5 Eylül 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

ra İs Ja sr ma TTEVNEEK A Çetin mücadele — Balkan notları — Bugün cumartesi idi. Balkan oyun- ion ikinci günü. İlk günü Yunan. göra 15 puvan yaklaşmış olan Yu - aşlavlar bugün onları yakalayacak- i'm söylüyorlar, Yunanlılar da da- 12,15 puvan fark kazanacaklarını ediyorlardı. 4 Bu ihinci gün, Balkan oyunları i- ody hayret günü oldu. Anlata - 2 Evvelâ 200 metre düz koşuya biz- Wp iğtirâk eden Semih ve Mehmet A- haiz kalamadılar. Yani her biri di serisinin üçüncüsünden daha #eriye kaldı. Semih bu koşuyu 24 4/5 Miyede, Mehmet Ali ise 25 1/5 sa- hoştu, Bu çocuklar ıayatla- bu kadar ağır koşmuş değildi- bu mevsim başında Semih V Yunan koşucusu ve Balkan Npiyonu Lambru'yu İstanbulda geç- #ibi ayni adamı Mehmet Ali de Metrede geçmişti. Semihin koşa- Küpe bizim için beklenmedik bir göre değildi. Çünkü bu çocuğun se- deyiz olarak Rusyaya gitmesi, ore- »Aaftalarca gezmesi ve (Zagrep) yolda kalması la idi. Yorgun değildi ve yo- ın diye, onu yalnız 200 met- ıştık. Halbuki geçen se- < 100 , 200 ve 400 koşmuştu. Bü- W rağmen 25 saniyeden da- zen süren bir zamanda koşma- sade bizi değil Yunanlıları da hay- age düşürdü. Ben bunu takımın umu- iş metindeki düpüklükten mütevel- Maneviyat kırıklığına atfediyorum. elelim umumi vaziyete: | izim birçok yarışlarda (Plöse ) olamayışımız Yuzoslavlara ya- ide Ve bu suretledir ki Yunanlıla- Ag hdit ettiler. Oyunların üçüncü gü- ma gziyetin ne olacağı bi ye her halde ikinci gün! yananlılar için tehlike uğoslavların Yunanlıları yakalama - için ancak 4 sayı Fark var. n Çhinci gün yapılan uzun atlama- 5.85 ile (Kalay) isminde bir Yu- Maavyalı kazandı. Arkadan bir Ya daş, onun larkasından gene Yugor- tek Bu yarışa soktuğumuz Tevfik an- 6,05 metre atlayabildi. Düşünün ki Tevfik bu mevsim es- Münda Fener stadında Yunanlılarla işPılan müsabakalarda 6,75 atlamış- iü, Geçen sene Atinada 6,67 ile ü- MS iiolmuşta. Eğer bu mesbim bu İeoğu ilmen altnda bulundurmak örnkün olsaydı. 6,75 metreye daha Santim ilâvesi mümkün olacaktı. r dolayısile idman edemediği gi- gsm başındaki formunu da kay- ad metrede çetin bir mücadele- Y." sonra çizgisine pek yakın olan aşpslacya kazandı fakat ze 69 santim gerisinde idi. Uçüncü Vi ir Yunanlı idi. Zaman 16 dakik saniye. Bizim küçücük Neoha - mutedil bir koşuyla beşinci ola- dl Size ihi sayı getirdi. Gülle atma- hsok şükür biraz yüzümüz güldü. yet onda da istediğimiz dereceleri ik, Bu ii Midi Pu müsabakada birincilik ve ikin- işi Yugoslavlar aldılar. Uçüncü 049 metre ile İrfan geldi. Dördüz Vibir Romen idi. 13,03 O metre ile Yengi beşinci oldu. Altıncı bir Yu- idi, Böylece bu müsabakada iki | İN ayran bulundu. Yugoslac- müsabaka ile Yunan- 10 sayı bindir 14,22 metre. 200 umumun hayreti ara - e NE Meal” Yade goyun Yı K,100 metre maniada bizim esaslı yoktu. Finale kalmak inde değildik. Ve öyle oldu. Mü- | Iyı maraf Yunanlı pt e” © kazandı. Ikinci de bir Yunanlı i o Yugoslav geldi. Vakit an bayrağında Yunanlılar bi- 'ugoslavlar ikinci, (Romenler oldular. Biz beşinci olduk. 4 400 4 200 Yaptı. şvışların ikinci günü Yugoslav - lılar 2 birincilik aldılar. ti grupa ayrıldılar. Birinci grup fiden Yunanlılarla e gray e : eye mali Mi, Onlar üçüncülük mevkiinden Ti onamcu olan Arnavutlar ise sey Kledikleri yok. Bakınız bugün Ye! vaziyetine: yilan 94, Yugoslav 90, Romen üz 21, Bulgar 17, Arnavut 6. en seneye nazaran zayıfla Romen takımını bu sene iyi miş bir takımla geçmek bizim Büzel bir fırsat idi. Fırsattan Yap imkânını hazırlayamadık. Wanlılarla Yugoslavlar arasın - olduğu gibi bizimle Bulgar- wafeyda da 4 sayı var. Onlar bu Yi üçüncü gün sırıkla atlama le aça dirki müsabakalarında ha- de zi geçeceklerini umuyorlar. Bae üç adım ve 4X100 de onlara ecem nıyoruz. — Bakalım nasl belirecek? # £ş v4 fi A NE — FELEK madullah Suphi Bey ME dü orta elçimiz Hmdullah Suphi i Köstence tarikile Bükreşe git EKONOMİ Fiat işinde Anlaşılamadı Afyon karteli ile yapılan müzakerelerin sonu Beynelmilel afyon Karteli le Türk — Yugoslav afyon bürosu namma uyuştu. rucu maddeler inhisarı umumi müdürü Ali Sami bey arasında Pariste cereyan €- den müzakerat meticelenmiştir. Ali Sami bey bu hafta içinde şehrimize dönmüş olacaktır. Aldığımız malümata nazaran Paristeki müzakeratneticesinde her ne kadar Kar- telin Türk ve Yugoslav afyonlarım el. ması kararlaşmış ise de fiat hususunda bir anlaşmaya varılamamıştır. Müzakera- ta künunusanide devam edilecektir. Pa- ris müzakeratının neticesi bu olmakla beraber alâkadar mahafilde mikbinlikle karşılanmaktadır. Menşe şehadetnamesi için Bazı memleketlerle aktedilen ticaret anlaşmalarına ait emirler ticaret odaları- na vaktile gelmediğinden bu memleket- lere ihracat yapacak ihracatçılarımıza #menşe şahadetnamesi verilememektedir. İhracat tacirlerinin müracaatı üzerine bundan sonra bu vaziyete meydan veril memek üzere tertibat alınmıştır. Aldığımız malümata göre ticaret oda- #mn uzun müddettenberi tetkik etmekle olduğu soğuk hava depoları meselesi bu- gün oda meclisinin yapacağı içtimada Tuz Dame harici olarak görüşülecektir. İlalya alman itüalâtı Italyan resmi gazetesi | darafında, derhal tatbik edilmek üzre neşredilen bi kararname mucibince, Alman ithalâtı, İsymeti ne olursa olsun, milli kambiyo enstitösünden satın almacaık Alman markı ile ödenecektir. Başka türlü tedi- ye memnudur. Bin leylikler Borsa ve Osmanlı Bankası komiser Biğünden: Romanya Milli Bankasının bir ilânma göre, (Bim) Leylik mavi renk- Ki evrakı nakdiyenin tedavülden çekik me müddeti 3İ Temmuz 1934 tarihin- de hita bulduğu cihetle (bu tarihten sonra bu kâğıt paralar tedavül kıymetini kaybedeceklerdir. Yalnız bir çok venkli mütevassıt bir tip (bin) leylik evradı nakdiye ile Kral ikinci Karolun resmini havi yexi tip (bin) leylikler tedavülde | kalacaktır. (Bin) Leylik mavi evrakı: nakdiyenin yeni tiplerle mübadeleleri Romanya Mili Bankasının idare merkez: ve diğer Vilâyetlerdeki şubelrinde icra edilecek tir. Selânik sergisine İştirak ediyoruz İştiraki evvelce takarrür ede- rek esas mallar evvelce gönderik miş olan Selânik beynelmilel pa- nayırmdaki Türk pavyonunun İz- mir ve Galatasaray panayırların- da teşhir edilmiş bulunmalarından dolayı şimdiye kadar gönderilme- miş olan bir kısım mallarımızla da takviyesi kararla! İmaştır. İzmir panayırına ii k et miş Türk firmalarının büyük kıs- mı ile Galatasaray sergisine işti- râk etmiş başlıca firmalarımız ve Hacı Bekir gibi Yunanistanda ma- mulâtı tanınmış bir kısım ticaret- hanelerimiz bu meyandadır. Se- lânik beynelmilel panayırına gö: derilecek bu ikinci kısım eşya hazırlıklarma ve sevkine İstanbul TTürkofis şubesi omemur edilmiş- tü (İş Bankasından alınan cetveldir) 4 Eylül 934 AKŞAM FİYATLARI ASTIKRAZLAR TAHVILAI İstikrazı dahili © 96 $ Rahim 1128 30 Ereni EŞ Memeni “e “ zasğ » m 76 .. ESHAM İş Bankası Nama 10 $ Reji kuponsaz » m Hamiline 10 ie, 1S A Misa 2695 | Balya Şir. Hayriye © 15.25 5 Şark m. ecia ÇEK FIYATLARI Londra 191350 j l 20 F. Belçika 20 Drahmi İn Filerin Soğuk hava depoları maselesi | 18 Jiri çeşmede Mahkemeler Rumeli hanı ağırcezada Sokrat idama mahküm cinayeti dün neticelendi edildi. Fakat yaşı küçük olduğundan ve cezasının bir kısmı af- fa tabi bulunduğundan Bundan etm 21 ay evvel Böyoğlunda Rumeli hanında bir cinayet olmuş, An- tonya isminde ihtiyar bir kadın Yunanis- tandaki oğlu Yorgi tarafımdan kendisi ziyaretle gö ilen iki kardeş tarafıncan öldürülmüştü. Bir tanesi Yunanislana ka çan bu kardeşlerden diğeri İstanbulda tutulmuş ve ağır cezaya verilmişti. İstam- bulda muhakemesi cereyan eden Sokrat bakkındaki karar dün verilmiştir. Yani haklandaki muhakeme Yunanis- tanda devi etmektedir. Ve Yunan adli- yesi bu hâdise hakkında İstanbul adliye- sinin yaptığı tahkikat evrakınm bir sure- i i suretler ayrı tasdik iye vekâleti vasıtasile Yu- nan mahkemesine gönderilmiştir. Dünlü muhakemede iddia makamını işgal eden Salim bey Sokrat halekındaki iddinsnı sert etmiştir. İddiaemda Ma- dam Antonyanm ölümünü tasvir eden Salim bey hülâsa olarak demiştir ki: —Madam Antonyayı oğlu mek- tup getirmek vesilesile tanıyan ve evine gidip gelmeğe başlıyan bu iki kardeş, Yani ile Sokrat müteaddit ziyaretleri esnasında Madam Antonyanım parası olduğunu anlamışlar ve kendisini öl- dürmeğe karar vermişlerdir. i Yine bir gün vuku bulan ziysretlerin- de Madam Aptonya kendilerine kahve pişirirken, arkadı kafesin vurup sersemlelmişle ağzımı kapamışlar, daha sonra da telle boğmuşlardır. Vakayı bütün fecaatile ve en burda teferrüatıma kadar nakleden Salim bey katillerden Yaninin vakayı mütenkip Yunanistana kaçtığını ve Sokrat da bir gün gazinoda gazete okurken bu vakaya ait tafsilâtı ve katillerin yaka- landığı haberini gi heyecana düş tüğünü, bu heyecanı ile kendi kendisi- Bi ele verdiğini söylemiş, Cürüm ve sü- but delillerini'ayrı ayrı tesbit etmiş, ne- ©cede katilin idamını istemiş, fakat cörmü işlediği zaman yaşının küçük cl. duğunun nazarı dikkate almması icap ettiğini de ilâve elmiştir. Bundan sonra Sokratı müdafaa için müzahereti adliye suretile buro tarafın- İdan tayin edilen müdafaa vek Tor. İkum bey müdafaasını yapmıştır. Torkum bey bütün deliller aleyhinde bulunan bir mücrimi müdafaa etmek gibi müşkil bir vaziyette kaldığımı, fa- kat heyeti hâkimenin kendisine tahmil- ettiği bu müdafaa vazifesini ister mez yapacağını söyliyerek, hâkim! hiç bir zaman avukatlarm irşadına müh taç olmadıklarına işaret etmiş ve suçlu- ya atfedilen tel ile boğmak keyfiyeti- nin Anlonya tamamen öldükten ve ce set haline geldikten sonra vuku buldu- ğunu, bu cihetin mork raporile sabit ol- duğunu, Sokratm biraderi tarafmdan işlendiği sabit olan bu cürümde dahli bulunduğuna dair delil mevcut olmadı- ğma söylemiş ve demiştir ki: — Mahkeme hayatı mevzuu bahso- bu gencin vaziyetini olduğu kadar cidden yürekler sızlatıcı bir mer erin menizin adaletinden eminim ve bunu istiyorum. Müteakiben Sokrat ta kendi müdafa- asım: yapmış, Madam Antonyayı Yuna- nistana kaçmış olan ağabeğisinin öl dürdüğünü, kendisinin ikrarnın poliste- ki tazyikten ileri geldiğini söylemiştir. tefhim edileceğini tebliğ ederek celseyi tatil etmiştir. Saat beş buçukta açılan son celsede de karar tefhim edilmiştir. Karara nazaran Sokratın Madam Antonyayı ağabeği ü parasına tamaan öldü; muştur. Bunun için Sokrat idam cezası- na mahküm edilmiştir. Fakat yaşı kü- çük olduğu için bu ceza 24 seneye in- dirilmiştir. cezanın beş sen: de affa tabi olduğundan Sokrat 19 se- ne hapis yatacak, ölünciye kadar amme hizmetlerinde kullanılmayacaktır. Sahte memur Şefik isminde bir adam kendisine me- ü rerek dolandırıcılık yaptığı intak hâkimi tarafından tev- Zimmete geçirilen pa, Kartal kazası maliye tahsildarı iken zimmetine 746 lira 58 kuruş geçiren Hüseyin Haydar efendinin muhakeme- si dün neticelenmiş, Haydar efendi bir sene hapise ve zimmetine geçirdiği pa- rayı ödemeğe mahküm edilmiştir. Bu kararın tefhimi esnasında mahkeme koridorunda bulunan annesi teessürün- den bayılmıştır. Arap Mahmut Ef. hakkındaki müracaat Dünkü nüshamızda bir müddet evvel lürülen Ethem isminde bir adamın katili oli ismi bir şahsm tevkif edildiğini, fakat Et hem © veresesinin ve katilin o Mu- 4a olmayıp Arap Mahmut isminde bir şahıs olduğunu iddia ederek bir istida ile adliyeye müracat ettiklerini yazmış- Mahmut efendi dün adliyeye mürnea. 19 sene hapis yatacak! Jat etmiş ve katil olmadığımı söylemiş- Adliye tahkikatı n dekiller bu- lunmuş ve Musa efendi tevkif edilmiş- #ir, Arap Mahmut efendi hakkında ta- İkibat yapılmış ve resmen katillik sıfa- & isnat edilmiş ildir. Bu cihetin tav. zihini lüzumlu gördük. Karısını öldüren çardiyan Karsı Seniye hanımı öldürmekten suç hu gardiyan Hasip efendinin muhake: mesine dün devam edilmiş, Nail efen- di ismindeki şahit bir şey bilmediğini söylemiştir. Hasip efendi Seniye hanım- ia nikâhlı olduğuna ve nikâhlarında ha *ır bulunduklarına dair şahit olarak Mürsel Paşa ile Müddeiimi beyin biraderi Ali Riza, istihkâm kay- makamı Yümni beylerin ve sair bir çok zevatm dinlenmesini İl işin başka güne bırakılmıştır. Adliyala tatil bitti Bir buçuk aylık adliye tatili bugün bitmektedir. Yarın bütün mahkemeler faaliyete başlıyacaktır. Yorgi isminde bir Yunanlı teslim edilecek Yunanistan hükümeti hükümetimize müracaat ederek şekavetten suçlu ve Yunan tabaası Yorgi isimli bir şahsın teslimini rica etmiş, Hükümetimiz de keyfiyeti adliyeye bildirmiştir. Zabıta. tarafından adiyeye teslim edilen Yorgi- nin cürmünün âadesini icap ettirmiye- cek siyasi ve askeri cürümlerden olma- dığı anlaşılmış, bunun üzerine Yorgi üçüncü tak hâkimi Cemal bey tara- Yokiama işleri Yalâtcı sahitlerle bir ölü- nün meaşını almışlar Muhtarlıkların liğvmdan sonra bütün mahalle işleri belediyeye devredilmiş ve şimdiye kadar hiç bir şikâyet olmadan bu işlerden çoğu görülmüştür. Ancak dullarla, yetimler ve mütekait- lerin yoklama ilmühaberleri henüz kim ta rafından ve ve suretle tasdik edileceği hailedilememiştir. Evvelce altı ayda bir defa muhtarlar taraından tasdik edilmek suretile yapı» lan ilmühaber yoklaması, muhtarlıkların rışi. olmuştur, Fakat neticede ilmühaber lerm Nahiye müdürleri tarafından tasdiki muvafık görülmüştür. Şimdi de mal mü- dürleri; Nahiye müdürleri tarafmdan ya- pılan tasdik muamelesine itiraz etmekte - dirler, Nahiye müdürleri, yoklama ilmühaber. lerindeki maaş sahiplerinin sağ olduğunu şahitlik edenlerin imzalarını tasdik et mektedirler. Mal müdürleri ise nahiye müdürlerinin. #ahitlere iliveten maaş sahiplerinin de berhayat olduğumu ayrıca tasdik etmele- rini istemektedirler. Malmüdürlerinin noktai nazarına göre ölmüş olan bir adam hakkında iki kişi lancı şahitlik etmek suretile yoklama mühaberini tanzim ettirerek maaş alabi- Tir. Bunun önüne geçmek için maaş sahi- binin de hayatta olduğunu tasdik etmek Son günlerde Malmüdürlerinin noktai nazarı isbat edecek Fatihte bir vaka ol. duğu haber verilmiştir. Buna göre ölmüş bir adamı iki şahit ölmemiş olarak göstererek bir kaç defa maaş ta almışlardır. Fatih Malmüdürlüğü bu hususta tah- başlamıştır. i > C tahvilleri Yarından itibaren umuma satış yapılacak Ergani demiryolu ietikrazı tahvilleri- zaretle devam edilmektedir. Anadoludan ve Tarkeya vilâyetlerinden gelen malümat € tahvillerinin her tarafta büyük bir rağ- bete mazhar olduğunu göstermektedir. Bugün de C tahvillerinin eski tahviller hamillerine satılmasına devam edilecek ve yarından itibaren tahviller umuma & tılacaktır. e ee ei Romanya mektep gemisi bu akşam gidiyor Limanımıza geldiğini yazdığımız Ro- manya Constaniza mektep gemisi bu ak- tam Pireye hareket edecek oradan İtal- Yaya gidecektir. Gemi, yüzbaşı Ferdi. sand Draghiceser'nun kumandası alt da bulunmaktadır. Gemide yüz bir mi metrelik iki ve 67 milimetrelik diğer ik tayyare topu va Gemi petrol ik mirat atelyesine maliktir. smürttebatı 147 bisidi keme bu zevattan bazılarıam celbi için | lağvından sonra ilk zamanlarda biraz ka- | nin satışlarına şehrimizde büyük bir ha- Sı MAARİIFTE İmtihan Neticeleri zaif Bir çok talebe vasatın al- tında muvaffak olabiliyor Lise ve orta mekteplerde bakalorya amal örtihanları, normalin altında bir netice üzerinde devam etmektedir. Bir lisenin orta kısım son smıfında riyaziyeden imtihana giren (81) tale- benin ancak (9) u muvaffak olabilmiş. tir. Yine diğer bir mektepte (120) ta- lebeden (40) i, bir başka mektepte (S0) talebeden (14) ü muvaffak ola- bilmişlerdir. Bu neticeler çok az görül- mektedir. Tekrar ikmal imtihanı olma dığmdan şimdi muvaffak olamıyan ta- in dir. susi mekteplerde neticeler daha iyidir. hususi mektepte bir sınıftan 3 kişi dönmüş, diğerleri geçmiştir. En sesidir. Bu mektepte (32) bir sınıftan (31) talebe muvaffak ol muştur. İmlihanlar ayın on beşine kadar de- vam edecektir. POLSTE Zavallı çocuk Kaynar su ile haşlandı, dayanamıyarak öldü * Aksarayda Mustafa Paşa caddesinde Yakup zade apartmanınm ikinci katında oturan Zühtü beyin 4 yaşındaki kızı mut bakta mevcut hava azı hortumile oy- namakta iken Zühtü beyin relikası Neyre hanının kaynamak üzere koyduğu su ço- cuğun üzerine devrilmiştir Çocuk vefat etmiştir. Sebepsiz yumruk Defterdar yokuşunda oturan Mehmet efendi polise müracaat ederek koltukçu Mahmut namında birinin kendisini bilâ sebep yumrukla sol kaşından yaraladı. ğmdan bahsederek şikâyette bulunmuş- tar, Sokakta nara Döşemeci İzzet, elbiseci Cemal, meci Cemel Burhanettin nammdaki dört kişi Sarmaşık sokağından geçerken sar. hoşluk saikasile nara atıklarından yaka lanmışlardır. Esni kayışa kaçlırdı Fener caddesinde 86 numaralı | Aptul- lah efendinin bıçkı fabrikasında çalışmak ta olan İhsan efendi fabrikada mevcut testere kayışma elini kaptırmış ve par- maklarından yaralanmıştır. Tedavi için Fransız hastahanesine yatırılmıştır. Çarpan otomobil Şoför Nevzat efendinin idaresindeki 2140 numsrahı otomobil Taksimde Ak 'Nafi ismindeki bir adama çarparak yara- lanmasına sebebiyet vermiştir. Yaralı hastahaneye kaldırılmıştır. Acaba nadan öldü? Son günlerde Yedikule Ermeni basta- hanesinde bir hâdise olmuş ve Ermenice | gazetelerin neşriyatı üzerine İstanbul sah biye müdürlüğü tahkikata başlamıştır. Hüdise şudur: Ermeni hastahanesinde hastası bulu- nan bir aile, endişe ederek Beyoğlunda tanınmış bir doktora müracaat etmişler- dir. Doktor hastanım ailesi ile birlikte has- tahancye gitmiş, hastahane müdüriyeti konsultasyonu muvafık görmüş ve dok- tor da hastanın yanma gitmiştir. Fakat her nedense hastahane müdüriyeti bir- 'denbire doktoru muayeneden men etmiş- tir. Bunun üzerine doktor hastahaneden ayrılmak mecburiyetinde kalmıştır. İki gün sonra hasta ölmüştür. Hasta: nın ailesi hastahanede yanlış bir iş pıldığını bunun etrafa şayi a hastahane müdüriyetinin bu suretle ha- veket ettiğini iddin etmektedir. İstanbul sbhiye müdüriyeti tahkikata başlamıştır. Hâdisenin aslı tahkikatm ne- ticesinde belli olacaktır. Ceketle şapkanın sahibi nerede? Dünkü nüshamızda Ahırkapıda bir caketle bir şapka ve caketin cebinde de “Ben karımı öldüreceğim,, diye yazılı bir mektup bulunduğunu yazmıştık. ininde tütün deposu amele- pılmış ve abriye isminde bir senedenberi zünden ayrı oturduğu riye hanımın mel idürülmüş veya öldürülmeğe teşebbüs edilmiş olmadığı da tesbit edilmişlir. Zabrta şimdi Mehmet Cemal efendiyi aramaktadır. Mektup sahibinin belki de karısil barışmak maksadile bir müddet dan kaybolduğu tahmin edilmektedi Gümrük resmi tamam verilmemiş mi? Bundan bir kaç sene evvel bir siste ka- a oturup dümeni kırılan Andreas K. ismindeki bir Yunan vapuru Balatta bir hurdacıya hurda demir fiatma satılmıştı. Gümrük idaresi bu geminin satılışında bazı yolsuzluklar gördüğünden işe vaz. yet etmiştir. Söylendiğine göre geminin satış fatımın tamamı gümrüğe göste: miyerek bir resim kaçakçılığı yapılmıstır. Kıymetli para... Kıymetsiz para... Buhran hıncını paradan alı yor. Hele son zamanlarda buhra- mın para üzerine yaptığı tesirler hatsiz lir. Daima müba- dele vasıtası olarak telâkki edilen para, üzerinde oynanan birçok o- yınlarla mübadelenin ilâcı da ol- dü. " Bu sade bugün değil,tâ Ro- menler devrindenberi böyledir. Parası müstekar olan devletler, iktisadi münasebatın genişlemesi i- çin bu istikrarı feda etmeğe ka- dar işi ileri götürdüler, Parası gayri o müstekar olan devletler ise ayni gaye ile istikrar peşinde koştular. Meselâ Fransa- da vaziyet tamamen bu şekilde - dir, Umumi harpten sonra frangın ktymeti fevkalâde bir temevvüç arzediyordu. Nihayet (o Poincarâ kabinesi imdada yetişti ve oynak paraya altın İranga nazaran beş- de bir kıymetile ağır başlılık ver- di, Ve tutturdu. Fransa bundan son. derece memnun olmuştu. Çün- kü frank sağlamlaşmıştı. Şimdi ise frangın bu sağlam kıymeti Fransanın harici ticareti i- gin tehlikeli görülüyor, Ve bir ten. zili kıymet “devaluation,, yapmak cihetine gidiliyor. Eğer teklif edi- len proje kabul edilirse frangın kıymeti düşürülecektir. Ve Fransanın harici ticaretini kuv - vetlendirecektir. Fransanın frangını düşürme: bizi şiddetle (o alâkadar eden bir meseledir, Çünkü İngilterenin al- tın esasını terketmesi üzerine bir Türk lirası 12,06 frank üzerinde is. tikrar ettirilmişti. Yunanistan gi- bi isterline sadık kalan drahminin ise vaziyeti meydandadır. Onan için Fransadaki bu hareketi ga yel sıkı bir alâka ile takip etmek mecburiyetindeyiz... Frangın kıymeti düşürülerek ne yapılmak isteniyor? atları yükseltmek. Bunun harici ticaret üzerinde bir tesiri varsa da da- hili ticaret üzerinde de aksi tesir- teri mevcuttur. Şimdiye kadar “Devaluation,, u tatbik eden memleketler hiç bir zaman umdukları refahı bulama- mışlardır. İşte Amerika, işte İn- giltere ve işte Japonya. Vakıa Fransa bugün yüzde seksen altın karşılığı olan parasının altın esa- sini değiştirmek istemiyor. Yalnız bir miktar daha kâğul basarak ya- ni inflation'a giderek paranın kıy metini düşürmek istiyor. Bu tak - dirde para fazlalaşacak ve mese- lâ bugün on franga aldığınız bir malı yüzde bir miktar o Fazlasile meselâ on iki veya on dört franga tedarik edeceksiniz. Yani evvelce metreye verdiğiniz parayı şimdi arşın için vereceksiniz. Fakat bu- nun için memlekette her şahsa dü şen umumi servet hissesinin ayni derecede artması lâzımdır ki iş sa hası genişlesin. Malümdur ki bir “Devaluation,, hareketi bütün bir memleketin iktisadi, içtimai ve idari teşkilâtı ve vergi varidatı ü- zerine icrayi tesir eder. Ve bunun için paraya ulacık bir fiske vuru- lurken heyeti umumiyeyi nazarı itiraba almak lâzımdır. Bugün Birleşik Amerika dev- letleri doların kıymetini hemen hemen yarıya (oindirdi; ve buna mukabil ücretleri arttırdı. Fakat netice ne oldu? İşsizlik azaldı mı? Harici ticaret eskisine nazaran da- ha inkişaf edebildi mi? Bunun i- çin mücerret bir memleketi değil, bütün beynelmilel münasebetleri ve gümrük hudutlarını da nazarı itibara almak gerektir. “Devaluation,, la parasını, ik tisadi vaziyetini düzeltmiş bir memleket yoktur. Sade kâğıt pa- ranın kıymetinin düşürülmesi de. ğül belki bir memlekette altın pa- ranın fazlalığı da bir “inflation,, dar, Çünkü altının — çokluğu da fiatları yükseltir. Kristof Kolomb'un o Amerikayı keşfinden sonra İspanyaya doğru akan altın oluk, orada ayni tesiri göstermişti. Ve bundan dolayı bir çok irat sahipleri, bir çok alacak. lılar, muayyen bir maaş alan me- murlar müteessir olmuşlardı. Da - ha evvelden Fransada Phlippe- lei - BeP'in parayı yirmiden fazla tağyir ve tağşiş etmesi ayni netice yi vermişti. Şimdi moda olan “Devaluation, usulü ile ayni neticelerin tekrar meydana çıkacağı aşikârdır. Çün- kü ayni madde üzerinde tesir ya- pan ayni sebepler, ayni neticeyi husule getirir. Her halde Fransa- nın daha ökilâne düşünerek fran- gın rahatım O bozmaması kendi menfaati iktizasındandır. Mümtaz F/'