8 Şubat 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Milliyet'in tefrikası: 8 Stavisky Hayatı ve ölümü M. Herriot'nun alkışlanan sözleri — Söz istiyen bir mebus — Sabık nazır fırkada kendisini müdafaa ediyor — Fırkanm tasfiyesi isteniyor — Stavisky rezaletinin içyüzü meydana İm vur Mösyö Herriot'un bu sözleri bir alkış tufanile karşılanıyor: — Biz yalnız bugünün vaziyeti- ni değil, bu rezaleti hazırlıyan en eski hâdiseleri bile öğrenmek isti- yoruz. Bugün efkârı & umumiyeyi galeyana getiren bu meselenin al tında şimdiye kadar ortaya çıkma- mış daha ne kadar meseleler var- $a hepsinin bilinmesini istiyoruz. Bu temizleme ameliyesi sayesin- dedir ki o masumlarla mücrimler biribirinden ayrılacak, gene bu sa yededir ki cezasız kalmış isnat ve iftiralarla bir takım namuslu insan- ların haddi zatmda şüpheli olan kimseler tarafımdan takip ve tazip olmalarına mahal bırakılmayacak- tır. Öyle zannederim ki bu sözlerim- İe hissiyatınıza tercüman oldum. Eğer böyle ise meclis kürsüsünde bu noktai nazarı — iyi bilmem için fırkanızın müzaheretini isterim.,, Bu sözler uzun uzadıya alkışlan- dı ve fırka Stavisky o meselesinin meclisi mab'usanda müzakere sa- hasına çıkarılmasına karar verdi. Bu aralık söz istemek üzere bir el kalkmıştı. Bu, Mösyö Dalamier idi Reis söz (verdi ve sabık müs- temlekât nazırı Mösyö Dalamier kürsüye çıktı. Ortalıkta derin bir sükün vardı. Mösyö Dalamier son günlerde matbuatın bahsetmiş olduğu iki mektubu ne gibi şerait içinde im- zalandığını anlattıktan sonra bele- diye bonoları satım almak mak- sadile hiç bir zaman içtimai sigor- ta şirketleri nezdinde tevassutta bulunmamış olduğunu, o iki mek- tubun sırf idari mahiyette vesika- lardan ibaret bulunduğu, bu mek- tupları imzaladıktan on on iki ay sonra bir sahtekârın çıkıp ta Ba- yonne bankası namına çi karabileceğini aslâ hatırmdan ge- gin söyledi. Sonra şu söz- leri ilâve etti: Siyasi insanlara hücum etmek kolaydır. İçinizde siyaset yolile gın O oem Ben kendi hesa- brma bir karış toprağım, bir frank iradım olduğunu — ispat edebilen varsa meydana çıksın derim, Mösyö Dalamier bunu müteakip mahut bonolar meselesine geçerek, başında bizzat Bayonne beledi reisinin bulunduğu bir idareye mat etmemek kendisince gayri ka- bil olduğunu söyliyerek: — Efendiler, diyor, ben burada sizden merhamet imi ığına iltica etme; arkadaş ğı gelme- nin riyaset divanına Br tek- Hf edince her taraftan bağrışma- lar oldu: — Hayır, olmaz! — Hemen şimdi! — Hayır hayır, kaloroform usy- İüne razı değiliz! Mösyö Herriot, — piposu elinde, azanm galeyanmı ( teskin ederek diğer bir zata söz veriyor. Bu zat hususi menfaatlerini memleketin menfaatine takdim eden kimsele- rin fırkadan çıkarılması, fırkanın tasfiye edilmesini teklif ediyor. Bundan sonra başka bir zat söz aalrak nazırı müdafaa ediyor: “Na zırlar altına imza koydukları her kâğıdın derecei ehemmiyetini tak- dir etmekle mükellef değildir, na- gnes'uliyet tahmili doğru olamaz; bu kabil mes'uliyetleri nazırların maiyetindeki büyük (memurlara tahmil etmek müvafık olur. Diyor. Bundan sonra başka bir hatip kür- süye çıkarak Lagny şimendifer fa- ciası daha vahim bir mesele teşkil uluyor ettiği halde bunu bırakıp Stavisky rezaletini izâm etmek doğru olma- dığını söyliyor, bu hatip ezcümle diyor ki: “Bu kabil rezaletler memleketi- mizde ilk defa vukubulmuyor. Şim- diye kadar bunun bir çok emsali görülmüştü. Onlar hakkında ne ya- pıldı? Maamafih bundan maksa- dım bu da onlar gibi örtbas edilsin demek değildir. Bilâkis ciddi ted- birler alınması, dostluk hisleri bir tarafa bırakılarak icap ederse ba- zı kimselerin fırkadan tardedilme- si, bülâsa (o cümhuriyetin menafii nasıl bir hattı hareket takibine lü- zum gösteriyorsa ona tevessül alun- ması taraftarıyım. Daha sonra kürsüye başka bir aza çıkıyor, Stavisky rozaletinin tarihçesini (o yapıyor ve o aralık emniyeti umumiye işlerine de te- mas ederek bunları şiddetle tenkit ediyor, bilhassa bu sözler hararet. le alkışlanıyor, Stavisky rezaletin- de ismi geçen ve bir meb'us olan Bayonne belediye reisinin bu işte saffet ve gafletinden istifade edil- miş bir biçare mi, yoksa bunlar da Stavsiky gibi bir rezil mi olduğunu sorduktan sonra parlamento azası- nın bilerek veya (o bilmiyerek bir takım namussuz insanlara kendile- rini İekelemenin neticesi ne oiabi- leceğini izah ediyor. Bunu müteakip Mösyö (Herriot) un bizzat kalame almış olduğu â- tideki ruzname takriri okunuyor: “Radikal ve radikal © sosyalist fırkası iffet ve istikamete mutlak surette hürmeti her mülâhazanm fevkinden görerek ve cümhuriye- tin vazifesi her sahada ahlâkı umu- miyenin tealisini temin etmek ol- duğunu takdir ederek elyevm efkâ rı umumiyeyi tehdiş etmekte olan rezaletin her kime taalluk ederse etsin bütün safhaları meydana çı- karılması hakkındaki kararımı be- yan ve şimdiye kadar ekseriya va- ki olduğu üzere fenalık yapanların cezasız kalmasını intaç eden tarzı hareketin bu meseleye tatbik olun - maması hususundaki arzusunu iz- har eder. Fırka hükümetin bu mese lede uhdesine terettüp eden vazi- feyi bihakkın ifa edeceğine itimat eder. Ayni zamanda fırka ciheti adliyece mücrimiyetlerine (Okarar verilen veya böyle bir cezaya çar- pılmamakla beraber fırka içinde bulunmağa lâyık olmıyan aza hak- kında da bizzat ceza tatbiki hak- kımı muhafaza eder. (Bitmedi) bırakma HARİCİ HABERLER Macarlar Dört Balkan Sovyetleri tanıdılar) Nazırı Atinada Bu husustaki notalar dün Romada teati edildi ROMA, saglam — Macar hükü- mıştır, Bu husustaki notalar dün Ro- madaki Sovyet sefaretinde Potemkin yoldaşla Macaristanm Ankara sefiri olup murahhas olarak Romada bulu man M. Junkert arasında teati edilmiş tir. Moskova ve Budapestede iki hü- kümetin mütekabilem sefaret tesis et meleri gelecek sene Kânunusanisine bırakılmıştır. O zamana kadar M., Junkert Moskovada Macaristanı tem- sil edecektir. Macar başvekili Viyanada İki memleket siyasi ve iktisadi mü- nasebetleri görüşülecek VİYANA, 7 (A.A.) —© Başvekil M. Delfuss refakatinde Hariciye ne- zareti siyasi işler umum müdürü ile Macaristanın Viyana elçisi bulundu- ğu halde bu sabah Budapeşteye git miştir. 'cishapost gazetesi bu seyahat hm neşrettiği bir makalede di- yor kiz “Her iki memleketin müşterek si- yaseti hiç bir devlet aleyhine müte- veccih değildir. Bu siyaset sadece on larm mesai iştirakini kuvvetlendir. mek maksadını gözetmektedir.” Diğer taraftan Neves Wiener Jur nal gazetesi de bu seyahat münase- betile İtalyanın: Avusturya ve Maca- ristan ticaretine Triyeste yolunu tek» lif suretiyle, göstermek niyetinde bu- Tunduğu müsaadekârirkları bildirece- ği zani bulunuyor. BUDAPEŞTE, 7 (A.A.) — Yarı res mi Pudapesti « Hirlep gazetesi Avus- Ki başvekili M. Dollfuss'un Deli münasebetile meşrettii Bir makalede İtalyan bu la dan oynadığı rolü ehemmiyetle kayde- derek diyor kiz “Bugünkü meseleler merkezi Avru- pa ve oradan bütün ee yayı» İp genişlemek > karşılıklı müna sebetler ışına çıkmaktadır. Şerçevesi N par say a yl in bizm dostluk ve yardım tek lifinde bulunuyor. Londrada Milletler cemi- yeti için bir tez Dün ak - gar Diler Cn iye Kiri idaresin- An gel Vikont Cecilin riyaseti ve Polonya, Türki Çekoslovakya, Çin, Baltık kükümet © leri ve Fransa siyasi mü huzuru ile Milletler Cemiyeti lehine bir tezahürat O yapılmıştır. Vikont,Cecil, söylemiş olduğu nu « tukta Milletler Cemiyetinden hariç ha- sl liye ağlatan Kendisinden sonra bir çok Şahsiyet > öylemişlerdir. - İngiltereye göre silâhları meselesi Sir John Simon İngiltere ile Almanya “*İarasında tavassutu vazife telâkki ediyor) »» LONDRA, 7 (A.A.) — Dün öğle- den sonra Avam Harici Mahrem bir tarzda cereyân eden iki taraflı noktai nazar taatisi faydah Son noktai nazar taatileri açık bir surette göstermiştir ki, terki tesliha- tm anahtarı — biç olmazsa yalnız garbi Avrupaya ait hususatta — Fransa ile Almanya arasında bir uz- İse teminindedir. Yalnız bu müta- yakma başlarına barak | ge taraftan yardım görme- cakları müzakerelerle daha kolay bir surette husule gelebil, Beer mek büyük hir hala SMM Bu sebeple Büyük Britanya hükümeti, Fransa i- le Almanya arasında bir yakınlaşma M. Eden,in Fransa pükümeti i zaman itibariyle muvafakati tan sonra, alâkadar hükümet m lerine giderek müzkere edeceği plâ- nın tanziminde muhtelif âmiller tesir icra etmiştir. Müsavat bahsinde, Sir John Simon, anın müsavi muameleye maz. har olmak hı isusundaki hakkımın ta. ve fili bir tarzda tahakkuk etmesi lâ- rek, İngiliz in cidden naza- dı dikkate alınmaya şayan bir itilâf zemini Hariciye nazırınn nutleu, 45 daki- ka emi Liberal lideri, bundan sonra Sir John Simonun 21 birinci kânında A- vusturyaya dair olan beyanatına av- det ederek bir çok ği &in vaziyet karşısında İngilterenin e- #aslı bir hedefi olan b is tiklâl ve emniyetini temin hususunda ne gibi tedbir ittihaz edeceğini bil- mekle bahtiyar olacaklarını söylemiş Ki azlimamaylğ fikrince A: rn e Amlterza değil Akvam Camiyetinda | tetkik olun masr dahi muvafıktır. Sir Austen Chamberlain, da şunla- “Ben şahsen, Almanyanın teslihat hususundı Kznda müsnyatı ierini Kel ki bir bir — bir tarzda yapılan ve Tin bilâhare bu şekli unutulan müsaadelerin mes- uliyetine iştirak etmiyorum. Almanya ile Polonya arasında im Za olunan itilâf şayanı memnuniyet. tir. Fakat, Almanya Kellog misakı- ni, Lokarno muahedesini, ve Akvam Cemiyeti misakını imza etmekle za- ten kuvvete müracaat etmemeyi taah — e Yunan sefiri de dün sabah Atinaya gitti Romanya ve Yugonlavya Hariciye nazırları M. Titulesco ve Yevtich BELGRAT, 7 (A.A.) — Yugoslav. ya hariciye nazırı M. Yevtich ile Romar. > hariciye nazırı M. Titülesco Atina- — gitmek üzere Belgrattan ayrılmış- dır. Yunan sefiri Atinaya gitti Yunanistan Ankara sefiri Mösyö Sakellarapulos dün sabah Romanya va - purile Pire ve Atinaya gitmiştir. Sefir bir hafta sonra, ihtimal ki Tevfik Rüş- tü Beyle birlikte , şehrimize dönecek - tir, Mösyö Sakellarapulos dün hareke- tinden evvel şu beyanalta bulunmuş - tar: — Balkan misakı, ağlebi ihtimal Ati- na akademi sarayında parafe eden dört met edeceği gibi, Balkan devletleri a- raşındaki iyi münasebatı takviye ede- Ümit ederiz ki Bulgristan ve Arna- vutluk ta bu misaka iştirak etsinler. olan daveti kabul ve misaka iştirak &- deceklerdir. O zaman Balkanlar arasında tam ve teşriki mesai yücuda geti- rilmiş olacaktır ki bu teşriki mesai Bal- kanların sulh ve vifak muhipleri tara- fından samimi surette arzu edilmişti. Çin tayyareleri Amerikanın gizli eli teş- kilât mı yapıyor NEV.YORK. 7. (AA) Hirotanın Amerika ile Çin arasında gizli bir muahede mevcudiyetinden şüphe ettiğini ve bu muahede muci- bince Amerikanm Çin havacılığın inkişaf ettirmeyi taahhüt ettiğine da. ir yaptığı beyanat üzerine, Çin hükü- meti ile Çin hava şebekesini müştere- ken işleten hususi havacılık şirketinin mümessili şu beyanatta bulunmuş- tur: — Bu muahede © kadar gizli ol. nialı ki, mevcudiyetinden bizim bile hâberimiz yok. Amerika hükümeti hiç hir veçhile Çin hükümetiyle mez- kür şirket arasmdaki anlaşmalara iş trak etmemektedir. Ayni zata ye Japonların asabi- yetine sebep, bi Ameri- ka Gi in Çin tayyarecileri- ni talim ve terbiye etmeleriyle Ame- rika hava inşaat şirketlerini temsil etmeleridir. Diğer taraftan hükümet, hakkında ile Çin arasındaki yali mermer Sadece lece Alman BERLİN, 7 (A.A.) — Volff Ajan. sından: Almanya dahiliye mezaretinin bildirmektedir. Bundan A ici bunlar ancak sulhü takvi- ye etmek maksadiyle yapılmaktadır ve bundan başka hiç bir şart ile bu imtiyaz verilemez. dos kabul hususunda ileri süreceğimiz ye- güne şart diğer hiç bir milletin istik- lâline, gerek silâh kuvvetiyle ve ge- rek yem tecavüz Sir John “Simon verdiği cevapla demiştir ki: “Ne be; kitapta yazılı teklifler den ne de hükümetin zihninden ge- kerlikten tecrit edilmiş mıntakanm vaziyetinde her hangi bir değişiklik yapılmasını icap ettirmez. Silâhlan- mada beraberlik tabirini yanlışlıkla kullandım. Hakikatte silâhlanma hu- susunda hukuk beraberliği demek is temiştim, “Deniz silâhlarına gelince, bunlar zon - Pariste istifa İN kadar nümayişler sürdü M. Doumergue bazı şartlarla kabi- neyi teşkil ediyor PARİS, 7 (Anadolu Ajansının hususi muhabiri bildiriyor) — Dün geceki kanlı hâdiselerden sonra bugün yeniden nümayiş teşebbü. görüldü. Heyecan kabinenin istifası duyuluncaya kadar devam İstifa en kuvvetli karte! adamının reisliğinde bile sollar hükümetin& devam imkânının iflâsıdır. Fırkalar üstüne milli bir birlik kabinesi tef kili mümkün olmazsa Meclisin feshi veya devlet reisinin istifasını lemek icap eder, Eski Reisicümhur M. Doumergue'in kabine teşkilini kabul ettiği ve bazı şartlar ileri sürdüğü söyleniyor. Vaziyet ciddidi İzzettin Bey Vekâlet emrine alındı ANKARA, 7 (A.A.) — Üsküdar kaymakamı İzzettin Bey görü * len lüzum üzerine vekâlet emrine alınmış ve evvelce vekölet emrine & lınmış olan Beykoz kaymakamı İhsan Beyin memuriyetine iadesi ten * sip edilmiştir. Bir muallim aklını kaybetti EDİRNE 7 (Milliyet) — Şehrimizdeki muhtelit orta mektep mual limlerinden riyaziye hocası Nedim Bey, harici hiç bir müessir olmaksı" zın, (Ben deliriyorum!) diyerek aklını kaybetmiş ve Memleket hasta” hanesinde müşahede altına alınmıştır. Nedim Bey terbiyeli bir muallim di ve bir refikasile küçük bir çocuğu vardı. Edirne Halkevinde toplantı EDİRNE 7 (Milliyet) — Edirne Halkevi, açılış yıldönümünün yer kınlaşmakta olması hasebile, şubelerinin mesai raporlarını istemiş v€ yeni intihaplara hazırlanmaları lüzumunu bildirmiştir. Ayrıca, Edirne “ ye gelmiş olan mebus Faik ve Şeref Beylerin komitelerle temasa geç mek hususundaki arzularına binaen Halkevinde bir buçuk saat süren heyecanlı bir toplantı yapılmıştır. Ve ene Halkevinin teşebbüsü ile İ9 tanbuldan davet edilen piyanist Şefik Beyle kemani Hüseyin ve Da rüttalim musiki heyetinden Zeki Bey tarafından bine yakın dinleyici | karşısında parlak bir konser verilmiştir. Balıkpazarında bir dükkân yandı! saat yedi buçuğa doğru Balıkpazarında Balıkçılar cad dani sokağın içinde Alber Behar Efendinin ip ve halat dükkânin dan le çıkmıştır. Yangın etrafta büyük bir telâş uyandırmış, bir çok ıklılar toplanmıştı. Süratle yangın yerine gelen itfaiye kapalı nan ineklerin kırmış ve ateşi söndürmüştür. Yangının dükkânda çi bulunan adamın mangalda bıraktığı ateşten çıktığı anlaşılmıştır. Bek çi mangalı yaktıktan sonra dükkânı kapamış ve dışarı çıkmış... Ateşi © çıktığın haber alınca büyük heyecan ve telâş içinde mağazaya koşmu!f © tur. Bekçi nezaret altına alınmıştır. Sofyada komünist nümayişi SOFYA, 7 (A.A.) — Sofi muhtelif yerlerinde dün akşam nöstler bazı o mümayişler o yapmışlaf” dır. Lyipzig muhakemesi neticesi © larak Almanyada mevkuf tutulan Öf Yugoslav kralı Atinaya gelecek INA, 7 (öliliyet) — Temin e- e göre, Harici; nazırı Be'grat sarayında kabul e- dildiği esnada Kral Alesandr Hazret lerini Yunanistana davet etmiştir. Ayni menbadan verilen malümata göre, Kral Hazretleri Nisanda Ati- ox ziyaret edeceklerini. vadetmiş- es mişlerdir. Zabıta nümayişçileri dağıtmış “€ bir çok adamları tevkif etmiştir. 15,000 çocuk doğurtan eb* SAVONA, 7 (A.A.) — Savonn #8 hiyesinde 45 sene ebelik etmiş olan 80 yaşında bulunan Felicita DodinM bu müddet zarfında 15 bin kadar cuk doğurtarak fevkalâde bir tesis etmiştir. Havanada rahat yok HAVANA 7 (AA) — doğma karışıklıklar devam etmel dir. Tezahürcüler, bir çek suçl cezasız bırakacak olan idma nn kaldırılmış olmasını protesto rek Tee dolaşmışlardır. yaram Almanya ve papalık « VATICAN, TAA. — arasmda ile P. yasi mü- Mimi icin Glğlmenerter. Alman - Leh anlaşması VA, 7 (AA) — ğ jansı Yili (AA) — Par A Hariciye bütçeninin müzakeresi e nasında mebuslardan ve sağ cenah yeahaliflerinden Stronaki, Almanya i- aktedilmiş olan ademi tecavüz iti- yine ibi hiç bir tehlikesi olma- dığını ve büyük bir siyasi ehemmiyeti bulunduğunu söylemiştir. Yalnız Hit- ler itilâfını bir diplomasi manevrası addetmekte olduğundan Leh hüküme tinin ikiyetii da g İŞ ME gazste çimen Almanya ile aktedilmiş olan bu itilâf On iki yıl papalık 'ransa ve Romanya ile mevcut ittifa- ka, Soyat ya e e lane | ga ROMALI (AA) — efem A şmaya ve küçük ile mevcut ünasebetlere veçhile Papa 11 İnci Pie'nin Papalık çi az değildir. ir “| amıma çıkmasın 12 inci yıl mü münasebetiyle müşarinüleyh #47” Rusyada telsiz istasyonları MOSKOVA, 7 (A.A.) — Tas A jana bildiriyor? #z tebrik telgrafları almaktadır. Bir vapurda infilâk siz hiyonlarma sizi 55 e yıkacak yüklü Br tır. Hali hazırda 57 dir. gel vapuru Marderney civarında 1 al etmişti On beş kişi bir yangında Yartırla gelen Felemenk yelkfi öldü lileri kaza yerinde bir kaç tahta PAR. KAHİRE, 7 (A-A.) — Aşağı Mısır. ri pamuk merkezi olan ma- da mühim bir a hallei kabirde çı yangın neticesinde on üç kadın ve iki erkek ölmüştür. Ford zam yapıyor DETROİT, 7 (AA) )— Buradaki Fort mütsseselerinde çalışan 20 bin e melenin ücretlerine yüzde en zam ya 2 İsveç kralı Berlinde BERLİN, 7 (AA) — Veli Ajan smdan: Cenubi Fransaya gitmekte olan İsveç kralı Berlinde bir gi iştar. Balcare adalarındaki askeri vaziY istihdaf etmekte idi. Bu casuslarn hangi devet ni besabına çalıştıkları henüz va mamıştır. Mevkuflar arasında İn bir man, bir İtalyan, bir İngiliz ve PİRE Ispanyol vardır. Daha başka yapılması beklenmektedir. Alman reisicümh, ziyaret etmüğtir. men Rusyada sihhat işleri Kadın tayyareci ya, OSKOVA, 7 (A.A) BERUT, 7 (A.A.) — Halepten hare | pi lal ee hen İSİNİN i b almam MA | erit eme #5 ye imam li | raya erkam Lizbonda bir fesat ocağı | Yüzme havuzları inşa edi LİZBON, 7 (A.A.) — Zabita Fi- dedi yüzde 98 per rar o li in gusirnde Foz,da gizli bir fesat sus için fazla Si yn dilmiştir. İlk ver pe mi komünistin serbest bırakılmasını İM” | j | üç sene zarfında tel. HAMBURG, 7 (A.A) — Als avasazas > Sas Er yy ». va