9 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

idare edilecek. Nasıl devletçiyiz? Her memleket, kurmak için durmadan İçinde yaşadığımız zaman ve şerait iktisadi nizamı gırpınıyor. Pek amansızdır. Hareket ve faaliyet Plânlarını bu âmillere uydurmakta Zeçikenler, mutlaka iflâs ederler. Bugünkü hayat ve şerait içinde “Devletçilik” tabii bir mü- dafaa vasıtasıdır. Milli varlıklar, an- cak bu vasıta ile müdafaa edilir. Va- kıa devletçilik mefhumiyle karıştırı!- mamak lâzımdır; fakat Avrupa ve Amerikada bütün hükümetlerin güm- rük himayesi, kontenjan sistemi, dö- viz takyidatı, vergi muafiyetleri ve bunlara benzer hususi tedbirlerle ik- tsadi ve mali vaziyetlerini,“ ticaret ve iktisat müvazenelerini rmüdafaaya Şalışmaları da bunu göstermiyor mu? Devletimizin iktısadi sistemini, ol- duğundan başka bir manada göster- mek niçin? Âşikârder ki, hususi te- şebbüslere engel olmak, memleketin bütün istihsal mevzularını ele almak, İİ mevcut hususi müesseselere elat mak; Türk devletçiliğinin ruhunda ve manasmda yoktur. Çünkü bizim devietçiliğimiz, mutlak manada bir devletçilik değildir... Bütün bu nok- taları muhterem İsmet Paşa Hazret- İ leri; “Fırkamızın devletçilik vasfı” başlıklı bir makalesinde ne güzel an- latmıştı! Bize düşen vazife, o maka- ledeki hakikatleri, hattâ daha ziyade İ tefsir ve izah ederek halka telkin et- Moktir. Halbuki gazetelerimizden bi- Yi bunun tamamen aksini yapmış ve Başvekilin dilinden ve kalemihden çıkmıyan bazı hükümleri kendisine #ifetmekten çekinmemiş ve güya İs- Mot Paşanın mevzuu bahis makale sinden alınmış bir fıkra diye göstere- ağ şu sözleri sütunlarına geçirmiş- tir: “Biz, milli iktesat programımızı, Münhasıran bütçe menabii ile başara- Sağız. İktisadi buhranın tazyiki neti- Cesinde bütçe varidatımızın Kısmen “azalmasına ve yapacağımız işlerin de zametine rağmen bu işleri yalnız ve yalnız bütçemizle, devlet menabii ve iti le yapacağız. Her gün arttı- vik ettiğimiz milfi tasarrufları ise bu faaliyete iştirak ettirmiyeceğiz.. On- ların, her hangi verimli, kürle bir de bu mana ve hükümler mevcut de- Bilâkis o makalede bunun büs- bütün aksini ifade eden şu hüküm vardı; “Efradın yapabileceği bir şeyi devletin, bahusus bizim devletimizin Yapmaması, şayanı arzudan da fazla, Jâzem bir şeydir!” Fırka programının ruhunda, şef- İerimizin kafasında bilhassa yazıları- mın metninde mevcut olmıyan böyle Aykırı fikirleri, koca fıkraları onlara İsnat edenler, memlekete zarar ver- diklerini düşünmiyorlar mı acaba?.. ... Ayni gazete, Başvekilin makalesi- ni tahjil ederken şöyle bir hüküm ve İsmet Paşa Hazretleri, devlet >. dar bir manada made Türl yeni bir rejim teşkil edeceğini söylemiş oluyorlar. Henüz herşey alup bitmemiş ve dev. İetçilik ileride kurulacak rejim için bir ir Yani devletçilik tarikiyle ye- bir içtimai nizama gidiyoruz Muharririn ne demek istediği an- İaşılıyor; fakat Başvekilin makale- sinde böyle bir mana ve mefhum çı- için me kadar menfi bir tefsir ve anlayış kabiliyeti ister! ... Türkiye, bugün yeni ve kati bir Zaruret karşısındadır: Sanayii kur- ma Bize bu zarureti bam eden cihan buhranmın neticeleri ve icaplarıdır. Yüzlerce milyon lira isti- Yen bu sanayii nani ve hangi vanta- ye a beni? Geçen bir yazımız- da izah etmiştik: Elimizde yalnız ilme var: 1 — Devlet bütçesi, 2 — Mili tasarruflar. İş ağırdır. Muhakkak ki, bu ağır İ inler, yalnız devlet bütçesiyle başarı- lamaz. hususi tasarruf ve hususi te #ebbüslerin de yardımı lâzımdır. Esa- sen memleketin kalkınma programı- İ Mtahalkuk ettirmek için maddi, ma- İ Pevi resmi, hususi bütün kuvvet ve İ Kabiliyetlerden istifade etmek, Cüm- huriyet Halk Fırkasınm belli başlı bir Har: değil midir? Bir mesele kalıyor: Hangi işleri Şeviste, hangi işleri hususi teşebbüs- re bırakmalıdır? Bunların açık ve Mutlak olarak tesbiti hükümetin elin: | dedir. Esasen hususi teşebbüs ve hür — sermayelerle yapılan bütün işler İ Joğrudan doğruya veya bilvasıta hü- 1 metin teşvikiyle vücut bulmuş şey- : erdir, Hükümetin arzusu, hattâ yar- olmadan hangi iş yaşayabilir? ada bir nevi teşebbi propaganda; hususi tesebbüs- içi öldürebilir, yerli ve yabancı ser- yayoler öskütebilir, yelkika sere: larmın ve umumi buhranı Türki- FİYATI 5 5 KURUŞTUR Üniversite emini yeni kad- royu yarın Ankaradan geti- riyor. Bazı kürsüler vekâletle M.Litvinof Amerikaya vardı ve müzakereler başladı. Yu- nan başvekili nihayet af kara- rını tercih etti. e ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT © B inci sene No. 2784 PERŞEMBE Başvekil Kayseriye Vardı, Fabrikaları Gezdi.. Müdür: 24118, Ya i müdürü: 24510. Tel: ( İdare A 24310, & 9 9 TEŞRİNİSANİ 1 1953 Ceneral Voroşilef Cenapları Ertuğrul yatından Yavuzun güvertesinde resmi tazimi ifa eden Türk bahriyelilerini selâmlıyor Misafirler dün mektepleri gezdiler Ordu dün misafirler şerefine mükellef bir öğle ziyafeti verdi Hariciye Vekili de gece Dolmabahçede bir balo verdi Şehrimizde misafir bulunan Sovyet hükümeti Harbiye komiseri Voroşilef cenaplarmın riyaseti altındaki heyet ev- velki akşam saat birde Bursadan İstan- det etmiştir. Bu sebeple akşam Ertuğrul Yatında yenilmiştir » miştir. Zaire Hariciye vekili Tev- fk Rüştü ve vali Muhittin, Moskova se- firimiz Hüseyin Ragıp Beylerle Kolor- du erkânı harbiyesine mensup zabitan, Istanbul deniz kumandanı Talât Bey, Yavuz zırhlısı kumandanı ve zabilanı, Sovyet sefiri Mösyö Suriç, Sovyet ce neral konsolosu Mösyö Halk Fırkası İstanbul idare heyeti reisi Cer- det Kerim Beyler ve bir çok zevat ha- P/ filomuzu ve salımınıştır. Yemeğin sonun- daş iz 'Naili Paşa, misafirlere icabet- lerinden dolayı teşekkür etmiş ve ku- mandan Voroşilef cenaplarile dost Sov- yet ordusu şerefine içmiştir. Voroşilof cenapları da bilmukabele kadehini, Türk ordusu şerefine kaldırmıştır. Yemekten sonra misafirler ikiye ay- rılmışlar, bir uu Yavuz zırhlısı ile Zafer torpito muhribini, diğer kısmı da mektepleri ziyarete gitmişlerdir. Ku- mandan Voroşilef ve maiyeti zabitanı süvari müfettişi Budennyi ve diğer âs- kerlikle alikadar zevat, refakatlerinde Yavuz kumandanı Bey bulunduğu hal. de Yavuz zırhlısı ziyaret etmişlerdir . kısım Sovyet Maarif komise. ri Bubnov ve diğer zevat Hüseyin Ra- gip ve ilk tedrisat müfettişlerinden Nu. rullah Beyle birlikte evvelâ 44 ün- ! Başvekilimiz | Kayseride Hararetle karşılandı ve fabrikaları gezdi KAYSERİ, 8 (A.A.) — Başvekil Ismet hazretleri refakatinde Mil. Ki Müdafaa vekili Zekâi Bey ve diğ: zevat bulunduğu hâlde bugün hususi trenle saat 8,35 te Kayseriyi teşrif bu- yurdular. Başvekil Paşa vilâyet hudu- du olan Mimmetdede de vali , kolordu kumandanı , belediye ve Halk Fırkası reislerinden müteşekkil bir heyet tara- fınden karşılandı. İsmet Paşa hazretleri Kayseri istas- yonunda -asker, polir, zabılai beledi- ye,j müfrezeleri , mektepler ve binlerce halk tarafından karşılandı. Başvekil hazretleri karşılayıcıların ayrı hatırlarını sormuşlar, asker ika merhaba diyerek iltifat etmiş- lerdir. İsmet Paşa doğruca rafbikala- rı gezmeğe gittiler, Başvekil bugün avdet ediyor ANKARA, 8 (Telefonla) — Müesse- satı gezmek Üzere dün gece Kayseri ye hareket eden Başvekil İsmet Paşa hazretleri, yarm sabah, Ankaraya avdet edecektir. Yeşil'in bugün iptidai bir eser olduğunu söyleyen Sedat Beyin 339 senesinde Bursada bu büyük eserin vade eze duyduğu hayranlığın en bariz bir vesikası: Sedat Beyin bizzat Ke yaptığı ve usta imzasını da koyduğu etüdi Yeşil camiyi iptidaf bir eser tanımak, bu büyük eseri anlamamaktır Fikirlerini sorduğumuz bazı sanatkârlar müttefikan böyle bir iddiayı reddediyor Mimâr Sedat Beye cevaplar Sovyet misafirlerimiz, ceneral Vo- roşilof ve arkadaşları Bursada iken, ©- radaki bir gazete muhabirinin verdiği malümata göre, Yeşiltürbe ve camiinin ziyareti esnasında bir fikir taarizi ol muştur. Misafirlerimize bu Ziyaretle- rinde Maarif vekâleti mimarlarından Sedat Bey refakat etmekte ve izahat vermekte idi. Yeşile girilince, san'at eseri karşı” sında ceneraj ve arkadaşları hayret ve i takdirlerini snklayamadıkları bir si > Sedat Bey bu eserin gayet ipti- dai olduğuna ve teknik bir krymeti bu- lunmadığını söylemiş. Bu iddin gerek Amsrikada Yeni bir harp Amerika sefiri buhrânı nasıl Müğünü anlatıyor zir bulunmuşlardır. Ziyafette istiklâl ve enternasyonal M. Molotof uzak Şarktan gelen tehdide cevap verdi Dedi ki: “ Bir taarruz vukuunda müte- arrız, namağlüp kızıl ordunun ne demek olduğunu anlayacaktır,, MOSKOVA, 8. A. A. — Sovyet halk kamiserleri reisi M, Molotof Sovyet ih- tilâlinin 16 ıncı yıldönümü münasebetile Moskova tiyatrosunda yapılan büyük iç- timada siyaseti hariciye hakında demış- tir ki : | Emperyalistlerin sulhu ihlâle matuf ta- savvurları ve plânları üzerine bilhassa na zarı dikkati celbetmek isteriz. Uzak şark vekayii, Japonya ile mütekabil münase- betler meseleleri bilhassa nazarı dikkati mizi celbetmiş olan ve halen ve etmekte bulunan meselelerdir. Uzak şarktaki kom- şularımıza karşı siyasetimiz daima musli hane olmuş ve daima bu komşularla mus Tihane bir misalidir. Bu siyasetimizi şimdi değişi. recek değiliz. Fakat Mançuri vekayiini hesaba kat- ap icap eder. Bizimle Sovyet Halk komiserleri reisi Bizim yaka olduğumuz M. Molotof aa! yapmış olduğumuz bütün tek : : Hf ve teşebbüslerden vazgeçmemiz Ja. | ter»fnden Avrupahların askeri harekâta zım gelmekte olduğunu anlıyoruz. Sov. | girişmeden evvel harp ilân etmeye hü yet Rusyanın menfaatlerini mubafaza et. | Zum görmelerinin ahmakcasına bir şey mek ve Sovyet birliği hudutlarını sonu. | olduğu şeklindeki mütalealarmı hatırlat. na kadar müdafaa etmek mecburiyetin. | mıştır. Bu efendiler, Sovyet Rusyaya kar aladağ umu 6047 v. Japonya 4 habersizcesine ve süratle taarru-a ge- dâre eden bazı devlet üdamlarının Siber | gilmesi lehinde bulunuyorlar. Bu müni inin i 5 kaşaları nazer; itibare almamak elimi den gelmez. Bunlar, bize ani ve ciddi bir taarruza karşı temamile hazır bulunma- mız lüzumunu ihtar etmektedir, Şimdiki halde başlıca vazifemizin sulhun ihlâline matuf her türlü maceralardan vazgeç- mseketir. Kızılorduyu ve m-mleket'n mü- dafaasını takviye etmek komşularımızla iyi münasebetlerimizi kuvvetlendirmek- Sovyet Rusyaya karşı bir taarruz vu tahaçsına yapılmakta bulun. ek göre düğümüz zaman müteyekkız davranma» mız lâzım gelmekte olduğunu anlayoruz. Mançuri bükümeti, bu meselelerin halli | de ciddi bir arfil değildir. Bütün dünya, | #mesuliyetin Mançurinin hakiki hakimi o lan Japonyaya raci olduğunu biliyor, M. | Molotof bundan sonra bazı Japon ricali | (Devamı 6 me: sahifede) —.Mm»wmwm—>———————————— mn yeye arzettiği geniş vasıta ve imkân- | Her sınıf Türk halkını mevcut imkân- lardan istifade fırsatını kaçırtır. Şüp- | lar dairesinde mes'ut ve mi he yok ki, devletçiliği böyle anlamak | kılmağa çalışan içtimai ve anlatmakta, memleket hesabma, | sevgiden, milli birlik ve beraberlik yalnız zarar vardır. Hakikat, ten ilham alan bir devletçiliktir. Türk devlet: vatandaşlar arasın- Siire Meb" da bir tahrip ve imha silâhı değildir. MAHMUT M. Skinner Cümhuriyetin onuncu yıldönümü merasiminde bulunduktan sonra İstan baları hakkında şu beyanatta bulun- muşta: — Ankarada bulunduğum zaman memleketin her ından Gazileri i alkışlamak için gelen cesur genç - lerin nazarlarında büyük Şefe karşı besledikleri muhabbet, bariz bir şe - kilde okunuyordu. Bu vesile ile Bü » yük Reisin, halk tarafından ne ka - dar sevildiğine şahit oldum.” M Skinner bundan sonra Ameri » kada hüküm süren buhrardan bah » le mücadele ediyoruz. Bu Reisicümhur M. Rooseveitin ında hususi bir teşkilât vücu rilmiştir. Bu teşkilât mahdut kimse » ler elinde bulunan sarfedilmek cesare tini gösterilemiyen a eiden ele devri için propaganda yapmakta- dır. Unutmamalı ki buhran bilhassa A merikada İyi vaziyette bulunan ve pa (Devamı 6 mcı sahifede) Balkan konferansı Komisyonlarda çalışan murahhaslarımız SELANIK, 6 (Hususi) — Dördün- cü Balkan konferansı komisyonlarına dahil olan azalarımızın isimlerini bil. diriyorum: Siyasi kömisyon Ali Muzaffer B., Cevat Abbas B., Nuri Bey, Ruşen Eşref Bey, Tahir Zeki Mesut Bey. Fikri yaklaşma komisyonu Ali Muzaffer Bey, Aptülhak Şinasi Bey, Fazıl Ahmet Bey, Ruşen Eşref İktisat komisyonu Ahmet Mitat Bey, Baki Bey, İbra- him Fazıl Bey, Nemlizade Mitat Bey, Nuri Bey, Münakalât komisyonu Hümit Bey, Reşit Saffet Bey, Vey - sel Adil Bey. Sıhhat ve içtimai muavenet komisyonu Dr. Akil Muhtar Bey, Efzayiş Su- at Hanım, Vasfi Raşit Bey. Kanunları birleştirme komisyonu , Nüzim İzzet Bey, Vasfi Raşit Bey. misafirler ve gerekse hazır bulunanlar üzerinde derin bir hayret uyandırmış ve Ceneral Vorosilof Beye bu iddiaya iştirak edemiyeceğini, çünkü 6- (Devamr'6.ıncı sahifede) Sedat Bey Vapurcular ikiliği kalktı Şirket haricinde kalan vapurlarda şirkete iltihaka muvafakat ettiler ne dair Ankarada cereyan eden kerat bitmek üzeredir. Bu iş için karada bulunan Devlet Denizyolları müs dürü Sadettin ve işletme şefi Zekeriya Beylerle Türk vapurculuk şirketi mü- dürü Ali Rıza, meclisi idare reisi Sa dık zade Ruşen ve reis vekili Hafız Bey» lerin yarn şehrimize avdetleri muhte» © Şirkete girmiyen vapurculardan Yel. kenci zade Lütfi Bey de Ankarada bu- malüma- lunmaktadır. Şehrimize gelen ta göre, Iktısat vekili Celâl Bey, ev. velki gün vapurcuları kabul etmiş ve bu Dae neticesinde , şirket hari- cinde kalan vapurcuların da şirkete il. tihakları takarrür etmiştir. Türk vapurculuk irketine gelen ma. ” yeli merkezde olup bunun için te. Dedet Denizyolları müdürü sis heyeti umumiyesinin çok yakında tana, fevkalâde içtiman çağırılıp tezyidi ser- Devlet Denizyolları idaresile Türk hatlarda işletilecek postalarm taksimi- Van ANNIVERSARY OF THE TURKISH REPUBLIC TM Dünyanın her tarafında olduğu gibi Londrada cümhuriyetimizin onuncu yılı büyük tezahürata vesile oldu. Resimlerimiz Hayd parkta yapılan miting ile Türk talebesi ta rafından sefaret binasında yapılan merasimden bir köşeyi, büyük elçimiz Münir Beyi gösteriyor