9 Eylül 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İttihat ve (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESIKALARA GORE) er hakkı mahfuzdur. Peyda olan bir ecnebi dost taboyuna sağdan soldan para istiyordu Bu hareketi bazan (onunla İs- tanbulda çalışan bazı Terakki ve lttihat mensupları arasında ihtilâf- lar çıkmasına sebep oluyordu. Bu ihtilâflardan birkaç tanesi bir mek- tupta Parise şu suretle anlatılıyor. du: “Mösyö Rouet ile şahsi münase- betlerim eskisi gibi samimidir. An- cak iş hususunda fikirlerimiz kül- Tiyen zıttır. Son dört beş ay zarfın- da bu zıddiyetler dört O meselede kendisini göstermiştir. Birincisi, âsari atike (1) işinde kullanılacak elde ancak iki âlet vardı. Bunların tesir derecesinde eski emniyet hiç kalmadığından dostumuz Atinada- ki ahbabı vasıtasile ve benim ver- tarife mutabik bir âlet ge- tirtmesi hakkındaki iltimasımı is'- af etmedi. Bunun içindir ki o iki âletten ne dereceye kadar emniyet caiz olduğunu belegan ma belağ gösterdi. İkincisi, Şehzade Yusuf İzzettin Efendiden tahsisat alamadığından dolayı fevkalâde muğber olan Di- ran Kelekyan efendi geçen kış es- masında İngiliz gazetelerinin birin- de şehzade Abdülmecit efendi ve Prens Sabahattin Bey lehinde ma- kaleler neşretti. Bu makalelerini neş etmekte berdevamdır. Kelek- yanm bu suretle hareket ettiği Mr- sırdan Mösyö & Rouet'ye yazdığı mektupuuların omü: i anlaşılmaktadır. Ben bu hususun Yusuf İzzettin efendiye arzını lâ- zımgeldiğini bir kaç (kere Mösyö Rouet'ye teklif ettimse de Mösyö Rowet bunu dinlemedi. Diran Ke- lekyan efendinin yazdığı lerden Yusuf İzzettin efendiyi ha- berdar etmek istemedi. Üçüncüsü, Veliaht Reşat efendi- nin benim ismimi bildiğini ve ken- disi için çalıştığımı Mösyö Rouet nasılsa haber aldı. Bundan dolayı çok muğber olarak benim tarafım- dan Reşat efendiye yazılacak tuplarm kabul edilmemesi bilvasi- ta efendiye bildirdi! Bununla bera- ber Reşat efendiye kendisi tarafın- dan arzedilecek mektupları bana pe ögrm Ben evvelce hak- ında Reşat efendiyi / bildirdiği şeyden dolayı oldukça kızdırmış olduğumdan ve efendiye yazdır. mak istediği şeyleri esasen fikirle- münasebeti İarını fransızca yazabiliyor. Dördüncüsü, geçenlerde Diran Kelekyan efendi Rouet'ye “yeni fi- kirkir,, gazetesinden iki yüz nüsha gönderdi. Mösyö Ronet bu gazete- lerin İ.tanbulda Oo muhtelif zevata ez > bana havale etti. “Te- rakki ve İttihat cemiyetinin, naşi- ri efkârr olmıyan bu gazeteyi ben dağıtmak istemiyerek o nüshaları Mösyö Rouet'ye geri verdim. Diran Kelekyan efendile doktor Bahattin Şakir Bey arasında cere- yan eden uzun muhaberelerde İs- tanbulda bulunduğundan bahsedi. len ve Yusuf İzzettin efendiden pa- ra almmasına delâlet ettiği yazılan “ecnebi dost,, bu Mösyö Rouet idi. Bu ecnebi dost ikide birde döktor Bahattin Şakir beye yazdığı mek- tuplarda ya: “Yusuf İzzettin efendinin kâh- yası, gerek sizin ve gerek Kelek. yan efendi için para yollıyacağını vadetti, Fakat henüz Rouwet'nin Yusuf İzzettin efendile ra; By Satrralarile vaziyeti bildiriyordu. Yusuf İzzettin efendinin genç Türk Terle olan muhaberesini kesmesi ve parayı göndermemesi korkusundan ileri geliyordu.Bu korkusu sarayına girip çıkan bir kadının çantasında (i) Asar o atika işi Abdilihamide bomba atmak meselesiydi. Terakki! Yazan: A. C. bazı evrak yakalanmasından ileri gelmişti. Diran Kelekyan efendinin mektuplarını naklederken bildirdi- ğimiz bu hâdise hakkında Mösyö Rowet Parise ızdığı | bir mektu- bunda şu tafsilâtı veriyordu. “Madam İtakozla madam Fazıl Bey benden çıkarlarken tevkif e- dildiler ve doğru Fehim “Paşanın nezdine götürüldüler. Fakat üç, dört saat mevkuf tutulduktan son- ra serbest bırakıldılar. Halbuki Fe- him paşanın elinde bu. hanımlara müteaddit defalarda verilmiş vesi- kalar bulunuyor. İstihbaratım mu- hakkak surette doğrudur. Sizin ve Ahmet Celâlettin paşa- nın bu harmlara karşı beslediğiniz Kavi itimadı bildiğimden onları ithama cesaret edemiyorum. Bunu- la beraber şüphelerimi size bildir- meğe mecburum. Bana gelince, be- ni hiç bir kimse (ne rahatsız etti, ne de sorguya çekti. Belki beni da- ha emin bir surette tarassut altın- da bulundurmak için böyle haraket etmeği muvafık buluyorlar. İleride daha tedbirli hareket etmeği bile- cek olursak bizim için bundan da- ha mükemmel bir vaziyet tasavvur- edilemez. MILLIYET PAZAR 9 EYLUL 1934 180,000 nazi NURENBERG B (A.A) — Alman istihbarat bürosu bildiriyor: Milli sosyalist şeflerinin toplantı - s1 dün akşam saat 18 de yapılmıştır. Boz üniformalı 180 bin kişi hazır buhüu - yordu. Azim sahada yükselen tribün batı tarafında kurulmuş, akşam karan» lığı yavaş yavaş ortalığa çökmekte ve güneş milli soiyalist kartalın üzerin- dem batmaktadır. Siyasi şefler gece ve gündüz 180 hususi trenle getirilmişlerdir. 12 ki - silik sıralar halinde, çantalar omuz - da, toz içinde ilerliyorlar, Kırmızı renk- te ve üzerinde baltalı haç taşıyan 21 bin bayrak taşıyorlar. M. Hitler, pro - jektörlerin göz kamaştırıcı ziyası al - tında geliyor. İlerliyor ve tribüne ya - vaş yavaş çıkıyor. Şimdi projektörler hafif bir ziya i- ile, bayrakların kızıl dalgalarını aydın- İntıyo.lar. Manzara hakikaten muhte - şem. BL Ley tribüne çıkıyor ve M. Hit lere diyor ki: “Führerim, burada nahiye reisin - den en küçük teşekkül şefine var - wwş bulunuyor. Bu 200 binden başka yürelderile bizimle o beraber olan 800 bin kişi vardır. Bu 800 bin kişi fırkanın siyasi erkânı harbiyesini teşkil etmek- tedir.,, Müteheyyiç, ayakta duran M. Hit Bahsettiğim hanımlar tutulalı- danberi onların tarafından hiç bir haber gelmedi. Ben onlara Yusuf İzzettin efendiye (verilmek üzere bir kart vizitimi vermistim.Bu kart. ta doktor için para göndermenizi rica ederim diye o yazmıştım. Ha. nım isticvabı esnasında Yusuf İz. zettin efendi için o kullandığımız yi. tabirile kocasmın kasde- ini söylemiştir. Kart vizitin üstünde ismim yazılı olduğu halde şimdiye kadar gelip & benden bir şey soran olmadı, * zannedersem Fehim paşa benim hudut haricine çıkarılmamı — istiyecekmiş. Buna muvaffak O olamıyacağma şüphe yoktur. Şimdi ne yapacağız? Yusuf Iz. zettin efendile muhabere etmek i- çin başka bir vasıtanız var mıdır? Perşembe günü sizin için efendi- egri gelecekti, ne fena tesa- Fehim Paşa Yusuf İzzettin efen « dinin bu intrikalardan hiç haberi olmadığını söylüyormuş. Onun na- zarında efendi bigünah imiş. Bun- dan bu tertibat Yusuf İzzettin e- fendiden para koparmak için o ha- nım'a benim aramda alınmış imiş. Fehim Paşanın bu kanaatte olma- 81 çok iyidir. Hanımlar hakkında neden şüp- he ettiğime gelince bunları size an- İatayım. Hanım çantasında bulu- nan kartrmı yolda pekâlâ yırtabilir- di. Bir de Fehim Paşa tarafımdan yapılmış olan bir listeyi ele geçir- miştir, Bu listede Şehzade Bü:ha- nettin efendinin veliahtlığı aleyhin. de makaleler yazdığım on bir gaze- tenin ismi vardı. Listeyi hanımefen- di tarafımdan gönderildiğini beyan ile Yusuf İzzettin efendiye vere- cekti. Hanım tevkif edilmeden bir ay evvel o listeyi (o Yusuf İzzettin efendiye verdiğini ve (efendinin bana teşekkür ettiğini söylemişti. — Bitmedi — Amerikadaki grev Yüz sekiz sendika greve müzaheret edecek VAŞINGTON 8 (A.A.) — Men ten sakin geçmiştir. Amerika iş fe derasyonu reisi, teşkilâta bağlı 108 sendikaya greve müzaheret etme- lerini emretmiştir. F. es isi gelecek haftaya bu 108 sendika rsislerini, vaziyeti görüşmek üzere toplanmaya davet etmiştir. VAŞINGTON 8 (A.A.) — Men sucat grevi komitesi reisi M, Gor- man ile patron teşkilâtı reisi M. Slo an, tavassut komisyonununun üç Âzası huzurunda karşılaşma; Fi bul etmişlerdir. im Türkiyeden giden işi Yunanlılar ATINA, 8 (Milliyet) — Başve- kil M. Çaldaris Türikeyeden gelen işçi Yunanlılar meselesinin Cenev rede Türkiye ve Yunan Hariciye nazırları arasmda gazetecilere söylemiştir. lor bu takdimden sonra muazzam halk kütlesine hitap ederek demiştir ki: “Bundan bir sene evvel ayni toplan- liyr yapımştık. Fakat © zaman siyasi reislerin adedi ancak 100 bindi. Bü- tün Alman milletine şamil hareketimi - <aya kadar 200 bin siyasi reis toplam - | ler yeni bir hitabe söyledi Diyor ki: “Biz ne fırkayız, ne teşkilâtız. Biz Alman milletinin ta kendisiyiz.,, HARİCİ HABERLER| önünde Hit- zin ülküsü uğrunda sarfettiğiniz yo - valmaz gayretlerden dolayı sizlere te » sekkür ederim. Bunca mesai, fedakâr hk ve sefalet buhasına kazanılan neti - <eleri elden kaçırmak bir cinayet olur. Bazıları bir fırka O olduğumuzu, diğer bazıları da bir teşkilat olduğumuzu söy- Tüyorlur. Biz ne birisi we de ötekisi - yiz, Biz bütün Alman milletinin ta ken- disiyiz. İdere edenler, idere ettiklerini asla unutmamalıdırlar, Gelecek 12 ay için - de daha iyi olmağa çalışacağımıza ve mücadele senelerinde bize rehber olan sadalent, itaat, inzibat, — fedakârlık, ve tevazü prensiplerini dalma daba ziya de yüksekte tutacağımıza yemin edi - yoruz. Böyle prensiplere istimat eden bir millet haricin suiniyetile imha olu- mamaz. Milletimiz sulh ve muslihane yon vazifesini bitirmiş, raporunu vekâlete göndermiş! istirdadındanberi zara r ettiğini iddia eyliyen şirketin ver ükümet hirsesi 150 bin lira kadaıdır. 928 senesindenberi . t& iri e Izmir su şirketi 200,000 küsur lirayı halka iade edecek IZMIR, 8 (Milliyet) — Su şirketinde hesapları tetkik eden komis rifesini değiştirmiyen şirket halktan metre mikâbı başına aldığı 2 kü - ruş fazla para yekünu 200 bin küsür liradır. Komisyon bunun da hel- ka iadesini istemiştir. Dünya sulh kongresinin kararı LOCARNO, 8.A.A. — Dünya sulh kongresi son celsesini derek silâhsızlanma meselesinde silâi akte- ihların bugün indirilmesinin müm kün olduğuna daiy bir karar sureti kabul etmiştir. Kongre, diğer bir devlet aleyhine mıntakavi misakların faydalı olduğu hayet kongre Sar'da rey hürriyetinin müteveccih olmamak şartiyle. mütalaasında bulunmuştur. Ni teminini istemiştir. Askeri heyetimiz Harkof'ta HARKOF, 8. Türk as ke: Sovyet bayraklari. murlar tarafından kaışılanmıştır. istasyonda bir kıta asker heyete selâm resmini ifa etmiştir. larkof garnizonu kumandanı M. Turovskiyi, mıntaka icra misafirler, çalışma için herkese elini uzatıyor. Fa- kat ondan hürriyeti, hukuk müsavatı - miz milletimize büyüklüğünü, bürri - yetini ve tabii refahı iade edecek - dire, Bir taraftan tasfiye BERLİN, 8 (A A.) — M. Hitler, Nwrenbergte neşrettiği yeni bir beyan- Bamede ileride başlıca vazifesinin fır. kayı ve teşkilâtlarını temizlemek ol - duğunu bildirmiştir . , , Şimdiye kadar yapılan © tensikatta iki buçuk milyon olan fırka imzası 700 bine indirilmiştir. Bilhassa eski komü- Bist aza fırka ve teşkilâtlarından uzak- Taştarıkımıştar. Bir vapur Açıkta yanıyor Vapurda 318 yolcu ile 240! kişilik mürettebat var NEVYORK, 8 (A.A.) — Beş bap ka gemi ve bu meyanda İngiliz bandı- | ralı Monark of Bermuda posta vapu - ru, Morrocastle vapurunun imdadına Monark of Bermuda şimdiki halde kazazede geminin 15 mil yakininde bulunmaktadır. x . Morrocastle, pupasın dan pruvasma kadar alevler içindedir. Lukenbah vapuru, Morrocastle'in ya: | nma sokulup sağ kalan yolcu ve mü- Kurtarılan yolculardan 14 kişi Spring lskeye çıkarılmışlardır. Vapurda kaç kişi var? ASBURİ PARK - YENİ JERSEY, 8 (A.A.) — “Morrokastl,, isimli 11520 tonluk Amerika yolcu gemisi alevler i- şindedir. Gemi Skotland fener gemisi- nin 20 mil cenubundan imdat işareti göndermiştir. İşareti alan radyo merke. 3i muhaberenin kesildiğini bildirmek - Gemide 318 yolcu ve 240 tayfa var- dır. Gemi, yedi günlük bir gezinti, Vapuru yıldırım tataştardu NEVYORK, 8 (A-A.) — Merre - castle vapurumdan, bir sal üzerinde, Springlakeye olmuşlardır. Rüzgü yangını bazlamıniliğk İğ 25 a Sta bakanla ii 100 a < i ee göre, kişi kadar Yaralılar ROCESTER. 5 tr Yaralılardan yalnız iki kişi ka leş Sandalla kurtulanlar NEVYORK, 8.A.A. — Morro. castle vapurunda sandallarla kurta rlanların sayısı 100 ü geçmiştir. Yeni Jersey'den bildirildiğine bee m deniz sahile bir çok ceset yuvarlamıştır. Kurtarılıp ta yaralı olanlar tardı yatırılmış- Morrocastle'in suvarisi kaptan Atinadan Geçerken... —— p Tevfik Rüştü Beyle M. Maksimos Antant kor- diyalin müsaddak nüs- halarını teati ettiler ATİNA, 8 (Milliyet) — Tür- kiye Hariciye Vekili Tevfik Rüş tü Bey kendisini istikbal için va pura giden Hariciye Nazırı M. Maksimos ve Nezaretin yüksek erkânile birlikte Atinaya gul - miş ve doğruca Hariciye Neza - retine gitmiştir. Hariciye Nezaretinde M. Çal darisin Ankarayı ziyareti esna- sında imzalanan Türk - Yunan anlant kordiyalinin musaddak nüshaları teati edilmiştir. Mera- simde Başvekil M., Çaldaris te hazır bulunmuş, iki memlekete ait meselelerle Türkiyenin Mil - letler Cemiyetindeki yarı daimi azalığı da mevzuu bahsedilmiş. tir. Bu konuşmalardan sonra iki tarafın noktai nazarlarında tam bir mutabakat görüldüğünü tes. bit eden bir tebliğ neşredilmiş - tir. Tevfik Rüştü Bey öğleden son ra Adriya vapuru ile Venediğe ve oradan trenle Cenevreye git. mek üzere hareket etmiştir. Yugoslavya Hariciye Nazırı BELGRAT, 8 (A.A.) — Ha- riciye Nazırı M. Yevtiç Cenevre, ye gitmek üzere Belgrattan ha yeket etmitşir, İtalyan - Fransız ittifakı mı ? Haber Londrada büyük bir bayretle karşılandı LONDRA, 8 (A.A.) — halya ile Fransa arasında muayyen bir nlaşma veya ittifak yapıldığı dair bir şayin çıkmış ve bu, Paris ile Roma tarafından tekzip edilmiş tr. Son günlerde İtalya ve Fransa hükümetlerinin teşriki mesaı ede - bilmek ihtimallerini gösteren bir - çok alâmetler olmasma rağmen, İngiltere hükümet mahafili bu ha- beri hayretle karşılamıştır. Görünüşe bakılırsa, İngiltere hükümeti yeni hiç bir anlaşma ya- ml kaka e tir. İngiltere diplomasi mahafili, İ- talya ve Fransız hükümetlerinin a8 keri bir ittifak yapmak niyetinde | olıradıkları filrindedir. — ——— ——— Vilmot gemiye yıldırım düşmeden biraz evvel kalp sektesinden vefat etmiş ve kumandayı ikinci kaptan Varms almış idi. komitesi ikinci reisi M. Bogutski'yi z: ri heyeti buraya-gelmiş ve Türk lenmiş bulunan istasyonda sivil ve askeri me iyaret etmişlerdir. Heyet bundan sonra Harkof traktör fabrikasını, kızıl ordu evini ve tayyare karar" gâhını gezmiştir. Tayare meydanın da Türk heyeti şerefine bir hava g€ çit resmi yapılmış ve aksam M. Turooski tarafından bir ziyafet ve rilmiştir. İmiştir. 4 maddelik Alman iktisat plânı BERLİN, 8 (A.A.) — Yeni Alman iktisat plânı başlıca dört direk- tifi ihtiva etmekterir; 1 — Almanyaya ithalât müsaadesi ancak elde bulunan döviz mik- darının müsaadesi nisbetinde verilecektir. 2 — Yerli iptidai maddeler esasının genişletilmesine çalışılacaktır. Tâ ki Almanya bu hususla is « tiklâlini elde etsin. 3 — Alman ihracatı bonoların hazinece geriye s& dın alınması suretiyle teşvik edilecek tir. 4 — Almanya için zaruri olan iptidai maddeler çıkaran memleketlerle takas usulüne müstenit itilâf - lar yapılacak ve Alman mamulâtı ile mübadele olunecaktır. Yeni plân mucibince bütün Alman iktisadiyatı şiddetli bir kontrole tâbi olacaktır. gayri tabi bunaltıcı sıcaklar devam dir. SOFYA, 8 (A-A.) — Darülfünunda açılacaktır. na muvafakat etmektedir. Asıl kanlı m söylemiştir. terir bir talimatname hazırlanmıştır. İspanyada grev MADRİT, 8 (A.A.) — Umumi grev 224-934 de olduğu gibi ve ayni şeraitle yarın ilân olunacak- tar. MADRIT,8 (A.A.) — Arazi ka nununa aleyhtar Katalonya arazi sahiplerinin muazzam içtimaını pro testo etmek için bu sabah saat 6 da MADRİT, 8 (A-A.) — Polis umu- imi grev dolayısile istisnai tedbirler al- ia Sulinde büyük ii smaştar, dihamlar Kayseride görülmemiş sıcaklar KAYSERİ, 8 (A.A.) — Bir haf tadanberi şimdiye kadar görülmemis etmektedir. Hararet gölgede 38 Bizans tetkikat kongresi Beynelmilel Bizans tetkikat kongresi yarın . Bu kongreye muhtelif memleketlere mensup 230 murahhas âlim ve profesör iştirak etmektedir. Kongre mesaisi 16 Eylüle kadar devam edecektir. Kongrecilerden birçoğu mühim ilmi mevzular üzerinde konferanslar vereceklerdir. Amerikada yeni bir grev; elbise fab- rikası amelesi de grev ilân ediyor NEVYORK, 8 (A.A.) — Mensucat grevi mütemadiyen genişle « mekte ve kanlı hâdiseler de artmaktadır. 500 bin elbise fabrikaları ame lesi 1 Teşrinievvel tarihi için grev ilânına karar vermiştir. mensucat amelesi greviyle alâkası yoktur. Vaziyet bilhassa cenupta çok vahimdir. Patronlar sendikalara da hil bulunmayan polis kaydediyorlar ve bunlara yemin verdirıyorlar. Mahalli zabıta bu iştir. Bu grevin ameleden gönüllü hâdiseler işte bu gönüllü polisler" le grevciler arasında vuku bulmaktadır. Bunlara silâh da verilmektedir. Amerika iş federasyonu reisi M. Green mensucat grevini tutmak için "Amerikoda teşkilâta tâbi ne karar işçi varsa icabında seferber edeceği Resmi binaların inşa ve idareleri ANKARA, 8 (Telefonla) — 2443 numarali kanunla resmi bına * ların inşa ve idarelerile mürakobel eri Nafta Vekâletinin vazifeleri me yanına girmiş olduğundan bu binaların ınşa veya tamirinin ve ne su * retle idare edileceği ve bu hasusla takibi lâzım gelen idari usulleri gös” m a mm Cenevrede Sar meselesi CENEVRE, 8 (A.A.) — Sar m8 selesini takip etmeğe memur M- Aloisi'nin riyaset ettiği Cemiyeti komitesi gelen muhtraları ve bilhassa Fransıf muhtırasını tetkik etmiştir. Komi" te bu muhtırayı esas tutarak bir r# por hazırlıyacak ve kısa bir zaman da meclise verecektir. Avusturya istikrazı CENEVRE, 8 (A.A.) — Avuf de turya istikrazlarınm kâfili olan letler komitesi 1933-1934 Avustu”” ya istikrazının tevhidi Viayna hükümetince yapılan tale“ MADRIT, 8 (A.A) — Ümemi | pi kabul etmiş ve murahhmslar bö grev ilân edilmiştir. Bu sabah sant al - kü l bu tevhit istikrazın? &da tramvay, tünel menirlerile taksi | hefil olmağa ve bu tevhidin mü ” şoförleri işlerini bırakmak'için sendika. vaffakıyeti iin her türlü müzaliğ” larından emir almışlar ve bu emre der- | rette bulunmağa âmade olduğun” #n tehlike hali ilin etmesi muhtemel - dir . MADRİT, 8 (A.A.) — Radikal ya- ni hükümet mahafilinde kabine butranı- na muhakkak nazarile bakılmaktadır. > Yeni kekineyi teşkile M. M. Venizelos Yunanistana döndü ATINA, 8 (Milliyet) — M. Ve nizelos Tevere vapuru ile dün öğ leden sonra Venedikten avdet et - Almanya ile Bulgarista” arasında muahede BERLİN, 8 (ALA) — Alma ya ile Bulgaristan arasmda akdo” lunan eşya mübadelesi mukavel?” si meriyete girmiştir. Bu mukavel? mucibince Almanya Bulgarista"* 19 milyon marklık sanayi madde” leri verecek ve mukabilinde Bul gar tütünü alacaktır. Bu mübadelf beş sene içinde ve kontenajn weli ile yapılacaktır. Kazan patlayınca NEAL, B.A.A. (Corciya) — Bir zan patlamış sekiz kişi ölmüştür. mabel : e e map Ge 3 ir ei >» A NE -— ZELİL Eİ SİSİR EREN