22 Eylül 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3
Haftanın yazısı Bir aza taslağının sayıklaması Şu günlerde en ziyade zihnimi urcalayanı şey Şehir Meclisi aza- ır. Nasıl yapsam da ben de meclise bir aza olsam diye i- Sim içimi yiyor. Yemekten içmek- ten kesildim. Gözüme uyku gir- i ük hayalimde Şehir | Mecii tahta henapslerine e turap iki dirseğimi de sıranın tüne dayadıktan sonra başımı iki *limin içine alarak dinler gibi va- pi almak ve şöyle bir şekerle Me kestirmek. Dünyada söz ve nu- tuk dinlerken insana gelen uyku- Yu hiç bir uyku ilâcı veremez. Bu- Nu mektep hayatımdan O bilirim. pe ise efendim, meclise gir- ; şöyle reisle ve reis vekilleri- yal aramı tatlılaştırsam; huzur üc- 7eti olan komisyonlara yn a” ©“ dülsem, merasimlerde ri şap- ka ve İz giysem ve el sıkarken lerek ve azı dişi- Min altnda akide kırar gibi diş- lerimi sıkarak sırıtsam ve kartoizi- timin altına: “İstanbul Şehir Meclisi azasın. Diye yazdırsam, ziyafetlerde İ meclisi demsil etsem, gazetelerde | meclis namına beyanatta bulun - İ sam, matbuattave Beyoğlunun iki üç malüm fotoğrafçısının vit- Tininde balmumudan yapılmış gi- Öi güler yüzlü ve: — Nasılsınız şekerim? Suali #orar gibi ifadeli bir suratla alın. Mış resimlerimi teşhir eltirsem; her resmi küşatta bana meclis na- İ mina nutuklar o söyletseler, bay- tamlarda vali beye herkesten ev- Vel gidip; herkesten sonra çıksam; vilâyet otomobilile temasım çok e Bayan mekke İ. Müne sinek birikir gibi müşterile - ti toplanan biricik otel kahveha - Yapta bahsederken “bey, siz, ve hürmet elkabı koymadan: — Bizim Mehmet, bizim Ha- tan... Diye amca zademden bah- teder gibi bahsetsem; fakat yüz - lerine karşı vücudümü en açık za- Viyei kaime büyüklüğünde tutsam Ve; — Efendimiz! sözünü tesbih Şeker gibi tekrarlasam; telefonla görüşürken daima: — Kimsin! diye müfred mu. Aatapla sorup kendimden ayi la telgraf çeker gibi kısa | fakat benden bir milimetre büyüğün, da kitabeti resmiye yari | desi yapar gibi sendenizli, bende- hizli görüşmem; tiyatrolarda, sine- malarda belediye focalarında otur- #am ve nihayet... Elim (değerse İstanbulluya ve İstanbul şehrine et (oetsem!, Lâkin bu kadar Şok temennilerden #onra, bu son dileğin tahakkuk edeceğine pek İnanmıyorum... Ne çok uyumuşum! -.. Galiba uy- kumda sayıkladım da!... FELEK İ BORSA | (iş Bankasından alman cetveldir) 20 Eylül 934 AKŞAM FIYATLARI i IKRAZLAR TAHVİLAT br dahili 9650 İ Rıhtim 17aS İS) Ergani 87 İ Mümessil 4890 Yaitürk ww) . m 475 mn Bİ o a 460 . m as ESHAM vala b lr *. Mlemsie 105 $ Terkon uz Caka Çimene 1220 Bankas 59 İ İttihat der 0150 İm alime ez Bir, eee 1525 $ Şark mec o 320 ÇEK FIYATLARI Me <mpel. mk Müyeri 005111 | Moskeva 10,80 e , 5,27 $ Berlin 199 Çanevre 243,75 İ Varşova 420 Bine #TAB İ Budapeşte 35616 Mrökmez 23467 3815 Amterdam © VITAS İ Bükreş 793204 Salya 689035 $ Viyana 425 NUKUT (Satış) pa Kuruş »rp, Ni 3 Ker. Çek, 108 Ni Mi 2 Bu e Nema in öğ Niasin m BELEDİYEDE intihap işleri Dün de Adalar mıntaka- sında yoklamalar yapıldı Belediye intihabatı faaliyeti- ne ehemmiyetle devam edilmekte- dir. Dün de Adalar mmtakasında yoklamalar yapılmıştır. Perşembe günü akşamı askı dan indirilen defterlerde isimleri- ni bulmıyanların itirazları bugün- den itibaren tetkik edilecektir. Bu tetkikatın yarım akşama kadar bitirilmiş olması lâzımdır. Belediye intihabatı münasebe- #le propaganda konferanslerme devam edilmektedir. Dün de Üs- küdar ve diğer kazalarda konfe- ranslar verilmiş, intihapta hem- şerilere düşen vazifeler mevzuu bahsedilmiştir Yerli mallar Pazarlar yeni bir idareye raptedildi Doğrudan doğruya Sümer Ban- ka merbut © bulunan yerli mallar Pazarları son defa yeni bir idare- ye bağlanmıştır. Badema (yalnız yerli mallar pazarları ile meşgul olacak olan bu idare, mevcut teşkilâtını geniş- ie karar vermiş ve bu hu- susta hazırlıklara başlanılmıştır. Ankara, Istanbul ve Samsun - daki yerli mallar © pazarlarından maada İzmirde de bir şube açıl ması takarrür etmiştir. | Bundan başka daha birçok şehirlerde ye - niden şubeler açılması hususunda tetkikat yapılmaktadır. İzmir şubesinin küşat (o resmi, yarm merasimle yapılacaktır. MAARIFTE Roma hukuku kürsüsü Üniversite hukuk fakültesi Ro- ma hukuku kürsüsü için kendisi- le bir mukavele aktedilen Alman profesörü M, Şuvarts | telgrafla hareketini bildirmiştir. Profesörün bugün veya yarm şehrimize gelmesi beklenilmekte » Halkalı Ziraat meklehinde Halkahdaki ziraat mektebine bu sene geçen seneden fazla rağ- bet vardır. Mektebin ilk amıfına yirmi ta- lebö alınacağı halde mektebe mü- yacaat edenlerin miktarı kırka ba- liğ olmaktadır. Bu sebeple ler arasında bir müsabaka imti - hanı yapılacaktır. Fakir talebeya yardım Hilâliahmer cemiyeti, ders se- nesi başından itibaren, ilk mek - teplerde mühtaç * çocuklara öğle yemeği tevzi etmek üzere hazır - lıklara başlamıştır. Geçen sene 4000 talebeye ye mek dağıtılmıştı. Bu sene daha zi- yade para temin edilemezse 2000 talebe bu tevziattan istifade ede- bilecektir. Ayasofya müzesi Müze haline konması kararlaştırılan Ayasofya mabedinin tamiri için keşif- er yapılmalıtadır. Camiin tam manasi- Je tamir ve müze haline konması için yüz bin lira kadar bir para lâzemdir. Şimdilik camiin yalnız dış sıvaları ile ikinci katta sıvaları dökülen ve döşeme ye enkazı tarafından da bir park yapı- lacaktır. Bu suretle hem Ayasofya, hem de üçüncü Ahmedin tarihi çeşmesi ve saray kapısı ortaya çıkarılacaktır. Akşam refikimiz 17 yaşında Akşam refikımız evvelisi günkü süs hasile 17 yaşına © görmiştir. Refilrmıza uzun ömürler ve mizdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da gazetecilik haya tında devamlı mufavvakıyetler temen. emmek lik ve Ona mektep talebesinin ÇALIŞKAN ÇOCUK 2 nci sayısı 92 Eylül Cvmartsi çı kivor, 4 venk fi sahile 5 kumas > İLLAYI mm SI nn 1934 Şark şimendiferleri memurin ve müstahdemini tarafmdan dün İs- pai bir tenezzüh tertip edilmiştir. Şirket memurları ve davet- Tiler hususi bir trenle İspartakuleye giderek bütün günü eğlenceli bir surette geçirmişlerdir. Akıl doktorları toplandı Dünkü kongrede Mazhar Osman B. Beşer nes inin tereddisine karşı nasıl Ke ağ anlattı Kongreye bugünde devam edilecek Türk tababeti akliye ve asabi- ye kongresi dün sabah saat 9,30 da Bakırköy emrazı akliye ve a- sabiye kiliniğinde toplanmıştır. Bu toplantıda üniversitedeki ecnebi profesörleri, birçok asabiye müte- hassısları ve doktorlarımız hazır bulunmuşlardır. Üç gün sürecek olan bu kon - grenin dünkü ilk içtimaımda muh- telif tezler okunmuştur. Kongre riyasetine Tıp fakülte- si fiziyoloji ordinaryüsü M. Vin - terştayn seçildikten sonra reis Maz- har Osman Bey açış nutkunu oku- muştur. Mazhar OsmanBey bu nutkunda demiştir kiz '— 1914 senesinde teessüs e- den Türk tababeti akliye ve asa- biye cemiyeti yirminci yılımı bu s€- ne idrakle müşerreftir. Cemiyet; memlekette akıl ve sinir hastalık- larının münevverlere tanıttırılma- s1, ırkın selâmeti için gerek ka - nunlar vaz'ı ve gerek halkın tenvi- ri suretile veraset, alkol, esrar, mor- fin, kokain, eroin, frengi ve ve - rem gibi tereddi sebeplerin kalk » ması, üniversitede akıl ve sinir has- talıklarının tedrisine ehemmiyet verilmesi, dispanserler açılması, akıl ve sinir hastalıkları mütehas- sıslarının yetiştirilmesi umdeleri - le teessüs etmişti, Müesses azanın bir kısmı Avni, Hilmi Kadri, (Vasfi, Ali Niyazi, Velittin Tahsin Beyler gibi vefat etmiş, diğer kısmı ya çalışma dev» resini bitirerek istirahate çekilmiş veya çekilmek üzere olan zatlar. dan ibarettir. Cemiyet; zinde ve tevana güzide bir gençlik kütle - si eline emanet edilmiştir.,, Mazhar Osman Bey akıl ve si- nir hastalıkları şubesinin memle - ketimizdeki inkişaf ve terakkisin- den bahsettikten sonta cemiyetin faaliyetine temas etmiştir: 'emiyet, nesli beşeri tered - diye uğratan alkole, esrara, eroine karşı propagandalarma bir an ol- sun fasıla vermedi. Bu zehirleri ve bu zehirlerin nesle nederece mu- Zır olduğunu konferanslarla, ki » taplarla, gazetelerle, her medeni vasıta ile öğretmeğe çalıştı. Pek çok muvaffak oldu. “Cemiyet, ırkm sslahı için ve- rasete ilk gününden itibaren pek ehemmiyet veriyordu. Bugün sari hastalıklar aranarak izdivaca eb- Tiyet şahadetnsmesi olmaksızın ni- Mazhar Osman Beş kâh kıyılması büyük bir terakki- dir, Hele mecnunların izdivaçla - : rmda konulan kayıtlar ve men'i - ler.ne derece minnetle yadedilse azdır.,, Mazhar Osman Bey sözlerini şöyle bitirmiştir: “Bizden memleket nur, hükü- met iş istiyor, Dünya; bizden çok şey umuyor. Şarlatanlığa, palav - racılığa veda zamanı çoktan geç- ti. Yeni devir yeni adam istiyor.,, Mazhar Osman Beyden sonra, profesör Nazım (Şakir Bey felci umuminin tifo aşısile (tedavisi, Fahrettin Kerim Bey felci umumi- nin malarya ile tedavisi, Hüseyin Kenan Bey ayni hastalıkta (ateş tedavisi, hakkında hazırladıkları etütlerini okumuşlardır. Bunu müteakip toplantıya fa - sıla verilmiş ve öğle yemeği yen- dikten sonra ikinci bir celse yapıl: mıştır. Bu içtimada da, Neşet (o Halil ve İsmail Ziya Beylerin tezleri din- lenilmiştir. Kongrenin ikinci günü Bugün , tababeti akliye ve a- devam edile- cektir. Bugünkü toplantıda, Romen profesörlerinden Marinesco, Na - ricadite ve Draganesco tarafmdan gönderilen 3 mühim tez ve rapor okunacaktır. Bundan başka, üni » versitedeki Türk ve ecnebi profe- sörlerinden bazıları da hazırladık şalar da yapılacaktır. Yarm, kongre azaları Yalova- ya bir tenezzüh yapacaklardır. Manifaturacılar ve vergi Maliye vekâleti alâkadarlara yeni bir tamim yöndermişlir: Bu tamime göre, gayri safi iratları iki bin liradan fazla mahallerde iş ya- pan manifolra tacirlerinin, mütedavil sermaye üzerine İş yapmalarına rağmen, kazanç kanununun muvakkat maddesi hükümlerinden istifade etmedikleri an- aşılmıştır. Yeni vaziyele nazaran büyük manifotracılar da beyanname esası üze- rinden vergiye tabi tutulacaklardır. Vecihi Tayyare mektebi Vecihi tayyare mektebinin kapatık dığmı ve bu husustaki emrin resmen tebliğ. edildiğini haber vermiştik. Vecihi Bey, Mili müdafaa vekâleti. le temaslarda bulunmak üzere Amkara- ya gitmiştir . Roma sefiri geldi Roma sefiri Hüseyin Ragıp Bey dün akşamki ekspresle mahalli memu- riyetine hareltet etmiştir , eğ Stadyomda yangın Dün akşam geç vakit Taksim stadyo- munda bir yangın çıkmışsa da tribünle- Tin bir iki tanesi yandıktan sonra sön- dürülmüştür. e Dünkü hava Sıfın derecei hararete ve deniz seviyesine indirilmiş o barometre saat 7 de 765, 14 te 764,5, derecei hararet 7 de 16,5, 14 te 21, azami hararet 22,5, asgari 14,5. Rüzgir poyrazdan esmiştir. Azam isürati saniyede 9 metredi Hukuk için dağ Avrupaya gönderilecek gençlerin imtihanları Hukuk tahsil etmek üzere Av- rupaya gönderilmesi mukarrer 9 hukuk mezunu genç için bugün - fakültede bir müsabaka imtiha- nı yapılacaktır. İmtihanlar sah gününe kadar deva medecektir. Diğer taraftan, tahsil için Av- eş gönderilecek lise mezun- larmın imtihanlarına da bugün Pertevniyal ve İstanbul Kız lise- lerinde başlanacaktır. Adliye Vekili Di Saraçoğlu Şükrü Bey dün İzmirden geldi İzmirde bulunmakta olan Ad- Biye vekili Saraçoğlu Şükrü Bey dün Ege vapurile şehrimize gel- miş ve Galata rıhtımında cümhu- riyet müddeiumumisi Kenan Bey- le adliye erkânmdan bazı zevat tarafından karşılanmıştır. Şükrü B. bir kaç gün şehrimizde kaldık- tan sonra Ankaraya gidecektir. Parlâmentolar Okonferansına iştirak edecek Mısır ayanından Habib Bey de dün Ege vapurile şehrimize gelmiştir. Hayvan sergisi Kayıt muamelesine bugün- den itibaren başlanıyor Vilâyet baytar müdüriyeti tarafımdan her sene açılmakta olan hayvan sergisi- nin bu sene bir teşrinievvelde Edirne kapıda nezafeti fenniye ahırlarında açı lacağmı yazmıştık, Sergi için hayvan kayıt muamelesine 26 eylüle kadar de- vam etmek üzere bugün başlanacaktır. Sergi vali ve belediye reisi Muhiddin. Bey tarafından açılacaktır. Ayni za" manda yeni inşa eğilen fenni ahırların da küşat resmi yapılacaktır. Trakya için Bugün Edirne de bir iktı- sat kongresi toplanıyor ğ Trakyanm iktisadi. işlerini tet- ikinci umumi müfettiş İbrahim Tali beyin riyasetinde bir kongre toplanacaktır. Bu toplantıya muhtelif vekâ- liler erkânı, Çanakkale, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli valileri iş- tirak edeceklerdir. Bu kongreye Trakyamızın iktisadi kalkınması bakımından büyük bir ehemmi- yel atfedilmektedir. Heyet dün Edirneye gitti Diğe rtaraftan bu mıntakada iktisadi tetkiklerde bulunmak ü- zere iktısat vekâletinin seçtiği he- yet dün akşamki trenle Edirneye hareket etmiştir. İç ticaret umum müdürü İsmail Hakkı Beyin ri- yasetinde ve teftiş heyeti reisi Hayrettin ve Teşviki sanayi reisi İlhami Nafiz Beylerden müteşek- kil bulunan bu heyetin tetkikatı yirmi gün kadar sürecektir. Güzel bir hayal Sokak ve enddelerin sulanması teş- rinievvelin on beşine kadar devam ede- cektir. Bundan sonra sulama işlerinde kullanılan vesait inşaat işlerine tahsis e- dilecektir. Belediye, bu sene yalnız bazi büyük caddelerle sokakların sulanmala- rile iktifa etmişti. Gelecek sene daha muntazam bir program ile've bazı bü- yük caddeler, günde bir defa olsun, yı kanabilecektir. Yıkanmak üzeve ayrılacak caddeler ilk bahara doğru esaslı surette tamir 6- dilecekler ve bu surcile yıkandıktan son- ra sokak ve caddelerin çamurlu bir halde kalmasına imkân verilmiyecektir, * İstanbul ithalât gümrüğü mü- dürlüğüne gümrük müfettişlerin- den Tahsin Fazıl Bey tayin edil miştir. * Tayyare cemiyeti ikinci rei- si Şükrü Bey dün Ankaradan şehrimize gelmiştir. Şükrü Bey, bu akşam Amerikaya hareket ede- cektir. * Nafia fen mektebinin bu se- neki mezunlarından 37 efendi kur'a ile muhtelif yerlere tayin e- dilmişlerdir Silâh ticareti ve ticaret ahlâkı Silâh ticareti ve ticaret ahlâkı meselesi, ilk evvelâ, umumi har- bin mesuliyeti arandığı “zaman meydana çıktı, o Filhakika har- bin mes'ulü kimdi? Galipler mesuliyeti mağlüpla- va, mağlüplar galiplere | yükleti- yorlardı. Bir çok idare sistemleri, > çok fikirler ittiham olunuyor. “İngilizlerin, “İngiliz © bayrağı üstünde güneş batmaz,, vecizele- rine mukabil Almanların “Alman- ya her şeyin fevkinde, fikri umu- harbe ateş veren emperyalist üncelerin birer timsali olarak zikrediliyordu. Halbuki diğer taraftan Kayse- rin de, İngiliz kralının da, Fran- $ız reisicumhurunun da fevkinde bir kudret vardı ki kimse bunun farkında bile değildi. Harpte bi- rinci derecede rol alan bu kud- ret, silâh O fabrikatörlerinin kur. dukları saltanattı. İş neden son- ra, milyonlarca adam harp mey- danlarında can verdikten o sonra meydana çıktı. Ve bir çok kimse- ler dediler ki: — Umumi harbin mes'ulü, ne lar, ne budur; silâh fabrikatör. leridir! Evet harp olmıyacak olduktan sonra neden silâh yapılıyor? Ba- rut fıçılarda saklanmak için imal edilmez, duran o barut nemlenir. Bozulur, bayatlar.İşlemiyen top pas tatar. Barut atılmalı, top patlama- hı, zırhlılar batmalıdır ki, yeniden toplar, yeniden zırhlılar imal edil- sin. Zurhlıyı torpilleyen tahtelbahi. ri, tayyare bombalamalıdır. Bunu BöneBaleiyiemi tayyareyi, tayyare ye. re düşürmelidir: Ve bu düşen tay. yarelerin üstünden (tanklar geç- melidir. Harpte atılan topun sesi, bir silâh fabrikatörünün cebine gi- ren yüzlerce altının şıkırtısına mü savidir. Her patlayan (mavzer, bunlara yeni şampanya | şişeleri patlatmak imkânını verir. Her ba- tan zırhlı yeni milyonlar doğurur. Basma satan bir tüccar, bu ma- ın çabuk eskiemsini yıpranma - sını istediği gibi, silâh salan bir silâhçı da bu silâhın çabuk para- lanmasını ister. Harbin mes'ulleri arandığı z4- man neden sonra bu hakikat an - Terli Ve hattâ iddia edildi ki: Umumi sebebiyet veren- lerin birçoğu, birkaç silâh fabri- kasında hissedardır. Ve hattâ mec lisi idare azasıdır. Seferberliğin © ilânındanberi yirmi sene geçtiği o halde ancak bugün, silâh ticaretinden doğan bu ticaret ahlâk: meselesi tetkik edilmeğe başlandı. Bütün dünya » da vaziyetin, gergin oldı bu si ralarda işin vahameti görüldü. Bil. hassa Amerika ve İngilterede si- lâh ticareti ile uğraşanların vazi- yetleri esası bir surette gözden geçirildi. Bu tahkikat birçok feci hâdi- seleri meydana çıkardı. Ezcümle görüldü ki: Silah ticareti işile meşgul olanlar, bazı kimseleri üstelik rüşvetin meşru ol- duğunu bile iddiadan o çekinme- mişlerdir. Elbette her isteyene , adam öl- dürecek malzemeyi satmayı meş- ra gördükten sonra rüşvet verme nin bunun yanında lâfı mı olar? Şimdi Amerikadaki tahkikat ho- misyonunda ifade veren bu türlü tüccarlar ve fabrikatörler, kendi- lerine isnat edilen o ahlâksızlığa karşı müdafaada bulunurlarken; Avrupalı fabrikatörlerin, kendi - İerinden daha ahlâksız olduğun söylüyorlar... İş bu dereceye (o varınca, artık fazla imkân yoktur, Demek ( hakikati onlar da itiraf etmektedirler, Yalnız ahlâksızlı . ğın gradosu üzerinde birleşeme « mektedirler... Uzun lâfın kısası: Eğer ciddi bir şekilde harbin önü alınmak isteniyorsa, evvelâ bu gayri meşru silâh o ticaretine bir hatime çekmek lâzımdır. Evet bir memleket milli müda, #aası için silâh satın alabilir. Bun dan tabü bir şey olamaz. Fakat silâh tacirlerinin para kazanmak için dünyayı (o barute boğmaları cihanşümul bir cina yettir. Silâhsızlanma için “diploma- tik,, temaslardan © evvel bu gibi (ticari!) cinayetlerin önünü al mak her in üzerine dü şen bir insaniyet borcudur. Mümtaz FAİK
