10 Şubat 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

et'in tefrikası: 10 Stavisky Hayatı ve ölümü İN Stavisky rezaleti Panama işinden odaha korkunçtur. — Tahkikat komisyonları işi uzatırlar — Nüfuzlu adamları himayesi — Ortada yalnız Stavisky işi mı var? (Appel) gazetesi meselenin her noktada, her sahada en ufak te- ferrüatına varıncıya kadar aydın. İatılmasını istiyor: Siyasi sahada, zabıta sahasında, adliye sahasım- da, idari sahada... Yalnız bir şart ile: Stavisky rezaletini vesile itti- haz edip bunu sol cenah fırkaları aleyhine bir silâh makamında kul- İanmamak! Çünkü Stavisky bun- dan iki sene evvel de mevcuttu, bugün patlıyan rezaletin mes'uli- yetini eski zamanlarda aramayıp ta bugünün hükümetine ve ekseri- yet partisine yükletmeğe kalkış- mak için in-anm şuurdan büsbütün mahrum olması icap eder. Stavis- ky bugüne kadar yaşadığı dolan- dırıcı ık ve maceraperestlik haya- tında eski müsameha- sından geniş mikyasta istifade et- miş bir adamdı. O kadar ki zabıta ve adliye bu adamın yaptıklarını 15 raporla ait olduğu makamata bildirdiği halde Stavisky 19 defa lehine karar almıştı. ) nun, (Briand) m ilik âlemi- nin üstatlarından (Mösyö Emil Bruât bu münasebetle (Ördre) ga- zelesine yazdığı bir mekalede şöy- le diyor: “Muhakkak ki devrimizin Pana- ması sayılan Stavisky rezaleti cüm- huriyet ve millet içini 1891 de pat- lıyan hakiki Panama işinden daha yasi müdahalelerm daha şeni bir şekil almakta olmasından endire ve asabiyete düşen zabıta ve adli- ye hukuki efradı siyanet hususun- da kendilerine mevdu olan vazife- yi ifadan mut'ak surette âciz kal mışlardır.,, “Başvekil Chautemps'ın yerinde olsaydım mecliste kürsüye çıkar, tahkikat komisyonunun ini bizzat ben ileri sürerdim. Vakıa bu komisyonların ne demek oldu- © ğunu bilmez değilim. Ben de tes- © lim ederim ki bu tahkikat komis- — yonları iş'eri uzatırlar, bazı şahsi Ve <iyasi kin ve gayızları tatmin et- mek fikrile öyle hareket ederler ki işi temizlemekten ziyade kirletme- ğe hizmet etmiş olurlar. Ancak ef- kârı umumiyeyi tatmin etmek için bu müthiş dolandırıcılığın bütün rezaleti değil, rejimin rezaleti der- İer. Zira unutmamak lâzımdır ki, Stavisky nüfuzlu bir takım insan- ların himayesi sayesinde 1927 den beri serbest neşrettiği ky gibi şüpheli, bednam kimseler- bulunmak, neşem bunlarla kol kola gezmek, bunlarla her nerede olursa olsun ayni yemek sofrasma ot yüksek memurlar için ih- malden daha çok büyük bir kaba- bat olduğunu söyledikten sonra şu hükmü veriyordu: “Kanunları çoğaltmaktan ne çı- kar? Asıl lâzım olan şey ahlâkı dü- zeltmektir.,, diren yazısında şöyle di; iş “Stavisky tevkif edildi, o mah- küm oldu, hapse girdi, hapi'hane- de nçıktı, fakat hâlâ aleyhinde şi- kâyetler vardır ve hâlâ bu şikyet- lerin tetkiki âtiye talik edilip du- ruyor. Adliye nasıl oldu da Sta- visky'nin Alexandre namı müste- arı altnda serbest (o dolaşmasına müsaade etti? Nasr! oldu da bu mu azzâm Bayonne dolandırıcılığının serbestçe tertip ve tatbik edilmesi- ne imkân bıraktı? “Madem ki belediye kredi ban- kaları teftişe tabidirler, madem ki Bayonne Bankası tarafından çıka- rılan bonoların miktarı bu banka- nın bilânçosunda yazı'ı elan mik- tardan yüz milyonlarca fazla ol. duğunu bir bakışta görmek kabil. di, o halde niçin teftiş (heyetleri te gelmedi? Orlâans'da te- şebbüs edilip te akim kalan sahte- kârlık neden merak ve heyecanı mucip olmadı? Borsa gazetesi bu dolandırı bütün mekanizma- sımı ortaya attığı halde neden bu neşriyat bir yıldırım tesirini göster medi? “Ortada sadece bir Stavisky mi vardır? Meselâ bütün adliy: malümu olan Mavromatis işi ne ol- du, bize aöyliyebilirler mi? Rezilâ- ne bir takım himayeler yüzünden bütün adalet makinesinin Oouzun müddetten beri felç içinde olduğu, bu himayelerin pek yüksesk ma- kamlardan geldiği | aşikâr değil midir? Memleket (o mes'ülleri ve mücrimleri bilmek istiyor. Bunlar, isimlerile, meydana çıkarılmalı- Gazetecilikte daima genç bir ka- lem kalmış olan Löon Balby, nasıl olup ta hükümetin bu işten hiç ha- berdar olmadığıma hayretler eden bir yazısında o M. Chautemps'ın vaziyeti pek nazik olduğunu, ken- disi şahsan temiz kalmış olmakla beraber iki seneden beri Dahiliye Nezareti makamını işgal ettiği ve Pariste olup biten şey'erden haber- dar olması lâzımgeldiği halde na- sıl olup ta bu rezaletin akislerini duymadığına şaşıyor: “Nasıl oldu da teklifsiz dost'a- rı ona bu meseleyi söylemediler?. Emniyeti umumiye, adliye, zabıtai maliye, bütün bu teşkilât nasrl ol. du da Stavisky rezaletinden haber- dar olamadı? Ya zabtıanın Stavis- ky hakkında yazmı şolduğu on beş rapora ne diyelim? Aleyhine bu kadar raporlar verilen (bir adam nasıl oluyor da on dokuz defa te- hiri dava kararı alabiliyor? Malt gazeteler bir seneden beri bu reza- İleti yazıp durmuyorlar mı? “Bütün bunlar karşısında süküt etmi şolan bir Dahiliye Nazırı va- zifesini yapmamış demektir. “Günün birinde bir panik yor: Çünkü gemi fazla yük almış, tekne lüzumundan fazla suya bat- mıştır ve o aralık bir fırma yel- kenleri koparıp parçalamıştır. Şim- di gövertede ne kadar insan, ku- manda köprüsünde ne kadar kap- tan varsa hepsi şaşırmıştır. İlk ön- ce , yani sırasile kabineyi, dostları, taraftarları, belki de reji mi kurtarmak çareleri düşünülü- yor ve Dalamier bu düşüncenin ill kurbanı oluyor. “Bundan sonra, emniyeti umu- miye teşkilâtının sahneye çıktığını görüyoruz. Bu teskilâtın adam'a- rı o dakikadan itibaren (o Parisile .Chamonis arasmda muzlim faali- yetlerine, entrikalarına başlıyor- mi alt tarafı hepimizin malümu- “Bu işi temizlemek, adliye me- kanizmasına sıçrıyan kanları silip işleri intizama sokmak için bir çok cesareti medeniyeye, bir çok kuv- veti kalbe, bir çok mantığa, bir çok fikri takibe, hülâsa bütün bun- lara malik bir adama ihtiyaç var- (Bitmedi) İki vapur kumpanyası nasıl birleşti? leri havidir. 1 — Maliye nezareti Cunard kum ir Ingiliz lirası avans verecek- 2 — Maliye nezareti arada sıra- da tahakkuk edecek cari ibtiyaçla- ra karşılık olarak bu kumpanyala- ra bir buçuk milyon İngiliz lirası- nı geçmemek üzere muhtelif avans lar verecektir. 3.— Maliye nazareti bu iki kum panyanm birleşerek (teşkil ettik. kumpanyasna başka bir veya bir leri yehi “ Cunard and Oceanic ” i inşası için azamar lirasr avans ver- mesine mezuniyet itası hakkında bir kanun lâyihası yapacak ve bu lâyibayi yakında o parlamentoya verecektir. MİLLİYET CUMARTESİ 10 HARİCİ HABERLER M. Dollfuss Dönemiyor mu? ın |Viyanadan Peşteye endişe| Japoyanın anlaşmağa mani verici haberler gelmiş BUDAPEŞTE, 9 .A.A, —Dün gece Viyanaya gidecek olan A- vusturya başvekili M. Dollfuss, yor gun bulunmasından dolayi hareke- tini bugüne bırakmıştır. İhtiyat kaydiyle karşılanması lâzımgelen bazı şayialara göre M. Dellfuss'ün Budapeşteden hareketi ni tehir etmesi Viyanadan bir ta- kım endişe uyandırıcı haberler a- Iınmasından ileri gelmiştir. İngiltere Fransız mallarına munzam gümrük koyacak LONDRA, 9. A.A. — Reuter a- jansının aldığı malümata göre hü- kümet Fransaya yapılan İngiliz Ithalâtınm İngiltere zararına ola- rak tabi tutuldüğu kontenjan usu- lünün ilga edileceği ümidinde oldu ğunu, bu ümüdi boşa çıkacak olur- sa pazartesi gününden itibaren Fransız ithalâtma mukabele bilmi- sil tedbiri olarak munzam gümrük resimleri koyacağı Fransız hükü- metine bildirecektir. Bernard Shav Zelandada oturacak LONDRA, 9, A.A, — Meşhur Edip Bernard Shav bir müddet Ye- ni Zelanda'da oturup vakit geçir- mek için dün vapura binmiş ve Londradan ayrılmıştır. Fransız istikrazı PARIS, 9. A.A. — Maliye neza- retinin bir tebliğinden anlaşıldığı- na göre son istikraz hesabına top- lanan paranın yekünü dört milyar 64 milyon 911 bin frangı bulmuş- tar, İngilterede muhafazakâr bir meb'us kazandı zedi M. Mae Fadyen BOZ nel iM. en 2023 rey mışlardır. Avusturyanın Almanyadan şikâyeti meselesi LONDRA, 9 .A.A, — Reuter a- jansımın aldığı malümata göre A- vusturyanm dahili işlerine Alman- yanm müdahalesi hakkında Avus- turyanın milletler cemiyetine yaptı ğı müracaatı istinat ettirdiği bütün noktaları havi dosya Londradaki Avusturya elçisi tarafından dün ak şam hariciye nezaretine tevdi edil ir. Bu dosya milletler cemiyetine henüz verilmemiştir. Yeni bir tecrübe daha yapacaklar PERNAMBUCO, SA.A. —I- talyan tayyarecilerden Mazzotti, Lombardi, Giulini ve Battaglia İ- talyaya dönmek üzere Oceania va- puruna binerek Pernambuco'dan ayrılmışlardır. Lombardi hareketinden evvel vaki beyanatında İtalya ile Brezil- ii ye tayyare ile seri posta seferleri tesisine çalışmak için ye- ni bir uçuş tecrübesi yapması muh temel olduğunu söylemiştir. Amerikanın Moskova sefiri dönüyor VAŞINGTON, 9. A.A. — Ameri kanın Moskova elçisi O M. Villiam Bullit vazifesi başma dönmek için 15 şubatta vapura binecektir. Her iki hükümet arasında şimdiki hal. de'mevcut ihtilâfların halli ve ye. ni bir ticaret muahedesi akti için yapılan müzakereler ehemmiyetli surette ilerlemiştir. —— Beynelmilel diplomatlar akademisinde.. PARIS, 9.A.A. — Hava ajansın- dan : Beyvelmilel diplomatlar aka demisi dün umumi heyet halinde toplanmış, azalığa intihap ettiği Japon büyük elçisi M. Sato, Eston- ya elçisi M. Strandmam ve Arna- vutluk elçisi M. Libohova tarafın- dan okunanan teşekkür nutukları nı dinlemiş? Yeni deniz Konferansı olacağı söyleniyor LONDRA, 9.A.A, — Silâhları azaltma konferansı bürosu memur- ları 13 şubatta Londrada M. Hen- derson'un reisliği altında toplana- caktır. i M. Benes, M: Politis, M. Aghni- des ve M. Avenol'de bu toplantı münasebetiyle Londraya gelecek- lerdir. LONDRA, 9. A.A. — Daily Te- legraph gazetesi 1935 de toplana- cak deniz konferansı hakkında neş rettiği bir yazıda Londra, Vaşing- ton ve Tokyo arasında pek yakın- da hazırlayıcı konuşmalara başlar nacağını bildiriyor. Bu gazete yarı resmi surette pılacak bu konuşmaların bir anlaş- ma rini kurmaya müsait ne- inde Roma ve n fikirlerinin yoklanacağı lâve ediyor. Daily Telegraph, Japonyanm al- dığı vaziyeti muvaffakiyetli bir ne- tice elde edilmesine başlıca engel olarak görüyor ve Japonyanın, de- niz kuvvetleri hususunda diğer devletlerle tam bir munadelet elde edemiyecek olursa yalnız evve'ki taahhütlerinde devamdan vazgeç- mekle kalmayıp 1935 konferansı- na bile iştirak etmemesinden kor- kuyor. Daily Telesraph Tokyo hükü- metinin istediklerine Vaşington'un hâlâ şiddette muariz bulunduğunu da kaydediyor ve yazısınm sonun da diyor ki : “ Yeni bir silahlanma yarış baş- M. Doumergue yeni kabi- neyi teşkil etti Başvekil meclisten yecek, icap ederse genişsalâhiyet iste- meclisi feshedecek PARİS, 9 (Gece yarısı) — M. Doümergue yeni kabineyi teşkil etmiştir. Kabinede M. Albert Saryaut, Mareşal Petain, M. Zawal de vardır. Kabineye ayândan dört, hariçten de dört kişi alınmıştır. Kabinenin bir tahkikat komisyonu teşkilini istiyeceği anlaşılmış- © M. Dowmergue şimdilik Meclisin feshi taraftarı değildir. Eğer va- ziyet icap ederse bunu yapacaoktır. Başvekilin Meclisten geniş salâ- hiyet istiyeceği de tahmin edilmektedir. AŞ Elli bir eşek yandı Dün İzmirde büyük bir yangın oldu, maalesef iki ağır yaralı var IZMİR, 9 (Milliyet) — Bu sabah saat üçte İkiçeşmelikte büyük bir yanğın oldu. Yanğında insanca da zayiat olduğundan, bir facia ile neticelendi. Yangın esnasında bü; hane, iki dükkân yandı. fi lardan şoför Fuat Efendi k ve küçük Yıldız otelleri, bir ecza- ağır surette yaralandı. Yaralanan- halindedir. Bundan başka küçük Yıldız oteli ahırında bağlı bulunan elli bir eşek, iki at yanmıştır. Altı eşek, iki at kurtarılabilmiştir. Yangındaki maddi zarar elli bin lira tahmin edilmektedir. Adliye derhal tahkikata başlamıştır. Üç kişi zan altına alınmıştır. Yanğının dikkatsizlik yüzünden çıktığı söyleniyor. Sovyet - İtalyan gümrük mukavelesi ' MOSKOVA, 9 (A.A.) — Tass bildiriyo, Romadan bildirildiğine göre Roma sefiri M. Potemkie, 6 Mayıs M. Mussolini ile Sovyet Rusyanın 1933 tarihinde imza edilmiş olan Rus - İtalyan gümrük mukavelenamesinin musaddak suretlerini teati lamasından — mali ve siyasi bazı sebepler dolayisiyle — korkan Londra hükümeti ise intizar vazi- yetini bırakmamaktadır, ” Baltık denizinde fırtına BREME, 9. A.A. — Volff ajan- sından : Şimal Baltik denizleri sa- hillerinde şiddetli bir fırtına bü- küm sürmektedi ir. Vilhelmshafen limanına kayıt- k ve Condor adlı bir balıkçı gemi. si batmıştır. Tayfasının ne olduğu öğrenilememiştir. HAMBURG, 9. A.A, — Volff Ajansından : Şimal denizi sahi- linde hüküm süren şiddetli fırtına dün akşam Hamburg ve Cuxhaven limanlarında suların kabarıp taş- masına sebep olmuştur. Bu liman- lara nit mahallelerdeki birçok s0- kaklar bu suretle su baskını altın- da kalmıştır. Fırtınanın şiddeti geceleyin bi- raz hafiflemiştir.. Amerika borsaları VAŞINGTON, 9. A.A, — Alı. nan haberlere göre M. Roosvelt etmişlerdir. İtalya - Sovyet münasebatı ROMA, 9 (A.A.) — İstifani bildiriyor: Sovyet Rusya ve İtalya münasebatın iadei tesisinin ikinci yıl dö- nümü münasebetiyle Sovyet büyük elçisi resmi bir ziyafet iş ve vermiş bunda İtalya hükümeti erkânında n bir çok zevat ile Türkiye ve Ma“ carislanın diplomasi mümessilleri Ayni münasebetle | İtalyan Moskovada bir ziyafet vermiştir. Kazalar Neden oluyor (Başi 1 inci sahifede) otobüsleri işlemelidir. 2 — Seyrüsefer polisi için, vazife- sini iyi bilen, icap eden vesaitle müceh- hez Ikurs gö, i Amerikada yoksullara yardım ediliyor VAŞINGTON, 9. A.A. — Ayan meclisi belediye inşaatına devam edilmesi ve yoksullara gelecek ma yısa kadar da bulunulması için 950 milyar dolarlık tahsisat ve rilmesi hakkımdaki kanun lâyiha- sını bazı tadilâtla kabul etmiştir. Londraya gelen altınlar LONDRA, 9. A.A. — İsviçre, Fransa ve Felemenk den dün Croy- dona tayyare ile yedi to'nluk altın gelmiştir. Garp Trablusunda panayır ROMA, 9 .A.A. — Yakında Garp Trablusunda sekizinci defa olarak açılacak panayır münasebetiyle gelecek ziyaretçiler (icin tren ve tayyare tarifelerinde ehemmiyetli tenzilât yapılacaktır. t Tapuda tayinler den Ibrahim Hakkı Beye vekâleten ve- rilmiştir. Birinci srnif müfettişlerden Ahmet Kav i cil Divanı muhasebat müddei- umumisi vefat etti larak yapılmış olmalı ve arka dingil - den geriye taşan kısım, dingiller a - lenin nıslmdan fazla ol- ŞA aball yalnız. şoför! ör i yalnız. şoförü istiap edecek genişlikte ve bölme ile ayrık. mış olmalıdır. Otobüslerin azami turlarını yaptık. ları zamanda süratleri kırk kilometreyi iyecek sistemde yapmaları tarzı lenlerin ailesine tazminat olarak 10000 penko verilir. Yaralılara tedavi masra- fı ve vazifesine gitmediği müddetçe kazanç mahrumiyeti de tazmin edilir. 6 — İşlek yerlerde şehir imdat oto- mebillerini çağıracak otomatik mer - kezler bulunması şayanı arzudur. Mn dut yerlere hasrolunabilir. dahili için azami olarak ilen 20 kilometrelik sürat tat- biki kabil değildir. Bu sürat ancak mah- hazır bulunmuşlardır. sefiri de M. Litvinof'un şerefine | Talebe hariçteki Teşekküllere Giremiyecek (Başı 1 inci sahifedeY sikerek a Pi rette menolunacaktır. Talebe yalnı£ dersleri ile meşgul olacaktır. Talebenin spor, seyahat ve saire gi bi ihtiyaçlarmı temin için Cümhuriyet Halk Fırkası muazzam bir gençlik teş“ 9 — Şoför onuavinleri sureti katiyeöf menolunmalıdır. j hemen bilümum otomobil vesniti nakliyenin sıkı bir kon da bulunduğu mahallerde bu rın Sini, fren, direksiyon ni larmdan veya yollardan gelen kazaların nisbeti pek 8:0”, Bütün kazaların azim ekseriy" kellef olanların bütün yi ehliyetsizlere, sarhoşluğu itiyat era vesika vermen ii kullananlara. seyrüsefer, Kizlar,