4 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“ Tarihi tefrika: 171 Yazını EN dan Ordü Köşküne Her hakkı (Milliyet) indir. Sultan Azizin Hal'i 10 Mektebi Harbiye Nazırı ile Şeyhislânam mülâkatı, — Mektep Nazırmın saraydan şikâyeti, — Beğenilen, seçilen talebeler, Mektebi Harbiye Nazırı Süley- man Paşa, Kayserili Ahmet Pa- şanın konağından, Darışürayiaske- ri başkâtibi Sait Efendi ile birlik. te çıkmış, Şeyhislâmın konağına gitmişlerdi. Süleyman Paşa ile Sait Efendi- nin gelecekleri, konağın hususi a- damlarından olup Babımeşihatta uzun müddet danişmentlik hizme- tinde bulunmuş ve Şeyhislâmın em- niyet ve itimadını kazanmış olan Hacı Hüşeyin Burhanettin Efendi- hetinde Şeyhislâm Efendinin husu- si odasına geçirildi! Şeyhislâm Efendi, üzerinde ipek Hi seccadeler yayılmış genişçe bir sedirde, bir dizi çekik olarak otu- ruyordu. Sait Efendi, kendi mah- remi ve hususi adamı olduğundan teklifsizce yanma girip çıkardı. Lâ kin yanında liva rütbesinde bir as- ker Pş. er olduğu ve iktidar ve ehli- yeti işitildiği cihetle şeyhislâm sedi rinden doğrularak kıyam ile ihti- ram göstermişti. Süleyman Paşa, tevazula ilerle- yip Şeyhislim Efendinin ellerin- den öpmüştü. Şeyhislâm Efendi, tam karşısında bir yer göstererek otur;'u. Sait Efendi de, az aşağıda ki bir sedirin ucuna ilişivermişti. Şeyhislâm Efendi, Süleyman Pa- şanm ziyaretinden mahzuz ve mem nun olduğunu söyledikten sonra: — Geçen çarşanba günü, Mecli- si hasta maarifi umumiyenin terak- kiyatı için söz geçtiği ve (askeri rüştiyelerin tesis ve o küşadından bahsolunduğu sırada Sarasker Hü- seyin Avni ve Divanıahkâm Adli- ye Nazırı Mitat Paşalar hazeratı , sizin o fetanet ve himmetinizle Mektebiharbiyemizin son askeri u- löm ve usullere göre ıslahı müyes- ser olduğunu ve Osmanlı devleti- nin ordusuna mütefennin, ehil ve muktedir zabitler yetiştirilmekte bulunduğunu söylemişlerdi de, Al- lah bilir, o kadar hazzetmiş ve size hayırdualar eylemiştim ki tekrar ve tezkârmı fazla görürüm. Ma- lümdur ki Cenabı nasırı mutlak Kuranikeriminde “kiddu lehüm Masta'tüm,, o buyurmuştur. Yani “âdânızın hazırlandığı üzere isti- tatınız kadar hazırlanmız.,, demek- tir. Düşmanın ilmi, ameli techiza- tile hazırlanılmazsa zaferyap olun- maz, Bu emrirabbaniye iltifatlarda Süleyman Paşa, Şeyhislâm Efen- dinin bu sözlerinden büyük bir â- lim ve uyanık, terakkiyata taraftar olduğunu anlayarak memnun ol muş ve “Mektebiharbiyenin daha bir hayli noksanları varsa da elden | Yarın: Sultan Azizin hal'i Hasan Piayrullah Efendinin hayret üc büvük incili tesbih, Devlet deniz yolları idare- rebilir; maalesef bazı manilere te- sadüf olunuyor! Deyivermişti. Şeyhislâm Efendi, uzunca kir- piklerile örtülen çökükçe kara göz- lerini belirterek Mektebiharbiye Nazırınm yüzüne dikkatle bakmış- ti: — Acaip! O nasıl şey? Saray, Çi. ine ne diye müdahale edi- Mi Efendinin hayretten hemen hemen inanmadığını, buna , imkân, ihtimal veremediği apaşi- kâr hissolunuyordu. Süleyman Paşa, derhal cevap vermişti: — Maruzatım, muhissi haki- kattir. Bendeniz müddetiömrümde hilâfı hakikat kelimeivahide söyle kişi değilim. islâm Efendi, Süleyman Pa- şanın almganlığına müteessir ol Muştu: — Estağfurullah paşa Mi Size, hilâfıhakikat söylersiniz, de- mek sadedinde bulunmayorum. An cak ifade buyurulan hususu nefsil. emirde havsalam alamadığından izharristiğrap ediyorum. Ve Süleyman Paşanın vereceği izahatı can kulağile dinlemeğe ha- zırlanmıştı. Süleyman Paşa: müdahalenin dereceişümul ve e- bhemmiyeti karinilmüâli olur. Dedi. Evvelemirde mektebin tahsisatı azdır, lâşi kabilindendir. Makamı sepehtariden mükerreren Babıâli- ye yazıldı, bir semere hasıl etmedi. Saniyen: Mektebe talebe kabu- lünde, yarıdan fazla iltimas var- dır. Meselâ Valide Sultan Hz.nin kâhyaları tarafından şifahi ve tah- riri emirlere ve başmabeyincilikten teblig olunan iradelerle henüz ipti- dai tahsil bile görmemiş, mensu- bin takımdan kimseler gönderi- mal edenler, yahut mektebin inzi- bat usulüne riayet etmiyenler görü- lüp te tevbih veya diğer mürettep cezaların tatbikine mecburiyet ha- sıl olur ise, mektep idaresi bir şey yapamıyor. Derhal saraydaki bi mileri tarafmdan müdahale vaki oluyor. Salisen: Mektebe yazdırılan ve- ya usulü dairesinde alınan telebe tam derslerine devam etmekte i- lerine yekten zabitlik tevcih olun- duğu ve yaveran silkine veya ha- yiye ki ban lr beyandan müstağnidi (Bitmedi) yret ve teessi sinde yeni teşkilât Yeni posta vapurları da alınacak Devlet Denizyolları, Akay, fabrıka ve havuzlar idarelerinin yeni bütçele- rinin müdürleri tarafından Iktısat Ve- kâletine gönderildiği yazilmışı. Yeni bütçeler | kânunusaniden itibaren tat- bik edi. ik Bütçeler Divarımuha» iyeden bir zat ile İla ve Hava Mümnz Sadullah ve #içar t Umum Müdürü Naki Beyler. *n mürekkep bir komisyon tarafın» dan Ankarada tetkik e'lilmiştir. Ko- misyonun bu tetkikat neticesine dair Jadığı rapor, İktisat Vekâletinin £den azadan mürekkep bulunan bu üç ia i toplanacak em emi ların ibrası Kükmünde ola» Devlet Denizyolları idaresi teşkil - tında yeni bütçe ile bazı değişiklikle. rin tatbik olunacağı Bu cümleden olarak halen İşletme Şefliği tarafından idare edilmekte 9- emri > ve hareket lan ma; de tic! si yiz edilecektir. ei eni bütçe ile fabrika ve hnvuzl da da bazı mlahat yapılacaktır.“ Yeni vapurlar alınacak Devlet eDnizyolları idaresi, | yeni vapurlar mübayaası ihtiyacı karşıam. da bulunmaktadır. Filkakika halen i- « swe Denizyolları kanumı mucibince muvcut hatların Vapurcuruk Şirketine i ile demin . Buzdan dol, Yapurculuk dahi; almana vapurcuların. Vatan, Adnan, MILLIYET PAZARTESİ 4 KANUNUEVVE* |HARICI H Amerika Donanması aşan Bahriye nezareti kuvvetli donanma isteyor VAŞINGTON, 3 (A.A.) — Bah riye nazırı M. Spedanson senelik raporunda Amerikan donanması- nın daha kuvvetli bir hale getiril“ mesini istedikten sonra diyor ki: “— Amerikanın silâhları azalt. ma hareketinin ık ön safında bulunmasının gerçekleştiği za- man roktan gelmiştir. iğer devletler bizim göster diğimiz misale tabi er, Sulhun ve adaletin en kuvvet- li teminatından biri, hiç bir devlet donanmasının Amerikan de”iz kuv vetlerinden daha büyük ve fazla bir kuvvette bulunmamasıdır.,, M. Spedanson, Amerikanın de- niz kuvvetlerini mevcut muahede- lerde tayin edilei hâd ve nispete pek yakında yükseltebilecek bir program yapılmasını tavsiye ede- rek raporunu bitirmiştir. Amerikada içki kanunu imzalandı WARMSPRİNG, 3(A. A.) — Roosevelt, isp'rtolu içki ithalâtınm ne suretle yapılacağı ve bn ithalâtın mik- tarı hakkındaki kanunu imzalamıştır. Fransanın Mali projeleri Mebusan meclisi perşembe günü projeleri görüşecek PARİS, 3 (A.A) — Hükümet be - yannamesinin okunması bittikten &0n « ra, Mecliste yapılan müzakereler rey vetans hakkimda bar konuymalara iahi sar etmiştir, Bundan sonra istizah talerirlerinin müzakeresi sürmüştür. Hükümetin bu teklifi, 11 mu halif reye karşı 391 rey ile kabul edil miştir. Bundan sonra hükümet, meclise verdiği mali projelerin müstaceliyet ka rarile müzakeresini istemiştir. Hüküme- tin bu teklifi de reye konarak 11 muha Vi reye karşı 860 reyle kabul ediliş - projelerin perşem eğri başlıyacaktır. Hükümet mali projelerinin esbabr mu cibe lâyihasında bazı tasarruflar Yap - mak veya meur maaşlarından muvak - kat bir tedbir olmak üzere az mikdarda tevkifat icra etmek suretile bütçe mua- melesini eksiksiz olarak temin etmek ar Reichstag yangını davası LEİPZİG, 3 (A. A.) — Wolff Ajan- sından: Reichstag yangmı davasında ikinci mazmun mevkiinde bulunan Di- mitroff bir çok © sualler sormuştur. Bu suallerden maksat, komünistlerin silâh tedarik etmekten maksatlarınn sadece kendilerini müdafaa etmekten ibaret olduğunu ispat etmekti. Mahke- me reisi, Reichatag yı müsellâh bir isyan ni amın çök yar kın olup olmadığını, şahitlerin ifade- lerine ve ileri sürülen delillere istinat ederek tayin etmek işinin mahkemeye ait olduğumu söylemiştir. Lehistanda tevkif edilen yahudiler VARŞOVA, 3 (A. A.) — Yahudi hası İs yapılan aramalar neti- cesinde zabıta kırk kişiyi tevkif et. miştir, Bunlar komünistlik propagan- das: yapmakla zan altına almışlar. lr, Bursa, Asya ve Nilüfer vapurları ida- re tarafından elân kira ile işletilmek - tedir. Bundan başka şir«ete dahil bir urmatöre ait bulunan K'rlangıç ve U- gvr vapurları da, taksima: icab. Va» yureuluk Şirketi ve kira ile Denizyol. arı idaresi tarafından sıra ile işletile mektedir. Bu vaziyetin ilânihaye idamesi, me- selâ şirkete girmiyen vapurculardan birinin kiradaki vapurlarını mak istememek veya başkasına sat - mak ibtimali tahakkuk ederse müm- kün olamıyacak, binnetice idare, ken- di hissesine düşen Hatlarda muntazam posta işletemi; iyecektir. Böyle bir vaziyet tahakkuku halin- de, on beş günde bire indirilen İsken- deriye hattımm muvakkaten tatili za- ruri olacaktır. Buna mahal kalmamak üzere, ida- ye ya kira ile ii vapurlardan bir 1935 ABERLER M. Litvinof Romaya vardı Silâhları azaltma meselesi müzakere edilecek NAPOLİ, 3 (A.A.) — M. Lit- winof yoldaş, Pompeide yapılan hafriyatı gördükten sonra saat 16,20 de Napoliye dönmüş ve bi- râz sonra Romaya gitmiştir. Litvinof yoldaş sant 19,40 ta Romaya varmış, bir çok yüksek kimseler, bilhassa Türkiye elçisi Vasıf Bey, ssolininin husu- si kalem mü: Baron Aloisi, Hariciye müsteşarı M. Suriç, tara- fından karşılanmıştır, Litvinof Yoldaşın bu seyahati hakkında gazetelerin ileri sürdük- leri bir çok mütalealardan açıkça anlaşıldığına göre, Romada yapı- lacak konuşmaların en canlı nok- tası silâhları azaltma meselesi o- lacaki Lavoro Fasciste gazete- sinin dikkat ve alâka uyandıran ları azaltma işinde Sovyetler birliği ve Amerika un- surlarmı İtalyanın hakiki değerleri le takdir ettiğini gösterir bir ma- hiyettedir, Gene bu yazıdan anlaşıldığına göre, İtalya, 4 devlet arasıda ya- pılan konuşmaların varacağı neti- celeri ve kararları resmi suretle tasdik ve bu kararların yerine geti- rilmesini emretmek işini silâhları azaltma konferansına bırakmak istemektedir. Bundan başka İtalya bu neti- ce ve kararları ileride kabul ede- ceği hakkında şimdiden Rusya- dan teminat almak suretile Sov- yetler birliğinin her hangi bir su- retle obtruction yapmasının önü- ne geçmeği de arzu etmektedir. Nihayet İtalya Sovyetler bir. liği ile Almnya arasında mevcut münasebetlerdeki gerginliğin gev- şetilmesi gayesini de gözetmekte- dir. İtalyanm bundan maksadı, manyanın yeniden ve kısmen lâhlanmasının bir itilâf elde edil- mesi için zaruri bir şart olduğu prensibini müdafaaya imkân bul- maktır. AL Görüştüler ROMA, 3 (A. A.) — M. Mussolini ile Litvinof yoldaş bugün saat | ikiye çeyrek kala konuşmağa başlamışlar. “sirince yöllaş daha övce Hatisiyö Müsteşarı M. Suviç rüşmüştür. İngiltere'nin Hava emniyeti Dört devlet arasında bir anlaşma mı yapılacak LONDRA, 3 (A. A.) — M. Garvin etmektedir. Sunday Times gazetesi, silâhlanma yarışı esasına #auarız olanların dilleri. ne aa mukabil delilleri orta- yapılmasını dığı takdirde bu devletlerden ücü ve- i arasmda bir it1†akdedilme- sini tavsiye etmektedir. Sirer Amerikada milli sanayi aleyhinde bir hüküm TAMFA, 3 (A. A.) — (Flori Sanayi korporasyonlarından birinin hü kümet aleyhine açtığı dava hakkında» ki hükmü tebliğ eden hâkim Acher- man “Milli sanayii canlandırma, ka» ununun — hiç değilse mahalli sanm- yiin kontrol edilmesine aallük eden İkramı itibarile — Kanunuesasiye mu- gayir olduğunu söylemiştir. İspanyada Yeni intihabat Silâhçı dükkânlarındaki silâhlâr toplatıldı MADRİT, 3 (A A.) — İntihap şu de kadına tesadüf edilmektedir. Madrit Gazi Hz. ile Arnavutluk h Ez. arasında teati edilen telgraflar ANKARA, 3 (A.A.) — Arnavutluk milli bayramının yıldönümü münasebetile Reisicümhur hazretlerinin Arnavatluk kralı Zogo haz- retlerine çektiği telgrafla müşarün ileyhin cevabı aşağıdadır: Milli Arnavut bayramı münasebetiyle zatı haşmetanelerini yürek- ten tebrik eder ve şahsi saadetlerile dost Arnavutluğun refah ve ikba- li temennilerimi arzederim. Gazi M. Kemal Müli bayramın yıldönümü münasebetile vaki tebriklerinizden ve temennilerinizden fevkalâde mütehassis olduğum halde zatı devletle rinden en hararetli teşekkürlerimi kabul ve şahsi saadetinizle dost Türkiyenin azamet ve refahı hakkında temenniyatımın samimiyeti- ne itimat buyurmanızı rica ederim. Zogo Vekâleten istihdam edilecek memur- ların maaşları nasıl verilecek? ANKARA, 3 (Telefonla) — Münhal memariyetlerde vekâleten istihdam edilecek memsrlöre verilecek vekâlet manşlarımı ne özmal: le ve hangi tarihten hesap edileceğinin tayini hakkında tefsir yolile bir karar verilmesi hususunda hükümet bir tezkere ile Millet Meclisi- ne müracaatla bulunmuştar. Her tarafta kar, Kütahyada karın yüksekliği 9 saatimi buldu ANKARA, 3 (Telefonla) — Bu sabaha karşı şehrimize kar yağ- mıştır. Metooroloji müessesesinin verdiği Eskişehir, Kütahya, Polatlı, Ahimesut, Ankara, Çorum, ta göre kar, Bolu, Kastamonu, ve İnebolunan çevirdiği saha dahiline yağmıştır. Karın yüksekliği Bo lu ve Eskişehirde 7, Kütahyada 9, Kastamonu ve Çorumda 4, Ahime- sut ve Ankarada 3, santimi bulmuştur. Erzurumda 2, Karsta 3 santim- dir. Seyyar mektep dershaneleri ANKARA, 3 (Telefonla) — Ankara vilâyetinin mektebi olma « yan on iki köyünde seyyar mektep dershaneleri tesis edilmiştir. Ankara hapishanesinde de 6 millet dershanesi faaliyete geçmiştir. Köylerdeki seyyar millet dershanelerinde her gün ders gösterilecektir. Bu dersler günde üç defa ve üç muhtelif zümreye verilecektir. Vilâyetin 3 sene den beri açtığı millet dershaneleri 84 de çıkmıştır. Bunlardan 3 sene zarfında şahadetname alanların sayısı on bine yakındır. Nufüsa yazılmayan kalmıyacak ANKARA, 3 (Telefonla) — Dahiliye vekâletince hazırlanan zım kanınız ki umum müdü: ya- âyihası heniiz nihai şeklini almamıştır. Lâyiha istatistik iğünce de tetkik edildikten sonra vekiller heyetine gön- derilecektir. Hazırlanan lâyiha esaslarına göre memlekette nüfus kütü ğüne geçmemiş hiç bir fert kalma yacaktır. Bunun temini için baba, a- na, amca, dayı ve kardeş, maiyeti aile reisi her kim ise bugün ailesi efradını verilen mühlet zarfında behemahal yazdırmaya mecburdur. Bu müddet bittikten sonra ikinci bir mühlette köy ihtiyar heyetleri ile alâkadar memurların aile reisleri tarafından bildirilmeyen nüfus kontrol ve kaydettirmeleri için verilecektir. Yazımın başından nihayetine kadar nüfus müdür ve memurları mıntakaları için de günlük muamelâttan ziyade ba yazım işlerini tet - kik ve takip ile meşgul olacaklardır. Nüfusunu yazdırmayan aile reisleri ile herhangi bir sebeple buna görmeyen muhtar ve alâkadar memurlar para cezasına çarpıl. dır. Aile reislerine ve ihtiyar heye-tlerine varan mühletin inkızasın « dan - sonra nın masfı verilecektir. nüfus ihtiyar edenlere alınacak para cezası « Tekaüt kanununun bir maddesi ANKARA, 3 (Telefonla) — Tekaüt kanununun muvakkat be - şinci maddesinin tefsirini hükümet! bir tezkere ile Millet Meclisinden istemiştir. Türk inkılâbı ve Cümhuriyet devri ANKARA, 3 (A.A.) — Liselerin ve munllim mekteplerinin son okutulmakta sınıflarında bulunan Türk inkılâbı ve cümhuriyet dev. ri tarihinin talebe tarafından daha esaslı ve e e çin Maarif vekâleti bu dersin liselerin her karar vermiştir. Bundan sonra her sınıfta 15 günde bir tarih dersine ayrılmış sa- atlerden biri bu derse tahsis olunarak gençlerin Türk devletinin ka- ruluşu, milli istiklâl mücadelesi, cümhuriyet devrinde memleketin terakki ve inkişafı hakkında daha geniş ve esaslı bilğiler almaları te min olunacaktır. Maarif vekâleti bu kararını derhal tatbik olunmak üzere alâkadar mekteplere bildirmiştir. Sınıfta dönen Talebe için Talebe lehine devâm eden muvakkat tedbir geri alındı ANKARA, 3 (Telefonla) — Lise birinci devre mezuniyet imti- sanlarında bir zümreden muvaf- fak olamıyanların bu zümreden ikmal imtihanlarının ertesi mezu- niyet imtihanlarında bitirmek şar- tile lise ikinci devre birinci sınıfa devamları ve ikinci devre mezu- niyet imtihanlarında bir zümre- den muvaffak olamıyanların ay- ni şartla üniversiteye veya yüksek mekteplere kabulleri (o hakkında iki senedenberi tatbikine müsaade edilmekte olan muvakkat kararın önümüzdeki ders senesiden itiba- Yen artık tatbik edilmemesi Maa- rif vekâletince kararlaştırılmış ve bu cihet şimdiden talebeye bildi- »rilmek üzere Maarif vekâletine tas- hih edilmiştir. Ölüm cezası 3 (Telefonla) — Muşlu ölüm Balkan haberleri Yunan muhalifleri ATİNA, 3 (Milliyet) — Atina Po- lis Müdürünün tebdili üzerine muhalif ler tekrar meclis müzaeratına iştira» ke karar vermişlerdir. Bulgaristanın Yugoslavyaya bir notası SOFYA, 3 (Milliyet) — Bulgar Hükümeti, Yugoslavyaya kaçan sabık nâzırlardan Al, Obov'un inde edilmesi için, bugün Yugoslav Hükümetine bir nota verecektir. Ucuz sigaralar ANKARA, 3 — Sigaraların ucuzlat sma işini tetkik eden komisyon mesai- sini bitirmiştir. Komisyon ucuz tarife- yi tesbit etmiştir. Yılbaşından bey bunu tatbik edecektir. Samuel İnsuli'ün kardeşi TORONTO, 3 (A. A.) — Ontario Samuel İnsuli'ün