — Bitmedi — Fi A ki Şeref turnuvasının Fenerbahçe yegâne sayısını yaptıktan pek az sonra, eşape bir pasla ilerliyen ve Galatasaray kalecisile karşı karşıya ka Isa Niyazi biraz daha © dikkatli olsaydı ikinci golu de yapacaktı. Fakat topu ka- iecinin üstüne attı. Bu sırada, bu hü. cumdan şaşıran ü Lütfi kendi kalecisile çarpıştı ve Avni o zena devam edemiyecek kadar sakatl Barak çekildi. Yerine ihtiyat kaleci girdi. taraftarlarının tezabüratı easımda staddan ayrılırimelen enlem ni biri Fenerli bir oyuncuya: — Camhmriyet ten ve meye içinde idik. > Naşemlai Bee m5 siz artardınız, diyordu. Esat HAMDUN Ateş - Güneş kulübünde Maçtan giyin- İYET SALİ 30 TEŞRİNİEVVEL HABERLER! Siyamda ihtilâl mi? HARİCİ Taşkilatı esasiye 1934 kanununun bir maddesinden dolayı kralın çekileceği söyleniyor LONDRA, 29.A.A.— Rcuterin res men istihbara göre Siam Kralının — > tan ferağatı henüz tecyyüt etme Milli meclis ile Kral arasindaki itlaf ahiren meclis tarafından “bir mücrim ma veya müebbet bapse mahküm ed. takdirde bülanün Kralm tasdikna ran etmesinin zaruri olduğu, suret- Binde coza kannmumda mevcut olan mad- deyi tadil eden bir kanunun O kabul © dilmesi yüzünden çıkmıştır. Kral, bu ka- nunu tasdikten imtina etmiş ve bu hu- umiyeye müracaat edil- stemiştir. Hükümet, milli irade nin önünde serfuru etmeye hazır ise Kral da makamında kalmaya hazırdır. Sükünet var mı? BANGKOK, 29.A.A. feroğata kı Yakketin her ! Tethişçiler arasında tethiş Pavelitch'in bir adamını hapishaneden kaldırarak Tunaya attılar PARIS: 29 A.A, Petit Parisien gaze- tesi Yugoslav Vreme gazetesinin bir haberini meşretmektedir. bu habere gö re Hırvat tahrikâtçı rüesadan ve Torino- da tevkil edilmiş olan Paveliç'in en faal adamlarından biri olan Jerosbav Macar polisi tarafından tevkif edilmiş ise de hapishaneden esrarengiz bir tarzda kay- bolmuştur. Mevkufun © öldürülerek ce setinm Tunya atıldığı söylenmektedir. Roma yürüyüşü İtalyanlar on ikinci yıl dönümünü kutluladılar ROMA: 29, A.A. İtalya, dün Roma üzerine İaşitlerin yürüyüşünün 12 imei tesit etmiştir. Bu münase- teğinde esksi Maxime Sirkınm bulunduğu yerde açılmış olan büyük yolun küşadın- da bulunmuştur. Amerikan filosu Salâhiyettarlar fikirlerini ortaya koyuyorlar VAŞINGTON, 29.A.A. — Amerika deniz harekâi yanatmda demiştir ki £ * “Amerika Meni üssü bahrileri olmadığından büyük çapta topları taşı yabilecek ve uzak müstemlekelerde do- İnşabilmek üzere kâfi mabrukat götürebi- lecek gemilere muhtaçdır ki bu gemiler ancak hüyük zırblılardan ibaret olabilir, Diğer taraftan bahriye müsteşarı M. Hanri Ruzvelt Londra deniz müzakere lerinden biç bahsetmeksizin demiştir ki: “ Amerika büyük gemiler lehindeki hattı hareketinden katiyen ayrılmak fik- rinde değildir... Amiral Taussig'in beyanatı Japonların tecavüz silâhlarının azaltılması hakkım. daki ton taleplerine doğrudan doğruya bir cevap olarak telâkki edilmektedir. Dokuz kabilisevk balon VAŞİNGTON, 29.A.A. — Alman zeplin fabrikası müdürü Doktor Ekmer Amerikanın hava siyasetini tespite me- mur komisyona 9 kabili sevk balonu in- mahafilimde teess p olmuştur. 'da vaziyet, si bü halini muhafaza et SİNGAPUR, 29.A-A. — Sam bül meti tarafından vazedilmiş olan sansür | | dolezula vaziyetin ne merkezde olduğu- nu amak çok müşküldür. Sam or- dusu, Kralm lehinde xe aleyhinde ol-. | mak üzere ikiye ayı Resmi menbaların tahkikat ,Banşkokd. olduğu suretindeki memektedir. am kralının hususi kâtibi Siyamda rejim değişikliği olacağına - dair çıkan haberler bakıında demiştir ki * ki geçenlerde tin izhar ettiği bu arzuyu Kral da yerinde kalmağ Londra- Melbourne! rekoru Yenmeğe kalkan tayyareci! geri dönmeğe mecbur oldu LONDRA, 29.A.A. — Dün sabah fe- cirle beraber Lympne tayyare meydanm dan bavalanacağı sırada, Fiçmoris fren- lerinin bozuk olduğunu ve bir günde an- cak tamir edileceğini müşahede et tir. Fiçmorüs, bugün uçacağına ümit © diyor, LONDRA, 29.A.A. — Fiçmoris, Skot ile Bilack'ım tesis ettikleri, İngiltere Melburn rekorunu kırmağa teşebbüs et- mek üzere, bu sabah 7,14 te havalan- eştir. LONDRA, 29.A.A. — Fiçmoris, Brük- sel'den biraz ilerde iken makinesinin ye- re İnme tertibatından bir parça düşüğü sast 10,05 te hareket etmiş olduğu Limpns'ye dönmüştür. Tayyarenin, tamir ed don'a getirileceği İngilterede bir mesele Elmek üzere Kroy ği zannediliyor. Efkârı umumiye kanunun bir maddesini istemiyor LONDRA, 29.A.A. — Dün dört bin işi “Ya bizim buniyetimiz ya onun ka- birisi kal € İnd tw | Siyam bir kısmı bir kaç haftadanberi hükme tin avam karmarasına tevdi etmiş olduğu bir kanunu tasvip etmemektedir. Siya si hüriyetlere İngilizlerin ne kadar mer- but olduğunu gösteren şiddetli bir propaganda efkârı umumiyeyi ayakta ta- tuyor. Bu kanun “fesatçı tabir edilen propagandanın tenkiline (dairdir. Mu- halefet işçi fırkası âzası bu lâyihaya kar- ş: lâtfelerde bulunarak “bu kanun lâyi- hası 1914 den evvel kabul (edilmiş ok saydı bizzat başvekil M. Makdonalt dört harp senesini hapiste geçirirdi,, diyorlar, Bu mesele öyle bar ehemmiyet almıştır ki M. Makdonalt bugün milli işçi komitesi- nin siyafetindeki nutkunun - büyük bir kısmını buna hasredecektir. —— — Sinemada bomba de ALA. — Bir sinemanm için, yan bomba yüzünden, 17 kişi yaralanmıştır. Madritte bir tevkif Ki remi 29, — Large Kabale- meleri mes işçi birliği | reisi Sosyalist kânlarını arıyacaktır. Mümsileyhin fik- rine göre Almanya ve Amerikadan ikişer balonun tahsisi bu hava hatir temin ede- bilecektir. Yakında Bermüt adalarında bir hava merkezi tesis olunacaktır. Bu sayede Nevyork ile burası arasndaki uçuş altı santa inecektir, ——————— enökellef bir şekilde © donanan kulüpte Fenerbahçeslilerin ufak ziyafeti esnasın. da Güneşliler reisi Cevat Abbas Bey Fe. nerlilere: Elk Famelin > şel | atgularını yürekten kutlularım, Sağ olun ve İ üyük günüm şerefine küçük Gü aint ileri alya “müemmezz sine Güneşliler reisi Cevat Abbas beyin şa küçük tebrikile tn «Bu büyük gümü yaratan... Büyük U- lusumuzal.. Oru, bu büyük güne kavuş- baran büyük tarihimizin eşsiz, benzersiz. ea büyük oğlu kurtarıcı, kurucu, koruyu- €n, yaşatıcı Gazi Mustafa Kemal Haz. vetlerine Güneşliler.... sonsuz sevgi ve en büyüğü 1l « 12 yaşını geçmiyen rulara müsemereden sonra büyük Ateş - sonra, Fomarbahçeliler mek üzere Ateş - Güneş kulübüne mişlerdir. Cumhuriyet. buram sarağz | Güncüliler him ederek yönel yedir. Türkiye an Beşiktaş bire karşı üç sayile Altaylıları mağlüp etti BURSA, 29 (Telefonla) — stady argern ğu final maçı da yapıldı. Al erdi: Beşiktaş: Bugün Tür) kalabalık bir seyi sahaya çıkan takımlar su sekilde ol şampiyonlu- vi kütlesi önünde dizilmis- Mehmet Ali, Adnan, Nuri, maraf Fahri, Fevzi, Hayati, Hakkı, Na- zam, Şeref, Eşref. Hüsnü ayağından sakat olduğ n için bugün oynamadı. Buna mukabil Izmir takımı ile Altay takımı da şu şekilde idi: Cemil, Ali,'Hilmi, Şükrü, Env er, Mecdi, Hakkı, Sadri, Vahap, Şi nasi, Doğan, Maça on dört buçukta Ankaralı antrenörün idaresinde İzmirlilerin akını ile başlandı. Beşiktaşlılar 3 gol refin attıkları goli lünü Vahap attı. Maç Be ıptıla Be aşlılı Neticede Beşiktaştan Nazım ve Eş ar galip geldi. Altayın bir tek go un galibiyeti ile bitti. Ankarada bayram sabaha kadar neşeli bir surette geçti 'ANKAR. 29 (Telefonla) — Ankara baştan başa nur içindedir. Gazi heykelleri meşalelerle süslen miştir. Sokaklar > geçilemiyecek ha- dar kalabalıktır. Bayram münaseb etile gelenler ö kadar çoktar ki, o- tellerde yer bulmak imkânsızdır. ha kadar açıktır, Cumhuriyet Halk Fırkasının fazla davetli iştirâk etmiştir, Bu gece bütün eğlerice yerleri saba- Halkevinde verdiği -balova binden Meclis riyaset divanı intihabı ANKARA, 29 (Telefonla) — Meclisin perşembe günkü toplanlı- sında riyaset divanı intihabı yapıla caktır. fırka işlerinde vazife aldıklarından Ziya Gevher ve Avni Beyler kâtiplikler için yerlerine başkala- rının namzet gösterileceği anlaşılm aktadır. Sergi binası bugün açılıyor, Başvekil mi him bir nutuk söyliyecek ANKARA, 29 (Telefonla) — Iktisat ve Tasarruf Cemiyeti bu, sergi binasında gazeteciler şerefine bir çay ziyafeti vermiş ve kendüe- rine sergiyi gezdirmiştir. Ziyafet esnasında sergi binasını ziyaret eden İtrka umumi kâtibi Recep Bey, gümrük ve İnhisarlar vekili Rana Bey serginin gerek bina- sını, gerekse pavyonların tanzim şeklini ve duvarlara | yapılan canlı lâvhaları çok beğenmişlerdir. Serginin küşat resmi yarın saat on beşte yapılacak ve bu münase- betle İsmet Paşa mühim bir nutuk söylüyecektir. 11 inci yılda M. Karahan'ın Hö- kimiyeti Milliyeye gönderdiği mektup ANKARA, 29 (Telefonla) — Cumhu- riyetimizin 11 inci yıldönümü münasebe- tile İçi Ka Sovyetler ittihadının Tür- ibağ etmekte ve demektedir ki: «Bu son yıl zarfında, * Türkiyenin de bütün mesaisini sulh unsurlarmın sağ lsmlaştırılmasıa, harbi hazmlayan ve a- tayanların entrikalarma vet çekmeğe doğ ru tevcih edilmiş olduğunu bilhassa işa- ret etmek isterim. Türkiye ve biz bu im tkamette yapılan bütün işler için biribi- rimizi karşıblkı tebrik edebiliriz. Türk milleti için inşasında oduğu kadar sulh için mücadelesinde de çok muvaffakıyet- ler dilerim» İran tiyyatb filosu ANKARA, 29 (Telefonla) — Beş tayyareden mürekkep olan İran tayyare filosu bugün saat 11,5 te buraya geldi. ler. Ve tayyare meydanında tayyarecile rimiz ve İrem Ce Cemiyeti erkânı tara- karşılımdılar. si İş Kanunu ; Lâyiha kısa bir zamanda meclise sevkedilecektir ANKARA, 29 (Telefonla) — Tktiset Vekileti tarafından son şekli tetkik dik miş olen İş kanunu projesi hakkında bü- tün vekiletler mütaleslarmı Devlet Şü- rasma bildirmişlerdir. Lâyihanın on kı- sa zamanda Meclise sevki mukarrerdir. Lâyihanın ihtiva ettiği hükümlerin baş» kcaları şunlardır: 1 — İşçi ile iş sahibi urasında yapılar cak hizmet akdi mutlaka yazılı mukave- le ile olacaktır. 2 — Müddetsiz alitlerde ber ili taraf On beş gün evvel ihlarla mükellef bulur macaklardar. 3 — İaçiler mecburi kazanç sigortam. na tâbi tutulacak, sigorta piriminin dört te birini işçi, dörtte üçünü iş sahibi verem cektir. 4 — iş saatleri iş sahasmdaki ihtiyaca güre bir nizamname ile tesbit edilecektir, Yalnız bir günlük çalışma saati geçkin adamlar için sekiz sant olacaktır. Fazla çalıştırmak ihtiyacını hisseden mücsseso- ler işçiye her saat için ili ücret verecek lerdir, 5 — Grev, Lokavt | karşımda cesil müeyyedeler vardr. Ibtilâfların halli i- çin mahallin en büyük mükiye âmirinin idaresinde bilaraf ve temsili heyetler tep, kil edilecektir. 6 — Devetir idari işlerinde çalışanlar hariç omak üzere devlet müesteselerinde ki işçiler ve iş şartları da bu'kanım hü- kümlerine tâbi olacaktır. 7 — Küşükerin ve kadınların istihdam Maliye teşkilâtı ANKARA, 29 (Teefonla) — Hükeü- evet martin Milet Mecisine 1935 bütçe projesini tevdi ederken Maliye Vekile- tinin yeni teşkilâtı ve mali işerin daha düzgün gitmesi gayesine matuf mühim bazı lâyihalar sevkedeceği haber veri Bursada bir köprü : BURSA, 29 (Telöfonla) — Kana” şirketi Nilüfer köprüsünün küşat res mini yaptı, Vali Fazlı Bey, fırka he yeti ve bir çok davetliler merasimde bulundular. Lehli bir casus BELFORT: 29, AA. — Ecnebikir devlet lehine casusluk yapmakla mrütte- bm havam zabiti Proj - Frogo'un m. bakemesi hafi olarak iki gündenberi e- reyan etmektedir. Lehli casus Grass çek mühim ifşaatta bulunmuştur. Yalmız es ki muhariplerin bir heyetine muhakeme. de bulunmak müssadesi verilmistir. ME ma De e e “