10 Haziran 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“runda memleketi parça parça ede- ” ber gayyur ve terakkiperver geçin- TARİHİ TEFRIKA:61 Jo Hav İttihat ve Terakki! (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GORE) “Rus imperatorluğunun vaziyeti Os- manlı devleti için ders olmalı idi Büyük paşalarımız muvakkat bir hayatın ve ona bağlı olan kazalı bir refahıhalin ve saadetin devamı uğ- rek yakayı kurtarmak maksadile ecnebilerin eline geçirmek ve ikti- darsızlıkları yüzünden £ devlet ve milleti ecnebi müdahalelerine ve taarruzlarına kurban eylemek sure tile gene ş'mdi Babrâli denilen da- rülcühelâda veyahut halkın hanü- manları enkazından vücuda getiri- İen yalı, köşk ve konaklarda mahza hayvanat bahçelerinde görülen ve baska bir yere lâyik olmıyan sefi- hane hayatlarını imrar eylemekte- dirler! Fakat sizin askeri meseleler hu- susundaki tekâsülünüz sairlerden daha ziyade müahazeyi müstelzim- dir. Çünkü siz mütefennin ve Av- rupa terakkiyatına oldukça vâkıf bulunan zatlardansınız. Vüke'â he- yetinden bir Zihni Paşa, bir Mem- duh Paşa ve hattâ cehaletile bera- kabahat nisbet kabul etmez derece- de vahim olur. Size, ne ben, ne de benim gibi yakın bir istikbalin si- nesindeki elemleri ve muhatarala- rı takdir edenler, padişaha karşı sa dakatsizlik ve ihanet tavsiye etmez yle mezmum ve şeni ahvali, ı satın almabilenler tara- Düşününüz ki nefyime sebep o- lan lâyihayı bugün meydana koya- cak olsam, mazideki ve ist kbalde- ki vukuat güneş gibi kendisini gös- terir, Müthiş bir hastalığı teşhis ve tedavisi lüzumunu gösteren bir ta- bip, insaf edilsin, hastanın düşma- nt addolunabilir şeye “ayni ker: netlerin en bü; Düşününüz ki Rusya İmparato- runun mevkibi haşmetini teşkil e- den bunca yaldızlı, nişanlı, kordon- isibdat çiçekleri hükümdarları i da milleti de (çünkü birini diğe- rinden tefrik kadar cinnet yoktur!) müthiş bir girdaba sevkettiler, bü- yük muhataralara uğrattılar.Çarın keyfi muamelelerinin eseri olarak nail olduklai belere ve mevkile re lâzım olan iktidarın nefislerinde mevhibe olarak mevcut bulunduğu na kendileri de itikat etmek dena- etini işliyerek velinimetlerine dün- yayı başka türlü . Rusyada bizden de fazla olarak vükelâ heyeti ve hükümet daireleri ber türlü hüküm ve nüfuzdan mah rumdur. Herşey O imparatorun grahdükleri ve gözdeleri tarafın. dan'em'r ve tertip ol bu tarzdaki keyfi idare; kıbetleri görüldü. Buna mükabil Asyanın öbür u- cı sesiz, â i era , sadasız âkıl bir hükü- 'nin feci a- askeri hükümet, beygir- lere varıncıya kadar âlemi Islavlaş- tırmayı politikası ittihaz eden Rus- yanın manevi ve maddi istilâsına bir set çekiverdi; ordularını ve do- nanmalarını mahvü i le di. Sadede gelelim: e Vaktile en mühim hayati mesele lere dair size vaki olan ihtarlarım- dan hiç birine kulak asmadıktan başka suyun akıntısına tâbi olarak “jurnalcılık,, g'bi sakim bir mesle- ğin haricine çıkmadınız. Hattâ bu. nu meşru, akilâne ve hattâ medarı iftihar bir kurtuluş ve ikbal yolu derecesine çıkarıp o mütemadiyen herkesi tecessüs ve curnal ettiniz. Ne zaretlerini inhisar altma aldı- ınız mekteplere teslim olunan va- tan evlâtlarını Cengizane muame- lelerle m'skin ve iblisane tedbir- lerle ahlâksız etmeğe ve yüksek fikirl, e vatanperverane his- lerini bir daha uyanmıyacak şe. | kilde syndürmeğe ız. İstikbal ve terâkk) demek olan bu gençleri bugünkü ahlâksızlık i- çinde boğmaktan © çekinmediniz. Dünyada ne kadar namusuz haze- le ve uşak makulesi varsa göğüsle- rine birer “kanun,, ileti koyarak namus ve haysiyet erbabını cana- var avlar gibi senelerdenberi taz- yik ve takip etmektesiniz. (Büyük pederim Fuat Paşa merhumun Se- raskerliğinde tertip ve vazolunan ei talimatına müracaat buyuru. | a). i konak ve köşklerde safa sürmeyi şu manevi sellâtlık sayesinde temin etmekten çekinmediniz. Kendi; zin cidden mütelezziz olarak gizli gizli okuduğumuz Avrupa matbua tını okuyan talebeyi Fizana kadar sürdürdünüz i -.nail ve Rıza gibi iki mel'anet nümunesine dahiliye zab-i ti, yani mürebbi namile bir sürü ha- yasızı terf k ederek askeri mektep- İeri birer haylaz ocağına çevirdi - iz. Ceneral Goltz'ün faydalı me- saisinden artık eser kalmadı. Hat- tâ onun en ileri gitmiş şakirtlerini ve onlar meyanında geçen Yunan muharebesinde askeri hareketleri, fırka kumandanlarının cehaletleri- ne rağmen, iyi idare ve tem'n eden- leri şimdi iş görmekten uzaklaştır- dınız. Velhasıl her türlü maddi ve manevi kıymetin aman, kabul et - mez bir düşmanı kesildiniz. Mektep programlarını umumi - yetle lüzumsuz birtakım ulümuüri - yaziye vesaire ile öyle bir hale getir d'niz ki neticesi talebeyi sersem et- mekten veya aciz ve yeis saikasile külliyen cahil bırakmaktan ibaret di Mühendis sınıfile harp sını- ını ayırmadınız. Hele prog- ramlarda harp sanatini ihmal eti, niz. Binaenaleyh Halepte kumanda- ma tesadüf eden mekteplilerde ma- lümatı seferiyeye malik zabitlere nadiren tesadüf edebildim. Bur - gaz ve Kâğıthane tepelerinden, Ço- bançeşme çayır! bir yerde seferiye tatbikatı görmiyen bir genç heyeti askeriye, mütema- diyen büyük ve küçük tabiye ame- liyatında tecrübe kesbetmemiş bir heyeti zabitan Japonların elde et- tikleri neticeleri mi elde ederler, yoksa Rus rn düçar oldukları hezimetleri mi tevlit eder'er? Şimdiye kadar İstanbul kapıları nın kapanmasına Rusya Sefareti mani oluyordu. Artık ortadan o kor ku da kalktı, Rusya birçok zaman için kimseyi tehdit edemez bir hale geldi. Allah kendimizin Ruslardan intikam almıya muktedir olamıya- Japonu bu işe unutmıyalım memur etti. Fakat ki gayet faal ve ciddi bir Japon, yani ükü, ki himmet ve sür'atle terakki etmekte- dir. E (Bitmedi) Ankarada resim sergisi ANKARA, 9 (Telefonla) — Güzel Sanatlar Birliği tarafından Ticaret lisesinde hazırlanan re- sim sergisi yarın merasimle açıla- caktır, Harp tehlikesi Artıyor M. Litvinof'un kcn'eransta yeni beyanatı MOSKOVA, 9 (A.A) — Cenevre silahsızlanma konferansrada M. nan İngiliz ve Amerikan murahhasla- rile bilitilâf tellif ettiği projenin mü- zakeresi sırasında M. Litvinof şu beya- natta bulunmuştur: baheşle kar. aleyhinde de Diğer taraftan Almanyanın könfe- ransa avdeti ihtimalini de ileri sürüyor. İtiraz o etmemiştik. Maamafih Fransız heyeti murahhasası tarafından teklif olunan mesai progra- mında emniyet meselesine bir şerefi himen geçi lee ba yapmış Kipa e Tim ” proje ayni zamanda daimi bir sulh konferansı ihdası hakkındaki teklifimizi de hükümetlere arzetmekte- dir. Bu teki iciye nezaretle- rinin dosyaları arasında kaybolup git- miyeceğini ve hükümetlerin bumu dik. katle tetkik ettikten sonra konferans. ta mevzuu bahsedilmesi için heyeti ma- rahhasalarına talimat vereceklerini ü- mit ederim Zail olmaktan uzak bulunan ve'maat teessüf (artan harp tehlikesi benim bu teklifimi size hatırlatacaktır. Şunu müşahede ediyorum ki, bey - nelmilel hayatın endişe verici manza- rasma von zamanlarda yeni bir şey daha inzimam etmiştir. Bu da ekser memleketlerde mukadderatın askeri el- lere geçmiş olmasıdır. Filvaki, öyle si- vil devlet adamları tanıyoruz ki bun- lar" tamamile militaristtir. Ve askerler arasında İse birçok sulhçu adamları var dır. Meselâ Kızıl orduyu idare eden - ler böyledir. Ve bunlar dünyanın'en sulhçu adamlarıdır. Maamafih, sulbu olan yeni hüdiseleri Gençliğinizde Nurullah Bey mer- humun dairesinde hülya ettiğiniz | ihlâl tehlikesini artteracık mahiyette. e” z etmeliyiz HARİCİ HABERLER italyaya cemile | Bulgaristanın Romadaki sefiri neden değiştirildi? Başvekil “biz İtalyanın bugünkü ida- re tarzının takdirkârlarıyız,, diyor EŞ“ ARMALAR ÇE YAR, Kazanç vergisi hakkında yeni bir izahname gönderildi ANKARA, 5. (Telefonla) Maliye vekâleti kazanç vergisi ka nunun tatbikatına dair maliye teşk ilâtına yeni bir izahname . gönder. miştir. Bu izahnamede bazı mahallerde kanunu nüçüncü muvakkat maddesi sarahatine mugayir olarak mütedavil sermaye üzerne iş yapanların nevin iştigal ve tiöaretleri her ne olursa olsür ettikleri mahallerin gayri saf: tl arı ne miktara baliğ bulunursa bu. lunsun, ğaryrı safi iratları tesisi mükellefiyetler c'hetine gidildiği istihrar olunduğundan bu tarzı muamelenin katiyen Yanlış ve kanu: SOFYA, 9 (Milliyet) — Başve- kil M, Kimon Georgief, İtalyada çıkan Kesto del Karmino gazetesi muhabirinin, Bulgaristanın Roma sefiri M. ve Paris sefiri M. Batalofun Harici ye nazırı tayin edilmesi hakkında sorduğu suale şu cevabı vermiştir: Bu iki vaka arasında hiç bir rabı- ta mevcut değildir. M. Vilkof'un Italyaya ve şefinin şahsiyet'ne say- gı gösterilerek azledilmesi icap e- diyordu. Çünkü biz, saflarınd- nı ye rini kaybetmiş olan bir adam tara- fından temsil olunmak istemiyor duk. Vilkofun Romada bulundurul ması İtalyaya karşı bir saygısızlık ifade edecekti. Bulgar ordusu Vil- kofu 1923 te tahakkuk ettirilen hareketi mahvettiği için mesul ad- detmektedir. Pek yakmda kendi: nin halefi tayin edilecektir. M. Batalofun tayinine gelince, buna harici siyasete ait hiç bir mülâha- za mü olmamıştır. Harici yasetimizin i:tikametleri en bü vuzuhla gö: İlmişti. Bulgaristan sulh ve koraşularile iyi münase- betlerde bulunmak istiyor. Yeni hükümetin beyannamesin- de Rusya ile münasebet tesis et- mek meselesi hakkında sorulan suale Başvekil demiştir Bu ta- mamile böyledir. Biz evvelâ iktısa di mahafili o tatmin etmek ve di- ğer devletlerin kendisile münase- bet tesis etmek için çalıştıkları bü- yük bir devlete karşı gayritabii bir vaziyette bulunmakta devam et- mek istemediğimizi anlatmak isti- yorduk. : Biz, İtalya ile olan münasebet- lerimizin kuvvetlenmesine çok dik kat ediyoruz. Bundan başka biz, İ talyanın bugünkü idare tarzınm takdirkârlarıyız. “Biz, İtalyanın milletimize karşı daima dostane hissiyat beslediğini, ona bircok hu suslarda yardım ettiğini ve İtalyan pazarının Bulgar malları için en i- yi bir saha olduğunu biliyoruz. Biz, büyük İtalyan milletine kar- #1 en büyük bir samimiyet duygu- su taşıyoruz. İspanyadaki kargaşalık nan ahkâmına muhalif olduğu tas rih edilmektedir. Yeni kanunda beyanname esa sina tâbi olanlar mart 1934 zarfın- da verdikleri beyannameler üzerinden ve gayri safi irat üzerinden verğiye tâbi tutulanlar o şeklde vergi vereceklerdir. Binaenaleyh meselâ gayri | safi iradi 2000lira ve daha fazle mahallerde icrayi ticaret eden bir manifaturaci mütedavil sermaye üzerine iş yapanlardan olduğu halde muvakkat üçüncü maddede zik red len müledavil sermaye üzerine iş yapanlar meyanına dahil bulun. madığından kanunun 7 inci maddesi mucibince beyanname esasına göre vergiye tâbi tutulacaktır. Şimdiye kadar buna muhalif olarak yapılan muamelelerin tashih edilmesi emredilmiştir. Undan alınacak verginin izahna- mesi bugün vilâyetlere gönderildi ANKARA, 9 (Telefonla) Maliye Vekâleti yeni vergiler dola- yısile tahaddüs eden ihtilâllar hakkında telgraf ve mektupla gelmiş şi- kâyetnameleri tetkik etmektedir. Vekâlet kanun ve izahnamelerin tav- zih ve izaha mühtaç noklaları hakkında lüzum görürse yeniden bir tah rirat ile vaziyeti alâkadarlara recektir. Vekâlet undan alınacak veginin izahnamesini hazırlamaktadır. Ya rın vilâyetlere gönderilecektir. Diğer taraftan vekâlet bazı mahalierde ikleri la; müteahhitlerin taahhüde gi şt tarafla aralarında ihtilâ li un ve ekmek fiatları üzerinde kar- nı haber aldığından vekâlet izahna- meye bu gibi hallerde nasıl hareket edilmesi lâzım geldiğini ilâve etmiş tir. Vekâlet müteahhitle'in taah hüde giri eri zaman akdetmiş ol- dukları mukavelelerde maziye ait bir kayıt bulunmadıkça vergi zammı nın ihale edene ait olacağına karar vermiştir. İstihlâk vergisi hakkında teklif ANKARA, 9 (Telefonla) — İstanbul mebusu Hasan Vâsıf Bey payitahtımızın yanıbaşında, | | te, beş veya al ihl ocağı bulundur ğunu bildirmektedir. Jaen'deki muha- Ziraat amelesi grevi günden güne büyüyor Birçok yerlerde tevkifat yapıldı, bazı köylerde diğer işçiler de ziraat amelesine iltihak ettiler MADRİT, 9 (A. A.) — Gazeteciler | İamentoru Madrit hükümeti tarafından tarafından memleketin her tarafında | “kaldırılan kanunun bir aynini salı gü- hüküm süren grevler hakkında malü- | nü yeniden kabul edecek ve kanun der- a e GR me e hal tatbik edilecektir. tilâfına yabancı oldukları | zannedilen Akşam üzeri, Katalonya ekseriyeti bir takım kimseler tarafımdan hakika. | reisi M. Kompanis radyo ile neşredi- My yendim bü len bir nutkunda ezcümle demiştir ki: Jaen'den gelen haberler, bu vilâyet” || gez hüc, eptariyetimie e er yari ret hislerinden anlıyorum, Şimdiki halde parolamız: İntizam ve disiplindir. MADRİT, 9 (A.A.) — Vilâyetler. den geler göre, grevci zira- at işçileri birçok yerlerde işlerin yapıl- fezları takviye için Grenatadan takviye muhtelif maddelerden alınacak istihlâk vergisi hakkındaki kanunun muvakkat maddesine bir fıkra ekle nmesine dair Meclise bir kanun tek- Hifi vermiştir. Teklif İktesat, Maliye ve Bütçe encümenlerinden mü- rekkep Muhtelit encümene havale edil: Yunan seyyar sergisi için ANKARA, 9 (Telefonla) — 31 Mayısta Pireden hareket ederek komşu memleketler limanları ve bu meyanda İtanbul ve İzmir liman- larına da uğramak üzere Yunanlılar tarafından tertip edilen seyyar ser- in limanımızda bulunduğu müd det içinde satılacak veya sergi heye- i tarafından reklâm mahiyetinde dağılacak eşyanin bir defaya mahsus olmak üzere kontenjana bakmadan memlekete sokulmasına İcra Ve- killeri Heyeti müsaade etmiştir. Soyadı lâyihası ruznameye alındı ANKARA, 9 (Telefonla) — Soy adı hakkındaki kanun lâyihası Meclis ruznâmesine alınmılşır. Refik Şevket Bey (Manisa) soy adının (San adı) olmasını ve soy adının sonuna öz adının önüne yazılması mecburiyetinin kaldırılması mütale asında olduğunu encümen mazbata- sına kaydetmitşir. da 3, Mursiyada 5 kö) devam et- > iy greve Madrit vilâyetinde grev yapan köy- sayısı azg W Diğer vilâyetlerde vaziyette bir de- Hişiklik yoktur, BARSELON, 9 (A.A.) — Teşkilâ- & Esasiye mahkemesinin Katalonya par. İsmentosu tarafından kabul edilen ara- zi kanunu hükümlerini fesheden kararı şiddetli bir hareket uyandırmıştır. Bir- çok Katalonya grupları ve bu arada si- yasi kültür cemiyetleri illeri lonya hükümetine teşriki mesai etme- ye hazır olduklarını bildirmişlerdir. Romanyada Nazırlar arasında İhtilâf çıktı Biri bütçenin fazlalaşması- nı diğeri indirilmesini istedi BÜKREŞ, 9 (Milliyet) Nazırlar heyetinin 6 haziranda yap tığı içtimada maliye ve maarif na- zırları arasında büyük bir ihtilâf Maarii milyon ley arttırılmasını, isazırı bütçesinin 500 aliye na ley azaltılma. zırt ise 300 sını teklif etmi Bunun üzerine maarif nazırı M. Angelesku derhal içtimaı ve bu- nu müteakip Bükreşi terketmiş - tir. Bu münasebetle o Diminyatsa gazetesi, nazırın içtima bu şekil- de terketmesi istifa ile müsavi olduğunu ktadır. Litvanya kabinesi istifa etti KOVNO, 8 (A.A) — Litvanya ka- fn etmiştir. Yeni kabinenin teşekkülüne kadar vazifesine devam ©- decektir. Su alan vapur , MARİYA (AA) — İngiliz sandırak Lord enhed Mort Ronaldehayin 10 mil şarlamda Jen al: malta olduğumu ve batmak üzere bu- lunduğunu bildirmiştir. masma mani olmuşlardır. olduğu direkler yıkılmış, şehir, muvake- kat bir zaman için karanlıklar içinde kalmıştır. Saragostaki hücum kıtaları, Gallur, köyüme sevkedilmiştir. Köyde karışık. bklar vardır. işçiler ziraat işçilerile tesanütle- rini göstermek üzere greve iştirak et - mişlerdir. me bu grevi gayri meşru 9- larak ilâm etmiştir. Birçok yerlerde tevkifat | yapılmış- " MADRİT, 9 (AA) — Hükümet bütün matbuat havadislerine | sansür koymuştur. Gıranatada bulunan piya de kitaatı, Jacn vilâyetinde asayişi mu- hafaza için hareket etmiştir. Silâhsızlanma Konferansı mesai- sine devam edecek Almanyanın Meclise gir- mesi temin edilecek LONDRA, 9. A.A. — Silâhları bırakma konferansı heyeti umu- miyesinde, konferansın mesaisi- ne devam etmesi ve Almanya'nın akvam cemiyetine | rücuunun te- min olunmasına karar verilmiştir. Bunu müteak'p, Lord Eden'le M. Barthou, Cenevre'den hareket etmişlerdir. BERLİN, 9. A.A. — Alman a- jansı bildiriyor : Alman matbuatı Cenevrede bu- lunan sureti hal hakkında haya- lata kapılmamakta ve ekseriyeti bu sureti halli silâhsızlanma konfe- ransının hayatını kurtarmaya ve gayrimuayyen bir tarihe talike matuf bir karar olarak telâkki et. mektedirler. : Kreuzzeitung gazetesi diyor ki: Silâhsızlanma konferansı öl müştür. Müzakerat gerek silâh- sızlanma gerek Almanyanın bu- kuk müsavatı meselesinde hiç bir neticeye vasıl olmamıştır. Bird. bire Almanyanın iştiralci mesai ne kıymet atfedilmeye başlanma- sı bu hususu hiç bir suretle değiş- Küçük itilâf devletleri ve Rusya PRAĞ, 9. A.A. — Selâhiyettar mahafilden alınan haberlere gö- hukukan re Küçük itilâf devietleri Sovyet Rusyayı derhal kararlaştırmışlardır. Ba bapta dün akşam M. tanımayı Benes, M.Titülesko ve M. Litvinof arasında mektuplar teati olunmuştur. Bu mektuplar bu akşam Prag, Bükreş ve Moskovada neşrodilecektir. Yugoslavya ile Sovyet Rusya İrlanda | İngiltereden Ayrılacak mı? DUBLIN, 9. A.A. — Deyl mec- lisinde M. De Valera. Irlandanın | herhalde / İngii- tere'den ayrılaca- ğmı ve muhale- fetin, hükümeti, ilânmdan kork- lemiştir. Mümaileyh, ilâ- veten, İrlandalı. M. Ve Valera ların ekseriyetle, İngiltere'den ayrılmanın avakibi- ne hazırlanmış olduklarını beyan etmiştir. tiremez. VASHINGTON, 9. A.A. — Ha. riciye nazırı M. Hull, 1935 te Londra'da toplanacak olan deniz konferansı için yapılacak iptidai müzakerelere iştirake memur edi- len mü 18 amiral Richard Leig ile Kumandan Vilkinson'a talimat vermiştir. Bu talimatın mahiyeti hakkında birşey sızma mıştır. Ancak Londra müzakerele- ri cereyan ederken belli olacaktır. Fransız teklifi CENEVRE, 9. A.A, — Silâhsız- lanma umumi komisyonu dün ak- şam üzeri toplanmıştır. Fransız hariciye nazırı M. Barthou, fran- — teklifinin de muaddel şekli olan ve üzerinde başlıca heyeti murahhasaların itilâf etmiş oldu. ğu projeyi tevdi etmiş ve bu bap- ta izahat vermiştir. - resmi mua mel bilâhare yapılacaktır. Romanyada 150 bin vagon mahsul alacağı tahmin ediliyor “ BÜKREŞ, 9 (A.A) — Mayıs a yında bolca yağmurlar, ada © kinlerin iyi olmama çok yardım etmiş. pE a takriben 150,000 varın dür. Bu mik - tar dahildeki istihlâkât için Oo kâfidir. bir miktar da ihracat yapmağa imkân verecektir. Mısır mahsulü, buğdaydan Kuraklık Avrupayı, Amerikayı sarân tehlike zail oluyor LONDRA, 9 (A.A.) — Her taraf- ittir. şarak evleri Fransa ve İtalyada şiddetli yağmur. lar ekinlere zarar vermiş, cenubi Arme. rikada Salvadorda zuhur eden kasırga birçok tahribat yapmıştır. 500 aile açıkta kalmıştır. Zarar bir milyon do MERSİN, 9. A.A. — Muhafız Gücü bisikletçileri 9 günlük bir yürüyüşten sonra bugün Silifke den Mersine geldiler, Memleket sporcular: gençler ve kalabalık halk tarafından karşılandılar, Ka- file reisi seyahtlerinden memnu- niyet göstermektedir. Bisikletçi- ler, İdman yurduna misafir oldu. lar, Fırka ve Halkevini ziyaret et- tiler. Yarın Adana yolu ile seya- hatlerine devam edeceklerdir.