8 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Yeni aletlerin Hususiyetleri ş da yeni radyo aletle- Tiden bahsetmiştik. Fakat bugünler- de karilerimizden aldığımız müteaddit mektuplarda nasıl bir radyo aleli al- Maları kendilerine bildirilmesini arzu *itiklerinden, yeni gelen alet en bahsetmek isterim. Bazı karileri- Miz ka Tu olduğunu, diğer bir kariimiz de kı- va dalgalı bir alet almasının nasıl ol. Sağını soruyorlar. Bunlar rzuya tabi bir şeydir. lâmbalı bir alet tabii dı lir. Yalnız şimdiki lâmbalar eski diğimiz lâmbalarla mukayese edilemi- Yecek kadar kuvvetli olduğundan Velce 10 lâmbalı bir aletin yaptığı şimdi üç, dört Iâmbalı bir alet yapa! lir. Parazit meselesine gelince; bu öy- e bir şeydir ki, nispeten her makine- âyni derecede vardır. o Şüphesiz limbası fazla cv aletlerde parazit aha çok olur; fakat sada azaltılınca Parazit te o derece azalır. Buna mu- bil az lâmbalı bir aletin sadası da Sok olmadığı cihetle paraziti ona göre Azdır. Bunun için bence kuvvetlice “let almaktan çekinmemelidir. - Zi Müsait havalarda bu aletle cn uzak Yerler yüksek sesle dinlenebilir. Hal- buki 2 lâmbalı bir aletle ancak iyi ha- Valarda yüksek olmayarak uzak yer- İt ve gayri müsait havalarda yalnız ir kaç yakın ve kuvvetli istasyon bul- Wak kabil olur. Orta ve şimali Avru- Pada 2 İâmba'ı aletleri uzakları dinle- Yen ahizelerden sayıyorlar öyle bir alet en aşığı 20 istasyon inkü merkezler biribirinden *ğildir. Burada ise bu kadar az lâm- syon alamaz. İki lâmbalı bi alet yalnız İstanbulu dinlemek için kâ. i gelir. Kışın lâmbaları yeni olan böy- iğir alet 8, 10 Avrupa merkezi bula. İlir. Yazın biç bir uzak yeri almaz. . Geçen gün bir kaç kişiyi bir radyo asının vitrini önünde gördüm. Aralarında aletler hakkında şöyle ko- Püştular, Bu makinaların ü: erlerinde İstasyon isimleri yazılı değil, Merkezleri numaralarla bulmak iri üzerinde yazılı olanlar kadar ko- Y değildir. Ben tanımadığım bu ha- Mını ve beye bir şey söyliyemedim.Yal- Miz buna dair fikrimi yazacağım. Şurası muhakkaktır ki bir kaç aya kadar bütün radyo merkezlerinin dal- Kaları değiştirilecektir, Binaenaleyh Yadyo merkezlerinin şehirleri yazılı o- Jan aletlerin hükmü kalmıyacağı gibi Amatörü büsbütün şaşmrtmağa sebep olacaktır. bi Esasen merkezlerin dalga ilibarile iribirlerine pek yakın bulunması, bü: merkez isimlerini yanyana sığdır. Mak imkânını verm kapar ile tespit e ılunmasında bir güçlük olmadığı gi- i her zaman bir liste üzerinde icabın- ek kolay olur. O Nasılsa gok merkezler gale irmektedirler, .Kon: Gümhriyetin onuncu yılın: tesit için 29 Teşrinievvelde vilâyetlerimizde yapıl an tezahürata Git i bk 1 — İzmitte G halk, 2 - Afvonharahisarındaki tezahürat, 3 — Tekirdağın daki büyük takın ve vo iii Del zi ül İ kabiliyeti asgari 9 kilohertz Viyana radyosuna Suikast Viyana radyosuna Nasyonal Sosya- listler tarafından yapılacak her hangi bir taarruza mani olmak maksadile Viyana merkezi bir miktar jandarma tarafından bekleni'di i Bununla beraber geçen hafta gecenin karanlığında iki meçhul şahıs ellerin- de tel kesmeğe mahsus bir aletle mer- kezin bulunduğu Bizamberge : mışlar ve merkezin anten di turulduğu kalm tellerden birini kesme ğe başlamak üzere iken (teller kol ka- İmlığma yakındır) nöbetçiler adamla- rı tutmak için karanlığa doğru ilerle- mişler, fakat teli kesemeden karanlık- ta kaybolmuşlardır. pl Alman merkezlerinde de ecnebi diller Son zamanlarda bü memlel kendi membalarile ajanslarından dıkları haberleri bir propaçanda ol- mak üzere radyolarında yabancı lisan- larla neşrettikleri halde biz ve Alman- lar bu usulü tatbik etmemekte idik. Almanlar da bu nevi haber neşrinin faydalarmı görerek dünyanın her tara fından işitilen kısa dalgalı Königsvus- terhausen merkezi vasıtasile İstanbul saatile saat 16, 22 ve | gece yarısından sonra saat 3.45 te İngiliz ve İspanyol lisanlarile. Ayni merkez geceyarısı 1 de programlarını tamami: le ingilizce neşretmektedir. seen abanaaaa tler ler değişmeyince her halde zevki bo- zar, Bunları düşünerek merkezlerin isim leri üzerlerinde yazılı aletlere aldan- mamalıdır. nevi aletler de vardır erindeki isimler o müteharriktir. Böylelerinin dalgaları değistikçe isim- ler yeni dalgası hizasına konmlabildi. ğinden, pratiktir. Bundan başka bir alette neler aran. malı? Düşünmelidir ki 15 kânunusaniden sonra bir çok radyo merkezleri biribi- rini rahatsız edecek kadar yakın dal- galarda çalışacaklardır, Aralarında 9 kilohertzlik bir farkla çalışacak mer- kezlerin adedi pek çok olacaktır. Yeni imal edilmekte olan istasyonların kud- retlerinin fazlalığı ile aralarındaki dal ga yakınlığını hesap edecek olşırsak. ancak dalgaları aymrmak © kabi pek fazla aletlerle radyo mek mümkün olacağı tahmin edilebilir Bu itibarla almacak bir aletin ayırma olmalı. ar. Hoparlör sadanm fazlalığından inür teessir olmamalı ve fadinge karşı oto- matik ayarı ihtiva etmelidir. Kısa dal- galı mı, yoksa yalnız uzun dalgalı mr olması tamamile arzuya ta Bura- #1 tecrübe edilip hoşa hangisi giderse tercih edilmelidir. Yalnız ayırma ka- biliyetine dikkat olunmasını tavsiye Turgut MİTHAT MİLLİYET, ÇARŞAMBA 8 TEŞRİNİSANI 1933 Nevyorkta “Amerika radyo şehri, inşa edildiğinden müteaddit — defalar nisinin içerisinde stüdyo dairelerinden ra salonları, opera ve Buralarda verilen temsiller (o radyo kalmayıp stüdyolarm bir. kısmı kalın camlardan imal edilmiş sâmiine mah- seyreden 800 kişilik koltuklar konmuştur. Ka- işitilmediğinden samiin salonunun bir çok yerlerine ho- parlörler konulmuş olap bu yanıta ile dinlenmektedi: sus mahallerden temi ln camlardan sada öyatrolar da vardır. namı verilen büyük bir radyo kolonisi bahsetmiştik, Bu muazzam radyo kolo- maada sesli film sinema salonları, ope- merkezleri vasıtasile o neşredilmekle | Radyo için propaganda Almanlar radyoya propaganda ol- mak için bu ayın ortasma doğru bir “Radyo yünü,, yapacaktır. Bugün rad- yolarla ve umumi yerlerde hükümetin ve bütün radyo müesseselerinin yar- dımlarile her tarafta radyoya azami reklâm ve propaganda yapılacaktır. Ayni tarihte her sene bu propaganda tekerrür edecektir. Bugünde radyo- lar 24 saat fasılası zolarak fevkalâde ve müstesna bir neşriyat icra edecek- lerdir. Ayni zamanda © güne mahsus olarak radyosu olmayan her fakire radyo sahipleri radyo aletlerini amade bulunduracaklar ve dinlemeğe davet edeceklerdir. Güç işidenlere radyo Londra sergisinde güç işitenlere mahsus gi yüksek sada neşreden bir alet gösterilmiştir. Ma- kine © “Multitote Electfic Company,, tarafından imal olunmuştur. Strasburg merkezinde Geğen âyin 18 inden beri yapılmak- ta olan tadilâttan dolayı £ Strasburg Fransız #herkezi gündüzleri çalışma- makta idi. Bu ayın o altısından beri de bütün noşriyatını durdurmuştur. Ne zaman tamirat ve tadilâtm © biteceği henüz bilinmemektedir. Radyoda tam bir gazete Paristeki Oporto radyo istasyonun- da gündelik resmi gazetelerden birile mutabık kalındığı üzere gazete o her gün muayyen bir zamanda başmaka; lesinden en küçük bir havadis, ilânla- | Yı ve tefrikalı romanı da dahil olarak | radyo ile neşredilmektedir. Gazete- | den, radyo sahipleri, gözlerini yorma- dan tamamile istifade etmektedirler. Amerikada temizlik radyo şirketi halka kulla- iz olmayan aletleri &sattır- için radyo tüccarlarını teftiş ettirmektedir. Meselâ eski sistem o- lup yeni meçkezleri biribirlerine ka- rıştıran veya sakat ve kullanılmış lâm- balı aletlerin yeni yerine satılmaması nı temin etmiştir. Çocuklar vö Çekoslovak radyosu İ Çocuklara mahsüs neşriyata Çekos- lovakya FadYolafı bilhassa ehemmiyet verirler. Bu merkezlerde alelekser ço- cukların bizzat çaldıkları konserler ile söyledikleri hitabeler | neşredilir. Şimdi de zeki çocuklara hazırlatılan küçük temsiller neşre başlanacaktır. Muvaf- fak olunan temsiller için bir çok mü- kâfatlar hazırlanmıştır. Bu suretle irlerinin inkişaf edeceği şüp- | kullanılması doğru olmaz. Çünkü | nin yüksek tekerrür kısmının hassasiyeti | larında oturanlar böyle bir anten ykeli ie toj — Tokattaki merasim Çelik muhafazalı antenler Çelik muhafazalı antenin verdiği iyi neticelerden Avrupada çok bahsedilerek bu nevi antenlerin parazitlere karşı fay- daları dokunduğu ileri sürüldüğünden bilhassa parazitin çok olduğu şehir dahi- indeki motörler çelik muhafazalı teller kullanırlar. Fakat tecrübeler ile sabittir | ki bu pahalı anten telinden yapılmış tesi- #nt başka fenalıklar doğuruyor. Bu itibar In böyle bir antenin iylik ve fenalıklarmı tespit etmek ve ona göre kullanmak icap eder. İlkönce kaydetmeliyiz ki bu nevi ante- nin üç lâmbalı ve daha küçük aletlerd. azalır ve sada derhal düşer. Bir de yüksek apartmanların alt kat- tesis etmemelidirler, Ve lüzumunda kullanıla. cak olduğu takdirde antenin iniş dirseği- ne bir yülsek tekerrür | transformatörü konulmalıdır ki 20 metreye yakın iniş kab losundan gelecek kuvvetin tesiri azalma- | sın. Fakat pratik olan kısımlar anten dir- seğinde yağmur ve güneşten muhafazası | güç olan bu fenni tavsiyeyi pek di ler, Memleketimizde pek çok © kimselerde Varşova merkezi spikerlerinden M: Zbigniev Svietochavski | örtürü (abgesehirmt) «anteni tanımadık | andan bulunan ne olduğunu izah ede- | Him: Bu anten bir metal kılıf içerisinden ir. Kılıftan uzatılan bir hat toprağa Bu suretle parazite sebebiyet ve- ren atmosfer cereyanları antene nufuz edemeden toprağa | göçülmüş oluyor. Tük ilen baaeieiyokimden kaybudari Binaenaleyh yalaız kuvvetli aletlerde is- #mali muvafıktır. Fakat toprak hattından da bir çok parazitler husule geldiği cihet-' Sağdaki İzmitte Gazi heyi den özür dileriz. mofon plâkları çalmabilir. Ancak ale- iniz bateri ile mi, yoksa şehir cereya- reyanı ile işliyen plâk çalan tertibatı raptı ii lörün takıldığı duyların ca iki duy vardır. Baterili erin ekserisinde plâk için ayrıca duy yok- tur. Bumu imal ettirmeniz lâzımdır. kat nasıl yapılmak lâzımgeleceğini t rif edelim: Aletinizin müsait bir yeri- ne duy geçecek kadar genişlikte iki delik açar, deliklere iki duyu yerleşti rirsiniz. Aletin içeri tarafından du: ra iyi izole edilmiş birer tel lehimliye- rek (tabii bu ameliye duyların alete takılmasından evvel yapılmalıdır) te- in birisini dedektör lambasının fili man, ikin de plâk ayağına rapte- dersiniz. Teller lâmba ayaklarının geçtiği duyların merbut bulunduğu te- sisata bağla; daha iyi olur. Telie- rin aletin içerisinde hiç bir yere temas etmemesi için iyice muhafazalı olma- lıdır, Mal erindeki tertibat bun- dan ibaretti Pi çalmak İ için “Piköp,, denilen kutuya yerleştirilen 5, 6 liralık bir mofon makinesi tedarik edilerek ie çevirmek için bundan istifade edilme- Kutuya bir de diyafrağm kolu yapledilmelidir. Buraya Piköp geçir Dedektör aletlerile kuvvetli bazt merkezleri le mümkündür. derdiğimiz şema- etmeniz lâzımdır. Normal boyda bir kondansatör kullanmayı tercih e- diniz. uzunluğunda olmalıdır. Al merkezler Varşova ve Moskovadır ki bunlar da ancak İstanbul neşriyatı” hitamından sonra mümkündür. Mu vaffak olamazsanız o kontrol etmemiz için aletinizi bize getiriniz. saeeierssamassanamananena Ie tamamile parazitin önüne geçilemez. Herhalde mevki ve semtin büyük rol oy- nadığma şüphe yoktur, Yapılması lâzımgelen bir şey vara © da bir mütekabil balano bulmaktır. Top rak olan bü halansta da parazit fazla 0- lar, ne yapılmalıdır? Şu takdirde anten den pârazitler © toprağa verilip, topraktan tekrar makineye gireceğine bu toprak hattımı pratik, başka bir toprak hattı aramalıdır. Lümbası az olan aletlerde esasen pa” razit de az olduğundan bu anten hiç mev- zuubahis olamaz. Ancak çok lâmbalı uzakları o dinliyen aletlerde çelik kablolu antenler tavsiye olunur. Çünkü bunlara ayrıca bir toprak hattma bile lüzum yoktur. li Soldaki, Tekirdağında un fabri- kası önün deki tak. “29 Teşrinievvelde Gem likteki fabrikanın tezyinati | asan ii sari