11 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 45 flniinmı cono U* OJMO umhuriyet ,. , ISTANBUL CAGALOGLU e P o s t a u t u s u t 5 t a n b t ü , No y , Başmuüarnr. 22366 Tahrlr müdüru: 23236 Iıiare müdurü: 22365. Matbaa: 20472 ununcu sene. ao. 3449 w * « *? » *^.«**!; 5™?°** . « ^ : Telefon * L : ™ Pazartesi 11 Kânunuevvel 1933 Hayat Ansiklopedisi Böyük bir küürphaaeyi bir arada evinize geliren e ı ffaydalı eserdir. Her evde bir lane bnlmmak lâzımdır, Tasarruf haftasına Girerken Ucuz ve sağlam mal siyaseti Tasarruf sadıklarımn açılması aşvekiliıniz îsmet Paşa Haz retlerinin Zonguldaktan dö nerken Istanbuldaki mensucat fabrikalartnı ziyareti, mîllî sanayi hayatumzda miihim bir tarih, yeni bir teanfayi inkılâbuun başlangıcını teşkil edecektir. Bu inkJâbm ismi, ucuz ve sağlam mal siyasetidir. Başvekil, yerli mallardan maksudun ne deraek olduğunu bu sefer verdikleri talimatlarile kat'î olarak meydana koymu«lardır. Ve mflletîn ekseriyetini teskil eden varidatı «z halkın muhabbetini bir kere daha k ? " m w * j h?W etmislerdir. Umt* Paşa Hazre»'erinm bu son îsareti mîllî «»•naviimîzîn en müh'm. ve c»»» «lacak *»ir noktasına temas ediyor. Mîllî sanavnn; milletro hakikî ihtiyacma cevap vermesi esash. Bu da ancak eksfriyetin ihtiyacıra tatmin etmesile k«bü olabilirdi. Halbukî. millî sana • ynn mühim bir kısmı mîMetin en ku<*uk bir kısmınm îhtiyacile mesgul olmakla îse ba«lanw*tı!.. Sehîr halkmm yüksek tabakalarmı i«tihdaf eden sanayi fa aliyetm'n istîkbali, şüphesiz sağlara bir esas telâlckî ediiemez. Ayni zamanda, millî sanayiin ithalât noktai nazann idan oynıyacağı rolü de zaytflatnuş addolunur. Umumiyetle şebîr halkı ise kendi iktîdar ve kuvvetmm üstünde »arf ve îstîh'ftk etmeğe alısmıstır. Elbiseieri miz, kadın mantolanmız ekseriya varidaten'TTi» üstünde yer tutar!... Geeen »ene Galatasaravda acılan Sanavi birli{H sergismde gördüğiim bin be« yüz liralık yatak takmunı hâlâ unutamı yorum!.. O vakit yerli malı diye gös teriien bu kadar pahalı bir odayı memleketimizde kaç kismm alacağun da knütemadiyen dü«ünüp duruyordum... Sonra, öğrendun ta o odayı »ydm V>m lira kpdar kazanan bîri alrms!... Halbuki; biz yerli malı olarak teşhir edilen yatak odasınm bir posta memuru nan alabfleceği, bir isçinm alabileceği fiatlerde olmasııu görmek mecburiyetindeyiz. Yerli mallanmızm millet içinde pek küçük bhr kısmmın değil, bütiin mille tin alış kudretile mütenasip fiatte ol ması lâzımdır. Bizim gibi çok çalısıp çok tasarruf etmeğe mecbur bir mil • letm ucuz mal kullanması kurtuluş çarelerinm basmda gelen bir tedbirdir. Demokrat bir idarenin riayete mecbur olduğu bir sistemdir. Bu kibarla yerli malları tesvik için, herkesi tasarrufa alıştırmak için çalışan Millî tkhsat ve Tasarruf Cemiyetini şükranla yadetmeliyiz. Bu cetnıyet, muhterem reisi Kâzım Pasa Hazretlerinin himayesi altmda millî sanayiimixrâ înkisafı için her türlü propaganda larla yerli malı alroakta vatanî bir fayda olduğunu herke«e anlatmıstır. Tasarruf meselesine gelince; bunda da ucuz malm büyük bir alâkası oldu ğuna, ve herkesin «yorganma göre a yağrm uzatması» lâzm» geldiğine şüphe yoktur. Tasamrf; varidatın sarfolunmıyan feısmıdır. Bu varidat, çalışmadan gel sm, sermayeden veya hem çalısma ve hena sermayenin mahsulü olsun, sar fîvatı daima tecavüz etmek lâzımdır, Binaenaleyh, «para biriktirink.» der ken bunun içinde varidahnızı artton mz, sarfiyatınızı azaltımz manası var dır. Demek ki; tasarruf hem çalısmak ve hem az sarfetmek gibi iki miihim es?sa istinat eder. Tasarrufun otomatik ve yahut ihti yarî bâ şekilde olduğu da malum • dur. Otomatik sekli, geliri hayat tar zı masrafmdan esasen cok olan kimse lerle şirketlerin ihtiyatlarında bulunur. thtiyari sekli yorgamna göre ayağmı uzatmakia tarif olımabilir. Her iki sekilde de tasarrufun ferdî ve îctimaî iki mühim fayda ve rolü vardır kiî îkfasat hâdiseleri kuvvetlerini bunlardan alır. Ferdî faydasile fer din istikbaldeki karagünlerimle gör dütHi yardrmmı kastediyoruz. ıçtimaî rolü de istihsal sermayesinin ancak tasarruf sayesrpde toplanabîlmesidir. Tasarrufun ferdi istikbalde koru ması itibarile adeta bir içtimaî sigor ta mahivetinde oldı^ıma da süphe yoktur. Nasıl ki; mülkiyette fert böyle bir hususî içtimaî sigorta aramışsa ta • sarrufta da ayni gayeyi güdüyor. Memleketimizde tasarrufun mâktar ve derecesini tamamile aplamak henüz mümkün olamamıshr. Bir taraftan, köy ve ziraat halktnm tasarruf ettîk " leri parayı gayrimüsmh* bir şekilde evlerinde saklamalan, diğer taraftan da fcizde tasarrufun yegâne ilticagâhı olan Devlet Şurasının kararları ve Meclis I t Bütün mahkemeler faaligete geçtiler Muhtelit Encümen dün ilk içtimaını yaptı » «ı ı».. Ankaraya dönen Zekâi Beyin miihim beyanatı jYangm tahkikatı muhtelif cephelerden devam ediyor, dün kapıcı Ahmet sorguya çekildi, bazı mehakkmda da tahkikat yapıldığı söyleniyor Adhye yangını kapıct Ahmet maznunlanndan mustanttklikte Içtimada Dahiliye Vekili de bulundu, kararlarm Meclisçe tetkik edilip edilemîyeceği meselesi hakkmda hararetli müzakereler oldu Hz. nîn C. H F. Istanbul idare ««yetine imzalı bır fotoğraflannı ihda buyurduklannı yazmıştık Resmimts bu fotoğraft gostermektedır. Resmin üstun de Reısicumhur Hz nın imzdlarfle tFırkamtn Istanbul Vilâyet ıdare heyetine Cumhuriyetin onuncu yudonumu hatırası* yazıs\ vardır. Muhtelit Encumenin dunkü Içtımi ınoa soz soyllyen meb'uslardan Hasan Fehmi Bey Celâl Nuri Bey Refik Şevket Bey Refet Bey Ankara 10 (Telefonla) Teşkilâtı de idari mahkemeler, fevkalâde ahvalesasiye ve Adliye Encümenlerinden müde Istiklâl mahkemesi, siyasî ve sair rekkep Muhtelit Encümen bugün Hakcezaî işlerde Divanı Âli, hatta Divanı kı Tarik Beyin riyasetinde toplanmış, Muhasebat; teşkilâtı esasiye kamınunun Devlet Şurası Deavi dairesi kararlan «müstakil mahkemeler» tabirine da mn Meclisçe tetkik ve tadil edilip edi • hildir. Şurayı Devlet kanunu, nihaî ve lemiyeceğinin teyini hakkındaki tak kat'î salâhiyetini teşkilâtı esasiyeden alriri müzakere etmiştir. Bu içtimada Damışhr. tstiklâl mahkemeleri kararlan nfliye Vekili de hazır bulunmustur. nın da tetkik mevzuu olması Iâzundır. Müzakere çok hararetli olmus, Re • Halbuki arzuhal encümeni «bunlan tetkike imkân yoktur» diye karar ver • fik Şevket, Hasan Fehmi, Celâl Nuri, miştir. Muallâkta kalan bu işlerden bir Şükrii, Refet «Bursa». Cemal «Afyon», kısmını, Meclis af kanunu ile bizzat ŞuResit «Gazi Antep» Beyler söz söy rayı Devlete vermiştir. Meclisin, ŞuraIemişlerdir. yı Devlete verip te karara bağlattığı bo Refik Şevket Bey, heyeti umumiye içişler yeniden kendisi tarafmdan tetkik timaında söyled;ği gibi Devlet Şurasımi^dilecektir? nın kaza hakkını haiz olduğunu, ver Celâl Nuri Bey, Şurayı Devlet ka diği kazaî kararlarm Millet Meclisinde bozulmaması lâzım geldiğini iddia ve nununda bu işlere bakan daireye mah • müdafaa etmiştir. keme denilirken, yeni kanunda mahkeRefîk Şevket Beye göre, askerî meme denilmeyip daire denilmesinin M • •eI«I«rcU fUvanıtuupUr, jdarî meseleler(Mabadi (t mcı sahifede) Bulgar Kralı Belgratta Bulgar gazeteleri «Krâl Balkan sulhü namına gitti» diyorlar Adliye sarfc yının yanma sı ile açıkta kalan mahkeme lerin hepsi dünden iiibaren yeni yerlerinde faaliyete geç mislerdir. MaKıcemele re lâzım olan eşya için bü tün hükumet de vairinden yar dım temin edilm ^ muvakkat faa liyet devresine ait noksanlar ta • mamlanmiftır. kili ve Adliye VefcaTeti vekıli Zekâi Bey, dün, mahkemelerin taşındıklan binalan gezerek Adliye erkânını iş başında görmüş ve vaziyeti mucibi memnuniyet bulmustur. Zekâi Bey bu tetkikatı müteakıp tevkifhanede müddeiumumî Kenan Beyi ziyaret ederek son talimatmı vermiş ve akşam trenile Ankaraya hareket etmiştir. Vali, müddeiumumî ve poiis müdürü beylerle Adliye erkânı ve »ehrimizde bulunan kumandan paçalar Vektl Beyi Haydarpaşada tefyi et mislerdir. Ispanyada çıkan isyan Birçok şehirlerde kanh musademeler oluyor, bom balar patlıyor, köprüler ve kiliseler uçuruluyor aralannda mflhim müzakereleı, Adliye binasınm yanması ürerine vukuu beklenen Yugcslav ve Bulgar ^ehrimize gelen Millî Müdafaa VeBaşvekülerı M. Surşkiç M. Muşanof Sofya 10 (A.A.) Bulgar ajansı bildiriyor: Kral ve Kraliçe yanlarında başvekdl M. Muşanof olduğu halde bu sabah Belgrada hareket etmislerdir. Bulgar hükümdarları Yugoslavya hükümdarlarını resmen ziyarete gidiyorlar. Bu ziyarete iki memleket arasında mukarenet ve Balkan sulhimün tarsini noktai nazarından büyük bir ehemmiyet verilmektedir. Nim resmî <Znama> gazetesi iki memlekette de mukarenet hareketinia büyük nisbette tevessü ettiğini, fakat her halde realist olmak lâzım geldiğini, meselenin mütekabil itimat ve müsavat dairesinde hareket olduğunu yazmakta, Bulgaristanm sulh içinde iktısadî vaziyetini düzeltmek istediğiırden Kralm Belgrada Balkan sulhu namına çirtiğmi ehemmiyele kaydetmektedir. Mabadi 2 inci sahifede Zekâi Bey gitti Adliye Vekâleti Vekilinin beyanatı tstanbul adliye*ini kısa bir zaman Mabadi 6 mcı sahifede Plâstiras gene sahnede Firarî Jeneral, Krallık taraftarlarının faaliyeti münasebetile Paristen Atinaya bir mektup yolladı Atina 10 (Hususî) Kraliyet taraftarlarının faaliyeti son zamanda her tarafta artmıştır. Bu vazivet karsısm da M. Ver.ize'asun, Cumhuriyet reji mine muhalif her türlü hareketin önüne gecilmesi hususundaki ikazı üzerine evvelce zaten mevcut olan «cumhuriyetî koruma cemiyetleri» ne üâveten yeni tesekküller vücude getirilmiştir. Malum hâdisedenberi Pariste ikamet eden Jeneral Plâstiras arkadaslanna bir mektup göndermiştir. Jeneral bugünkü gazetlerde intisar eden bu mektubunda «cumhuriyete karsı vâki olacak her türlü suikastin önüne geçmek uğrunda arkadas^arile birlikte bayatlarmı fedaya kadar gideceklerini» bildirmektedir. Plâst'rasm mektubunun intisan cum huriyetçileri memnun etmiştir. Fakat hükumet taraftan gazeteler bu rrvektup vesilesile Jeneral Plâstiras şiddetle hücum etmekte, kendisinin firarî bir mahkum olduğu için memleket islerine karısmağa hakkı olmadığmı yazmaktadırlar. • hpanyamn hükumet merkezi: Madritten bir manzara Londra 10 (A.A.) Royter ajanstndan: Londra ile İspanya arasında dün saat 22 de» sonra her türlü telefon muhabereled birdenbine kesilmiştir. Madritten gelen son haberlerde Barselon, Saragos, Huesca, Logrono sehirleri gibi isyan merkezlerinde ö • lenlerm 15 kişiye yakın olduğu, birçck kimselerin de yaralandığı bildhiliyordu. Buralarda çıkan karerasalıklart bashr • tasarruf sandıklannm bulımmaması bnna sebep olarak gösterilebilir. Diğer bütün memleketlerde tasar ruf ancak tasarruf sandıklannm yekunile anlasılır. Tasarruf bankalarda bu • lunmaz. Bankalarda yatan paralann ziyadelesmesi hatta (thesaurisation) denilen hazinelesmesi demek olur ki işlerde emniyetsizlik olduğu zamanlara tesadüf eder. Bankalarda mevdu • atın birikmesini bu yüzden iktısatçılar iyi bir gözle görmezler. mak için taburlarca asker gönderildiği de bu haberlerde kaydediliyordu. tsyan hareketine yalnız anarşistler ile sendikalistlerm iştirak ettiği »öy lenmektedir. Madrit 10 (A.A.) Çıkarılan yangınlar neticsshıde 4 kilise ve 1 manastır büsbütün yahut yanyanya harap olmustur. Saragosta, birçok kimseler tevkif e(Mabadi 6 ıneı sahifede) Halbuki, kanun neşredileli üç sene olduğu halde henüz tatbikı cihetme gidüememiştir. Kanun en tasarruf sandıklan açmak hakkı hususî idareler ile belediyelere verilmiştir. Tasarruflann akacağı hak3cî yerler bu sandıklardır. Buraya, işçî, memur, köylü, tacir, çocuk gidip beş kurns koyabiiir. Her yerde yolumm üzerinde bulabileceği bu sandıklan posta tasarruf sandıklan da Hmam eder. Mille tm hakikî tasarrufunu buraları toplar. Senede yirmi beş milyar biriktiren Fransız miîleti, ve ona yalnn tasar ruf eden diğer birçok Avrupa mil Ietleri bu tasarruf sandıklarile ayaküstünde durabiliyorlar. Ve asağı yukan varidatlınnm % 10 nunu biriktiriyorlar! . Memleketimizde de hazır ka nunu yapılmıs bulunan bu tasarruf sandıklannı bir gün evvel açarak ufak tasarruflardan damlıya damhya büyük göller meydana gelmesini kolaylaşttr malıyız. tstanbul me'b'usu ALÂETTİN Karilerimize yılbaşı hediyesi Okuyucularımızdan 500 üne muhtelif hediyeler verecegiz Yılbaşına 19 gün kaldı. Yılbaşı için tayyare piyango bileti alacak mısınız? Bu piyango da 500 bin liralık ikramiye var. Piyango bileti alsanız da, almasanız da Cumhuriyet b'yle bir müsabaka tertip etti ki talihiniz varsa hissenize giizel bir hediye çıkacaktır. Buna mukabil sîzdert hiç birşey beklenmemektedir. Bakmız nasıl: Aklınıza ge len bir numarayı isminizle ve adresinizle bize gönderecek siniz. Eğer bu gönderdiginiz numara tayyare yılbaşı piyangosunda kazanan numaralar arasında bulunursa, size derecesine göre hediyeler verece giz. Bu kadar basit olan müsabakamız salı piinii basliyacakt.tr. Jeneral Plâstiras 'MnınıiMiıııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııılıırıııııııııııııııııııiHtııııımiftntııııiıiııııııııiBHiiMinıııııııııııııııııııııııılıııııııııınıııiJiııııııı Frengi ile mücadele uıııırıııııiinııııııııııııuııııııııiıııııııııııııııııııırıııııııııııııııııııııııııiMiıııııııınnııııııııııııııııııııııııııııııtıııııııııiHiııtiMinıınııiMiıııııııııııtHitnı Fuhuş nizamnamesinin tatbikı için hazırlık yapıîıyor, bir frengi talimatnamesi de hazırlanıyor Bizde ise tasarruf hesabım açmağa salâhiyettar millî bankalarımız pek mahduttur. Bildiklerimize göre, Ziraat Bankasile Emniyet Sandığından baçkasınm hakikî tasarruf hesabı yoktur. Zira; tasarruf hesabı açabilmek için 17 hazîHan 1930 tarihli tasarruf sandık Iarı kanununa tevfikan hükumetten müsaade almak lâzımdır. Hükumet te tasarruf hesaplan bu kamın mucibin ce devletin zamân ve kefaleti altında bulurduğu c'hetle bu imtiyazı tasarruf s«ndıklarına hasretmeği tercih etmiş tir. Frengi talimatnamesi komisyonu dünkü içtimaında Hıfzîssıhha Umum Müdürünün beyanatı Frengi ve diğer zührevî hastalrklarla mücade'e için fuhsu nizam altma al mak esası dahilinde yapüan yeni m • zamnamenin tatbikı hususunda sehri • mizde hazulıklar icrMma başl^nmıs hr. Nizamnamenin Vilâyet merkezi ile Mabadi 3 iincii sahifede