18 Temmuz 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

TARİHİ TEFRİKA:89 — |£ Tem İttihat ve (BAHAEDDİN ŞAKİR BEYİN BIRAKTIĞI VESIKALARA GÖRE) Bir asrin yapamadığını bir saat yapa bilir nazik dakikaları kaybetmiyelim Bu yaz dahi böyle herif ihtimalki yüz sene daha ya- şar. Hemen Cenabı hak onu yakın vakitte sandukmekân eyliye..,, lik defa Istanbulda İttihat ve Te- rakki cemiyetinin Tıbbiye mektebi talebesi tarafından tesisine iştirak etmiş olan doktor İbrahim Temo Bey mektepten çıktıktan sonra Ro- manyaya — gitmişti ve orada dok- torluk yapıyordu. Bu maksatla kös- tencede tavattun etmişti. Fakat u- zaktan Terakki ve İttihat cemiyeti- nin işlerile meşgul oluyor, romanya da ve Bulgaristanda bul Türk- geçerse bu | Terakki! murlara ve yüksek mektep talebe- sine okutturabilecek Istanbulda em niyetli adamımız yoktur. Yoktur demekliğim cidden çalışan nüfuzlu adamımız yoktur demektir. Yoksa orta takımde a olanlara hergün o- kutturmaktayız. Yalnız — benimle sevkolunacak ve teslim — edilecek adamın tanıması şartile İstanbul vesair sahilde bulunan ve Kösten- ceye münasebeti olan — şehirlerin herhangisinde adamınız varsa; hu- susi bir parola ile görüşmek üzere taahhütlü bir mektupla isminizi ve lerin tenvirine çalışıyor, Paritsen gönderilen “muzır evrakı,, Kösten- ce tarikile İstanbula gönderiyordu. Ibrahim Temo Beyin bu faaliyeti- ni, Köstenceden 1906 senesi iptida- larında Paristeki — arkadaşlarına gönderdiği aşağıdaki mektubun - dan öğrenebiliriz: “Mektubunuzu ve — gazeteleri, sonradan da nizamnamelerle be- yennameleri aldım. Bahriye zabit- lerinden Kırımi zade Ali Rıza efen- dinin inzimam eden gayretile on se- nedenberi Dobricada teşkil ettiği- m z şube her ne kadar bu son iki sene zarfında her tarafta görülen ittihatsızlığın ve intizamsızlrğın tevlit çttiği meyusiyetle bir derece ye kadar faaliyetini kaybetmiş ise de, gerek ben, gerekse Kırımi za- de vicdanımızı*ve cemiyeti — leke- dar etmiyecek hususi hizmetlerden ve fedakârlıktan haddimiz olmıya- rak birân hâli kalmamıştık. Hattâ beyennameler gelir gelmez İstanbu- la gönderildiği gibi cemiyete ait gazetelerle fikir uyandırıcı sair ev- ink ta arada sırada dahile sevke- dilmiştir. Bunları muzi mamuzi, Şimdi tam millete ve vatana hiz- met edebilecek bir sıradayız. Biz de hattâ ahrardan geçinenlerimiz de bile hakiki bir âzadegi fikri u- ve ne tarzda gidip o za- fti görebileceğini bana bildiriniz. Şu kadar var ki cemiyet işlerile uğraşmağa başladığım on yedi se- ne zarfında bizim umumi terbiye noksanlığı neticesi olarak hem fik- rimiz zannolunan bazı sebatsız ve kansızlardan vicdanıma yerleştiri- len darbeler pek çok olduğundan, tarafınızdan gösterileck adamların hıyanetinden ve ihtiyatsızlığından şubemiz mes'ul olmıyacağı gibi bi- zimkilerin fenalıklarından da mer- kez heyeti âzade bulunacaktır. Ma- amafih iş görmek için ufak şeyler- den ihtiraz caiz — değildir. Çünkü bizim için bu kuvvetler “vakit na- kit,, değil “vakit hayattır,,, Kurban bayramımızı tebrik ederim. Cenabr kuvveikül vatanda idikebiri milli: nin hep beraber icrasına muvaffak buyursun!,, Teraki ve İttihat — cemiyetinin Bulgaristanda ve Romanyada ça- hışan şubelerini tanıdıktan sonra şimdi Kandiye ve Hanya şehirle- rinde çalışan şubelerini de biraz tetkik etmek lâzımgeliyor. Burada herşeyden evvel şunu kaydetmek icap eder ki Giritteki Türklerin çektikleri sıkıntı ve maruz bulun- dukları tehlikeler Bulgaristan Türk lerinin çektikleri meşakkatlerden katkat fazla idi. Onun icin Hanya ve Kandiye şubelerinin Paris mer- yanmamıştır. Bu bataet ve t i MİLLİYET ÇARSŞAMBA 18 TEMMUZ 1934 HARİCİ | FİXBERLER—ı ExX-) Amerikada vaziyet fenalaşıyor Grevcilere karşı tank ve top gönderiliyor. San Fransisco'da tramvaylar, otobüsler durdu, Vapurlar işlemeyor SAN FRANSİSCO 17 A.A, — M. İohn- son'un Kaliforniyada Berkeley'de söz söyli yeceği içtima, polisin her hangi bir hâdise karşısında himaye e- demiyeceğini bildin « mesi yüzünden tehir edilmiştir. Münaka - lât grevi, tekerlekli ayak kızaklarının faz Ia satılmasına sebep olmuştur. San Fran- sisconun sevkülceyşi noktalarında mitral - yözler ve hücum tank ları vardır. Şehrin muhtelif — yerlerinde tahminen 7-bin milli muhafiz bulunmakta dır. Elektrik fabrika- sı işçileri temmuz so- nundan evvel grev yapmayı düşünmek - tedirler. Maksatları bu nazik vaziyette şehri ziyasız bı rakmamaktır. Gazeteler, 1926 da İngilterenin umumi greve karşı al dığı vayiztei hatılatmaktadırlar. M. Johnson, tayyare ile buraya gel miş ve sükünu iade için her şeyi yapmaya hazır olduğunu bildirmiş tir. Tank, mitralyöz, top SAN FRANSİSCO, 17 (A.A.) — Mürettipler greve iştirakten im tina etmişlerdir. Garsonlar, berber ler ve 500 telsiz telgrafçı greve iş tirak etmişlerdir. Amerika kanun- larıma göre hiç bir gemi diplomalı telsizcisi olmadan hareket ede - ile daha yirmi, otuz sene çalış lıyız ki ancak bu halde bulunan umumi vicdanı bir noktaya topla- yabilmiş olalım; vakıâ bu zaman kısadır. Lâkin bu menhus idare de- vam ettikçe hergünü bir asra be- deldir. Bir buçuk asırda kazanılan Gi- rit, o güzelim “Mülkei bahri Osma- ni,, bir haftada elden çıktığı gibi, beş asırdanberi Osmanlı devletinin yeddiyemini mesabesinde olan Ru- meli ayasma yirmi dört satte veda etmek ihtimali de pek uzak değildir. Demek isterim ki iktıdar meyktihde bulunan vicdansızların yüklendikleri ve yüklenmekte ol- dukları ağır mes'uliyet yükünü ka- le almıyarak ahrarın uhdesine te- reftüp eden mes'uliyeti sırtımızdan atıflak için biraz kımıldanmalıyız. Biz Ruslar kadar iş görecek bir halde değiliz. Fakat bir asrm ya- pamadığı şeyi bir saat yapabilir. Onun için bu nazik dakikaları kay- betmiyelim. Herkesin — nazarı bu * saatte Yıldızda cançekişen cadıya münatıfdir. Gerek vefatından ev- vel, gerek sonradan derakap yapıl- ması icap eden şeyleri birân evvel karar altına almalıyız. Teferruatı bu anda bertaraf — ederek senl k, benliğin kaldırılmasile ve tam bir âzadegi fikrile bütün Osmanlıları mümkün olduğu kadar birleştir - n_ıeğieı 1:] mluhâe.lif fırkaları müna- sip ilânlarla davete malıyız. Abdülhamidin hıstılığîgan bâhis olan beyenname fevkalâde güzeldi. Buna benzer ve bundan şumullüle- ri bir hafta veya — iki haftada bir kere ince kâğıtlara basılarak da- gıtılmalıdır. Merkez heyetinin daveti üzerine biz şubeyi tecdit &ttik. Ali Sedat bey de iştirak etti. Burada tam ser- besti olmadığı için ve mevkiin va- tana' yakınlığı münasebetile gö - r.ebileceğiı_r'ıiz Hizmete sekte ge - ş İ üç beş kişi arasında kalacak, sairleri den abone toplamak, gazete oku- tup fikir tamim ettirmek gibi hiz- metler beklenecektir. Ahrarın az- lığından ve bura ahalisinin fikrü halinden dolayı paraca — buradan büyük bir hizmet beklememeli.,, İbrahim Temo Bey bu metubuna Köıtqncede başlamış ve Ruscukta yi yazdıklarımektupların her- birisi Girit Hrristiyanlarının Türk- lere kar$ı yaptıkları zulümlerden dolayı sikâyetler ve feryatlarla do- lu idi. B'r tarafta Türklüğün ve Is- lâmiyetin ve diğer tarafta Yunan- lılığın ve Hiristiyanlığın o devirde ne derin bir taassupla biribirlerile mücadele ettikleri Hanyadan 18 mart 1904 tarihile ve Faruk imza- sile Parise gönderilen — aşağıdaki mektuptan anlaşılmaktadır.: (Bitmedi) Ingiliz Hava kuvvetleri — Beş senede elli filotila daha yapılacak LONDRA, 17 (A.A.) — Hü- kümet , hava kuvvetlerinin tezyidi siyasetini biran evvel ilâna karar vermiştir. Bu vazifeyi perşembe günü, a- vam kamarasında, M. Baldvin i- fa edecektir. Hükümet, — mevcut hava kuvvetlerine, beş sene zar- fında 50 tayyare filotillâsı daha i- lâve etmek niyetindedir. Bu hu- sustaki hazırlığa derhal başlana- caktır. LONDRA, 17 (A.A.) — Ti. mes gazetesi — M. Baldvinin bu hafta sonuna doğru avam kama- rasmda hükümetin hava müdafaa politikası hakkında beyanatta bu- lunacağını bildirmektedir. Diğer taraftan Daily Mail ga- zetesi de yeni misak hakkındaki son itilâflar — hakkında bazı me- mez. Telsiz telgrafçıların ise sen - dikaları olduğundan vaziyet müş küldür. Tramvay ve kamyon faa- liyeti tamamen durmuştur. dir. Hayverd mahallesinde elli ki şi l iPeağı Ka ll G : miş ve birçok eşya parçalamışlar- dır. 1000 kişilik bir milli muhafız kuvveti Los Angelesten San Fran siscoya hareket etmitşir. Buraya 75 milimetrelik birkaç batarya da gönderilmiştir. Milli muhafız kıta atının 4000 mevcudu vardır. Şid - , detli hareketler gittikçe artmakta dır. İçi erzak dolu birçok kamyon şehir haricine götürülüp uçurumla ra atılmıştır. Oakland, Berkeley ve Almanyada da hususi polis klN vetleri teşkil edilmiştir. Tank, mit ralyöz ve küçük mikyasta topları olan milli muhafız kıtaatı Presi- dio asketâi mahallesinde toplan - maktadır. Şaint - Lais'den 1500 muhafız San Fransisco'ya hare - ket etmitşir. 185 inci piyade ala - yıile 143 üncü sahra topçu alayı- nn bir kıemı San Fransiscoda top lanmaktadır. Yiyecek pahalı SAN FRANSİSCO, 17 A.A., — Grev idare komitesi, greycilere - ilelerinin yemek yi)febı.leceklen 19 lokanta göstermiştir. — — Henüz açık bulunan nadir lo - kantalar, kadar j ludur. Yemek yemek için müşteriler sıra beklemektedir. Erzak fiyatları, alr nan tetbirlere ve mağazalarda 10 Son kargaşılığa tekaddüm eden günlerde bu hâdiselerin pı'çdarlığın_ı yapan bir ame- 1500 | grevci bakkalları yağma etmişler- le nümayişi.. karar neşretmiş fakat kendilerin - den işlerine başlamalarını istemiş tir. Bu, komitenin, faaliyeti tama miyle akim bırakarak efkârı umu miyenin 1919 daki Seatle umumi grevinde olduğu gibi, aleyhine çev rilmesinden çekindiğine bir delil- dir. SAN FRANSİSCO, 17 A.A. — .Zirat amelesinin umumi bir tesa- nüt grevi ilân etmek tehdidi kar- şısında vaziyet vahimleşmiştir. Sa at sekizden çok evvel 75000 ame le işlerini bırakmışlardır. 400 mil It mühafız caddelerde devriye ge- zerek inzibatı temine çalışmakta - dırlar. Telefon, gaz ve elektrik ser visleri temin edilmiştir. Grev komi tesi, Ablokaya rağmen kıtlığa ma np kal kları hakkında şe - kir halkma teminat vermiştir. Bir Kaf e d",—'_' AA SAN FRANSİSCO 17 A.A, — Bin kişi Oaklandda bir bakakl dükkânma hücum ederek yağma etmişlerdir: Mağaza camekânları na ve evlere Kreozot'lu bombalar atılmıştır. Erzak nakleden birçok kamyonlar devrilmiştir. Pakland - da polisle bir çarpışma neticesin- de 10 erkek ve 2 kadım tevkif edil miştir. İki polis, iki grevci yaralan mıştır. SAN FRANSİSCO, 17 A.A. — Şehirde filen örfi idare hâkim bu- lunmakta, her ne bahasma olursa olsun zahire ithaline çalışılmak - tadır. M. Roosevelt ve federal makam lar saati saatine vaziyetin inkişa- fını takip etmektedir. Memleketin bazı mintakalarında mevcut bulu nan galeyandan dolayı vaziyetin vehamet kesbetmesi muhtemeldir. Zaman için yiyecek yokluğundan korkulmadığını beyan etmekte ve © vakte kadar idarenin lâzım ge- len tedabiri ittihaz edebileceğini bildirmektedir. Endişeler VAŞINGTON, 17 A.A. — E - ğer bu akşam M. Vagner, Porte - and nizamı halledemezse, San Fransisco grevinin bütün büyük Okyanus sahiline sirayet edece « ğinden korkulmaktadır. Kalifor - milyon dolarlık mal ol rağ men artmağa başlamıştır. Grev ko itesi, sebze ve yemiş satıcılarına busların Sir John Si dan is- tizahta bulunacaklarını ve bu hu- susta yeni bir umumi Mmüzakere ç klarını y ktadır. Almanyada Kurşuna dizilenler İçlerinde on iki de mebus olduğu anlaşılıyor BERLİN, 17 (A.A.) — Milli sosyalist fırkasının Reichstag gru- Pu riyaseti, 30 haziran hâdiseleri : da ölen busların yerine 1 bitirmişt'. Ruscukta dığı kıs- mında diyordu ki: Biz buradan ufacık ve fakat bu sırada neşir ve tamimi ehem olan evrakın ithali hizmetini bir dere- ceye kadar deruhte ederiz. Adam bulup gidip gelme, etrafa para ye- dirme masrafını da hazırlarız; fa- namzet tesbit etmiştir. Amerika - Almanya ticaretinde durgunluk VAŞİNGTON, 17 (A.A.) — Amerika hükümet!,Davis ve Young istikrazları hamilleri için müsavi muamele elde edemedikçe, Alman- ya ile ticari imtiyazlar veya takas * kat dahilde mühim yerl! tacak | | - P A KN için $ Yapmağ - Oakland piyasasından mal getirt- meğe müsaade etmiştir. Bütün bah rimuhit ahil; K ttal grev- ciler lehine birçok kararlar ver - mişlerdir. Grev gittikçe büyüyor SAN FRANSSCO, 17 A.A. — Texasda Saint Antoine'da sekiz bin çiftlik işçisi greve karar ver- mişler ve sanayi faaliyetini dur - durmuşlardır. Visconsin'de Kohl.er de 1000 işçi greve başlamıştır. _Bıı_' mingham'da 22,000 mensucat işçi si yarın grev yapmağa karar ver- mişlerdir. İşçi reisleri bu hareketin 37 devlete teşmil edileceğini bil - dirmektedirler. Grev idare komitesi, merkez ko mitesinin 25 azasından mürekkep tir ve karar vermek - salâhiyetini haizdir. Bu komite, tramvay, bele diye nakliyatı işçilerinden dçrhıl işlerine başmalarını istemiştin. Grev komitesi reisi grev hareke alâkadan bütün tine gösterdikleri nn A ve eldenele verip iş görebilecek me miştir. e lciğ eden bir niyada açık yegâne liman olarak kalan Los Angelesde de bazı hâ- * diseler olmuştur. Grevin ottada da ilânı beklenmektedir. Nevyorkun iki yüz elli fabri - kasına mensup 18 bin iplik sanayii amelesi ve 22 bin amele birkaç gü ne kadar grev ilânma karar ver - mişlerdir. Hücum kıt'aları reislerinin mali vaziyetleri BERLİN, 17 (A.A.) — Al- manya polis reisi ceneral Dalneze, Mittel Deutschen gazetesine ver- diği beyanatta, hücum kıtaları re- islerinin malt — vaziyetleri ve ya- şayış tarzları hakkında tahkikat yapacağını söylemiştir M. Barthou'nun Bayonne nutku BERLİN 17 (A.A.) — M. Bar- thounun Bayonne'da söylemiş ol- duğu nutuk, Alman matbuatı tara- Hususi idareler bütçeleri ANKARA,17 (Telefonla) — Dahiliye Vekâletince hususi iddi' rin 934 bütçeleri hakkındaki kanun hükümlerine göre kü z ler bütçelerini tetkik etmek üzere teşekkül eden komisyon dün VE gün çalışmalarına devam etmiştir. Komisyon İstanbul, Ankara idarelerin bütçelerinin tetkikini ikmal etmiştir. Yugoslavya ile ticaret itilâfı ANKARA, 17 (Telefonla) — Yugoslavya ile hükümetimiz © 6 da yeni bir ticaret itilâfnamesi imza edilmiştir. Siürtte bir tabiat hâdisesi SİİRT, 17 (A.A.) — Beşiri civarında yer altından su fışkırm ve arasıra hafif sallantılar husüule gelmektedir. Hâdisenin tetkiki vilâyetten mühendisler gönderilmi ştir. ğ Milli Müdafaa Vekili Izmirde ANKARA, 17 (Telefonla) — Milli Müdafaa Vekili Zekâi Bel gün öğle trenile İzmire hareket etmiştir. Buğday alım istasyonları ANKARA, 17 (Telefonla) — İcra Vekilleri heyeti yeni mübayaa merkezleri hakkındaki kararnameyi tasdik etmiştir. merbut talimatname mucibince 32 yerde tesis edilecek cdım istat o1 rt peyderpey açılacaktır. Bir okka buğdayın 5,5 kuruşa mübayad mesi hakkındaki eski kararname h ükümleri yeni ölçülerin tatbiki 0? yısile kaldırılmış ve bir kilo buğdayın dört buçuk kuruş rinden mübayaası takarrür etmiştir. Inhisarlar Vekili bugün geliyor ANKARA, 17 (Telefonla) — Gümrük ve İnhisarlar Vekili na Bey tetkikat için bu akşam İstanbula hareket etmiştir. — İspartada zelzele ISPARTA, 17 (A.A:) — Bugün saat 17,53 de oldukça şiddetli çok gürültülü ve cenuptan şimâle doğru bir ezizele olmuştur. Nüfus ve sairece zayiat yoktur. Urlada memur ve halkın Taygar cemiyetine yardımları ANKARA, 17. A.A.— Urlada memurin ve teşekküller rüetü tarafından bir toplantı yapılarak hava kupvetlerimizin takviyesi © Türk Tayyare cemiyet'ne yardım olmak üzre, a — Bilamum memurin ve halkın daimi aza yazılmalarına, b — Bütün memurinin maaşlarından yüzde yarım verme, 1000 lira teberrü edilmesine, y c — Ticarethane sahiplerile esnaf ve ahalinin de kazançlaı münasip miktarda terketmelerine karar verildiği memnuniyetle alınmıştır. Urlanın yüksek duygulu ve hamiyetli memurin, ticaret hibi, esnaf ve halkına verdikleri bu k dan dolayi teş tir. 2 kkür edilmi . der etmez bunl fından pek fena bir surette karşı- lanmıştır. Meyvecilik profesörürn tetkikatı ANKARA, 17 (A.A.) — * sek ziraat enstitüsü meyvecilik f fesörü Blayz Berk Ege ve niz mıntakaları meyveleri hald? da tetkikatta bulunmak üzere nında asistanı ile birlikte buğ lerde İzmire hareket edecek vE ge mıntakasında tetkikatını biti dikten sonra Karadeniz mıntaf sına geçerek Giresun, Trabzun, ze havalisinde vazifesine dev$ eyleyecektir. Yeni ziraat memurlar ANKARA, 17 (A.A.) — İmtihâ ları bitmiş olan yüksek ziraat en tüsünden bu-sene çıkan efendi dördü, İzmir mücadele istasyo biri Adana mücadele istasyonunar, ri Eskişehir ıslah i y biri şilköy ıslah istasyonuna ikisi bey harasına sitajiyer ihtisası yâf mak üzere gönderilmişlerdir. Üç fendi de Anadolu dahilinde tetkik€ çıkan profesörlerine retakat eln tedirler. Şark Lokarnası Bir ihtilâf vaziyetinde M. Musolini'nin hakemliği LONDRA, 17 (A.A.) — Daily Telegraph gazetesi yazıyor: Şark lokarnosu adı verilen misak proje sinin M. Mussolini tarafından tas- vip edilmesi, asıl lokarno itilâfr mucibince Fransa ile Almanyanın emniyetini müştereken tekeffül et miş olan İtalya ile İngilterenin, bu suretle bütün ÂAvrupai devletler a rasında hakiki hakemlik mevkiini ihraz edecekleri kanatine müste - nittin. Binaberin, Sovyetlerle Aj - manya arasında bilfarz hâdise ola cak herhangi bir ihtilâfta Fransa- nm müdahalesi icap edip etmedi- diğini ve icap ettiği takdirde bu mü dahalenin hangi taraf lehine olma sı lâziım geleceğini tayin etmek hakkı İtalyaya ait olacaktır. M. Mussolini, silâhları azaltma işinin halli için bundan daha iyi bir yol bulunamıyacağı £ de olduğu halde, İngiltere maha - fili , elân bedbinliğini muhafaza et ktedir. M. Mussolini, yeni mi « sakım evvelce mevzuu bahsolan dörtler misakının göreceği işi ko- laylaştıracağı kanaatindedir. M. Norman Davis dönüyor " | Washington, 17 — (A.A.) — Hariciye nezaretine göre, M. Nor- man Davisin bu hafta — zarfında avdeti beklenilmektedir. Deniz konferansına ait müte- kaddim müzakereler, i daki vaziyetin müsaadesi nisbe- tinde ilerlemiştir. Fakat müsait zaman hulül e- a tekrar bağl el Japon filosu AŞ Washington muahedesi bağlanmak tstemiyorl& TOKYO, 17 (A.A.) — DE yüksek şürası, çürüğe çıl g olan eski harp gemilerinin yer yenilerinin inşası hakkındaki P" gramın tatbik mevkiine kol! egi için hükümetten hemen tahsis?' lınmasına karar vermiştir. Yüksek şüra, Waşington | ahedesile tayin olunan nisbet! y gasını, milli müdafaaya — taat'i eden her türlü meselelerde 1547 lâl muhafazasını, Japonyanın faatlerine uymıyan muahed ALNLDE SY ESIN S ELEİTEESNE FOYT caktır. Hariciye nezareti, Japonların ne sebepten dolayı deniz konfe- | den sıyrılmak suretile milli L ransı ihzari müzakeratına iştirake | niyetin istikrarını ve bazı b hazır olmadıkları —hakkında bir | devletlerin pek fazla olan ü güna malümat vermemektedir. kuvvetlerinin mantıki bir t z Al C n ızıltâlırıkdheır İ;ııngî İıı.ı;! K h - tin diğer devletlere meydan manyla' y enev yanıı:yacak bir hale konul! ' | istihdaf eden siyasetini teyi reye ge mıyor d Tni î Bir gazete ortaya sürülen | Estonya Hariciye nazi” | * fikri safdilane buluyor Moskovada — / | | BERLİN, İ7 (A.A.) — Ber- TALLİNN, 17 * (AA) GAŞ ! liner Boerseh Zeitung, bir takım Traisaklar akti suretile Almanya- nın tekrar Cenevreye — dönmesi ni temin etmek fikrinin “safdi- Estonya hariciye nazırı, * hariciye komiseri M. Litvin' daveti üzerine, bu ayın 28 resmen Moskovayı ziyaret tir.