27 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Üç ejder Merkezi Bu ayın 20 sinde radyo tarihine karışan üç zayıf Alman merkezi ye- rine hoparlörleri tahriş edecek ka- dar kuvvetli yüzer kilovatlık an- ten enerjiisile çalışan üç yeni ejder merkezinin küşat resmi yapılmıştır. Bunlardan birisi Berlinin mülha- katındaki 1.5 kilovatlık Teğel is- tasyonu, diğer ikisi de şimdiye ka- | dar 60 şar kilovatlık Münih ile or- | ta Almanyadaki Mühlacker (Mülâ- ker - Mitteldeutsceh Rundfunk) is- tasyonlarıdır. Berlin merkezinin inşasına bir seneden beri devam edilmekte idi, Eskiden 15 kilovatlık ve ancak bir kaç yüz kilometrelik mahallerden işitilen Berlin istasyonu artık mü. Remmel olarak alınmaktadır. Mez| kür istasyon evvelce (o Mülâker'in dalgası olan 360,6 metre tulde ça- İşıyordu. Münih merkezi havasının fevka- lâde soğuk ve fırtınalı olmasına rağ men 1 teşrinisanide neşriyatını ta- til ederek merkezde lâzımgeleni ta- dilâtı yapmış ve diğer merkezlerle birlikte çalışmağa başlıyabilmiştir. Merkeze 160 metre uzunlukta bir yeni anten kulesi yapılmaktadır. Şimdiki halde eski kulesile işliyen mürsilenin yeni tahta kulesi 30 met reyi bulmuştur. Münih eskiden Vi- yana ile Budapeşte dalgası arasın- da bulunan 532 metrede çalışırken yeni Münih istasyonuna eski Mülâ- ker'in 419 metrelik dalgası veril- ihi şimdi daha iyi dinlemek habildir. Çünkü eski dalgası olduk ça tacizala maruz kalıyordu. Mülâker - Orta Almanya gönde- rici postasının 260 metrelik o eski dalgası Münihe verilmiş, bunun ye rine Münihin 532 metrelik eski ta- lü mevci de yeni Mülâker'e tahsis edilmiştir. Esasen 60 kilovat gibi kuvetli bir kudreti haiz olan Mülâ- ker şimdi daha iyi işitilmekte, fa- hat, dalgası etrafında çalışan bazı kuvetli merkezler tarafından taciz edilmektedir. Mamafih önümüzdeki ayın 15 in den itibaren tatbikine geçilecek Lu cerne dalga taksimatı ile bu taci- zatın bertaraf edileceği kaktır. Son bahsettiğimiz istasyon neşriyalının büyük kısmını o Stat gart şehrinden naklen neşreder. Almanyanın musihi,fen ve siyasi faaliyetini harice dinletmek (için radyoların en mühim bir alet itti. MİLLİYET ÇARŞAMBA 27 KANUNUEVYVF' İlerde 100 kilovat anten ene: Yeni merkezler | çalışmak üzere şimdilik 20 kilovat ça lişmak üzere Portekizde Lizbon | şeh- rinde bir merkez yapılmıştır. Bu pos- tanın daha bir ay evvel çalışmağa baş- hyacağı haber verildiği o halde «lân faaliyete geçmemiştir. Merkezin inşa- #mr deruhte eden Marconi Şirketi mu- kavelesine riayet etmediğinden mer- ancak ilkbaharda çalışacağı bil diriliyor. İspanyada dalga taksimatı Lucerne'de İspanyaya verilmiş olan dalgalar bazı tashihata uğramıştır.Son kabul edilen plân şöyledir: Madrit:: 1639 metre; ikinci Madrit: 203; Bar- selon: 274 metre; Sevilla: 410 metre; La oruna 377; Valencia 352; Marocca - müstemleke merkezi: 331; San - Se- bastiyan: 238 ve bir zayıf merkez için de 207 metrelik tüller verilmiştir. Gene Lucerna meselesi Lucerne'de toplanan Avrupa radyo- ları mütehassıslarının verdiği karar 8 devlet tarafından kabul ve imza edil- anlaşılmaktadır. Bunların ek- serisi merkezleri uzun dalgalarda ça- lışan milletlerdir. Bilhassa (o Amster- dam'da tekrar toplanan cemiyet aza- sı bu ihti kısmen halletmeğe mu- vaffak olmuştur. Yeni dalgaların bir kısmı 14 ile 15 kânunusani :eyarı- sında, bazıları da 16 ile 17 nci gecesi değiştireceklerdir. haz ettiğini, günden güne merkez- lerinin kuvvetleştirilmesinden an- laşılıyor. T.M. İyi bir müsabaka Halkın güzel sanatlara ve musikiye karşı merakmın artması için İspanya radyo şirketi enteresan bir müsabaka açmıştır. Verilecek mükâfatın mec- muu 6000 Peseta olmak üzere her s0- ne yapılması mukarrer olan bu müsa- radyoda her hangi bir konser. vatuvardan diplomasız olarak birinci- liği, ikinciliği ve üçüncülüğü kazana- 2012034, perşembe akşama: sa at 18,15 te Viyana rad, kiar söylüyecek olan Melle Harlet Henders <ak olan sanatkâr 3 kişi arasında bi- rineiye 500, ikinciye 300 ve üçüncüye 200 Peseta verilecektir. Müsabakaya yerlilerden manda Pertekizli, Latin - Amerikalı İspanyalılar da iştirak ede- bilmektedirler. Viyana merkezi Viyana radyosuna gönderilmiş olan Ecnebi ime da saltanatı kırılacak (Başı Lin este hatında rakip, in bu suretle yül ve âmil olanaltadır. İhracat mallara < zn muhtelif iskelelerden aktarma mer- kezi olan İstanbul veya İzmire kadar da bili navulları yeni inhisar tarifesinde mümkün olduğu kadar ucuz tesbit edil. miş olmasına rağmen İstanbuldan iti baren Triyesteye kadar olan navul üze rindeki serbestisi dolayısile Loyitl Tri- yestino kumpanyası her iki kısım navul yekünunu ihracat iskelelerinden itiba - Ten doğru konsimento ile Triyeste için aldığı navul mikdarile hali tevazünde smak surelle ihracatçılarımızı yekün itibarile gene yüksek navul tediyesine mecbur bırakmektadır. Bu kumpanya bu #sne Karadeniz limanlarından Triyeste icin doğru konşimento ile fındıklarımızı 17 liraya nakletmektedir. İnhisardan.ev- vel Karadenizden İstanbula kadar olan fer dik navhı 6 lira ve İstanbulda aktarma ücreti ton başına 2 lira iken inhisar tari- fesile navul 4 liraya ve aktarma 1 lira- sahifede) di vapurlarımızla İstanbula getirilecek fındıkları İstanbulda aktarma almak su retile Triyesüeye kadar 12 liraya naklet mektedir ki bu suretle yekün itibarile e ile aldığı navul ile te ficretini hali tevazünde tutmaktan bu kumpanyanın maksadı aktarmasız nak- âyatım tercih edileceğinden £ bilistifade İstanbula kadar olan ücreti nakliyeyi de ekndisine inhisar ettirmektir. Hattâ De- ecnebi li- esnasında İtilâf akdi Der prese ehli de Loyii Triyestino kumpanyası İstanbuldan Tri- yesteye kadar olan navul mikdarını 12 liradan 1.070 kurusa tenzil etmeğe mü- vafakat etmiş olmakla beraber, aradaki 190 kuruş farkım Den'zyollari İşlelmesi- ne kalmasında ve yekün itiharile ihracat gin kendi doğru nakliye ücreti olan 17 dan daha aşağı alımmamasında ısrar etmiştir. Bu kumpanyanın Karadeniz iskele - lerimize uğrayan vapurlarınn ekserisi aktarmasız ve doğru nakliyatın tercih edilmesinden bilistiflade uğramadılları ecnebi iskeleler için meselâ: Trivesteve sefer yapmadıkları halde Triyeste için iskelelerimizden yük alarak bu yiiklori İstanbulda bu iskelelere uğrayacak kem- di diğer bir vapuruna veya başka bir ec nebi vapurun sttkleri ve bu suretle Türk vapurlarma inhisar etmesi lâzım gelen İstanbula kadar olan nakli- yat kısmmı da navlanundan da isüfade- ye bilmüyazan teşebbüs ettikleri gi müştür. İktisat vekâleti il it malları. mızın ucuz makillerini Üemin için yuka- ün yazılı beşekiiğnlere > İnesi makabil tedbirler almıştır. Bu tedbirleri şöyle hülâsa edebiliriz; Türkiye sahillerinin bir noktasmdan diğer noktasına kadar yapılacak nakli - yat kabotaj kanunu mucibince Türk va purlarına inhisar etmesi icabettiğinden, &tmeleri kabotaj kanununa muhalif rülerek bunu aran © Binaenaleyh limanlarımıza uğrayan “ecnebi vapurları ancak kendilerinin s6- yir programında mevcut olan ecnebi li- manlar için ihracat mallarımızı labile- cekler, yoksa kendi uğraycakları her hangi bir ecnebi liman için bu malları" mızı alarak İstanbula veya başka ecnebi bir limanda | vapura aktarma ede- inhisarı işleten Türk va- purlarının doğru konşimento ile naklede olan fındıkları » mız bu suretle 250 kuruşa İstanbula ge tirilecektir, İstanbuldan itibaren meselâ Triyeste gibi rakipsiz sahalar için yukarıda izah 0- lunan şekilde müvazene yapmak sureti- Te navulları tezyit teşebbüsleri karşısında 'da almacak mukabil tedbirler vekâletçe derpiş olunmuştur. İstan'ulda aktarma meselesi ANKARA, 20 (Telefonla) — Evvel ce İstanbul limanında çok mikdarda ak tarma yapılırken şimdi inhisar tarifele EM sebebile bu muamele - nin durduğu ecnebi vapur kum; ala” rının İstanbula aktarma ve eamit adli mek üzere mal göndermemeğe karar ver dikleri ve bu suretle aktarma işinin Pi- yoye intikal etmekte olduğu yolunda bir fik'r vardır. Halbuki burada istihdaf edilen nak- liyad doğrudan doğruya ecnebi limanla - cek ecnebi ithalât eşyasıdır. Istanbul bilhassa Karadeniz ve Mar mara limanlarımızın transit aktarma merkezidir. Bu halde ccnebi limanların- hususta hükme esas teşkil edecktir. Ba limanlar ihtiyaçlarının kısmı mühiminini Istanbuldan çekerler Bu meyanda Av - rupa mallarının kısmı müh'nmi de 1s- Pia çıkarak buradan taksime ğa. Bu limanlarımıznı doğru olarak ecnebi limanlarından celbettikleri eşya bu ha » valide yapılan inşaata ait malzeme, ray lar ve mümessili ve nadiren de bazı tüc“ carların doğrudan doğruya getirttikleri toptan ağır ve aktarmalarmda külfeti mucip yükler münhasır ve binaenaleyh mahduttur. Hariçten gelip İstanbuldan aktarma sureti le transit geçen eşyaya ait aşağıdaki is- tatistikten neticenin menfi olmadığı an- 1835 senesi Temmuzda 69 Ton .. e . o. zi " B. Teşrininde Bu istatistik de göctermekiedir ki inhisar tarifesinin tatbiki tarihi olan ey. vi itibaren bir | Dn mevcut değil. İzmir ihracatçılarının kararı Ecnebi kumpanyalarının ihracat mallarımızı üçreti lerini yük- sek tutmak için aralarındaki rekabe, ti haldırarak ekseriya bir tröst ha- linde salıtıkları malümrur, Bilhassa İzmir ihracatçılarımız her sene bu müşkülle karşılaşmaktadırlar. Bu tröe tün incir ve üzüm nakliye ücretlerini (45) Şise kadar çıkardığı vaki ol- muş Hattâ bu tröstün karşısma rakip olarak çıkan bir İsveç vapur kum- tedbire baş vurarak bu İsveç mi sını rekabet sahasından çıkarmıştır. Son zamanda da yine bu tröstün karşısına çıkan bir rakip Norveç fir- masının rekabeti neticesinde navullar (45) Şilinden (12,5) siline kadar düş müş ve İzmir ihracatçıları bu yüzden yüz binlerce lira menfaat görmüş ol- ması üzerine bu firmanın da tröst tarafımdan ayni akibete uğratılmak istenilmesinden haberdar olan İkti- sat vekâleti derhal dizim gelen ma- AMELİ BİLGİLER Tacizatı kontröl Bazı aletlerde dahilen fena bir kon- takttan veya bir bozuk kısımdan dola- yı parazitler olmakla beraber para- zitlerin büyük bir kısmı hariçten ge- lir. Bunu tespit etmek mümkündür. Gayritabii ve fazla gürültü ve hışırtılı bir aleti bizzat muayene edebilirsiniz. Burada ilk yapılacak şey anten ni yerinden çıkarıp antensiz. olduğu halde ayar düğmesini sağa ve o sola doğru dolaştırmalı. Bu vaziyette ho- parlörde hiç bir gürültü işitilmez ise parazitin hariçten gelmekte olduğ an Taşlır. Demek ki alette hiç bir hata ve noksan yoktur. Fakat gürültüler, anten takılmamışken de devam ciecek olursa bu kere toprak hattından get- mek ihtimali düşünülerek, toprağı da yerinden çekmeli. Gürüllü olmazsa bütün kabahat haricen gelen tacizat- tan iler geliyor; aksi haide top:oktan anlaşılır. Bazı amatörler toprak kullanmadıklarından, buharsa şan aletleri bir Buna İtülerin izalesi için radyocunuza müracaat edip muayene ettirmek ve hatalı aksamı tamir ettirmek en doğru yapılacak iştir. Balaryalı aletlerde tacizat Akömülâtör ve batarva ils işliyen a- letlerde parazite benzer hış rtılara ek- sei:ya plâkları kontakt yapm:ş olan skümulâtörlerle bozuk bataryalar se- bebiyel verir. Akümülütörün kontak- tı piüklardan küçük küçük parçacık- a dökülüp şişenin dibinde © birleş- melerile iki plâkı biribirine temas ettir. *nelerile busule gelir. inak için plâklardan küç'ik parçaların dökü. töğü görülünce h. asit ve maimukattarını değiştirmek: İâzrmdir. Umit edilmiyen taş baş yarar den- diği gibi hiç hatıra geliriyen bir taraf. ton parazit husule gelin. Bunun için en çok tellerin fena temazlarından çe- kinmelidir. Meselâ banan fişine veya toprak hatt.ra birleştirilen telleri birleştiren vida gevşemiş bulunur, tel ayrılmadı- ğı hale hafif hareketler ils parazit nevinden sadalar neşred. mw mâni ol ———— pek çok amatör mektuplarla Viyana radyosunun kutvetleştiği hissedildiği bildirilmiştir. Bunun üzerine Viyana merkezi mühendisleri de gayet hassas aletlerle merkezin hakikaten kuvvet- lendiğini tespit, etmişlerdir. Merkezin kudreti arttırılmadığı halde hassasi- yeti keyfi; in il ö ilmi; reflektör tabir olunan ikinci anten ku ikinci sebep te havaların müsait- liğidir ki bunun her merkeze — tesiri vardır. ziyana mernezinin #A esi Dikkat 15 kânunnsanide demez istasyonla. rm dalgaları olduğundan ayâr üzerlerinde ie şehir isimleri yazı! törleri şaşırtmaması içi, fabrikalarından yeni aile göre merkez isimleri tanzim edilmiş ska| ların getirtilmesi hususunu temin aletlerin satın alındığı mağazalar nez- dinde şimdiden teşebbüs edilmelidir. Avrupada fabrikalar böyle aletle- rin skalalarını değiştirmeğe amade al- dukları etmişlerdi Yeni ejder merkezleri Rus gazetelerinin verdiği malümata göre Moskovadan 70 kilometre uzak- Neğinsk kasabasında 500 ki anten kudretli bir yeni merkezin inşa- sma başlanması kabul edilmiştir. Bu merkez fennin en son yeniliklerini ih- tiva edip şimdiki 500 kilovatlık mer- kezden daha kuvvetli işlemesi temin edilecekmiş. Bu kuvvette bir merke- ir saatlik işleme masarifi takri- ben 400 Türk Kirasıdır. Şu halde şim- diki 500 kilovatlık 1481 metrelik Mos- kova merkezine artist ve müstahdemin masarifi hariç olmak üzere ve günde vazati 15 saat çalışmak şartile yalnız bir merkezi için ayda yüz seksen bin lira, senede 2.160.000 Jira sarfedilmek tedir. Buna lâmba ve neşriyat masraf. ları da ilâve edilecek olursa 500 kilo- vatlık bir merkezin işletilmesi her mil İetin harcı olmadığı tahmin edilir. Motala 150 kilovat İsveç Hükümeti bundan 10 gün ev. vel aktettiği bir içtimada Motala mer- kezinin 150 kilovat anten enerjisile çalışması için © lâzimgelen 1.400.000 İsveç Kronu tahsisatı bütçeye koydur- mak için bir lâyiha teklif Meb'usan Meclisince kabul edilmiştir. -pigeri Biegrer Reetüllahm'dan nakil 24-12.933 okşamı Nod Hz. İsünm doğduğu mahalde inşa edilmiş olan Bectüllahm'deki kilisede icra (edilen âyin o akşam saat 22 de Londra rad- yosu tarafından mevcut kablolardan istifade edilerek nakledilmiş ve Lond radan bütün Avrupa merkezlerine ve. rilmiştir. Bu nakilde geçen senekinden daha muvaffak olunmuş ve her hangi bir yakın mahalden nakledilmiş kadar â yi işitilmiştir. Yugoslavyada radyo 1934 senesinde Yugoslavyada kuv- vetli merkezler çalışmıya başlıyacak» tır. Şimdiki Belgrat civarındaki 2,5 ki: lovatlık istasyon 56 kilovata çıkarıla» caktır. Merkez Belgrada yakm olan Mokis'te olacaktır. 30-12-933, pazartesi akşamı 21,0" Viyana rad; taganni edecsi etmiş ve | olan Viyana operası mugannilerin. ned Koloman Pataky Yunanistanla hangi esaslarda anlaştık | Fırka grupunda (Başı 1 inci sahifede) bir zattır. Mösyö Fufas dün bize yeni tica- ret mukavelesinin ana hatlarını şu suretle anlattı; — Müzakeratm Ankarada çabuk bitmesi, bütün ii mabhafili hay- rette bıraktı. imei bazı devletlerle aktedilecek mukavelesi mü- zakeratınm bazan aylarca devam et- tiği vakidir. Türkiye ile Yunanistan arasındaki mukavclenin bu. in imza edilmesi, let arasındaki teşriki mesainin pek kuvvetli olduğunu gösterdi. Müzake- re, pazarlık vadisine dökülmeden dört ini ye her iki taraf için en hilinde hitam buldu ve Yückniinmem ;Makafcze muvafık neticeler elde edildi. Mukavele 1 şubattan 31 temmu- za kadar altı ay müddetlidir. Ve mu- vakkat mahiyettedir. Mukavei ithal edile. cek mahsulât için her iki tarafa mü- ahit şerait bahşedildi. Evvelce aktedilen ticaret muka- yelesi mucibince Yunanistan, Türki- yenin Yunanistana yaptığı ithalâtın ancak yüzde beşi nispetinde Türki- yeye ithalâtta bulunabiliyordu. Son ve müddeti biten mukavelede bu nis- pet yüzde 30 za çıkarılmıştı. Yeni mukavele mucibince Yunanistan, ilk üç ay zarfında Türkiyenin Yunanis- tana yaptığı ithalâtm yüzde kırk be- şi nispetinde, ikinci üç ay zarfında da yüzde ellisi nispetinde Türkiyeye ithalâtta bulmacaktır, Görüyorsunuz ki, vaziyet her hal- de Türkiyenin lehinedir. Çünkü Tür- kiyenin Yunanistana yüz liralık itha- ima mukabil, biz Türkiyeye ancak elli liralık ithalât yapabileceğiz. Türkiyeden Yunanistan ithal edi- Jecek eşya şunlardır: Maden hayvan, taze ve tuzlu balık, tereya- İt, zeytin çekirdeği, nebati kökler, odun, keten tohumu, pamuk tohumu, ni tedbirleri almış ve mahalli ticaret odasınm ihracatçılar nezdindeki te- şebbüslerile bu Norveç firmasının de- vam: faaliyeti ve binacnaleyh navul- arm düşüklüğünlür muhafazasını t0- min edebilmek üzere bu rakip fir. maya ihracat mallarımızın Jâakal yüz de 20 miktarınm verilmesi kendi men- faatlerini müdrik olan İzmir catçılarımız arasında karar! tar, peynir, yumurta, buğday ve hubu- bat, nohut, fasulye, bakla, mercimek, | verildi, gramofon plâkları, doldurulmuş film, gibi şeylerdir. Yunanistandan Türkiyey3 ithalât eşyası da şunlardır: (Başı 1 inci sahifede) 4 — Bursa mebusu Rüştü Beyin râu i demir eşya , kümes hayvanları, | amele vergisi tahakkuk usulünün yeni « den tetkikiyle islahına dair verdiği tak- rir okunarak kendisi ve bazı hatipler ta rafından dermeyan edilen mütalea dinlen Acide sulfurigue, acide chlorkyd- | di ve Maliye vekili tarafından bu müta- rigue, açide nitrigue, eter, kolled- yon, irebentin ruhu, sülfat de fer, sülfat de sut, sakız, cam, damacana, şişe, gâlon, pamuk ipliği, baskül, zi- raat makineleri, jelâtin, nebati ma- len varit görülerek takririn Hacı Meh « ierla #otankk aliye binada silme ME ya, çiçek ve sebze tohumu, pamuk | kında verdiği talerir okunarak mensucat, heykel ve büstler, alümin- yüm mutfak takımları, gramofon plâk mumailey hin ve diğer hatiplerin mütaleaları din- lendi ve adliye vekâleti vekili beyin tat ları, karbonat de potas, keten yağı, | minkâr cevabı tasvip olunarak müzakera kürek, vernik, yün mensucat, hırda- vat eşyası, sanayide müslamel yağ- lar, madeni boyalar, asetilen, katran, karpola edevatı, kimyevi gübre, di- namit, hasır şapka, mektup kâğıdı ve alelümum sınai mahsulât Vasi bir teşriki mesai plânı hazırlanıyor di sahada vasi bir teşriki mesai plâ- nı hazırlanmakta olduğunu söyliye- rek dedi ki: — Bu hususta Ankarada bir pro- je hazırlanmaktadır. projenin ana hatları şunlar olacaktır: 1 — Sanayi siyaseti, Sanayi siya- setinde Türkiye ile Yı im kişafa müsait olan sanayi gözden geçirilerek Türkiyede inkişafa müs- tait olanlar Türkiyeye, Yunanistan. da inkişafa müstait olanlar Yunanis- tana bırakılacaktır. Ve her iki hü- kümet diğerinin müstait olduğu sana- yii, kendi memleketinde yapmıyacak- tur. Büyük sanayie gelince, bunlar i- kiye ayrılacak, yarısı Türkiyede, ya- rs ia yapılacaktır. Sanayi sahasmda yapılacak bu teşriki mesainin faydaları pek ba: dir. Türkiye ve Yunanistanın 20 — 22 milyon nüfusu olduğu kabul edile- cek olursa, smai mahsulât, çabuk müşteri bulacağı gibi matiyet fiyatı da daha az olacaktır. Bu suretle ta- kip edilen müşterek sanayi siyase- tinden her iki memleket istifade €- ye nihayet verildi. Gaziantepte kurtuluş bayramı GAZİANTEP, 26 (A.A.) — Gm zi Hz. nin onuncu et bay- ramı münasebetile Halk Fırkası ile — sevinç tezahürleri e fırka ve in salonlarına asıl Güzinmtepile bu kurul günün. de büyük kurtarıcının bu kıymetli hediyesini halin ve istikbalin bütün nesilleri için daimi bir kuvvet mem- bar olarak taziz ve tebcil ettiler ve zeytin yağı satışlarında her met, rekabeti bırakarak, bu mahsuile- rin hariç piyasalarda birden satıma- tını temin edeceklerdir. 3 — Gümrüklerde rüchanlı tari- feler tatbiki. Türkiye ile Yunanistan hemhudut olduklarından gümrükler. de rüchanlı tarifeler kabul edebilir ler, bu da gümrük ittihadına doğru atılacak bir adım olacaktır. Ankarada bu esaslar etrafında çalışılmaktadır. Mesai ilerleyince, ge iecek ay zarfında Yunan meli iki: hu Anla: raya gelerek "Türkiye ricali hülcümeti ile bu mesele etrafında temasta bu-