11 Şubat 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Celâl Beyi doğduğu köy | 6-7 Şubat gecesi Parisi kana bulayan ihtilâl nasıl bağrına bastı? hareketi nasıl başladı, nasıl nihayet buldu? Umurbey, köyün dünkü çocuğu ve |Grup grup toplanan nümayişçilerin zorla girmek istedikleri parlamento önünde bugün İktısat Vekili Celâl Beyin (polis kuvvetlerile yaptıkları gece muharebesinin meraklı ve heyecanlı tafsilâtı in ie s. »a4 ey v . ğ Ziyaretini ömrü oldukça unutamaZ ' Gündüzden grup grup toplanmışlar — Polis evvelden Parlamentoyu, Elys&e'yi, Belediye binasını sıkı bir UMURBEY, (Hususi) — Kö- muhafaza altına alıyor— İnternasyonala karşı Marseillaise —Koca Bahriye nezareti cayır cayır yanacaktı — ün j inen . a İş Zarasını ben lime A Yollardan çevrilip ateşe verilen otobüsler — Sokakların arbede esnasında ve sabahki manzarası keceğim, Anadolunun bu şirin ün gelen Fransız gazeteleri, sx | kalar geçtikçe kabarıyor ve bir insan Parisi allak bullak eden kanlı | seli halini almağa baş Yuvası, Concorde meydanında | i temiz ve faziletli evlâdı İk- |” b Vekili Celâl Beyi o bağrına rapi Bi günün hatırası öyle sanı- ki, senelerce, hattâ senelerce ği £ r | ; O saatte bilhassa parlamento etra- irdikleri bu mümayişle zanne- inden daha çok şiddetli ve kor - zabıtanın aldığı ted-| kite kadar meclisin önü yesi ki, nümayişin daha | köprüsünden serbi ziyade büyümesinin ve daha kanlı bir | yolları, başka ülere © çevrilmişti. şekil almasının önüne geçilmiş, hattâ bir | Köprünün methali süvari ve piyade çok resmi daireler yanmaktan veya her- | kuvvetli bir müfreze tarafmdan tutul - cümerç edilmekten kurtulmuştur. muştur sie O gün daha öğle üzeri Darisin si | , Akşama doğru, bidayette ne olacak masında bir değişiklik yoktu. Herkes | diye merakla seyretmeğe geldikleri işile gücile meşguldü. Fakat sinirlerin | zannedilen halk, Concord meydanının gergin bir bale geldiği havadan sezili. | ötesinde berisinde kalabalıklaşmışlar - 3 U; Muhi ii yordu. Saat on üçe doğru P: muh- > ği mi ziyana iz ça ini 1 1, Muhi- ğı kâğ telif yerlerine kuvvetli zabıta müfreze- | lislere hiç mukavemet etmiyorlardı. Bu, ni e çi ladığı kâğıdı çıkararak heyecan: | Jeri ikame edildiği görüldü. Bilhasn | bir kaç defa tekerrür etti, fakat her | stiklöi harbindeki li hiz. | dep Gtriyen sesile okumuya başla- dölamndu alabalık: daha fazla srtryors' | ileri parbindeki kıymetli hiz- | dı, Umurbey muallimi, vaktile bu - ve Yerald, © büyük vatan davasında | köyde muallimlik eden Celâl Be- N Saat 18 de bu büsbütün kesafet pey- Ve nihayet iktisat sahasi- | yin faziletli ve feragat da eden halkın arasında bağırmalar baş- ha aj . : 4 ba- a ğ bi, yarak en geniş manasile tam | basmın yaplığı büyük hizmetleri e ee iş adı ir. z lerle many ize ez anarak o çalışkan ve temiz mual. ENİ isinde bağrışan halk, bu sefer hareke- bünye asıl ep taze Hi, iktisaci | himin oğlu olan Celâl Beyi sevinç. | te geçmişti. Bir taraftan da Lhemps da, 78 aşıladı. En müşkül zaman- | Je, minnetle selâmladı. i Elimde cihetinde toplermmş olun omli- saç A hassas bir vekâlet olan İleti. | “Bundan sonra, bir köylü, canı nistler mömayişçilere ilübek etmişler. kalmamış kuru bir dala benziyen di. Artık Sini tüyler söle, “| sallanan elini kaldırarak | m e ay n de köylü dilile bi > öylü i i 5 " / il bir otokf sü durdurdu- söyliyeceğim, dedi, fakat N Nümayişçiler bir ototfsü ğ k Y 5 lar, indirdiler tobüse laşıyor. . Kusura bakmayın : Ee Ers a gala ti) n çinde iki saat mütemadiyen yandı. Bu suretle polis müdürü zabıta kuv- vetlerine sükünet ve metanet tavsiye €- diyordu. Gittikçe büyüyen nümayişçi- ler daha tehlikeli bir şekil alınca, süva- ri polis kalabalığa saldırmak emrini al- mıştı. Bu saldırışla nümayişçiler geri- lediler, polisler geri çekilmek isteyince kafalarına taş, ağaç parçası, yaya kal dırımlarından sökülmüş demir iskaralar yağmur gibi yağıyordu. Nümayişçiler Tuileries tarafında da İ bir başka kamyonu devirmişler ve ateş- | lemişlerdi. Nümayişçiler bir kere daha N . ldırdılar. Her saldırıştı z We eğ zi zerine ellerine ne yeçerse süyorlardı.. | Yukarda tatuşturulan bir otobüs, aşağıda o mümayişçiler Konkordi. Gene her İki taraftan yaralılar oldu. Köp yaya gelir lerken rünün arka tarafına da bir sırada po- : Pan b lardı. Silâh lis müdafaa kuvvetleri dizi dan hayır kalmamış, ağaçlar parçalan. |: tabancaların boşalıyorlardı. silâh see. , Bucepgikde gelen itfaiye arabaları Se- | mt, mahşer yeri. içinde yerde yattıkları görünüyordu. ! ine nehrinden su alarak nümayişçilerin Bahriye nezareti yanıyordu Ancak saat bire doğru sülünet av » C yg illerce unutmıyacaktır. izl Bey, Umurbey'de doğdu. ig ahsilini babasınm hocalık et- 5 © Umurbey mektebinde yaptı. dünün Gazi Türkiyesinin iktısat baş, nini elinde tutan o kuvvetli | hayata burada gözlerini açtı. lâl Bey ilk fazilet dersini bu- | KN raklesinde iken aldı. öşti tahsilini ikmal ederek (çok ekâletini üzerine aldı. Fakat bunca mes'uliyetli ve ağır iğifeleri Celâl Beye, içinde doğ- fu köyü unutturamadı. demliğin mini mini Umurbeyi, ağı Beyin kalbinde bütün sıcak- | “İhtiyar köylü bu dolaşan dili ile Gad.....,. 0, o kadar güzel sözler bulup söyledi abaocağma küçük bir ZiYa- | ki hep şaştık. Vekil Bey, teessi du. Ne Kaç aş nü zaptedemiyecek hale gelimi il e pe i öylü sonunda vel ie seyahatinin dönüşünde sene- eğe nutkümun — İşte ben sövledim, Şimdi de sen söyle dinliyelim. Dediği zaman herkesin gözleri | zerinde toplandı. | edilemez bir tnele Piriktirdiği bu hasreti dindir. Cal irsatını buldu. Vayglâl Bey, Umurbeye bir ktasat tak pa gelmedi. Bir köylü ola- 0 kaş Murbey de onu bir vekil gibi | tina b Kendi canı gibi bağ- heyecan içinde idi. — Benim şahsım hakkında gös- terdiğiniz bu sıcak kabu'den dola- | , Umurbey mektebinde lâğ, A yüzlerce fedakâr vatan ev- 7 Han eV- | yı teşekkür ederim. Bu alâkayı her Gn tepen feragat sahibi ba. | seyden evvel Umurbeylilerin cüm- || iy dikten Uz ide v huriyet rejimine olan bağlılıkları- 4 ü Umurbeye giden yolun n ötomobilin de adete ku, | na delil added Ben burada İçler amme Barada hazla, | merasim beklemiyordum. BenU. | o İayvanlara binildi. Köylüler, | murbeyin çocuğuyum. Burada, si- ! . İ üzerine sıkmağa başlamışlardı. Bu su- LR det iş gibiydi. Bir taraftan da aadar sevinc içinde idiler ki Ce. | zin aranızda çocukluk hatıraları | lar ayni zamanda polisin harekâtmı da | , , Set yizmiyi Dimi Gefğeyemi | çalılar ve yakın baştendlere ve ecem - Beyi mümkün olsa el üstünde | mı, babamın hatırasını aramıya iygal ediyordu. Tekrar kuvvet alan mü- | MM. den alevler görünmüştü. Çok | lere maklediliyorlardı. ie veklerdi. geldim.,, i mayişçiler bir kere daha atıdılar. O va. | ce ateş büyümüş ve alevler bi- Çarpışmadan sonra için 4 Zarlar, onu daha iyi görmek | © Vekil Bey sözlerine devam için ik polisler eimeleri eektiler ve mihe- | Şinci kata doğru yükselmeğe başlamış: | Saat 1,15 te Konkord meydanı, tah ları havada yürüyorlardı. | kendinde kuvvet bulamıyordu. Ya- Li gelmişti: Silâh patlamıştı. Pokeles bo | © iç ayarda, Zira | geder bir ünüharebe meydanını in erkek, çoluk çocuk, bütün le silerek İİ) defa tabancaların da çekmişlerdi. Halk | ,, Helk meserretinden bağırıyordu. Champs Elysöo caddesi murbey halkı orada idi, © © lerini tamamla- : Döl yi İİ) tehditkür tavrını değişirmediğine göre, | pinayi mesiyenler mümayişçilrdi. Ce pe e an a Vekil Bey, kendi köyünü o ka- k ist N vaziyetin vahametini , kavrayamıyordu. | ax calar atmalar eriş YAS | yaş ataşkilmmiti, Bayel işaretle dar Gelemii ki oraya bime | (9 iii Çed EİN) Nihayet sinirleri gerilen polisler, evve- | PASEYMA Na Ki raiye otomobili yetiş || rinden hayır kalmamıştı Üçümeü Viz Gel ulaşmak için sabırarzlanıyor. | , — Gö terdiğiniz samimiyetle | İEEEEEEEMİ fiğ) Ja havaya mteş ettiler. Kaçan. balkan | çi e aotörünü işleterek ateşi söndür. | tor Emanosl caddesinin ağımda itfaiye beni mağlüp ettiniz. Muallim Bey 5 L bağırıp çağrışması, süvari polislerden ba e elle: İbda aye me bir otobüsün son alevlerini söne Köyün methalinde zeytin dalla. | siyasi hayatım hakkında çok sita- i e 0) ların. atlardan düşüp yıkılması, or. | TME az istiyen mümayişçiler, üzere | dürüyordu. Hattâ teteşan ağaçlar bile, iç; örülmüş bir tak yapılmıştı. Bu | Yi lerde bulundu. Ben memleketin | & na lerine sıkılan su ile yaşi yone e ii da burada heyecanla hâ «” kın üzerinde büyük harflerle ya- pir evlâdı olarak elimden geldiği | ISS N i gnd m görem bökin. almaşta. Fe e Polis yarada burada bezel, ilan “Hoşgeldin aziz köylümüz, | Kadar vazifemi yaptım. Sizden is- ei ea | yi ela e Wa isi tiyeceğim şey ancak * Benim | Yukard, isci pi e e TN i haline" resi göze çarpıyordu. bella şudur: Benim | Yukarda nümayişçiler kaldırım- mağn çalışıyorlardı. kantası muvakkat bir hastahane haline” yde ilk durak yeri olarak ha- bu köyün evlâdı sıfatile vazife- | lardaki wskaraları sökerlerken, aşa- a ifrağ edilmişti. Burada belki iki yüz“ i aşa Kanlı b Şelânan binanın önünde Vekil Bey | Jerim vardır. Şimdiye kadar ben- | gıda bayrağı hamil bir nümayisçi PR den fazla yaralı vardı. Burada larından indiler. den bir şey istemediniz. Görüyo- | yaralı olduğu halde tezahür. Saat 21 den 22 ye kadar bir sükü- | ra hemen pansıman yapılıyor, yarasa" vin duvarlarda: “Hocamızın | Yum Ki bazı yollar yapmışsınız.Bu Baakiiyeğ m net devresi geçti. Halk yaraldarı yali ğer gerer hastanelere serkediliyerd. i öyümüzü â yolların harcı içinde niçin beni sam lere gösteriyor ve küfür ediyordu. Bil sokağını 'nümayişçilerin Güm id Ül | Ze ürken ara işa. | mn edi Be nr Ba pi hassa polisin aleş etmesi umumi gada- | Aateşledikleri bir kaç hususi bı ve hiddeti arttarmıştı. iğ e Open, belediye dairesi sıkı bir & : lay itesini taşıyan levhalar a | gin Şise hizeniz pu Gibi işlerde | haft itine almış bulumuyordur Bu surda polisin yardımına bot (e İ, bir çoğu paramı püre ediler İ .“ür., dedi. Ancak bundan sonradır ki, muhtelif bay aker yermiş Sant azke0kuğl. | © Belediye dairesi mahasarada İDE cake hemen oracıkta etra- izi y , | teşeleküllere mensup olanların grup grup daha gelmiş, Hariciye nezareti önünde inş Belediye deiresine hücum etmek te Mis bujg. Pir sevgi halesile çevril- ar mütehassis olmuştu ki | sokaklarda tecemmü etmekte oldukları gülçükle geri atılmıştı. Concord mey- Vatanparver gençlik,, teşkilâtına düş- Bu du, siyasi hayat içerisinde uzun zaman | görüldü. Bu teşekküller bilhassa şun- Sunındaki halk ta bir kere daha köprü. | müştü. Toplantı saat on dokuzda ola- hücum etmiştiler. Yeniden ateş açıl. | caktı. Fakat daha saat on yedide bina de ve öpmek lâzım geldiği hakkında | mubafaza altına alınmıştı. emir alamıyan polis gerilemeğe başla - | , Civar sokaklardaki dükkânların hep maşt. si kepenklerini indirmişlerdi. Bütün kak 'Ne yapacaklar? Halk polisi yarıp ge- vehaneler sandalya ve masalarını içeriye "ahyopgu uşak halka, git gide da- | dan beri yuğurulan, bir çok müna-'| lardı: Muharipler milli birliğinin Paris Süne kasalar yapan, müşkül suallere ko- | ve civarı şubeleri, pesales k Celâi Umurbeylilerle Umurbey: | laylıkla cevap veren Celâl Beyin | teşkilit, Franz & pena Sef ve Bey biribirlerine candan heyecandan tıkandığı görülüyor. | teş Salip Cemiyeti, a sol Kö da. du. Orta'ığı derin bir süküt kapla- | Muharipler Birliği ve diğer teşekküler | İNEN geceki zöP Halk mütemadiyen bağırı - | çekmişlerdi. Sant 18 de belediye zab kadı, Balkı, yedirinden yetmişine | dı. Bu sükün her şeyi ifade ediyor- | Yertemi, ty soplanmak için sözleştikleri e i das müdür maavini, erine “verilen lag, ONA ayrı ayrı sevgi sunuyor- | du. Biraz sonra Celâl Bey ağlamı- yazlar yorlar ve gruplar deki. Dz DENEME ait, e diler iler. müh karl di ve ——— : Pi ae kuman, EŞ girildiği ya balaman. Geren Seske | in takati kesildi talığa hakiki bir meydan muharebesi | şerereie halkı geriletmeğe muvaflak o. | , Burada komünistlerin söyledikleri Sinde giril diği zaman, bir ihtiyar | umumileşti, isna herkes ağ- N 2 i kesildi. Ve canm- | manzarası vermisti. Zaharmayoksl) 5 salak Sie sel Titsiy emlesi ona doğru geldi. n can kopuyor gibi Celâl Beyin Polisler bu defa da köprüyü kur - Gece yarıma çeyrek kala, kan ve | lar (Marseyez) i söylemek suretile mu Yorduş #€sile teklifsizce, söyleni: omuzlarında kilitlenen ellerini çöz | tarmışlardı. Meydanı mr? i ” H dü. Bundan sonra Umurbeyin beş | iş. Sokak limbaları devrilmiş, y Sanki baba oğula oğul babaya Yaşylley Allahım. . İşte kendi, ., | şarmaş dolaş olmuş kana kana 8 | dershaneli mektebi gezildi. İht. | deki parkeler sökülmüş, parmaklıklar. | mayişçler de siper larak mütekabilen | gi ve nümeyinçileri gerili, Felis ber mg ya çocuk... Koca adam seağeğar yan e, tespit edildi. Dönüşte C. ÖTE don tesis ediyor ve halkı geçirtmek is- de,“ Gene de o güzelliği Vekil Bey bundan sonra köy i- | H. Fırkası ziyaret olundu. Nahiye i temiyorda. Maamafih nümayişçiler kor. Yür Yükle nasıl da koşardı çinde bir gezinti yapmak istedi. | ocak reisi vekil beyin fırka ocağı. 4 sn gt ME BEŞ ire il Hep birlikte dışarı çıkıldı. Sokak- | na hemşehri sıfatile kayıtlarını yap tırmalarını rica etti. Kabul buyur. — Burada da yıkılmadık fener, sökülme kadar insanla dolmuştu ki Kp Bir başka ! yü, imkânı yoktu. Alkış ve | dular. - eee mma Rem Li Bakmak onun gibi. . diye onu | yaşa sesleri boşlukta çmlıyordu. Umurbeylilerin böyle taraf" ta- madık ilân köşkü kalmamıştı. Bu doyamıyorlardı. Yolda sopasıma dayanmış bir ihti- | raf dertlerini dinliyen, ihtiyaçları. Burada halk sokaklara barikatlar da alardı. kaalarlar Savazlare, Bizlerle GE zerlerinde (Her yerde Sovyetler) yaz ümayiş: 'aşasn iü diye bağıryorlurd. “yes Calappe) İki saat burada ve civar sokaklarda arbedeler oldu. Vatanperver gençler sa: at 20 de vahim hâdiselerin cereyan et tiğini öğrendikleri Konkord meydanma gitmek üzere muharebe yerini terket- r. Nümayişlerin yapıldığı sokaklarda Şapulcu takımının da bir çok dükldn arı talan ettiklerini ilâve etmeğe tabil hacet yok. ta ölü.. Hakikaten Belediye civarındaki — arbedede bir ölü Pal i a kendini tutamıyanlar Yar kadın Celâl Beyi uzaktan gö- | nrnotettiren vekil bey güneş batar rünce dayanamadı, sarsıla sarsıla | ken köyden ayrıldı. Bütün köylüler sölıyarak onun boynuna sarıldı. | onunla beraber yürüyorlardı. Ve. Vekil Bey de ona sarıldı; Kâdınca- | kil Bey seslendi: gız, hem ağlıyor, hem söylüyordu: — Teşekkür ederim, daha fazla — Tanıdın mı ihtiyar nineni? İş- | yorulmayınız. tinde çocukluğunu tekrar | te biz böyle kocaldık, kaldık! Fakat köylüler bu sesi duymak i oldu. Gözleri hafifçe lâl Beye sarılan ihtiyar nine, | istemiyorlardı. ki, Kahveler ve ıhlamur. | Kendisine çocukluğunda — bakan | © Bir müddet daha onu takip etti. tebirilerin, Köylüler büyük © hem- | dadı ler. Yetişemiyenler de ( uzaktan Nİ satirmş pasıl ikram edecekleri- mendil sallıyarak ve candan alkış- Onlar. tatl dı, Lıyarak kendisini selâmetlediler. Ml Bey” gate tatlı söyleşiyor, Ce- İşte, Celâl Beyin köyünü ziyare- Bu .. dinliyordu. ir türlü ayrılmak istemiyor, omuz- | ti, köyünde karşılanması ve uğur. ırada, köy muallimlerinden | Jarma asılmış, yürüyordu. Böyle | lanması böyle oldu. kalktı. Cebinden hazır- | bir müddet daha gittikten sonra B. MAHMUT / i f |