14 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ki d ; pi. W z (BAHAEDDİN ŞAK'R BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) © Âkil Muhtar Beyin Ahmet Rıza Beye gönderdiği mektup “Yazık artık devlet aylık veremiyecek bir hale geldi... | Yıldızlılarla Ermeniler tarafından harap edilen birçok Türkler artık vergi veremiyorlar Doktor Âkil Muhtar -azımızda bahsetmiştik. Mizan ga- © Ozetesi sahibi Murat Bey, Abdül © bamidin serhafiyesi Ahmet Celâ'- > İlettin Paşaya, kanarak Cenevre - İS den İstanbula dönmek istediği za- © Oman orada bulürian genç tıp tale- besinden Âkil Muhtar Beyin bu hâ- dise üzerine bütün ümidi istikba- e : Tin mahvolacağını zannederek ce - © binden rovelverini çıkarıp intihar © etmek istediğini yazmıştık. 5 İttihat ve Terakki ilk defa İs- © tanbulda tıbbiye mektebinde te © şekkül ettikten sonra Avrupaya kaçmak için can (o atanlardan ve « bunu yalnız tahsil için değil, ayni © zamanda Abdülhamidin zülmüne © ve istibdadına karşı şiddetle mü - >çadele etmek için de istiyenlerden birisi ve belki en hararetlisi Âkil kil Muhtar Bey henüz yirmi yaşın- da idi. Ve askeri tıbbiyenin yedim- ci sınıfında bulunuyordu. Avrupa- itmek için her şeyini hazırla. şt. Yalnız yola çıkmadan evvel genç Türklerin Avrupadaki piri 0- lan Ahmet Rıza Beyin de fikrini almak istemiş ve ona bir mektup yazmıştı, 15 eyi bu m mündericatı o de virdeki gençlerimizin düşüncele - |! «“ rine, duygularma, arzularına ve ümitlerine çok"güzel tercüman ol- duğu için onun bazı © diye,, diye hitap edildikten sonra deniliyor ki: Efendim hazretleri, Eğer şu dakikada beni muaz- | zep eden © zrap — ki halimizin vehameti mahsulüdür — şu k. d: zaten naçiz gibi yirmi yaşları: da bulunanların tecrübesizliklerin. den dolayı ekseriya görülen hatalar la doldurmama sebep olursa, bu kusurlarımı affediniz. Karışık bir — zihnin semeresi de karışık olur. irim, askeri tıbbiye mek“ i sınıf talebesinde - tebinin yı “nim. İsmim Akil (Bin) Muhtar. © dır. Her bir genç Türk gibi ben de| vazifemin ne yolda olduğunu gör- düğüm terbiydden ve şa 205 Za3 manlarda gerek malüm olan vak'a lardan ve gerek gibi andaşla, hakik yyur vat ırımızın hakikat | İŞösterici masihatlerinden ve teş - | viklerinden öğrendim, Hattâ pek çök manialar karşısında kaldığım halde gene Avrupaya gidip ilim tahsil ederek vatanıma hiç olmaz- sa yük olmamağı kurmuş ve yap- tığım teşebbüsler sayesinde olduk- ça hazırlanmış bir halde bulunu- yorum, Fakat bilmem kaderden mi, yok | © sa memleketimin parasını Avru paya taşıyarak edeceğim © ziyanı tahsil ile kapatmak iktidarının ben d leme devletten, vefat eden pederi- min hakkı olarak alınan sekiz yüz kuruş ile bir de gelip gelmiyeceği şüpheli olan üç yüz şu kadar kuruş bırakıyorum. Ben Cenevre'ye git- mek için ayda yalnız beş Ira alı- © yorum ki bu para oldukça müna- sip bir mahalde bulunan evlerin aylığı ile hazır olan 150 küsur Os- manlı lirası naktin birleşmesile bi- rikiyor. Sıkı'ınırsa küçük bir eyi. miz de 150 fira kadar bir para ile satılacaktır, Yazık ki devlet artık aylık ve- remiyecek hale geldi. Yıldızlılarla Ermeniler tarafından harap edilen biçare Türkler — evet, yalnız Türk ler — artık vergi veremiyorlar. A Iinan az bir paranm çoğu boğazla- rında kalası memurların boğazına gidiyor. Kalan kısmı aç ve çıplak bir halde sevkolunan askerin nakli yesine sarfediliyor. Kalan da Er- menilere ihsan!!!!.gibi mi desem ne desem, veriliyor. Zaten ecnebi devletlerin bize istikraz vermiye. ceği aşikârdır. Hain padişah devle- tin nammı itibarsızlığa kadar çı. kardı. İstikraz için karşılık göste- © rilecek bir şey de kalmadı. Demek istiyorum ki yakında parasız kala- cağız. Bu vaziyet karşısında (ailemi, < böylece mevcudunu elinden alıp © açlıktan ölmek tehlikesile karşılaş- © © tırma ihtimali gözlerimi karaçtı- yor. Diğer taraftan ise düşecekleri © hale herkes te düşecektir, diyorum. Böyle olduğu takdirde acaba ben P | lâl 1896 tarihli olan , noktaları || aşağıya dercediyoruz: Mektupta | “Hamiyetlü Ahmet Rıza Beyefen-|! İ gortaya verinciye kadar yangın et- İ tinden evvel nazırlar orada bir suretle yiyecek tedarik edebilir miyim? Böylece düşünür- ken hemen'cinnet derecesinde ar. zu ettiğim ilim tahsiline kendimi atayım diyorum. Velhasıl çıldıra- cak kadar kararsızlık iç'nde çalka- nıyorürn. Aman efendmi, bana im- dat ediniz, yol gösteriniz! kendimi size tesl'm ederek mütesel li ediyorum, o zaman mutlaka ak- lumı bozacağım. .. Hay lânet ol. sun şu padişaha ki eba ölecek dereceye getir rumunun yanına yaklaştırdı. Aşa- ğıya yuvarlamak için şimdi tekme vurmıya çalışıyor. Kararım zatı valânızı görmek $e- refine nail olmak ve orada ismimi deftere kaydettirmekti. Lâkin işler değişti. Lütfediniz de cemiyetini- zin defterine — eğer bir suretle işe yarıyabileceğim hatırınıza ge- lirse -£ benim için M, Mehmet ismi ni geçirip emirlerinizi / bild'rinz. (Hakiki isminin yalnız sizlere ma- lâm olmasını ailem namına rica e- derim.) Cismi natüvanım — din ve millet uğurunda feda olsun! Eğer deki bir resmi şu dakikada düşündüklerimi yaza- bilseydim, şimdiki idareden ne de- recede nefret ettiğimi anlardınız! Nazım Efendi b'raderime gönder- dikleri mektuptan dolay: beyanı te- | şekkür ederim. Beyefendi, halimiz herkes gibi beni de korkutuyor. Elân icraat gör mediğimizden dolayı endişedey'2. Artık hançer vatanın kalbine &i yor. Bıçak yalnız kemiğe dayan- madı, onu kesti bile. Her şeyi si- rafı saracak! Devlet mahvoluyor. Silâhsızlanma | zn | Fransızların İngiltereye ve- receği nota hazırlandı PARİS, 13. A.A. — Muhtemel silâhsız'anma mukavelesinin tat bik: zamanları hakkında Fransız tasavvurlarını İngiliz hükümetine bildirecek olan notanın ilk müs- veddesi M. Bartunun riyasetinde tesbit edilmiştir. Proje şimdi tahassıslar vil ve askeri mu- ından tetkik edil mektedir, Sonra hükümet azasına | tevdi edilecek ve Londraya gön- derilecek olan kat'i metnin tesbi- meclisinde | müzakere edilecektir. Londranın 28 mart tarihli sualine Fransız ce- vabının verilmesi için daha bir kaç gün intizar edilmek lâzım ge- lcccği anlaşılmaktadır. Acayi Göğsünden ziya çıkan kadını muayene ettiler TRİYESTE, 13. A.A, — Milli ta harriyat meclisi, göğsünden ziya şuaları çıkan hasta kadm hadisesi. ni tetkik etmek üzere Piranoya pro fesör doktor Vitaliyi göndermiştir. Profesör hastayi tetkik ettikten sonra taharriyat meclisi reisi ayan- dan Markoniye ilk raporunu telg- Pp hadise | ki mesele sahte sigorta pulları me-| | dı. Üç bavuldan ibaret olan eşya İ ları gümrük memurları muayene "| kadar takip etmişler, nihayet ora- İ da araştırmalar yaparak, bavulla. | | tine ait 619,000 sahte pul bulmuş- | a r Harici küçük haberler | , Hamburg, 13. A.A.— Şark sefer. MİLLİYET CUMARTESİ 1 4 NISAN 154 : .. İHARİCİ HABERLER İttihat ve Terakki! | Çemberlayn diyor ki “İnfirat siyaseti İngiltere için mümkün değildir,, | “İngilizler komşularının endişelerine karşı alâkasız kalmazlar, komşularının! menfaati İngilizlerin menfaatleridir,, LONDRA, 23. A.A. — Dün ak- sam Gildhal'da milletler cemiyeti | ne müzaheret heyetinde bir nutuk söyleyen Sir Osten Cemberlayn in- firat siyascti taraftarlarının şiddet le aleyhinde bulunmuş, bu suretle hareketin İngillere için artık müm- kün olmadığını isbat etmiştir. Mü- maileyh İngilizlerin komşularının endişelerine karşı alâkasız huıla- miyacaklarını ve bunun yalnız haş kalarına vit sebeplerden değil bel- ki Komşuların menfaatlerinin İn- gilizlerin kendi menfaatleri olrua- sından ileri gelmekte bulunduğunu beyan etmiştir. Sir Cemberleyn de- infiratta değildir. Londrada Yeni bir sahte- kârlık meselesi | ! Sahte sigorta pullarila iş görenler yakalandı LONDRA, 13. A.A. — Londra- da yeni bir sahtekârlık © meselesi | meydana çıkarılmıştır. Bu sefer selesidir. Üç Polonyalı bu yüzden | mahkemeye verilmiştir. | Geçen hafta, iki Polonyalı Har-| viç'de vapurdan karaya çıkmışlar- etmişler. Şüpheli hiç bir şey bula: | mamışlardı. İ Fakat Polonyalıların vaziyetle- | rinden şüphelenen gümrük polis hafiyeleri kendilerini Londraya rm kapaklarmın içine gizlenmiş | “National İasurance” sigorta şirke | lardır. Pulların kıymeti 4000 İngi- liz lirasını tutuyordu. Polonyalr- ların bir suç arkadaşı da tevkif edil miştir, Rusyada altın işletme | programı | MOSKOVA, 13. A.A. — Altın | ölümü şehiileriina ik ayak GENİ kısmı yüzde 109 nisbetinde ikmal | edilmiştir. Geçen senenin ilk üç a- | yına nazaran altın işletmesi yüzde | 67,3 nisbetinde artmıştır. ! i * Titulescu'nun seyyahatı.— Pa.| ris, 13. A.A, — M. Titulescu aym 16 sından evvel buraya gelecek de-| Zildir. M. Bartu aym 17 sinde ha- riciyede, M. Löbrön ayın 18 inde Elize sarayında M. Titulescu şere- fine birer öğle yemeği verecekler- dir. Resmi ziyaretinden nonra M. Titulescu'nun Pariste birkaç gün daha kalacağı zanediliyor. * Radyo Martim — Roma, 13. A. — Beynelmilel Radyo Mar- im komitesinin konferansı Roma- da toplamıştır. Konferansa sekiz millet iştirak etmiştir. * Buzlar üstündeki kazazedeler.- Moskova, 13. A.A. Şimit kam- pından dün de 22 nkareme nakledilmiştir. Buz üzerinde altı kişi kalmıştır. Şimit Alaskaya nak. Tolunmuştur. * Riyaziyeciler kongresi. — Ro- ma, 13, A.A, — Beynelmilel riya- ziyeciler kongresi 4 mayıstan 10 mayısa kadar burada toplanacak- tır, Kongreye bütün memleketler den bir murahhas gelecektir. * Moda sergisi.— Torino, 13.A. A.— Üçüncü milli moda sergisi dün burada açılmıştır. * Yeni bir Bulgar vapuru— leri için Hamburgta inşa edilmi olan 4500 tonluk Sofya vapuru bü Mütecavizin insaniyetin dişmanı olduğunu kabul ve teslim etmeli, Ve mütecavize karşı onu “ tecavü- zünden * beklediği © istifadeden mahrum edebilecek bir kuvvci vü. cude getirilmeledir. Mümaileyh netice olarak millet. ler cemiyriine - olan * imanından bahsetmiştir. M. Çamberlayn tara fından müdafaa olunan takrir iti- fak'ile kabul edilmiş ve Avar ka- marası koridorlarında bir çok mü— nakaşalara mevzu teşkil etmiştir. Filvaki parlamento azasından bir çokları şimdi arazi emniyetlerinin ve tecavüze karşı teminatın zaruri olduğunu kabul ve teslim edecek derecede ileri gitmektdirler. Prensin katli edeli Staviski meselesi İle alâkadar Oğlunun ve karısının açtı- İ ğı mühim bir mahkeme PARIS, 13. A.A. — Müşavir Prensin oğlu ve karısı tarafından dün, adliye nazırı M. Şeron'a'bir muhtar verilmiştir. Bu muhtırada deniliyor ki : “ Ne yapılırsa yapılsın ve ne is- tenilirse düşünülsün M. Prensin katilin Staviski o meselesine ait temyiz mahkemesi baş reisine mü- bim ifadelerde bulunacağı günün arifesine tesadüfü insanı kuvvetle sarsmaktadır.” Muhtıra facianm bir tarihçesini yapmakta ve “ M. Prensin esrarı bugün çözülen bis asta maruz kalarak katledildiğine inanmak i- cap ediyor.” demiştir. Sonra bir çok malümattan ve ih- barlardan bahsedilmekte ve 20-2- 34 tarihinden altı gün evvelinden M. Prensin sıkı bir nezaret altında bulundurulmuş olması üzerinde udrulmaktadır. Bu nezaret şahitle- rin ifadeleri ile sabittir. En nihayet cinayetin muhtelif sebepleri araştırmakta o ve yalnız Staviski işile alâkadar görünen ih- timal kabul edilmektedir. Kral Aleksandr Ahlâki ve siyasi ilimler akademisi azası oluyor PARIS, 13. A.A. — Matem dev. miş olduğundan “Ahlaki ilimler akademisi, ec- nebi şerik sifatile birinci Alberin yerine bir başkasını seçmek üzere faaliyete geçecektir. Zanedildiği- İ me göre komisyon Yugoslavya | Kralı birinci Aleksandrı intihap edecektir. Alman ricalinin tezyif eden karikatürler PRAG, 13. A.A. — Alman istih- barat bürosu bildiriyor: Çek artist ler kalübü tertip ettiği bir sergide Hindenburg, Hitler ve diğer Al. man devlet adamları hakkında tah kiramiz mhiyette karikatürler teş- hir edilmiştir. Karikatürlerin sanat noktai nazarından kıymetleri meş- küktür, Alman elçisi şifahi nota ile Protestoda bulunarak Prağın mü- him bir noktasında açılan bü i nin bir kin menbaı teşkil etti; Almanya ile Çekoslovakya arasın. daki iyi münasebet üzerine tesir edebilece; beyan etmiştir. Alman propagandası BERLİN, 13. A.A, — Alman rad yo merkezleri bundan sonra her cuma günü akşamı bütün dünya Almanlarını Almanyanın vaziye- tinden haberdar etmek üzere kısa bir siyasi rapor neşredeceklerdir. kümet memurları ve Bulgar kolo- nişi huzurunda suya indirilmi: İlk raporu bugün M. Gobels caktır. ii Bükreşte tevkifat Milli müdafaa nezareti bazı yüksek rütbeli zabitleri tevkif etti BÜKREŞ, 13 (A.Aâ.) — Rador ajansı bildiriyor: Milli müdafaa nezareti 7 nisanda bazı zabitlerin tevkilinden dolayt işaa edilen bethahane ve telâş verici şayialar üzerine tevkif edilen 24 bitlerin isimlerini ihtiva eden bir tebliğ neşretmiştir. Listede bir kayınd İ kam, bir binbaşı, üç yüzbaşı, altı mülâzum ismi vardır. Bu zabitlere bazı küçük zabitler askeri makamat tarafından tahkik edilmekte olan bir işle zimethaldirler. Milli müdafaa nezareti bu listeyi neşrederken memleketin düşmanları tarafındanişaa edilen uydurma o haberlere © mübalegalara karşı © müteyakkiz davranmasını elkârı umumiyeden istemektedir. Bu tarzda şayia çıkaranların kanunlara tevfikan takip 0*| tecziyeleri için tedbirler alınmıştır. IM. Mihalakopvulus, Yunan hükümeti ATINA, 13 (Milliyet) — Bügünlerde sabık Hariciye Nazırı Mösyö Mihalakopulos'un hükümetle teşriki mesai edeceğine dair bazı iivayeli ler çıkmıştı. Bunun üzerine Başvekil Mösyö Çaldaris gece matbuat mü İ messillerine beyanatta bulunarak Mösyö Mihalakopulos'un hükümet: le teşriki mesaide bulunacağına dair “Ellinikon Mellon,, vesair hükümet gazetelerinde çıkan yazılardan malümatı olmadığını söylemiştir. Keza lik Mösyö Mihalakopulos ta bu haberi tekzip etmiştir. Zonguldakta bir doğum evi ZONGULDAK, 13. (A.A.)— Maarif, belediye himayeietfal ve hali vi tarafından müştereken ödenmek üzere 8000 lira sarfile bir doğum açılmasına karar verilmiştir. İngiltere - Japonya ticaret müzakereleri durdu LONDRA, 13, A.A. — Hükümetin Japonya ile ticari müzakereli re tekrar başlamak projesine yer vermesi artık şüpheli olmaktan di çıkmıştır. j Ticarel nezaretinin intibaına göre müzakerelerin bu gün ü bir neticeye varmak ihtimali yoktur, Ve ticaret nezaretinin görüşli nin doğruluğu nisbetinde, artık ihtimal verilmiyen bir anlaşma için bof gayrettler sarfetmekten ise Japon dampingine karşı İngiliz sanayini hafaza için gayretler sarfedileceği tahmin edilmektedir. Binaenaleyh, bütçe takdim edilirken, ayni zamanda uzun dettenberi muhafazakâr ekseriyetin mühim bir kısmı tarafından isi nilen himaye tedbirlerinin de bildirilmesi ihtimali mevcut telâkki edi lebilir. | | Fransızlar borç- “| Amerika r Şiddetli bir larını ödemediler | NEVYORK, 13. A.A. — Am Muhalefet görecek rikaya borçlu olup da tediyatta VAŞINGTON, 13. A.A. — Bir balık avından dönerek Vaşingtona | yaklaşan M. Roosvelt üç kanun lâ-| lunmamış veya teehhür vukua yihası teklifi münasebetile konfe- | tirmiş olan milletlere Ameriki ransın şiddetli bir muhalefetine | pundan böyle para ikraz edilm e le i ni meneden Jonson kanun Jâyil 'ekliflerden en mühimi gümüş : madenenin tekrar kıymetlendiril. | eca pabseden bir meçmus mesi hakkındaki “Dies” kanun lâ- Ema ; ji yihasıdır. İkincisi 1-1-1930 den be- Fransa hükümeti, muhik add€ ri kapatılan milli bankalara para | 15” bir takım sebeplerden dol yatırmış olanların omevduatının | Amerikada akdetmiş olduğu hs#i 2.500 dolara kadar olan kısımları.) istikrazlarının faizlerini tediye nm bükümet tarafından tediyeti | mereiştir, Fakat Amerikadan kanun lâyihasıdır, Bu layiha yüz | istikraz etmiş olan Fransız şe milyonlarca dolar tediyesini icap | ri, yalnız teahhütlerini yerine tirmekle iktifa etmemiş ve bu © yali altın dolar olarak yapi tr. ettirecektir. Bu mecmua, netice olarak dil icumhuru| Amerikanın alacağı rin üzerine mevzu ipoteklerin ser. mayelendirilmesidir. Bu teklif mi-| Üçüncü ve en tehlikelisi çiflikle- liyarlarca dolara mal olacaktır. di? Amerikada grevler Yeniden binlerce amele grev ilân etti DETROİT, 13. A.A. — Otomo- bil yedekleri imal eden 45 fabrika- ya mensup 3800 amele, gece yarı- sından itibaren grev ilân etmişler. dir. Bununla beraber ücretlerini 36 sante indirmeğe muvaffak olan dört fabrika amelesi, greve iştirak etmemiştir, Hindistan muhtelit ko- mitesinin raporu LONDRA, 13 (A.A.) — Deyli heralde göre Hindistan muhtelit komitesinin raporu bu teşrii devre içtimamdan evvel bitirilecek değil. dir. İşçi fırkasınm nağiri efkârı olan bu gazete şunları yazıyor: “Daha şimdiden mükümetin ka- Jonson kanunu, ecnebi met ketlern bam baska olan pren | vine karşı kendi prensiplerini sürmekten zevk alan AÂmeri| rın bunu yapmak icin müracasi tilileri basit tedbirden biridir. & — —— Balkan Haberleri M. Kristiçin seyahati! ATİNA 13 — Salâhiyettar. hafil tarafından temin edildiğİ göre geçen pazar günü Belgr#ff den Yugoslavya sefiri Mösyö tiç bu seyahati Yunanistands kan misakından doğan vaziYf hakkında hükümetine malüm#” mek için yapmıştır. Yunan harp donanma$! ATİNA, 13 (Milliyet) — sartio: zetesinin aldığı © mata göre milli müdafaa bugünlerde toplanarak harp donanmasının «dört fif gemilerle takviyesi hı karar verecektir. Bulgar borçları SOFYA, 13 (Milliyet) —*& ten bildiriliyor: Bulgar mürahhas heyeti riste hâmilletle yaptıkları İğ relere ait hiç bir malümat #9 mıştır. Bu müzakerelerin cö' siye kadar bitirileceği ii liyor. Bundan sonra Bulga" 4 derhal Londraya hareket ve oradaki hâmillerle ya? mastan sonra Gospodin ayın 17 sinde doğruca | miyetle uygun olacağına muhakak gibi bakılabilir. Fakat müfrit muhafazakârlara imtiyazlar verilecek ve Hintlilere verilmiyecektir. Merkezi muhtari- yet verilmesi de vilâyet muhtari- yetinin nasıl tatbik edildiği gö lebilene kadar tehir (edilecektir. Bundan başka, beyaz kitapta bah- sedilen “Zamanlar”, polisin kont- rolu bizzat valinin elinde filen kalmak suretile büyük bir mıkyas- ta takviye edilmezse, mes'ul vilâ- yet nazırlarına “kanun ve emir” selâhiyeti verilmesi de tehir edile- İ