30 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 14

11 inci Yıl iş Bankası cumhuriyetin verimli bir müessesesidir Banka nasıl kuruldu, neler yaptı? Bankacılıktaki inkişafımız Cumhuriyetin iki rejiminden doğmuş, bu. ,. munla bürümüş olan mü | esseselerden birisi de hiç | şüphesiz İş Bankasıdır. 10 yıl evvel Ankarada | bir sekilde; faakt Büyük Gazinin il bamı ile işe başlayan müessese buzün yal- mız Türkiyenin değil, <ihanın bile gıptasını ü- zerine çeken bir eser ol mütevazi Türk izte sağı da çok feci b.r vazi yetle idi. Köylü porişa, ticaret dağınık, kapitü- lâsyonların ezici vaziye ti karşısında her şey ber battı, Hattâ Türk mille- tinin hususi kabiliyeti - Bi ve kudretini bilmeyen ler için 1922 iyesi- in iktisadi gö kikaten perişandı. Fa - ka! Cumhuriyet eşsiz bir azim ve imanla fakat geniş bir yoksulluk için de kurulunca çur za - man geçmeden her sa- hada olduğu gibi iktısa di sahada da birer birer bareketler başladı. Bu hareketlerden Li- ri ve en kuvvetlisi 1 Tem- muz 1924 tarihinde İsmet Paşa kabine- sinin mübadele imar ve iskân vekili olan Mahmut Celil B.in kabineden ayrılması ile başlamıştır. Mahmut Celâl Bey bü- yük Şefin emir ve irşadı ile ve (İş Baa kası) temmiye ettiği müessesenin başi - ma geçmiş ve 8 Temmuzda bankanın | müsaadesini almağa teşebbüs etmiş- tir. İstildâl savaşında Büyük Gazinin ya- nında bulunarak onun tevcecüh ve itima dın kazanmış olan, zekâsı, dirayeti, iyi görüşü, temiz ahlâkı, herkese karşı ha- yırkahlığı ve mütevazi sükünetile seril miş olan Sürt mebusu Mahmut Bey bu tem» çalışmasında Mahmut Celâl Beyle birbikte çalışıyordu. Pek kısa zaman içinde bankanın bö- tün ssami muamelesi ikmal edildi. 20 a- ğüstos 1924 tarihinde heyeti vekil: ni- Zamnamesini tasdik etti, 26 oğustosta barha resmen işe başladı. Bankanın ilk açıldığı tarihte iki me- muru vardı. Biri merhum Haydar Şekip Bey, diğeri de umum müdür vekili olan Muammer . Az zaman içinde halkın itimadımı ka- sanan bu müessese İstanbulda ve Bursa- da birer şube açmağa muvaffak oldu. Ve sora Cümhuriyeti her feyizli yılı geçtikçe şubelerin mikdarı arttı. 1926 da 15,116,600 lira 1927 de 26,004,615 lira 1928 de 37,575,922 lira 1929 da 45,359,538 lira 1930 da 44,383,124 lira 44 lira Bu rakkamlar İş Bankasının Cümhuri- şetin feyzinden ne derece istifade etti- | ğini ve halkım itimadını ne kadar kazan- dığını gösteren en mühim misallerdir. Banka ne kazandı? Iş Bankası yapmış olduğu muazzam öşlere mukabil 1924 senesinde 17,405 lira 1925 senesinde (402,523 lira 1926 senesinde (830,752 lira 1927 senesinde 1,036,158 lira 1928 senesinde 1,362,481 lira 1929 sönesinde 1,807,119 ira 1930 senesinde © 816,515 lira 1931 senesinde 511,096 lira 1932 senesinde £ 605,471 bira 4933 senesinde e 616,754 ira kazan - uştur. iş Bankası şubeleri İş Bankasının 1924 teki iki şubesine mukabil bugün memleketin en mühim ticaret denizlerinde birer şubesi vardır. Halkın pek çok itimadını kazanmış bu müesreselerdeki mevduat yekünu ise pek çoktur. 1924 senesinde Ankarada ve İstanbulda şubeleri olan İş Bankasının 1925 te İzmir ve Bursada, 1927 de Ada- na, Samsun, 1928 de Trabzon, Balıkesir, Edremit, Ayvalık, Giresun, Zonguldak, Kayseri, Mertin, 1929 da Berğama, Tarsus, Nazilli, Akhisar, Ödemiş, Zile, Errurun, Ordu, İsparta, Milâs, Konya, Uşak, Polathı, 1930 da Beyoğlu, 1931 de Gazi Amtep, Mağnisa, Antalya, Karı, Bartin, Eskişehir, Adapazarı, Bafra, İne- bolu, Malsiya, Uzunköprü, Sivas, Diya- Muhabir mektupları: Merzifon- Amasya yolu çok bozuk! Köylüler, pancar ekiminden memnun- lar,kendilerine zaman ve kazanç yulo- nu açan Büyük Gaziye dua ediyorlar Merzifondan Amasyaya gidiyo- | ruz; baştan başa yeşillikler, mor kanatlı yamaçlar araşından geçe İ geçe, Yurdun güzel yaratılmış bu- caklarımı doya doya © görmenin verdiği engin kıvanç içindeyiz. Merzifonun bağları biterken, A- | masyanm bağları başlıyor. Ve bu, doyulmaz alan içinde hayran hay- ran ilerilerken, bizi, yalhızça oto- mobi rahatsiz ediyor. Bozuk bir yoldayız. Çakırlaşmış, * küme küme yığılmış taşlar, bir türlü per- çinleşememiş; yıllardır, böyle ba- kımsız bekleşiyormuş. Hör'sârsmitı. yı giderdikçe, bir birimize değil, kafalarımıza geçmiş olsun diyo- ruz... Amasya, Yol bilgıçöilerini Ço- rumda, ağırlamak isterdim. Göre- <eklerdiki, gelirleri birbirine uy- , gun olan bu, iki kent, arasında | Çorum, Yolları üstün, dayanıklı ve | özençlidir. rbekir, Afyon, Fatsada 1932 de İsken- deriye, Hamburg'ta 1933te Üsküdar, Ko- dıköy ve 1934 te Galata, Edirne, İstan- bulda Beyazıt ta şubeler açıldı. Bu suret- le Banka Türkiyenin en mühim ticaret mahitlerine yardım için elini uzattı. Bun da muvaffak olduğunu her ene açılan şubeler isbat etti. Bankanın yaptığı işler İş Bankası ilk açılış yıllarında bütün gayretini ticarette kredi t-ninine hasret- &. Türk çiftçisinin, güç e. “ile yeti. şen Türk mahsullerini en müsait fiyatla Türk ticar ielile piyasaya verebilmesi için kolaylıklar gösterdi. Tamamen mil li olün bu faaliyette Bankanm oynadığı rolü inkâr etmek pek insafsızlık olur. Halkın geniş itimadını kafana banka milli bir sigorta şirketi olarak Anadolu sigorta şirketi ve Zonguldak kömür madenlerinin bir kısmını işletmeğe baş- ilk eseri olan Alpullu şeker fabrikasmın da kurulmasına yardım etti. İş Bankası faaliyete başladığı günden beri memlekete yaptığı en mühim işl den biri de faizi normal vaziyete indir- | mek oldu. Bu suretle banka, hakiki bir memle- tasarruf terbiyesini arttırmak mak sadı ile geniş ölçüde tasarruf propagan- dası yapmağa başladı. Bu maksatla kum» baralar yaptırdı. 1924 senesinde küçük cari hesapların senelik yekünu 125,54 lira iken 1925 te 132,290 lira 1926 da (220,330 lira 1927 de 1,178,325 ira 1928 de 1, lira 1929 da 2,589,896 lira 1930 da 3,913,655 lira 1931 de 5,422,826 lira 1932 de 7,452,719 lira & 1933 te 10,970,259 Kiraya baliğ oldu. Hükümetimizin devamlı imar siyaseti eserlerinden biri de demiryolları inşaatı idi. Hükümet bunları vadeli hazine bono- ları ile yaptırıyordu. Fakat yabancı grup lar ve bankalar geniş bir mikyasta iskon- 10 etmiyorlardı. İş Bankası bu mühim vazifeyi üzerine aldı. Bu #üretiç memlekette yavaş yavaş Finansinan teşeklcül etti. Banka Türk parasının istikrarını temin için hüküme tin bankalardan müştereken teşkil etti- gi konsorsiyoma iştirak etti. İzmirin imarı için de mali teşekküller. le beraber çalıştı. İş Bankası elindeki fazla kaynakları ticaret piyasalarında kullanmıyarak bu. ralarda kredi iptizaline meydan vermiye- rek mali muamelelere tahsis etmiş, gerek mali müamelelere tahsis etmiş, gerek memleket için, gerekse banka için çok bayızlı oldu. Bankanm en mühim işlerinden biri de sanayi tesisatına iştiraktir. Memlekette «n önce kurulması milli bir gaye haline gelmiş olan sanayiin tesis ve finansmanı- Da iştirak, bu hususta en müsait ve va- tan için en faydalı bir saba idi. İş Ban. kası da bu vadide kendisine düşen ve devletçe veriler, vazifeleri yaptı ve bu » mü yapmağa da devam etmektedir. Iş Bankasının faaliyetinde daima yurt menfaati birinci plânda gelmektedir. Yur | demuzun ticari ve mali vaziyetinin imki- | safı ve ihracatm arttırılması için Iş Ban- kası iş Kimtetler teşkil etti. Türk tüccar ların da iştiraki ile vücut mües- seselerin memlekete gösterdiği fayda çok öşikârder. Türkiye İş Bankası 10 senelik baya tında dalma milli detisat cephesinin ön safında bulundu. Memleketin iktisat ha- Şatınm en mühim mesnet ve nizamların. dan biri olan kredi sahasında memleke. tin bünyesine uygun ve verimi bütün yenililderin hemen hepsini ilk olarak tat- bileti. Ve hepsinde de muvaffak oldu. ai Yaliydmcü yerir grek eğmek i; iğit yapılı delikanlılar, “Fadik, ler Hacı Bay- ram istasyonuna şekerpancarı ileti. yorlar, İ Türlü türlü basmalara bezenmiş, | gönülden gönüle bakışan köy kız- ları, ikide bir yaşmak tazeledikçe, işlemeli çevreyi yüzünde dolaştı. ran delikanlı, yanık yanık tutturu- yor : Dağlar, dumanlı dağlar, Yarından ayrılan böylemi ağlar, Misket Elmaları gibi burcu bur- cu kokuyor... Bir Bağın önünde duralıyoruz; yığın yığın meyvaları değersiz fiyatlarla alıyoruz. — Niçin böyle, ucuz, diyorum? Saçları kırarmış, yağız bir adam: — Alıcı nerede — diye —fı- raklanıyor... Diyorlar ki, Dünyanın en tatlı,en ımasyada, meyv: tacak bir toplantı bile yi muş. <a Verimi çok bir toprağağiksı olan bu gün görmüş diyarda Kodperatif kurulsa, geçimleri sel ilik - meyvecilik olan Amasyalılar büyük bir genlik duyacaklardır. Hanmı, otelmi ne olduğunu bir türlü kararlaştıramadığım bir yapı- da konaklayoruz. oBavullarımızı “maşallahlı,, bir odaya korken, a- şağı kahvede, yorgunluktan pelte- leşen vücütlarımızı dinlendirmeğe çalışıyoruz. Yeşil Irmağın yeşil sularında a- gir ağır dönen dolapları seyre dal. mışım. Buradada kulaklarımız a; nı sesi, aynı nağmeyi duyup gö- nençliyor. — Bu, yıl — diyorlar — pancar ekimi tevatür oldu. Ve bütün bunlarm tek bir ina- nı, tek bir söyüncü var : — GAZIYE BITIMLEMEZ BIR SEVGİ VE SAYGI Amasya yolları, verdi... ise, böyle ses Cevdet YAKUP Belediye seçimleri Her tarafta bitti AYDIN, (Hususi) — Belediye mecli- simi? dün fevkalâde olarak toplandı. Be- lediye reisliğine ittifakla sabık reis Avu- kat Nafiz Bey seçildi. Encümen âza- ıklarma da Yine Hamit ve Salih Beyler ittifaka yakın bir ekseriyetle seçildiler. | lerimiz üzerinde az çok tesir etmiş Gerek reis Nafiz Bey ve gerekse Hamit ve Salih Beyler işe başlandıkları gönden- beri belediyenin mali vaziyetini düzelt- meği ülkü edinmişler | ve muvaffak (a olmuşlardır. Bir yandan borç ödenmiş, tediyat intizamına sokulmuş ve bir yan- dan da para biriktirilerek keşfi 4ÖmU lira olan elektrik işini belediyece peşin para ile yaptırılması imkân: hazırlanmış. tu. Kendilerini kutlular o ve muvaffaki- yetler dilerim. BOZDOĞAN, (Hususi) Bozdoğan iye meclisi fevkalâde olarak toplan- mn belediye reisliğine sabık reis İsmail #ıukkı Bey, encümen azalıkarlma da Sa- ih Zeki ve Sami Beyler seçilmişlerdir. Gerek İsmail Hakkı ve gerekse Sa- Bh Zeki ve Sami Beyler Bozdoğan hal- ının çeki sevdiği enerji sahibi gençler. ir. , ÇINE (Hususi) — Belediye meclisi toplanmış reisliğe sabık rojs ve eski kay- makamlardan Sakip Bevi seçmi kip Bey Gine de pek | âtil yörüyen be- lediye işlerini canlandırmış ve hiz ver. | miş bir arkadaştı. Bu devre de daha çok muvaffak olmasını dileriz. KARAPINAR, (Hususi) — Belediye meclisi de toplanarak veisliğe sabık reis Mehmet Beyi seçmiştir. Encümen aza- lıklarna da koca bıyık zade Hafız Hü- seyin efendi, Avni Bey, an zade Ahmet eT.ndi Hacı Yunus zade Ahmet Eeyler seçilmişlerdir. Mehmet Nuri B. çok dürüs hir arkadaştır. Bu devrede daha çok çalışmak suretile şimdiye ka- dar topladığı itimât ve sevdiyi daha ço- | Zaltacağını şüphesiz kayarız. AYDIN. (Hususi) — Belediyemiz Ayda gelen suyun bendini demir pot- | rellerle ve yeniden yaparak şimdiye ka- | dar şöyle bir haide b sunan kendi csas- | Mı bir surette inşa etmiştir. Aydında bu Seneki zeytinyağı EN Rekolte 6 milyon kilo tahmin ediliyor AYDIN, (Milliyet) — Vilâyeti- mizin zeytinyağı rekoltesi bu sene 6 milyon kilo tahmin edilmektedir. Bu hesap 6 kilo zeytinden | 1 kilo yağ alınacağı tahmin olunarak ya- pılmıştır. Bu itibarla zeytin tanesi rekoltesi 36 mi'yon kilodur. Havalarm kurak gitmesi zeytin. ve rekolteyi düşürmüştür. İki gün evvel Yari yağmur Ky zeytinle. rimize fayda vermiş ve hem d. lüklerini ekmek Ve ami. ME mak için yağmuru gözleyen giftçi- mizi sevindirmiştir. ünlerde beklenen yağmurlar yağarsa ey tin rekoltesinin artacağı umuluyor, Bu 6 milyon kilo © yağın yarım milyon kilosu mmtakanın yemekli. ği, bir milyon kilosu da sabun için burada harcanır, 4,5 milyon kilosu dış pazarlara yollanır, Geçen sene stokları hemen hemen kalmadığın. dan piyasa son hafta 4 kuruş yük. selmmiş, birinci teşrin başında 23 ku. Tuşa satılan zeytinyağları 27 kuru- şa aranmağa başlamıştır. lu işin içinde olanlı üksel- sül sıkılmağa başlaymca Piyasanın düşeceğini söylüyorlar. Gene bu iş le uğraşanlar henüz dış pazarlara $atış yapılmadığı fakat bu sene zeytinyağınm işinin. hem yetişti - İmei ve b tüccarlar için i. era Böyle olmasını hep diler yorlar Cumhuriyet bayramı hazırlıklar SIVAS, i zırlıklara başlanmıştır. Bu hususte maal yi faaliyetlerine ediyorlar, Ba; lardan daha fazla canlı Seni . a canlı olmasını dikkat edilerek h 5 mi cektir, Ni all Aydından sığır ihracatı i AYDIN, (Milliyet) — Vilâyet - erden dış pazarlara sığır gönder. me işi gittikçe artmakta ve iyileş - mektedir. Yunanistana haftada 500. $00 baş 3 -4 yaşar erkek dana yol Abıyor. Yunanistana giden sığır. Maleeirde ayaktan kilosu 20 . 21 ya gi - sata Ne ler de 24-25 kuruşa bo âyetin köylere dağıttığı cins larm et ve ağırlık noktasından vilâyetimiz sığırlarının iyileşme - bilen dilsiz Devletin ve ailenin sirr memurla! Bunların kimler o'duğunu tahm edersiniz, nasıl çalışırlar? Tıkar, biker, tile... Tirilkk... Tilar tıkar... tik tike. tike. Makineler, hep © birden işli - yor Sanki, büyük bir fabrikaya giriyor. sunuz. Bütün dünyaya kulağını ve ren telgrafhane, bu saatte kendini din. iyor gibi!... Telgraf kabul eden gişeler önün - , kalabalık o kadar çok ki, memur- lar, hangi birinin işini göreceğini şaşı- rıyorlar. a Birisi, nefes nefese geldi, elindeki kâğıdı, memurun burnuna sokarcası - na uzatırken tehdit eder gibi bağırı- yer: — Benimki yıldırım! Memur, bu sözü duyunca hakika- ten yıldırımla çarpılmışa döndü. Der hal işini bırakarak (yıldırım) sahi binin elindeki kâğıdı aldı. Yirmi di kelimelik telgrafın okunması diyebi lirim ki, üç saniyenin içinde bitti, buzu kesmek için de bir saniye ki geldi. Ğ Müşteri , bu sürate, hiç şaşmadı, bilâkis: — Yirmi dakika sonra, cevabını almağa gelirim, dedi. Şaka değil, yıldırım telgrafı bu. Çekilmesi, gönderildiği yerden (a mıştır) cevabı gelmesi, yirmi dakik: sun içinde olup bitecek. Memur, bu işi görür nünde yığılan öteki telgraflı ,a başladı. rik içinde wzatılırken yan göz le baktım. Bir de doğum telgrafı var- dı: «Erkek yolcumuz Artık , Arif olan bu O yolcunun nasıl bir yolcu olduğunu anlasın. Der- ken, burnundan soluyan bir başka te - Tüşçı adam, erdi yetişti: — Benimki aceledi Seninki acele de, ötekilerin işi &- cele değil mi? Hepsi, para ellerinde, bekliyorlar. Fakat, hangi birine me- ram anlatmalı? Zavallı memur, göz açıp kapaya- cak kadar vakit bulamıyor. «Ooh, biraz ferahladım.» Diye se- vinmeğe meydan kalmadan, kapıdan bir başka kalabalık sökün ediyor. Yukarı kattaki gürültüyü, hiç sor- mayın. Makineler, geveze leylek çe- Beleri gibi durmadan takırdıyor. Üç memur, uykulu gözlerile, işlerin bi - rinden birine koşarak, hiç kimsenin telgrafını geçiktirmemeğe çalışıyor » jar. oku » geldi.» "Fakat bu arada, çekiçle bir yere vurulur gibi «tak, tak» öten bir ses var, — Bu da nesi? diye soracak ol- dum, Telgraf memurlarının meğerse en can alacak yerlerine dokunmuşum: — Aman hiç sormayı... dediler, akşama kadar beynimiz kazana dö - Di Sabahın sekizinden akşamın sekizine kadar tak tak... tak tak... Telpeafhannda bir gi — Peki, nedir bu gürültü? Anlattılar: — Mektuplara damga bası; Eskiden, malüm ya, pul yapışı rez damgaları da beraber bi lr. Şimdi mektuplar, birikiyor. lerce mektup üst üste yığılıyo ğraşal Doğrusu ya, bu tak taklara mm kafası © mermerden olsa « Telgraf kabul eden memurl; takım mesuliyetleri vardır. G tüden kafaları şişip kelimeleri sek te söylemeyiz. Sade sile değil, devletin en mühim eırlarıl öğrendiğimiz olur. Fakat biz çılar, sırasında bir dilsizden gati için bizde telgrafçılardan yi bir örnek bulunamaz! M. SALAHAD e büyük faydası görülmekte - Gemlik Muallimler Birliğinde 2, GEMLİK, (Milliyet) — Mual Jimler Birliği için yapılan seçimde maarif memuru Cemil Bey birlik başkanlığına, Kadriye Hanım da â. — münasip görülmek suretile my in âza sayısı doldurul. ılmak üzere olan Halkevi T. Heyeti için de bir seçim Yajafaz miş ve bu iş Ragıbe, Mustafa Hay. ret, K, , Nurettin, Raşit hanım ve beylerin ü; i da yi üzerlerine bırakılmış. Aydında bayram hazırlığı iş AYDIN, (Milliyet) irinci Cumhuriyet b; san hr sara ağn sek vilâyetimizin her yeri, yerinde çalışma lar başlamıştır. Vilâyet ilinde *za ve nahiyelerde kutlulama ko- miteleri Kürülmuştur. Vilâyet kut- | Julama komitesi Vali beyin başlığı altında sık sık toplanmaktadır. Hal kevinin bütün komitelerinin tiraki le iki gün evvel umumi bir toplam tı yapılarak bayram programı üze- rinde konuşulmuş ve dünkü ikinci toplantıda program yapılarak kut- lulama komitesine verilmiştir. Bayram günü balkevi temsil he- yeti Himmetin oğlu piyesini temsil edecektir. Sanatlar mektebi talebe- leri de halkevi salonunda bir temsil yapacaklardır. Bayramı ikinci gü- nü ortâmektep talebeleri (o mektep salonunda bir temsil ve müsamere vereceklerdir. N Ege grupu birincilikleri AYDIN, (Milliyet) © — Aydın spor mıntakası 934 senesi birincisi olan Söke takımı yakında yapıla- cak Ege grupu birinciliklerine iş- | tirak edecektir. Söke takımı Aydı. na gelmiş ve Aydın kulübünün yap- tığı muhtelit bir takımla maç ya- parak maçı (5 - 0) kazanmıştır. Maç çok işi geçmiş ve Sökeliler çok düzgün bir oyun göstermişlerdir. Söke takımının boş | durmadığını çok çalıştığını gördük. Fakat kar sılasacağı takımlar çok kuvvetli takımlardır. Daha çok çal öğütleriz. Aydında incir satış koopei AYDIN, (Milliyi) — Ayd ginovası satış o kooperatifi, kredi kooperatifleri şahsi teşebbüslerile şekkül halin l re heyeti Aydına nadledilerel kevinde tahsis edilen daireye lün bir senelik kısa bir hayat masına rağmen âz zamanda b ve verimli çalışmalar tür. Merkez heyeti reisl lü İbrahim efendi - seçilmiştir. tış müdürlüğünü de bu koope fin kurucusu olan Dr. Sabri be: pıyor. Türkiyemizin ilk ve kooperatifine meydan aldıran dın, incir mü:tahsilinin teşkilâ masını temin edecek ikinci ke ratifini de kurmus bulunuyor