11 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Sultan Azizin Hal'i 3 Abdülâzizin Sultan Murada “muhtelişşuur,, miydi? — “İki Sultan Aziz, hal'ini müteakip Be şinci Sultan Murada şu tezkereyi yazmıştı: “Şevketmeap t Hân Hamis Hazretlerine! “ Evvelâ — Cenabı Allaha, sa- niyen — Atebeişevketlerine sığ mıyorum. “Cülüsu hümayununu tebrik ile beraber hizmeti millette sayüyay- ret etmiş isem de muvaffak olama- dığıma teessüf ve zatımülükânele- rinin muvaffakıyetini temenni ede- rim. Milletin itilâyı şanma ve dev- letin temini istikbaline vasıta ola- bilecek esbabı zatı mülkdarilerine âmade etmiş olduğumu feramuş “ümidindeyem. *“ Kendi elimle silâhlandırdığım askerin, beni bu hale koyduğunu ihtar ile beraber mürüvvet ve insa- niyet sıkılmışlara yardım etmek nöbetini gösterdiğinden bulundu- ğum tenkinayı ıstıraptan halâs ile bir mahalli mahsus tayinini rica eder ve Saltanatı Osmaniyeyi sülâ- lei Abdülmecit Hâna terkeylerim.,, Abdülâziz Filhakika o tarihte ve daha son- raları bu tezkere bir çok dedikodu- ları mucip olmuştu. Diyorlar ki: Bu tezkere, öyle â- zim bir felâket buhranı içine dü- sen, bittabi asabı bozulmak icap eden bir kimsenin değil, hattâ deği me akıllıların o yazamıyacağı bir tarzda düzgün ifade ile yazılmış- tı. Her ne denirse densin bütün ru- hi il lığı ile düşünen bir dumağın mah- sulü görünüyordu. Hususile berri, bahri askerin si- lâhını tedarikteki gayretini zikrile kendini müdafaa etmesi ve salta- sedildiği yerden şikâyeti ki 1223 tarihinde “Selimi Salis orada hepis ve itlâf olunduğu cihetle zatınca m*4$'um ve mahuf, muzlim telâkki ederek sıkilmakta haklı olabilirdi. Oradan kurtarılmasını rica eyleme- si, halk arasında türlü türlü sözlere, rivayetlere mevzu teşkil etmişti. Süleyman Saliki Efendi, Hasan- Hayrullah Efendiye bu bususta acıyordu; kendisini çok sevdiğin- den: — Nasılsa bizim şerik, o “muh- telişşuur,, kelimesinden ihtiyarsız gaflete düşmüştü. Yoksa âkil, mü- debbir bir zat idi, “umuru hariciye si,, de galipti! Diyordu. Abdülâziz hakkında çıkarılan hal” fetvası gerçekten nazarıdikka. ti celp etmişti. Hele birinci tezke- resinden sonra Sultan Murada yaz- dığı ikinci bir tezkere daha vardı Ki sureti merhum babamda mah- fuz idi. Babamın vefatından sonra Sultan Hamit, bütün evrakını iste- Yip almış olduğundan, aynen, yani ibaresile elimizde yoksa da bir çok Yarın: Sultan Muradın cülusu ve hal'ı Şehzade Hamit Efendinin vaziyeti. — Sultan Murad. yapıdan Takyidat. — Sultan Muradın hal'i > Tevkifhaneye girerken. da tanıdığı bir adamı ziyarete gelmiş- ti. Bu kadın da, her ziyaretçi gibi ü- kifhaneye sokula- halkevinde Ergani hattı ikramileyi dahili istikraz tahvilleri hakkında umuma bir konferans verilmiştir. Ahsen Bey, evreyi tahvilleri- gelir getiren bu istikraz vie ei Faydalar tal lerin temin ettiği fa; bahsetmiş, ve konferans bulunan güzide ve kalabalık sami- in tarafından alâka ile dinlenmiş- tir. malik ve soğuk kan! tezkeresi. — Abdülâziz, Padişah, bir ülkede olamaz!,, kereler mevzuubahis olduğu cihet- le mealen hatırımdadır. Bu tezkerede: Kendisinin Top- kapı Sarayında konulduğu yer, Sul tan Selimi Salisin habs ve itlâf e- dildiği dairenin pek karanlık olan alt katında olması kasebile mânen ve maddeten son derecede sıkıldı- ğını söyliyerek Beylerbeyi veya diğer bir saraya naklini niyaz edi- yordu. Bu haberlerin şüyuu, halk ara- sında fena tesirler bırakmıştı. dülâziz, oraya getirildiği gün vali- desi Pertevniyal Kadınefendiye: — Valide, beni buraya neye ge- tirdiler bilir misin? Diye dert yanmıştır. Ve öldürü- leceği zehabile müteessiren o ikin- ci tezkereyi yazdığı Valide Sulta- Valide Sultan, oğlunu teselli için mezkür daireye getirilmeleri, mücerret muhafazası kolay olma- sı esbabına istinat ettiğini söylemiş ise de Abdülâziz: — Hayır! Hayır! Valide, öyle goz: İki Padişah, bir ülkede yaşa- Diye ve acı acı içini çekmiş! lukuku kadimemiz olan Maarif ie merhum Abdurrahman Şe- ref Beyefendi, Tarih o Encumeni mecmunalarında, Sultan Azizin hal” inden bahsettiği sırada, buna da- ir bazı mühim malümat vermiş ve kendi muhakemesi (o neticesini de muhtasar ve veciz bir surette ifa- de etmiş olduğu gibi 1 arka- daşlarımdan Efdalettin Beyin gene ayni mecmualarda münderiç ma- kalât silsilesinde Sultan Mustafa ve Sultan Selimi Salisin ifnaları hâdiselerine dair cidden iyi bir e kik ve tetebbü eseri olmak üzere saslı ve etraflı tafsilât verilmiştir. ki bunlar maruzatıma tetabık et- mektedir, Sultan Azizin hapsolunduğu da- ire, Sultan Selimin öldürüldüğü o- danın alt katını teşkil eden daire olup üstündekine nisbeten hakika- ten çok karanlıktır. Sonra Sultan Selimin meşhur palası ile diğer si- lâhları, merhumun ( öldürüldüğü mahut odanın dıvarındaki oyma do lapta mahfuz iken © vak'adan bir gün evvel aşırılmıştı. e Bilâhare o pala, Sultan RE ba tarafından alma- rak daima yatak odasında gözü u- cunda bulundurulmuştu. Hal” olun- duğu gün de beline takıp Topkapı sarayına onunla gelmi; palayı Redif Paşa, almak istemiş, lâkin Abdülüziz vermemişti. Gerek yukarıda yazıldığı üzere merhumun Sultan Murada yazdığı âkilâne düşünceli tezkereler, gerek validesi Pertevniyal Kadmefendiye söylediği sözler ve pala hatırası, İstanbulda bütün büyük küçük mec ! lis ve mahfellerde günlerce çalkan- mıştı. Hayrullah Efendinin ilâve ettiği “muhtelişşuur,, lâkırdısı pek aykırı görülmüştü. (Bitmedi) | Hukuk talebe cemiyeti idare heyetinin vaziyeti Cuma günü Halkevinde Hukuk Ta- MİLLİYET PAZARTESİ il KANUNUEVVEL 1935 HARICI HABERLER Milletler Meclisi Ve İtalya İngiliz gazeteleri; hücum- ları iyi bulmuyor LONDRA, 10 (A.A.) — gün çıkan İngiliz gazeteleri, si- lâhları azaltma hakkında Ce- nevre haricinde yapılan müzakerelerin devamını az çok memnuniyetle karşılamaktadır. Bununla beraber bu gazeteler, İtalyanın Milletler o Cemiyetinin nüfuz ve şerefi aleyhine müte- veccih itiraz ve hücumlarını tees- süfle telâkki etmekte, Roma hü- kümetinin Cenevre teşkilâtı hak- kındaki tasavvurlarınm o verdiği bedbinliği gizlememektedir. Garvin, bugün Observer gaze- rapi çıkan bir yazısın? . diyor “İtalya, tıpkı Japonya ve Al- manya gibi, Milletler Cemiyetin- den sadece çekilmiş ve ayrılmış bulunsaydı, bu müesseseye daha az zarar vermiş olurdu. Bu hal, teessüf ve teessürle karşıladığımız bir vakındır.,, Bugünkü vahim meseleler PARİS, 10 (A.A.) — İngiliz maslahatgüzarı M. Cambell dün M. Paul Boncour'u ziyaret ederek İrlaeye vahim meseleler hakkın- da hükümetinin ilk intibalarını bildirmiştir. Bilmukabele M. Paul Boncour Varşovada Pragda yapa- cağı ziyaretler hakkında izahat vermiştir. Mülâkatlar PARİS, 10 (A.A.) — Havas a) iz Ayan hariciye encümeni reisi M. Beranger, dün öğleden sonra Milletler Cemiyeti umumi kâtibi M. Avenolu kabul etmiş, Avrupa- nın bugünkü vaziyetinden doğan beynelmilel muhtelif meseleler hakkında kendisile uzun uzadıya görüşmüştür. Harp borçları Amerika borçlu devletlere birer muhtıra verdi MAŞINGTON, 10 10 ea — Hariciye nazırı vekil Phillips, Fransa, Belçika, Lehi Mâcar, Romanya, ve Litvanya hükümet- lerinin siyasi mümessillerine birer muhtıra tevdi etmiştir. Bu'muhtı- ralarda harp borçları hesabına 15 birincikânunda ödenmesi lâzım ge- len taksit zamanının geldiği alâ- kadar hü hatırlatılmıştır. Borçlu devletlerin haziran ve birincikânun taksitlerini ödememe- leri, İngiltere ve İtalya hükümetle- rinin de bu taksitlerin ancak yarısı nı vermeleri yüzünden Amerikanın 300,000,000 dolardan fazla bir za- rara uğrayacağı tahmin olunuyor. M. Titulesco - M. Benes BÜKREŞ, 10 (A.A.) — M. Ti tuleco dün akşam saat 20,30 da Ko sice'e hareket etmiştir. Orada M. Benes ile görüşecektir. Matbuat, halihazırdaki beynelmilel meselele rin tetkikine vesile verecek olan bu mülâkata büyük bir hemmiyet at - fetmektedir. Müteakıben Titulesco seyahatine devam ederek mezunen Sain Noritz'e geçecek v yeni par - lamentonun küşadında hazır bu - lunmak üzere kânunusani ortasın- da Bükreşe avdet edecektir.! Fransada memurlara ait proje kabul edildi PARİS, 10 (A.A.) Havas Ajan- sı bildiriyor: Şimdiye kadar eski ka göre kongrede dönen ve geçen talebe- ler diye bir ayrılık katiyyen mevzuu- bahis değildi. Ancak, aldığımız malümat üç sensdünberi saki idare heyeti evrak ve hesabat ve mühürleri yeni idare heyetine teslim etmemektedir. Idare heyeti, hesabat ve mühürleri teslim etmiyen eski idare heyetini mahkeme- ye vermeğe karar vermiştir. üzre Heyeti bir defa da Ünüversile Hukuk e pliğ desi Ebülüla, Sıddık ere Babam . de Şükrü Beylerden mürekkep bir > kem heyeti teşekkül etmiştir. Heyet bugün saat 10 ile 11 arasın ein n «ski idare leri arasın- i ibtilâfı balletmeğe çalışacaktır. İhil†bu şekilde halledilmezse vi idare heyeti aleyhine mahkemeye rncant edilecektir. Fakültede mi rından dönen talebe Maarif Vekâleti nezdinde teşebbüsata devam etmekte- binelerin mali kalkınma projeleri lan mali projenin memurlar maaşa tma ait'kısmının dün parlâmento ta rafından kuvvetli bir ekseriyetle kabul edilmesi gayet iyi bir intiba hâsıl etmiştir. Fransız Başvekilinin nutku PARİS, 10 (A. A.) — Havas A- jansından: Başvekil M. Chautemps, dün sabah mebusan meclisinde söy lediği nutukta parlamentarizm usu lüne taraftar ve bağlı bulunan bü - tün cümhuriygtlerin çalışma bera - berliğini rica etmiştir. M. Chautemps, sol cenah ve mer kez fırkalarınn siddetli alkışlarmı kazanan bu nutkinda masrafların kısılması lüzumuna dikkati çekerek teknik meseleden bahsetmekle kal mamış, ayni zamanda bugün hâlâ ortada mevcut bulunan siyasi me - ark doğrudan doğruya temas et- Filistinde kanlı Çarpışmalar Yahudilerden ve polisten yaralananlar var KUDUS, 10 (A.A.) — Filis- tnde hakları olmadığı halde ve kanuna mugayir bir surette yer- leşen Yahudi muhacirlerinin tev- kif edilerek Filistindan dışarı çı- karılmış olması protesto için nümayiş yapmağa kalkışan Yahu- di halk ile İngiliz polisleri arasm- da dün Tel - Avoivda bir takim çarpışmalar olmuştur. Üç saat'süren bu çarpışmalar esnasında altısı polis olmak üze- re 10 kişi yaralanmıştır. Nihayet zırhlı (o otomobiller içinde Yafadan gelen polis tak- viye müfrezeleri nümayişçileri dağıtmıştır. Romanyada demir muha- fız teşkilâtı feshedildi BUKREŞ, 10 (A.A.) — Na- zırlar meclisinin vermiş olduğu edilecek, kendilerine ait hususi işaretleri kullanmaları, üniforma geymeleri, bayrak taşımaları, iç- tima ve nümayiş yapmaları, pi lar teşkil etmeleri menolunacak- tır. Büyük Faşist meclisi ROMA, 10 (A.A.) — Büyük Fa şist meclisi dün M. Mussolininin re isliği altında toplanmış, korporas- yonlar hakkındaki yeni kanunu tet kik etmiştir. isin bu toplantı - tı, 6 saat sürmüştür. Fransa - Almanya Gelecak hafta görüşmelere yeniden başlanacak PARİS, 10 (A.A.) — “Matin,, gazetesinin Berlin muhabirine na- zaran M. François Poncet'nin gelecek hafta içinde yeniden M. Hitler ile görüşerek geçen 24 teşrinisanide, bizzat Alman hükü- met reisi tarafından Fransa sefa- retine ilân edilen umumi fikirler hakkında M. Paul Boncourun ne düşündüğünü şifahen bildirecek» tir, Ayni muhabirin mütaleasma göre, M. Hitler ile M. François Poncet arasında ikinci bir mülâ- kat vukuunun muhakkak oluşu, Alman hükümetinin Fransanın ni- yetlerine, hututu umumiyesi itiba- rile şimdiden agâh bulunduğuna ve açılan mükâlemelere devama bunların ciddi engel olmıyacağı- nı tahmin eylediğine delil sayıla- bilir, Bir gazetecinin Ölümü (Başı 1 inci sahifede) rüşmemiştik. Beni görünce & uluorta bağırdı: “.— Vay Kara Kemalim, gel buraya. Bu “Kara Kemal,, ismini duyanlar gözlerini bana çevirdiler, Herkesi bir telâş aldı ve lokantacı telefona sarıl- dı. Bu tehlikeli adamı yakalamak için polis çağıracaktı. “Hemen farkına vardım, aranılan firari Kara Kemalin ben olmadığımı söyledim, anlattım. İşte bu “Karalık,, t Böyle bir kadine de getirmiştir Kemal Ahmet Yüksek İktisat ve Ti- carst mektebi mezunu idi. : “Sokakta harp var,, isimli bir eser yazmıştı. Da- Fakat nisti ve arkadaşları kendisini severler. di, Matbuat Cemiyetinin tebliği Ame sinde dün sabah ölmüştür. Cenazesi bugün - pazartesi - saat on bir buçuk- ta Cerrahpaşa inden kaldı- rılarak Koca camiine ve eda edildikten sonra Topkapı me- zarlığına gömülecektir. Cemiyet azasınn ve arkadaşlarının bugün saat on bir buçukta Cerrahpa- ja hastahanesine gelmeleri rica olu nur, |. Muhtelif encümen dün toplandı ANKARA, 10 (Telefonla) — Teşkilât esasiye ve Adliye encü - menlerinden mürekkep muhtelit encümen bugün Gireson m Hakkı Tarık Beyin reisliği altınd a toplanarak Devlet Şürası deavi kararları meselesini müzakereye başlamıştır. Encümen çarşamba gü nü tekrar toplanarak müzakereye devam edecektir. Yeni bir fabrika daha kuruluyor ANKARA, 10 (Telefonla) — Anadoluda bir Tirotil fabrikası ya- pılması hakkında hükümet Millet Meclisine bir kanun lâyihası sevket miştir. Bu lâyiha böyle bir fabrika tesisi için 938 senesi mali senesi ni hayetine kadar devam edecek taa hhüdata girişmesi ve mukavele ak- hususunda hükümete salâhiyet verilmesi gayesini istihdaf etmekte ir, İstanbul adliyesi için ANKARA, 10 (Telefonla) — Adliye veköleti bütçesinde 53500 diralık münakale yapılmasına dair hükümet Meclise bir lâyiha vermiş tir. Müstacelen müzakere ve kana niyet kesbedecek olan bu lâyiha ile temin edilecek tahsisat İstanbul A dliyesinin yeni dairelere yerlestiril mesine hasrolunacaktır. Bir inkılâp filmi çevrilecek ANKARA, 10 (Telefonla) — Ankarada bir İnkdöp filmi çevril - mir kararlaşmıştır. Bu filmde baş rolü alacak bir Türk kızı intihap e- ir, Başvekâletin bir tamimi ANKARA, 10 (Telefonla) — Vekâletlerin yeniden tanzim edece ği kanun lâyihalarının behemahal her vekâlet tarafından görülmesi Başvekâletçe tamim edilmiştir. Kaymakamlar arasında ANKARA, 10 p irmelari Kuraçay mı İlyas, Liceye Eceâbat kaymaka mı Celâl, Hekimhana Yenişehir kay makamı Emin, Koçhisara Çerkeş kaymakamı İsmail, Çeşmeye Fini - ke kaymaakmı İsmail, Elmalıya S usığırlık kaymakamı Salâhattin, So Ahm et Hamdi, Elbüstana Gerede kay « kir, Yeniköye Dara Naci, Çerkeşe Mülkiye mezunları ndan Kâmuran Beylerin tayini tas. dika iktiran etmiştir. Hasta memurların mezuniyeti ANKARA, 10 (Telefonla) — Maliye vekâleti hasta memurların aldıkları mezuniyetler hakkında b ir tamim yaparak memurların has- talığından dolayı raporla aldığı m ezuniyetler 84 üncü madde ile es edilen müddeti tecavüz ise bu raporlar hükümet e e kim liğın devamı yüzünden verilmiş ; olduğu tahakkuk ettiği tahdirde me mur hakkında malâlin kanunu ah kâmenın tatbiki tebliğ edilmiştir. Sıhhiye vekili bugün geliyor ANKARA, 10 (A.A.) — Sıh hiye Veili Refik Bey ba akşamki #venle İstanbula hareket etmiştir. İstasyonda diğer vekil beylerle sıh hiye vekâleti rkânt tarafından teşyi edilmişlerdi ir. Tütün mübayaasına başlandı İZMİR, 10 (A.A) — İnhisarlar idaresi tütün mübayaasına baş « lamıştır. Mübayaat Türkiyenin kalbi | Gk Rus sanatkârlarının çevirdiği film Bir Sovyet film sanatkârının Anka» rada inkılâbımıza dair bir film (Oçe- ği ve filmin yakında şehrimiz si- gösterileceği vii nemalarından birinde yazılmıştı. Filmi çeviren M. Yutkiviç dün, ga- zetecilere film hakkında şu izahat veli kalbi,, isminde 1500 metrelik sesli bir film çevirdik. Filmde, iki Türk artis» tin rolü vardır. Bunlardan biri, köylü ihtiyar rolünü deruhte eden Ahmet Bey, diğeri de genç kız rolünü alan Fatma Hanımdır. Cümhuriyetin onun- cu yıldönümü münasebetile genç kız, ihtiyar köylüye Türkiyenin kalbi An- kara hakkında parça parça (o izahat vermektedir. Filmin çok enteresan sah neleri vardır. Bilhassa Gazi Hazretle- rinin 10 uncu yıl bayramı münasebo- #ile irat ettikleri Butkun tamamı, fil me alındığı gibi, İsmet Paşa Hazretles ri de stüdyomuz için hususi bir nutuk söylemişlerdir. “Filmin musiki kısmı çok zengindir. Ankara Muallim Mektebinde Zeki Be- yin orkestrasmdan geniş mikyasta is- tifade etmek kabil olmuştur. “Türk - Sovyet dostluğunun müte- kabilen film İçim da inkişafını çok arzu ediyoruz. Ankara Tükiye kalır filmi bu vadide atıl- mış ilk adımdır.,, Haber aldığımıza göre, film şubat ayı içinde şehrimiz sipemalarından bi- rinde halka gösterilecektir. İsmet Pş. Hz. nin çay ziyafeti ANKARA, 10 (Telefonla) — Başvekil İsmet Paşa yakında An- karapalasta büyük bir çay ziyafeti verecektir. şimdiki halde normal vaziyettedir. Sahtekârlar Komisyon; taklitçiler işini tetkike başlıyor Haftalardanberi efkârı umu miyeyi, gazeteleri meşgul eden yerli malların ecnebi malı gibi İL edecei : yon nihayet dün ilk içtimamı ti- caret odanda, yapam. riyaseti altında yapılan bu toplan- tıda Milli İktisat ve Tasarruf Ce- miyeti İstanbul mümessili Danış, ticaret odası umumi kâtibi Veh- vw ik odası idare fı, ticaret borsası komiseri A- b Beyler hazır bulunmuşlardır. Oda tetkikat şubesi müdürü Hakkı Nezihi Bey tetkikat şube- sinin bu hususta yaptığı tetkikat ve edindiği malümat izahat vermiştir. Tetkikat şubesinin böyle ya- bancı isimler altında satılan eş- yadan topladığı nümuneleri ko- misyona gösterilmiştir. Bundan sonra oda hukuk mü- şaviri avukat Methi Sait Bey de meselenin hukuki cihetleri hakkın da komisyona uzun böylu izahat vermiştir. ziyetin tesbiti için kalmıştır. Ankara valisi ANKARA, 10 (Telefonla) — Ankara valisi Nevzat Bey istirahat için bir buçuk aylık mezuniyet al- mıştır. Kastamonuda kâr KAST, 'AMONU, 10(A.A.) —