13 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

9 TARİHİ TEFRİKA:10 /7 00 İttihat ve Terakki! (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYIN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) “ Ali Kemal kimin arabasına binerse onun şarkısını söyleyen bir adamdı Kart hikâyesi. evvelâ: “ Almadım ,, diyordu, sonra getirip kendi elile iade etti Ali Kemal Bey bu şaiyaların tas- ——— — — hiattan ibaret olduğunu ispat et mek ve teberiei zimmet eylemek MILLIYET CUMA 15 NISAN 1934 HARİCİ HABERLER| Balkan misak: etrafında Milli Birlik liderleri Venizelosla beraber! Tefsiri beyanata yapılan itirazlar Atinada alâ- kadar sefaretler tarafından takip olunuyor ATINA, 12 (Milliyet) — H <iye nazırı Mösyö | Maksimosun Yeni tramvay hatları ve belediye ' ANKARA, 12 (Telefonla) — İstanbul belediyesi yapılması el * zem yeni tramvay hatları hakkında Nafia vekâletine mütaleasınt tahriren bildirmiştir. Yüksek mühendis mektebinde ANKARA, 12 (Telefonla) — Yüksek mühendis mektebi profe sörlerinden bir zatın vazifesine ni hayet verilmesi kararlaşmıştır. Seferberlik müdürlüğü kadrosu ANKARA, 12 (Telefonla) — Hükümet , bir seferberlik müdür için bir hakem heyetinin teşekkü. lünü talep etmişti. Bunun üzerine kendi aszusile Ahmet Riza Beyle ben bu heyete aza intihap edildik. © Bir taraftan Cenevredeki arkadaş- re heyeti P : p ş larla Ahmet Riza Bey arasında o zaman mevcut muhalefeti meslekiyeden, müşarünileyhin herkesçe müsellem bulunan istikametinden dolayı ve- receği hükümde tarafkirlik gibi bir isnadım kimse tarafından naza- rı itibare alınmıyacağını bilen Ce- nevredeki Osmanlılar bu teklifi memnuniyetle kabul etmişlerdi Bunun üzerine Ali Kemal Bey Parise geldi. | Kartın Ali Kemal Bey tarafından çalındığını gören mürettip Hüsnü Efendi de Cenev- tarafından şahit olmak üzere gönderildi. Ahmet Riza Be- yin odasında vukubulan isticvapta Ali Kemal Bey böyle bir kartı ne görmüş, ne de almış olduğunu be- yan ile iftiraya uğradığını musır- rane iddia eyledi. Mürettip Hüsnü Efendi de Ali Kemal Beyin yüzüne vi , dedi ve bunu din ve namusu üzerine yemin ile temin etti, Ali Kemal Bey bu şehadeti gare- ze atfederek ve ispat müddea için kâfi görmiyerek teberici zimmet varakası istemekte ısrar etti. Ahmet Rıza Beyle olan hususi mü- zakeremizde bir şahit ile Ali Ke- mal Beyin kartı aldığına hükmet- mek caiz acağını ve fakat Hüsnü Efendi gibi hakikaten na- yagi bie ylely in da yemin ile tel e il i araza İminlötmeli hakka oka AE düşemiyeceğini bir vesikanın zuhuruna kadar kat'i hükmümüzü tehire karar verdik. Aradan dört beş gün geçtikten sonra Ali Kemal Bey Ahmet Rıza Beyin evine tekrar gelir. Cebinden bir kart çıkararak der ki: — “Mahut kart bu karttır. Ben bunu Cenova'da idarehanede bu- Junduğum zaman alıp cebime koy- duğumu hatırlamıyordum. Nişan- lim bulunan pansiyon sah'besinin kızının o kart meraklısı olduğunu bildiğim için hiç bir maksadı hafi Beslemeden kartı önünde oturdu. gum masanın üzerinden alıp nişan- İma göndermiş — olabilirim, diye düşündüm ve n'şanlıma keyfiyeti yazdım. Filhakika nişanlım kendi- sine böyle bir kart getirdiğimi bil- dirdi ve işte iade etti... Ali Kemal Beyin bunu söyliye- rek mevzwubahsolan kartı Ahmet Rıza Beye teslim eder. Bu hadise üzerine hayretlere | düsen Ahmet Rıza Beyi gönderdiğim zaman pir fendi tarafından serdedilen müde- iyatın doğruluğuna hüküm verdim. Abdülhamit Bittabi Ahmet Rıza Bey de, ben de Ali Kemal Beye ( tebriyei zimmet varakası vermekten içtinap ettik.,, Ali Kemal'in şantajcılığına ge- lince, Avrupadaki eski dostları onu bir şantajcı olarak tanımakta çok haklı idiler. Çünkü Abdülhamit a- leyhine çalışan bir cemiyetin, (İt. tihat ve Terakki) nin, müzakerele- rine huzurile ve çıkardığı gazete- Ferine kalemile iştirak ettikten son- ra maddi ve şahsi menfaat muka- bilinde evvelce aleyhinde çalışmış olduğu istibdat hükümetinin tek- lif ettiği memuriyeti kabul etmiş- ti, bir miktar para (o mukabilinde Genç - Türklerin zayıf olanlarını salın almak ve satın alamadıkları- nın ahvalini tecessüs etmek vazi- fesini kabul eylemişti. Paris'teki "Türk Sefareti Müsteşarlığına tay'n edilmek istenildiği zaman, mazide- ki seyyiatından dolayı Fransa Hü- kümeti tarafından kabul edilmiyen Necip Melhame gibi bir adamın hususi hizmetine girmek gibi bir zilleti irtikâp eylemekten çekinme mişti. Buna şantaj denmez de ne denirdi? Ali Kemal Cenevre'deki arkadaşlarile müstebit hükümete karşı mücade'e etmek, © hürr'yet mesleğinde birlikte çalışmak için söz ve imza verdikten sonra sahsi menfaat mukabilinde kendisini hü- kümete satmıştı. Demek ki memu- riyet kapmak iç'n Abdülhamit dev rindeki “Hamiyetperveran” züm- resine dahil olmuştu. İşte Abdülhamidin Necip Mel hame delâletile ve o Ali Kemalin yardımile (İtihat ve Terakk') ye vurmak istediği ikinci (darbe ve (lıtihat ve Terakki) nin ismini de- giştreek (Terakki ve İttihat) o- luvermek suretile bu “darbeden kurtulması vakası bundan ibaretti. (Devamı var) Madenlerden alınan nisbi resimler azaltılıyor Bir kararname neşredildi ANKARA, 12 (Telefonla) — İ Son seneler içinde maden fiyat rının düşmüş olmasına binaen ci- han piyasasına acak maden cevherlerimiz'n sürümünü kolay- Jsştirmak üzere madenlerden alı - nan nisbi resimlerin azaltılması lü- ideki kararname tanzim ve neşredilmiştir: 1 — 14M2 ve 15282 numaralı kararnameler o hükümleri maden kömürü müstesna olmak üzere di- ğer madenler hakkında 1934 tak- vim senesi için muteberdir. 2 — Maden kömürüne ait resmi nisbi 1934 takvim senesi için a- şağıda yazıldığı veçhile hesap olu- nacaktır. Bütün maden kömürü müesse- seleri dahile ve harice imrar ve ihraç ettikleri kömürler için şart- mamelerinde yazılı (o azami resmi nisbiyi tediye edeceklerdir. Bu suretle tediye olunan rü- kil eden yüzde birler kat'i olarak irat kaydödilecek © ve mütebakisi ahipleri namına emanete alına - caktır, N 3 — 1934 takvim senesi niha- yetinde görülen hesapta “mezkür senede 1932 senesine nazaran ec- nebi memleketlere vuku bulan faz- la satışın beher 59 lâve ve krip- esi için 1,25 lira ve beher ton tu- vananı için 0,96 lira olmak üzere emanete yatırılan mebaliğden mü- esseselere reddiyat yapılır. Ancak bu reddiyat hiç bir suret le her müessesenin kendi emanet hesabındaki mevcudunu geçmez. 4 — Maden kömürü müessese- leri müştereken ihracatta bulun - mak üzere mesai ve teşkilâtlarını kısmen veya tamamen birleştire - rek harici satış birlikleri o vücuda gelirebilirler . Bu takdirde bu ka- rarnamenin neşri tarihinden itiba- ren bir ay içinde İktısat vekâleti. hükümetin tefsiri beyanatı Balkan İ misakma merbut protokolun 3 ün- cü maddesini ihlâl etmediğine ya- ni Yunanistanın Balkan harici bir devlet aleyhine bir balkan devleti- ne askeri muavenette bulunmak üzere bir mükellefiyet deruhte et- mediğine ve hükümetin tefsiri be- yanatı misakın bazı ahkâmını ih- lâl etmiş olsaydı böyle beyanatta bulunmıyacağına dair beyanatı üze rine siyasi mahafilde münak devam etmektedir. Bu hususta i- ki gündenberi makaleler yazmakta olan Mösyö Venizelosun fikirlerine mis. birlik rüosasından O maada Mösyö Mihalakopulos ve Mösyö Metaksa da iştirak etmektedir. Muhalefet rüesasının bu mese- leyi meclise aksettireceğine dair son günlerde deveran eden haber bugün de tekrar edilmektedir. Teşrii meclislerin mesaisi bir hafta sonra (o başlıyacağından bu müddet zarfında muhalif fiderler müzakere etmek üzere toplanacak- lar ve bu toplantıya (o kendilerile hemfikir olan Mösyö Mihalakopu- los ve Mösyö Metaksa da davet o- lunacaklardır. Bu mesele etrafında milli birlik hiderleri kat'i surette mutabıktırlar. M. Venizelas iki makele daha yazacaktır Bu hususta Mösyö Venizelos iki makale daha yazacak ve hükü metin bu meselede takip etti yaset hakkında Yunan efkârı umu- miyesini kendi noktai (Omazarına göre tenvir edecektir. M. Çaldaris ve M. Condilis'in mülâkatı Başvekil Mösyö Çaldaris dün bu hususta uzun müddet Harbiye nazırı Mösyö Kondilisle görüş - müştür. Bu mülâkatu dair matbua- ta biç bir şey #ksetmemiştir. Başvekil Mösyö Çaldaris Bal Yunanistan - İki memleketi alâkadar eden meselelerin ye- niden müzakeresine bi Her iki memlekete müteallik . İki memleket beynindeki iht Arabistandaki Karışıklıklar İbnissuut kuvvetleri Ye- meni istilâ etmek istiyorlarmış! | | LONDRA, 12, A.A. — Röter a- jansının istihbarına göre, Midi ka- sabasının sukutu ve İbnissuut kuv- vetlerinin bu şehrin cenubunda, Loheya limanına doğru ilerlemesi üzerine, bu kuvvetlerin, davalı era- ziyi işgalden ibaret bulunan ilk ta- savvurlarından * vazgeçerek, Ye- men'i istilâ etmek niyetinde bulun- dukları anlaşılmaktadır. Mezkür ajansın elde ettiği mü- temmim malâmat, İbnissuut kıtaa- tının bu hareketleri, daha şimalde, davalı Neyran havalis'nde — bulu- nan Yemen kuvvetlerinin ricat hat tını kesmeğe matuf olduğunu gös- termektedir. İbnissuut kıtaatınm tank ve tay- yare kullanmakta oldukları zanne- diliyor. ————— hil olan müesseselerden her biri nin senevi istihsali yekünunun yüz de yirmisinin, ecnebi memleketle- re ihraç edilip satılacağı taahhüt olunmak şartile iktısat © vekâleti bu birliklere dahil olanları tek bir müessese telâkki ve kabul etmeğe karar verir. Bu suretle tek bir müessese ola- rak kabulüne karar verileri maden müesseselerinin ecnebi memleket - lere ihraç ettikleri kömürlerin he- yeti umumiyesi bir müessese ta - rafından olunmuş gibi res- .mi nisbiye tabi tutulur. 5 — Bu kararname 1934 tak- Yunan (hariciye nazırı M. Maksimos kan misakına ve hükümetin tefsi- ri beyanatımın manasına dair ha- sıl olan mesele etrafında hiç bir beyanatta bulunmak istememek - tedir. Mösyö Çaldaris “Bu mesel3 hakkında muhalifler her ne fikir- leri varsa söylesinler. Her halde hükümet ne takip ettiği siyasetten inhiraf edecek ve ne de bitmiş ad. deylediği bir mesele a iki- de bir beyanatta ( bulunacaktır, demiştir. Sefaretlerin alâkası ATİNA, 12 — Balkan misakı etrafında Yunanistanda vaki keş- mekeş buradaki sefaretler tarafın- dan dikkatle takip edilmektedir . Bilhassa Yugoslav ve Romen sefaretleri infiallerini gizlememek- tedirler. Hattâ bu mealde Belgrat- tan ve Bükreşten telgraflar da alınmıştır. Bulgaristan aşlanacağı bildiriliyor ATİNA, 12. A. A. — Havas ajansı mshabirinden : muğlak meseleleri halletmek üze- re, Yunanistan ile Bu'garistan arasındaki müzakerelere yakında yeni- den başlanacağı haber verilmektedir. “lâf, iktisadi mahiyette ve evvelce bir köre daha tetkik edilmiş bulunduğu cihetle, gazeteler, bu sefer, kati bir itilâf zemini bulunacağını ü it etmektedirler. M. Rosvelt Bir senede yaptığı işlerin hesabını veriyor NEVYORK, 12. A.A. — M. Roosvelt'in bugün neşredilecek o- lan ve millete bir senelik faaliye- tin'n bir nevi hesabını verdiği bu kitapta cümhurreisi diyor ki “ Evvelce kullanılan tedbirler. | den ve o zaman aranılan gayeler den başka olmak itibariyle alman tedbirler ve irişilmek istenilen ğa- yeler bakımından siyasetim belki ihtilâlcidir. Fakat bu ne Faşist, De de komunist bir #'yasettir, Bu si- yaset her türlü sıf vehususi fır. kanım ortadan kaldırılması şeklin» Çalınan tablo Bir kliseden 12 milyon kıy- metinde bir tablo çalındı GAND, 12. A.A. — Zabıta, Sen Bayon klisesinden çalan meşhur Anyo M'stik tablosunun sarikleri- ni ele geçirmeğe yarıyacak henüz bir ip ucu bulamamıştır. Müzeler idaresince tanzim edil miş bulunan resmi defterlere naza- ran, bütün tablonun O kiymeti 250.000.000, sade çalınan kısmının ise 12.000.000 franktır. Çin ve Tibet İki memleket arasında bir yaklaşma oluyor KALKUTTA, 12. A.A. — Tibet hülcümetinin, Tibet ordusunun bü- yük bir kısmını terhis edeceği, Hin distandan itbâl edilens'lâh len seferberlik işlerini daha cektir.) Uçüncü derecede İ kâtipten mürekkep olacaktır. Millet Meclisi azalarile diğer demiryollarında meccanen seyahat dirilmiştir. elmiştir. bütçesinden temin olunacaktır. bir tetkik seyahati yapmak üzere tir, hakkında görüşmüştür. Beynelmilel Polis teşkilâtı Bir Lordun lordlar kamâ- râsındaki suali LONDRA, 12. A.A. — Lordlar kamarasında İiberallerden Lord Deyvis hükümetten, milletler ce- miyeti kontrolu altında bulunarak dünya nizamı daha eyi ve büyük bir emniyet altında bulundurmak üzere beynelmilel bir polis kuvvs- ti teşkili projesini nazarı itibara a- lip almıyacağı nda beyanat- ta bulunmasını istemiştir. Lord Deyvis böyle bir kuvvetin teşkil'ni tavsiye etmektedir. İşçilerden M. Ponsonbi bu tek- ifin tatbikatta iktiham edilemiye- cek müşküllerle karşılaşacağını zannetmektedir. Lord Sesil milletlerin milli hava kuvvetlerini terk ve sivil tayyare- ciliğe beynelmilel bir kontrol koy- mak için lâzımgeldi. ğini söylemiştir. Hükümet namına beyanatta bu- lunan Lord Stanhope, — dünyanın beynelmilel zihniyetten henüz pek uzak olduğunu, binaenaleyh İng'l. ter ehükümetinin lord Deyvi tavsiyelerinin kabul edemiyeceği- ni söylemiştir. Lord Stanhope Büyük Britanya- nın Lokarno misakı ile açıktan açı ğa taahhüt altına girdiğini ve bu misak mucibince bazı şerait altın. da, vaziyeti kurtarmak için böyle bir kuvvet vermeyi üzerine almış olduğunu kaydetmiştir. mektedir. Kalkutta'nın eyi haber alan mu- hafili bu kararın Tibet ile Çin a- rasında nevede ies bu günlerde bir yaklaşma olacağına delâlet ettiği lüğü ihdası için Dahiliye vekâleti merkez teşkilâtı ve vazifeleri hak kındaki kanuna müzeyyel bir lâyi hayi meclise tevdi etmiştir. Şimdiye kadar vilâyetler idare sine merbut bir büro ile idare edi mun tazam ve esaslı bir surette cerey& nının terini için bu vazifenin doğrudan doğruya vekâlete merbut ol mak üzere müstakil bir müdürlükle görülmesi faydalı görülmüştür. Lâyihaya merbut kadroya altı ncı derecede 70 lira maaşlı bir mü dür (Bu maaşın tatarı muvakkat tazminatsız ücret olarak ta veril& (35) lira maaşlı iki şef , I2 inci dereci (25) lira maaşlı iki memur , 14 üncü dereceden (20) lira maaşlı i Balkan devletleri meb'usları Yuna 'nistandameccanenseyahatedecekle ANKARA, 12 (Telefonla) — Yunan hükümeti Türkiye Büyü Bal kan devletleri mebuslarının Y'ui edebilmeleri için bir karar ittil etmiş ve bu karar Ankara Yunan sefareti vasıtasile hükümetimize Hükümet bir tezkere ile meclis rivasetini bu karardan hab. Gümrük muhafaza takım kuman- danları için binek hayvanı ANKARA, 12 (Telefonla) — Gümrük kıt'aları muhafaza ta kumandanlarına birer miri binek (hayvanı verilmesi hakkında hükt melçe hazırlanan lâyiha meclise verilmiştir. Lâyihanın esbabı mucibesinde ezcümle deniyor ki; gümrük miti hafaza kıtalarının kaçakçılığın men'i ve takibi hudut emniyeti vd fesile mükellef olan piyade takımları hudut ve sahillerde mıntakalarda müteaddit karakollara ayrılmış olduğundan takım mandanı bu karakolları her zaman için sıkı kontrol imkân: bulama makta ve zabıt ve rabıt tesis'ne muvaffak olamamaktadır. Bu sebebe binaen takım kumandanlarına birer miri hayvan v8 rilmesi muvafık görülmüş ve lâyiha bunun için hazırlanmıştır. Bu lâyihaya göre gümrük muhafaza kıtalarında takım kuma! larına “bölüklerde üçüncü | takımlara kumanda eden dahildir,, birer miri binek hayvanı verilecektir. 4 Bu hayvanların ordudaki usullere göre mübayaa bedeli de tee! zat ve her türlü masrafları ve iaseleri gümrük ve inhisarlar çok ge takımbaş vel Birinci U. müfettişin tetkikatı DİYARIBEKİR, 12 (A.A.) — Birinci umumü müfettiş Hilmi Bi refakatinde müşavir ve müfettişler olduğu halde şark vi buradan hareket etmiştir. SİİRT, 12 (A.A.) — Birinci umumi müfettiş Hilmi Bey yanım? da mülkiye , sıhhiye ve baytar müfettişleri olduğu halde Siirde geli âyetleri Bulgar Başvekili Pariste PARİS, 12 (A.A.) — Havas bildiriyor: » Bulgar başvekili M. Muşanof dün M. Dumergi ve mütcak'ben riciye nazırı M. Bartuyu ziyaret ederek Balkanlardaki siyasi > Wi vazil Staviski meselesi . Tahkikatı Komisyon sabık müdâ! umumiyi dinledi PARİS, 12. A.A. — Staviski selesi tahkikat komisyonu M. Dalimiye'nin kalemi mah dan Bayon, bonoları tavsiye mektubun yazılması için yap” telefon hakkında iş nezareti murlarından bazılarını di tir. Komisyon, sabık baş müd mumi M. Pressar'i dinlemiştir" ği Pressar, Sen müddei umumisi, oynamış olduğu rolü izah et M. Pressar, h'çbir zaman vazife haricinde bir iş görme söylemiş, mesleki hatalarla it edilişini protesto elm ştir. BH hamlar yüzünden bazı gazi kendisinin M. Prens'in cina) müşevvik bile olduğunu ya?" dı. Halbuki M. Prensar, M. karşı teveccühü © oldüğunu miştir. M. Pressar, M. Prens'in ne hiçbir vakit M. Leku' settiği raporu vermediğini aleyh Staviski aleyhindeki hur raporu muhafaza etmi söylemiş, M. Prens'e mesel€ paması için mektup yazdığ" tiyen tekzip etmiştir. Komiserler kendisi tekr#” guya çekmek istedikleri” Pressar yarın da komisyo” runa çıkacaktır. i Komisyon, M. Pressar bf şehadet edecek bazı hakim”