10 Haziran 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

(Başı 1 inci sahifede) Ki Mehmmetpaşı rak hâdiseyi haber vermiştir. nin kimya tedbirleri almağa başlamıştır. Fakai gârinın esmesi yan genişlemesinde ve e E Tunuyordu. Rür girin alevleri © dai kısa bir zamanda yangının iki ko- Ta ayrılmasına sebep olmuştur. Ateş, Adil Paşaya ait bulunan EN Nakilbent mahallesine de geçmiş ve iki koldan ilerlemeğe başlamış- tır. Ticaret mektebinin yanından kıvrılan bu sokak fazla dar oldu. ğu için itfaiyenin İâyıkile çalış” büyük konağı sardıktan masına imkân olmamıştır. Ateş çerçevesi genişliyor! Saat bire doğru yangın şidde- üzgârn yardımile alevler deniz istikameti- ne doğru kaymağa, (koskoca bir semti tehdide başlamıştır. Bu es- ? nada, alevler ticaret mektebini de tehdide başladığı için, itfaiye tara- fmdan icap eden tedbirler almarak tini büsbütün arttırmış, byme Sa turmağa başlamıştır. Büyük bir tehli Vaziyetin vahim bir şekil Mi eğil kağında ya e yaktıktan sonra itfaiyenin inde tedbirleri daha fazla aştım. Dünkü yağın hekikaten çok atlağılmış, sahile kadı ve biribirine bitişik © vaziyetteki evler ateşin sirnyetinden kurtulmuştur. Nite- kim, yangınm sönmek üzere olduğu bir sırada, Kapıağası sokağının nihayetin- deki imaret çıkmazında bulunan evler den birisi tutuşmuştur. Bereket versin, vaktinde görülerek söndürülmüş ve büyük (bir tehlikenin önü alınmıştır . Yangın nasıl çıktı? Ateşin ilk olarak Tavukhane #0 sahibi Faliri Beyin isticarmda bulunan evden ğında Amasya nakliyat arnbarı çıktığı tesbit edilmiştir. angının feci isminde bir kadıncağız o civarda Karakoluna koşa- Bu sırada ateş, ticaret mektebi- Jâboratuvarından da görülmüş ve saat on ikiyi on yedi geçe itfaiyeye her iki taraftan da haber verilmiştir. İtfaiye derhal yangın mahalline yetişmiş ve ilk , kuvvetli bir şimal rüz- iyümesinde mil olmuştur. O kadar ki, itfaiye yetiştiği zaman ateş diğer evlere sirayet etmiş, yandaki 21 o- N konak ta tütüşmüş bü- Fakat, bütün tedbirlere rağmen, mümkün ola- ası sokağın. daki evleri karşılıklı olarak tutuş- söndürmek itfaiyeyi bir hayli oyalandır- ter. ucuz lar uzanan ahşap taf basebeci Suat Şevki büyük evi. Yali bu evlerde börçek sileler © a Bu arada , Ka fabrikasında Tahsin, mütekait Halil, Ticâret mektebi muhasebecisi A- 5 Rıza ve Rifat Beyler de ayni konak- ta oturmaktadırlar. Fahri Bey ne diyor? , Yangının çıktığı evin müsteciri Fah- ri Bey dün kendisile görüşen bir mu- harririmize şunları söylemiştir: — ” Ben evde değildim. Telefon et- tiler. Geldiğim zaman alevler | etrafı sarmış bulunuyordu. — Yangının nasıl çıktığını bilmiyorum. ,, Fahri Beyin refikası ve kayın vali- desi de hâdise hakkında malümatları ol- , Yazın verdiler. Hemen dışa- rıya fırladık. Evde ateş yoktu. Yalnız, yanımızdaki oturan kiracıla- rm saçağı öteberi atmış olmaları muh- temeldir. Çünkü şimdiye kadar birkaç defa böyle hâdiseler olmuştu.,, Diğer taraftan zabıta ve adliye yan- ken devrilen mangaldan çıktığı yolun- da bir şayin atılmış, fakat henüz teey- yüt etmemiştir. Hâdise mahalindel Dünkü yangın © münasebetile, vali muavini Ali Rıza, frkn idare heyeti reisi Cevdet Kerim, emniyet müdürü Fehmi, mgr ng km belediye reis muavini belediye fen beyeti erkânı hödise ma. halline gelerek alınan tedbirleri gözden geçirmişlerdir. mamanın dani Mecliste hararetli Yanan evlerden bazıları sigortalı ye Sultanahmette, Türbede tram - kaplamış , bu yüzden bu mıtakadaki münakalât &ç sast kadar sekteye uğramıştır. Yanan mıntaka - İkem ,£emizlik amelesi tarafndan Dün öğrendiğimize 5 müh bir tehlike atlatan Yüksek İktrsat m Ticaret mektebi , milli sizorta şirketine 100 bin raya sigorta yordu. , Ayrıca, İktisat vekâletinin tahlilâte kimyeviye lâboratavarı da 60 bin lira ya sişorta edilmiştir. On evi tanamen kül eden dünkü yangın - böyle başlayıp — böyle bitmiş. 5 Bir kaza 63 munaralı tabelâyi taşıyan Bakır. Ba (Başı 1 inci sabifede) rafından tanzim olunan 3 aylık ra porun birinci fıkrası hakkında ba- zı mâruzatta bulunacağım. Asıl me seleye girmeden evvel 1683 numa ralı askeri ve mülki tekaüt kanu- nunun bir maddesinden bahsede- ceğim. O maddede bilfiil 30 sene hiz- met iyfa eden memurlara almakta oldukları maaşların bir seneliği ikramiye olarak verilir denmekte- dir. Bilâhara bu madde tatbikat sahasında ihtilâfı mucip olmuş ya ni 30 sene hizmet ifa eden herhan gi bir memur herhangi bir vazi- yette ikramiye alabilir mi, alamaz mı? denmiş. bu hususta Büyük Millet Meclisi bu maddeyi tefsiren bir karar ittihaz etmiştir. Tefsir kararı almakta oldukları maaşla- rm kaydından bilistifade tekaüt ta lebiyle memuriyetin © ittisalinin meşrut olduğu yani araya fasıla girmemesi lâzım geldiği merkezin dedir. Şu itibarla 30 sene hizmet eden memurların ikramiyeye müstahak olmaları memur iken te- kaütlüklerini istemeleri ve ait ol- duğu makamin bunu kabul etme- si vaziyetine münhasır kalıyor (çok doğru sesleri) Bu karardan sonra sabık Şürayi devlet reisi Nusret Bey Z Haziran 1931 tarihinde Cümhuriyet Merkez Bankası Meclisi idare heyeti reis- Tiğine tayin edilmiştir. Gene ayni ta, rihte idare heyeti ri sfatile a- zayı davet etmek suretiyle resmen İşe başlıyor. Nusret Beyefendinin tekaüt cüz danı ve ayni zamanda müddeti hiz metinin 30 seneyi “geçmiş bulun- ması itibariyle ita emri divanı mü hasebata tevdi ediliyor. Divanı Mu hasebat ita emrine-merbut evrakı dairesiyle Merkez Bankasiyle mü- habere ederek tetkik ediyor, neti- cede şu karara vâsıl oluyor: Nusret Bey 2 Haziranda Şura- yi Devletten infikâk ediyor, 2 Ha- ziranda Merkez Bankası idare mec Disi rei zifesini görüyor. Bu zatın tekaüt muamelesinin merbut olduğu makam tarafından kabulü de 2 Hazirandan sonradır. Veya 4 Haziranda, Fakat her halde 2 Ha zirandan ronra. Şu netice oluyor ki Nusret Be- yefendi üzerinde devlet memuri- yeti devam ediyor veya etmiyor. Bu vaziyet meşkük kalıyor. Divanı muhasebat şimdi maaşlı vazifede bulunmakta olmak lâzım geleceği ni yani herhangi bir ücretli vazi- feyi deruhte etmek vaziyetinde veya müstafi bulunmak vaziyetin- de ikramiye almann gayri kanu- ni olacağını beyanederek ita em- tinkâf ediyor lan muamele bendenizin kanaatim ce tamamen usul kanun ve nizam dairesinde cereyan etmiştir. Bundan sonra, Nusret Beyefen di Şurayi Deavi dairesine müraca- at ederek dava açıyor. Dava arzu- halinde ne diyor, tabii bilmiyorum. Bu raporda deavi dairesince veri- len kararın bülâsası yazılıdır. Nusrat Beyefendi — şürayi devlet deavi dairesine müracaat ederek dava açıyor, dava arzuhalinde ne diyor? Tabii bilmiyorum. Bu ra- porda deavi dairesinde verilen ka- rarın hülâsası yazılıdır. Alâkadarlar okumuşlardır . Va- kın 2 haziran tarihinde o Merkez sidare meclisi | riyasetini yapmıştı. Fakat merbut olduğu makam ki Başvekâlettir, 4 hazi- randa tekaüt muamelesini kabul etmiştir. Binaenaleyh bu zat uh- tesinde 4 haziranda (o memuriyet vazifesi devam etmektedir. Memurin kanununun sekizinci madde: de memurlar şirketlerde bir vazife alamazlar, diye bir hü - küm varsa da bu nihayet hususi ve şahsi bir vaziyettir. Sıfatı me- muriyetinin intizamına mani de- ir. Binaenaleyh ikramiye talebi hakkıdır. Divanı muhasebatın bu- nu vize etmesi lâzım elir, tarzında bir ilâm isdar ediyor ve bu ilâm ita emrine raptedilerek tekrar di- vanı muhasebata tevdi ediliyor. Divanı Muhasebat Şurayi Devlet- , Malimu âliniz. muhasebei umu- miye kanununun 75 - 6 mcı maddele- ri Divanı Muhasebatın vize hususun- daki vazife ve salâhiyetlerini tayin ediyor. Divanı muhasebat herhangi bir masrafı vize ederken tetkik ede- i hususlar 5 kısma ayrılabilir. (Birincisi hatayı maddiyi ihtiva edip köy itfaiyesine mensup otomobilin dün Sultanahmet (yangınına giderken, te- kerleği ansızın yerinden çıkmış ve o meri saa Demirkene cadde - sinin yaya kaldırmından geçen tabak inbeilem linde Şükrü oğlu Hil mk ee ve vüzünden bulunmadığı, üçüncüsü eğer erme ücretse üçin âlinin kabul ettiği kadronun haricinde olup olma dığı, dördüncüsü bu masrafın kanun ve nizam ve a mem olup olmadığı beşincisi bütçe fasıl ve mad desine mutabık olup olmadığı husus larıdır. Bunlardan 1, 2, 3, üncü yani sisat harici olması hatayı maddiyi muhtevi bulunması ve meclisin kabul ettiği kadronun fevkinde bulunma. vaziyetlerinde divanı muhasebatın reddi katidir. Hiç bir taraftan 5 müstelzmi değildir. .Bu diye v tir diye iade ederse ve masrafa lük eden dairenin birinci âmiri ilası vekiller bunun ruhtej mesuliyet şeklinde mesuliyeti te kabül edip ve bu vaziyeti icra vekilleri heyetine arzederse icra vekilelri heyeti de ait olduğu vekâletin bu noktai naza» rma iştirak ederse o vakit diyani mu- hasebat onu bili tereddüt ve bilâ tetkik iaadik ediyor; in Şu şartla ki Büyük Medlise üç aylık unu izah ediyor demek o- ani muhasebat reddettiği herhangi bir masarafı böyle deruhtei mesuliyete binsen vize etmek | vaziyeti halinde yapmış olduğu muameleyi mut- lâka meclisi ali namına murakabeyi Yap- makta olduğu cihetle Büyük Meclise arzederek Meclisi âlinin ü söylemesini istiyor yani şunu arzetmek istiyorum ki divani muhasebatiri vize işlerindeki muamelâtı artık doğrudan doğruya Müyük Meclise mal oluyor. Büyük Meclis bu raporları tetkik st- rasında divani muhasebatin noktai na- zarini tetkik ederek ya | muvafiktir ve yahut da sen hata etmişsin vekâleti ai- desinin muamelesi doğrudur, şeklinde ka Far vererek muameleyi kanuni marasına isal eder, Şurayi devlet Şimdi vaziyet böyle olmak lâzüm ge- lirken mı i umumiye kanununun bu maddelerinin esas hükümlerine göre bu arzettiğim ikramiye meselesinde orta yere bir de şurayi | devlet çıkıyor. halbuki şürayi devlet kanununun 1 ve 48 inci maddeleri gayet sarihtir. Şü- rayi devlet idari davaları nihai ve kat'i olarak halleder. : Halbuki bu mesele ita emrine ikti- ran etmiş divanı muhasebata tebliğ e- dilmiş , o halde hükümet aleyhine da- va açması mevzuu bahis değildir. Hükümet reddetmiş değildir ki şü- rayi devlete dava açım. Karar alen bükümet Nusrat Beyin moktai nazarına iştirak ediyor. Şürayi devlet divanı rmu7 hasebatın kararını askeri ve mülki ksüt kanununun birinci maddesine nafidir diye reddediyor. Şu halde diva- m tın vize esasmdaki salâhi- yetine mudahale etmiş oluyor. Bendeni- Zin aklıma mülâyim gelmiyen (o nokta budur. Geçenlerde şürayi devletin o salâhi- yeti mevzuu bahsolduğu vakit heyeti celile “divanı muhasebatm vize işlerin- de şürayi devletin bir güna balekı yok- tur, demişti. Şu itibarla bendeniz bu vizenin ta- mamile kanuna ve nizama muhalif ve binaenaleyh keenlemyekün olduğu fik- rindeyim. (Doğru sesleri.) Rasıh Bey ne diyor Rasih Bey (Antalya) efendim Mü- çok İuyor ki 7” ün tefhire hakkı yok. Şürayi Devletin tefsi - tur. Şürayi devlet bu davayı nasıl ka- bul etmiştir. MİR ikinci safha İkinci safha arkadaşlar elemli bir safhadır. Aflarma mağruren söylüyo rum. Bu işte alâkadar zevat burada hazır değildirler. Fakat maalesef söy lemek mecburi; a şen adamlarına ber vakit lâyik oldu- ğu mevkii vermişt r. Bunun için biraz. munsif olmamız lâzımdır. Şürayi dev- lete bu kadar gayrikanuni bir karar verdirmek için müracaat edecek ka- dar küçüklük gösterilir mi? Açık söy lüyorum. Devleti, hükümeti bu kadar müşkül vaziyete sokacak kadar ihti- ru ir? külât çıkarmak en büyüklerimize ya- kışır mı? Acıdır fakat bu kürsüden söyelmek lâzımdır. Acıdır, fakat bu zumdır. Meclisi 2, onun (alkışlar) Bir misal Refik Bey (Konya) — Mükerrem Bey arkadaşımız in & yanını ve kanuni vaziyetlerini izah bu yurdular. Rasih Bey arkadaşımız da haklı olarak yüksek Meclisin ve m i- le bir me z orum. Divan £ heyeti Vi Büyük Meclis nsmma büyük mil letin mümessilleri namına hakikaten kendi uhdesine düşen vazifesini bihak kin ve her zaman en ufak teferrünte. 'na varıncaya kadar anlamak suretin miş olmasıdır. AZE Z İste çok güzel ve yerinde bir misalini daha heyetinize taledim etmiş bulunu- , Görüyoruz ki Büyük Meclis mams- Yo" illet masına, milletin işlerini, Bara- arayan bu heyet bu yüksek etirini yazi bu işte dahi büyük hassasiyet ve münakaşalâr gürültüler oldu. salabet göstermiştir. Divan raporunda sari lâyihasıhı kabul etmemiştir. Bu i- şin kanun mevzuatına — uymadığından dolayi vize edilemiyeceğini bildirmiştir. hük bi doğrudan doğruya mesele şuraya ak» settirilmiş şura kendi kaza salâhiyeti vş olmıyarak 30 seneyi doldurduğunu zan nederek müracaat etmiş ondan sonra bu yola gidilmiştir. Bu şüranin hakkı kazasma tsallük etmez , bu itibarla şüranm verdiği ka rarın manası o yoktur. O Verilmemi gibidir. o Çünkü O kimi kime me kâyet ediyor? Heyeti âliyeniz namına, murakabe vazifesini yapan bu heyetin | bu kararınm şurayi devlete | gitmesine lüzum yoktur. Divanı mubhasebat reisi Seyfi Bey hâ- diseyi bütün vuzuh ve etrafiyle hikâye etti, etmedik. Ve bu meseleyi kapandı zam nettik, Bilâhare Nüsret Beyefendi mas şane) maliye vekâleti iye; göndermedi mi? Divani muhasebat reisi Seyfi Bey, göndermiştir. Türk milleti namma kaza ikrasına Cümhuriyet Mer- koz bankası meclisi idare reisi sıfati- memurun memurin kanununun 8 inci maddesinde mevzuu bahis hizmetlerden birini kabul etmesine (o mümasil bir şekil arzedebilip “yoksa memuriyeti izaleye hukuki bir sebep teşkil etmez. Rasih Bey (Antalya) şu halde bu karar a kendisi reis idi. Seyfi Bey (devamla) İlâma de- devam ediyorum. Binaenaleyh muma- ileyhin hukukan memuriyeti mahfuz olduğu bir sırada tekaüt edildiği an- laşılmasma göre kendisine ikramiye- sinin verilmemesi kanuna muvafık 0- lamıyacağına 11 Şubat 933 tarihin- de ittifakla karar verildi. (Maşallah sesleri) Hüseyin Hüsnü Bey — Tarihi kaç tr? Seyfi Bey (devamla) — 11 Şubat 933 yani, bir sene mukaddem, Şu ilâm karşısında da zaruri ola- rak vize ettik ve meclisi âliye de ar- zettik. J Şimdiye kadar bu | şekildeki idari i- Kamları infaz ediyorduk, Vaziyet ku- duracik olarak srzediyorum. Hasan Fehmi Bey şurayi devletin mu- râkabaya taallük eden bu nevi işlerde hakkı kazası varmıdır yokmudur? (Yok- tur sesleri). Şura bu mesele vizeden o doğmuştur murakabeye taallük eden benim için bu- rada bakacak bir dava yoktur demesi Mazımdı. Refik Bey (Konya) — Böylece şürayi devlete müracaat edip te reddedilmiş pek çoktur. Reis — Efendim lâyihaya reylerini vermiyenler varsa versinler. Rey topla- mm istihkakı verilecektir denmemiştir. Hükmen 31 mayısta şürayi devlet riyasetinden çıkmış demek yere geçtikten sonra bu ileramiyeyi is- kamiştir. Zaten biz matlaka haklıdır de duğumuzu söyledik. Hüsnü Bey encümendeki arkadaş- larımızın vâsıl olduğu netice Budur, Şimdi buna karşı durmak imkânsız. dır. Encümen bumu düşünerek her- hangi bir ferdin mütecssir olduğu z4- man müracaat edeceği yerin ancak ida ri davaları gören Ş'rayi Devlet ol- Divanı Muha- yürüttüğü ber ne kadar Divanı Muhasebat bu Yarasi Min akan ie i Hopünla höyla Kata Box Seki liriz. Fakat hakikaten vazifesini iyi görmiyecek bir memurumuz varsa © nu mesul edelim. Evvelce i" kararla Ş'rayı Develtin kararı kaza” idir. dedik ( va) sp kil Pş. Hz. nin (şiddetli gürültüler, nizamnameye e. e, erleri, Başvekil Paşa bulunmadıkça edemeyiz. Başvekület nameye muhalif söz söylerseniz biz MER — Reis B. usul haki öz sö: Giyen lında söz söyle Rai Bey Bey (Konya) Reis ii, meseleyi yalnız telâkki bari burada şürayi devletin kaza hak- kında taallük eden ve o sıfatla veri olan bir ilamı mütalea etmiş değiliz. i iie bu mevzu üzerinde toraks uf etiler. , Reis Efendim bu meseleye ait müza- kere bitmiştir. Başka maddelere geçiyo- Yuz, Mazhar Müfit Bey. (Denezli) biz aksini iddia ediyoruz. Müzakere devam “decektir. Keyfi iş olamaz (gürültüler) Reis gürültüler arasında evvelce reye konan lâyihaların neticesini, bil - dirmek istedi. Haydar Bey (Afyon) Yıldırım g.oi Giderken (Başı 1 insi sahifede) inmiş ve tramvayın önündef süvari kışlasna geçmek istemiş, İf te bu esnada olanca süratile ileri 5 metre ileriye fırlatmış ve kendisi de ancak beş altı metrelik bir me| safe katettikten sonra durabilmi#” tir. Orada bu kazayı görenlerden! rivayet edildiğine nazaran da bü duruş pek kısa olmuş, otomobil ka zadan sonra yoluna devam etmek istemiş, fakat bir adam yolun ö: ne yatarak otomobili tevkif etmek istemiştir. Fakat bu iki nokta am cak şayin halinde kalmakta, he nüz resmen alınmış bir ifade ile tesbit edilmiş bulunmamaktadır. Otomobilin sadamesine uğrayan Bekir oğlu Osman Efendi bir müd det sonra vefat etmitşir. Otomobir Hi idare eden Sait Paşa zade Veh' bi Bey de derhal merkeze götürül müştür. Kaza nöbetçi müddejumu* mi muavinine bildirilmiş, yeli talebi ile sulh ceza hakimi huzuruna sevkeY lemiştir. Beşiktaş sulh hâkimi Veh bi Sait Beyin isticvabını yaptıktan sonra, hakkındaki hazırlık tahkir katının mevkufen devamına lüzusf) görmüş ve tevkif müzekkeresi Ke nan Bey tarafından da isticvap & dildikten sonra tevkifhaneye gön derilmiştir. Bugün hazırlık tahki" katının ikmal edilme-i ve Vahbi Sait Beyin istintak hâkimi huzuru" na sevkedilmesi muhtemeldir. Metr Salem ve Leon Feraci Ef. (Başı 1 inci sahifede) rına Ankara Müddeismumiliği iti raz ederek maznunların 1609 nu- maralı kanunun üçüncü maddesi" ne istinaden mevkufen muhakeme lerini istemiştir. Müddeizmumili ğin bu itirazı hakkında Ankarf Ağır ceza mahkemesi yarın kara" ran verecektir. Müddeiumumili" Zin istinat ettiği madde şudur: “Birinci maddedeki cürümlerin den dolayı haklarında son tahkir | hatın açılmasına dair verilecek k& ra" üzerine maznun derhal tevkif ezilir ve mahkemede duruşmaları yapılır.,, Amcazadesini ağır surette yaraladı ANKARA, 9 (Telefonla) — Perşembe günü akşamı Dahiliye Vekâleti Muhasebe Müdürl murlarından Halit Beyin evine amcazadesi Divanı Muhasebat mü rakıp muavinlerinden Şevki Bey iş, ailevi bazı sebeplerden dö Halit Bey Şevki Beye bazı #- ğır sözlerle hitap etmiştir. Bunda? müteessir olan Şevki B. tabanca sını çekerek it Beyi bacağım dan, sol kolundan ve kalbinin ak tından olmak üzere üç yerinden & ği surette yaralamıştır. Halit Bey hastahaneye nakledilmiş, Şevki B- de tevkif edilmiştir. Tahkikat de vam etmektedir. Balıkesirde at koşuları BALIKESİR, 9 (A.A.) — Yarış 9 mm e Hasma rağman koyu alanı — kalabeldi idi. z Kolordu o kumandanı ve Balıkesif valisi de seyirciler arasında — bulunu © Birinci boyada, İstanbul Salih Be çinli koşuda Karacabeyli Rüstem Beyin Set hası, dördüncü koşuda Karacabeyli Kel mal Beyin Aldervişi birinci oldular. Çankırıda tenezzüh treal ÇANKIRI, 9. A.A. — Dünkü tenezzüh treni ile iki binden £ misafir geldi. Misafirler hakk isafirperverlik gö? teren Çankırılılar bu tenezzühler- den çok memnun kalmışlar ve bu memnuniyetlerin' belediye vasıta" sıla nafia vekâletine bildirecekler bağırdı. Hayır onu da İstemiyoruz. Rasih Bey (Antalya ilâve etti) mü zakerelerin neticesi bildirilmedikçe di" ğer bir arkadaş bildirsi Reis — Cevap verdi: Hakkınızda daf Ni nizamnameyi tatbik ederim. Rasih B, — li muva da tatbik ediniz. Reis reylerin neticesini devam ederken Hasan Fehmi den bağırdı. Arkadaşlar ruzmameye bis hâkimdir. (Şiddetli gürültüler— ia; Pak vurmaları arasmda celse pazartesi toplanmak, üzere tatil edildi. di