21 Ekim 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Cümhuriyetin onuncu “yıls dönümü omünasebetile dost Rusya ordumuza tayyareler hediye etti. FİATI 5 KURUŞTUR Silâhlı Almanya ve Fransanın emniyeti —— Almanya murahhaslarını müza- kerelerden çektikten (sonra silâb- sızlanma konferansı bir haftalık ta» til kararı verdi. Konferans bürosu edeceklerdir. z Garyi Avrupa memleketleri ps yıtahtlarmdan gelen haberler, Ak manyanın tekrar konferansa iştiraki- ni temine çalıştığını bildiriyor. Geçen senenin sonlara doğru Al- manya gene silâhsızlanma konferan- amdan çekildiği zaman, mutavassıtlık Buevvel formülü bulunmuş ya da şubatta müzakerelere iştirak et- Bu defa İngiltere Fransa ile be- raber yürüdüğünden mutavassıtlık yapamaz. Bunun içindir ki Alman- yayi tekrar konferansa çekip getir- mek vazifesi son münakaşalarda bin- nisbe bitaraflığını muhafaza etmiş olan İtalyadan bekleniyor. Ancak Mus solini'nin bu defaki vazifesi kolay de- #ildir, Çünkü Almanyanın konfe- Tanstan çekilmesi sebeplerini araştı- ralım: Hariciye nazırı Von Neurath, bu sebepleri şöyle hülüsa ediyor: 1 — Konferans, (esas hedefi ©- Jan umumi silâhsızlanmayı temin ede- memiştir. 2 — Silâhlı devletlerin silâhları- ni azaltmak istemedikleri anlaşılmiş- tar, Er, 3 — Almanyanın silâhlanma husu- sundaki müsavatı tanmmamıştır. Almanyanın bakımından bu sebep- lerin en ehemmiyetlisi sonucusudur. Almanya müsavat istiyor. İngiliz Başvekili Mac Donald tarafından g€“ çen martta sürülen projede as- ker noktasından müsavat temin edil- miştir. Bu projeye göre, Fransanın e 200,000 askeri esneele . Ayni proje ile Almanyaya 200,000 asker tahsis ediliyor. > tilâf noktası bu askerlerin ir Fransa silâh vaziyetinin şim- dilik olduğu İevamına taraftar- dır Yani kendi silâhlarını muhafa- za etmekle beraber, Almanyaya Ver» enillea muahedesile menedilen silâh- istemiyor. İtalyanın ta- hi muvaffakiyete iktizan etmek için: | — Ya Fransa, Almanyaya mes nedilen silâhlardan vazgeçmelidir. 2 — Ya Almanyanın bu silâhlara asma muvafakat etmelidir. , 3 — Yahut ta Almanya beheri dörder senelik iki istihale devresi Ssnasında Fransanın şimdiki silâhla- rm: muhafaza etmesine ve kendisinin de bu silahlardan mahrum kalması na razı olmalıdır. Almanya birinci ve ikinci şıklar. her hangisine razıdır. Fransa i- © üçüncü şıkta ısrar ediyor. Görü- İâyor ki hu noktai mazarlârm telif edilir tarafı yoktur. Çünkü Fransa için silâhsızlanma meselesi emniyet meselesidir. Birinci ve ikinci şıktan her hangi birini kabul etmek, Fran- sanın bakımından bu emniyeti tehli- e koymak demektir. Filhakika emniyet meselesi harpsonrası bey- melmilel (hayatın halledilmez bir mu- “amması şeklini aldı. Almanya siyasi preştij noktasından müsavat mesele- sinde ısrar ediyor. Her ikisi de Al- manyanm bu meşru hakkını tanıyor. Ancak bu müsavatın prensibinin tat- R yi a ge- lemiyor. Ya Fransa emniyetinden, yahut ta Almanya müsayattan vaz- geçmeli, Her iki memleket te meş- ru telâkki ettikleri haklarından vaz- geçmediklerine göre bir itilâfa var- mak mümkün görünmüyor. İtilâf temin edilemediğine ( göre ne olacak? Ya Almanya şimdilik si- lâhszlanma o konferansmdafi çekil- mek şeklindeki fili protestosile iktifa edecek, yahut ta Fransa ve diğer devletler silâhlarını azaltmıyorlar di- ye kendisi de silâhlanmağa başlıya- cak. Hemen söyliyelim ki birinci va- ziyette te beynelmilel münasebetler normal bir hale giremez. Bu protesto, Damocles'in kılıcı gibi başı ucunda asılı durdukça Avrupa siyasetinde salâh olamaz. Fakat en tehlikeli vaziyet Almanyanın silâhlanmağa başlama” sile meydana gelebilir, Bu halde Fransa, Almanyayı Versailles muahe- desinin silâbtan tecrit hakkındaki be- şinci kısmını ihlâl etmekle itham e- derek, hakkında zecri tedbirler al- mağa teşebbüs edecektir. Bu tedbir- ir? Almanya tamirat hale- etmişti. İngilizler bir defa işgal yapıldık- tan sonra muvafakat ettikleri için pe- siman oldular. Ve Fransızları tazyik ederek bilâhara işgal mmtakalarını tahliye ettirdiler, Acaba şimdi Fran- 8 inci sene No. 2765 Gazi büyük günde nillete bir hitabede bulunacak Üçüncü defadır ki dost Maca: devlet! adamlarını görmekle seviniyoruz Dün akşam başvekilin ziyafetinde iki memleket hükühet reisleri içten gelen nutuklar söylediler Milliyet Sahip ve Ba, hayriri; Siirt Meb'usu MAHMUT a “SUIMARTESİ — 21 TEŞRİNİEVVEL 1933 “Türkiyeye dostlukla bağlı her memleketin, Macar nağirlarının ; Ankarâya gelişlerinden mütevellit sevince iştirak ettiklerini biliyoruz... ANKARA, 20. A. A. — Macar başve- kili M, Göemboes ve hariciye nazırı M.de Kanya cenaplariyle kendilerine refakat etmekte olan Peşte elçimiz Behiç Bey ve Macaristanın An- kara sefiri M. Tabi ve — mihmandarları bu sabah” saat 9,50 de şehrimize gek mişlerdir. — Mubte- rem (misafirlerimiz istasyonda Başvekil Paşa Hazretleri, Ha riciye Vekili Tev- fik Rüştü, Cümhuri- yet halk fırkası w- mumi kâtibi Recep, Ankara valisi ve be- i İediye reisi Nevzat, hariciye be şinci (daire Ove protokol | şef İeri, Merkez Kumandanı, Emniyet müdürü beyler, ve macar sefareti erkâ- ni tarafından karşılanmışlar ve bir asker ve polis müfrezesi tarafından selâmlan- i dışmda toplanan ve ve macar kolonisi tarafmdan hararetle alkışlanmış ve milli macar elbiselerini taşıyan küçük macar kızları tarafından büektler verilmiştir. M.Gosmbocs Başvekil İsmet Paşa Ha ük Seomebillerie Ankara palasa gelmişler. dir, , ” Misafirlerimizin geçecekleri Ankara addeleri türk ve macar bayraklariyle süslenmiş bulunuyordu. Ziyatetler "ANKARA, 20, A.A, — Bugün şehri mize gelen acar Jeneral ya bir müddet Ankara pala istirabat ettikten sonre, macar sefiri M. Tahy i- le birlikte saat 11 de Hariciye vekâletin- de Tevfik Rüştü Beyi, 11 buçukta Baş- vekil Ismet Paşa Hazretlerini We saat 12 de B. M. Meclisi Reisi Küzim Paşa Hazretlerini makamlarında » ziyaret et- mişler ve mütarünileyhim hazaratı inde ziyarette bulunmuşlardır. Se Hariciye Vekilinin ziyafeti ANKARA, 20. A. A. — Macar baş- vekili Beneral Gocnboee ve bariciye ma” YEM, de Kanya şerefine Hariciye Ve- kili Tevfik Rüştü Beyefendi tarlından bugün Anadolu kulübünde bir öğle ye- meki verilmiştir. pa Mar Yemekte Başvekil Temet Paşa Haz retleriyle macar sefiri M. Tahi, Fezte 2k iz Behiç ve hariciye vekâleti Ömümini Numan Rifat beylerle macar fsreti ve hariciye vekâleti erkânı hazı bulunmuşlardır. dan Ankarapalasta bir ti verilmiştir. N Ziyafette heyeti vekile azalarile sanın bu şekilde bir müeyyideye mü- Tacant etmesine İngiltere razı olacak Locarno muahe: alınmıştır. Binaenal Bi ala Versailles muahede- sinin amima çıkan bir ihtilâf âklki edilebilir. ve hall Almanyanın heee n çekil ile silahsızlanma mese! si artık silâhları azaltma meyal. maktan çıkıyor da Almanyanın si lanmasına mâni olmak meselesi şek- Tini alıyor. Başta Fransa olmak üze- ye, Avrupa şimdi buna mâni ohmak | serelerini anyon. Amman ŞOKRU” ta baş ve hariciye nazırı M. de Kan- Dün müteakip nutuklar teati eden iki dost milletin başvekilleri C. H. fırkası umumi kâti H. Fırkası meclis grupu li Beylerle B. M. Meclisi Hariciye encümeni azaları, Macar sefiri M, Tahy, Peşte elçimiz Behiç, Hariciye vekileti umumi kâtibi Numan Rifat, riyaseti cümhur seryaveri Celâl, Kale- wi mahmus müdürü Hasan Rıza, Mu- hafız kumandanı İsmail Hakkı, An- kara valisi Nevzat Beylerle Macar se- fareti ve hariciye vekâleti erkânı hu- Tunmuşlardır. Macaristan naibi hükümeti ami- Macar misafirler şerefine 42 kişilik bir ziyafet verilecek “olan Tekir- dağ vilâyet konağı ral Horty'nin bir kaç gündenberi şeh- rimizde bulunmakta olan mahtumu Etienne Horty de davetliler arasında bulunuyordu. Ziyafeti bir süvare takip etmiş- tir, Ziyafette Başvekilin samimi bir nutku ANKARA, 20 (A.A.) — Başvekil İsmet Paşa hazretleri Macar nazırla- rı şerefine verdiği ziyafetin sonları" na doğru Türkçe olarak şu nütku irat etmişlerdir: “Başvekil Hazretleri, "Dört sene oluyor ki Türkiye i- Je Macaristan, aralarındaki münase- betlere, iki millet tarafından müteka- |Es bilen beslenen kardeşçe dostluk his- lerine ve her iki memleketin iyi an- laşılmış menfaatlerine en uygun dü- $en mahiyeti vermişlerdi Bütün hu devre esnasında müna- sebetlerimizin mütemadiyen sıkılaştı- ğına çek büyük bir memnuniyetle şa- hit oldük. Ve bu bir kaç senelik tec- rübemiz, 1929 da vücuda getirmiş olduğumuz mesut siyasetin ne kadar sağlam esasları olduğumu bize gös- Cümhuriyet hükümeti üçüncü de fadır ki, Macar devlet adamlarını Ankarada kabul etmekle şeref duyu- yor. Bu ziyaretlef esnasında dost mil- let ve zimamdarları hakkındaki bü- tün temennilerimiz daima heyecan i- le meşbu olmuştu! Bu heyecan, sizin aramızda bu- Junmanızın bütün Türkiyede ne dere- ce umumi bir şatsret tevlit ettiğini, ve sizi dostça ve kardeşçe kabul et- mekle ne kadar balitiyar olduğumuzu söylemek için ayâğa kalkarken bu- gün de aynile duymaktayım. Safa geldiniz Başvekil hazretleri, bize, buraya delilini getirmiş olduğu- nuz Öpetluk yalraz siyasi bir vesika- dan doğmuş değildir. O dostiuk, ay- hi zamanda, iki millet arasında mev- cut olan sıkı kaşnaşmadan, ve on- ları birleştiren bakiki muhabbetten de ileri gelmektedir.,, Türh milleti için bu çok sevinç- li günde Mataristânin kalbinin de bizimle beraber çarpmakta oldu- ğunu, ve dostlarımızın da muvasa- İâtenızen Türkiyede tevlit ettiği bu bayrama temamiyle iştirak etmek-. te bulunduklarını biliyoruz. Bu seheple davetimizi lütfen kabal etmiş olduğunuzdan dolayı gerek zatı etlerine, ve gerek muhabbetle selam Jadığım M. de Kanya hazretlerine teşek- kür ederim, Bir kaç genedeni ünyanın huzuru için müşkül ve en bir devre yaşi” yoruz. Beşeriyetin çı e olduğu is- tiraplar ise sükünet bulacağı benzemiyor. , Hükümetlerin deruhte etmiş ol- dukları mesuliyet bu yüzden daha ziyade ağırlaşmaktadır. Ve dünya zimemdarları bizzat kendi muha- fazalarına tevdi olunmuş memle- ketlerin mukadderatına teallük €- (Devâmı $ inci sahifede) Adliye tayinlerinin diğer kısmı iç sahifelerimizde. Misofir bahriyelilerin dün abideye çelenk koyma merasiminden ve şereflerine Sipahi ocağında veri len ziyafetten © intibalar (Yazisi iç sahifemizde) Ba ANAL AMMAN $ m e İkinci 10 sene m ANTARA, 20 (Telefonla) — Aziz Ga: 29 Teşrinievvelde cümhuriyetimsin onuncu yılı mü- nasebetile Türk milletine hitaben bir nutuk irat edetiktir, Nathun, merasimin yapılacağı büyük mey- danda iradı kuvvetle mutemeldir. Nutkun radyo vastasile her wrafta dinlenmesi için te, Yeni Türkiyeyi yaratan ve önü Türhiye cümhuriyeti gibi lâyık ol duğu bir rejime kavuşturan Böyük NN 2 Dün Taksimde ve Fenerbahçe Galatasaray 1 -Beşiktaş 3. Teli ge Gazinin 29 teşrinievvel- Zlehitabesinidinliyeceğiz tahakkukuna AAA ALA ALAKALI AKAY Bugünkü şerait dahilinde Almanyanın tekrar Cenevre- ye gelmesi içini İtalyanımta- vassut edeceği zannedilmiyor, müdürü 24319. 24310, Şefin bu nutkuna ehemmiyet atfe- dilmektedir. Muhterem reis nut- kunda asil milletinin on sene içinde tahakkuk ettirdiği işleri tebarüz et- tirmekle beraber, önümüzdeki ikin- ci on'sene içinde kudretli adımlarla kavuşulacak ileri hamlelere temas edeceği, bu me- yanda müjli kültüre ve güzel san'at- lara verilecek ehemmiyetten bah- öleceği haber verilmektedir. stadında | karşılaşan takımlar Ateş - Güneş İtalyanları 6 - 1 yendi Dün spor noktai nazarından ol- dukça yüklü bir gün geçirdik. Şehri- mizin her iki stadında futbol maçla, yapıldı. Tü rincilik maçları. nın Bursa grupu müsabakaları da dün den itibaren başlamış oldu. Kadıköy stadında Ateş Güneş takımı şehrimi- zin kuvvetli grupu Kore klüplerin: İtalyanlara karşılaşmış 1 — 6 büyük bir fakla'galip gelmiştir. Taksim stadyomunda bundan on beş gün evvel Galatasaray, Beşiktaş takımları dostane bir maç yapmışlar ve bu maçı 1 — 2 Beşiktaşlılar ka zanmışlardı. Dün bu müsabakanm revanşı ma- biyetinde yapılan oyunda bu defa Be- şiktaş daha ağır basmış ve evvelkin- den bir fazlasile 3 — 1 neticeyi ka- zanmıştır. Beşiktaş takımı dün cid- den çok güzel bir oyun oynamış ta- kımda dün bilhassa Hakkı Fevkalâ- de denebilecek kadar güzel oynamış- (Devamı $ inci sahifede) PARIS, 20. A.A.— Vi öğrendiğine göre Alman bü cemiyeti umum ROMA, 20. A. A. — Gazete del Po- polo Avrupanın bugünkü hali karşısında İtalyanın aldığı vaziyeti şu açık sözlerle anlatıyor ve diyor ki : “ Bir çok ecnebi gazeteleri İtalya ta- rafından bir tavassüt yapılacağını söz ge lişi ediyorlar. Yakın bir zamanda böyle bir teşebbüse girişileceği t;hmin edile- mez, Banu açıkça söylemek münasip o- Jur. Almanyanm son kararından faşist hükümeti de öteki hükmümetler kadar hayrete düşmüştür. Müsait bazı bal ve fırsatlar baş göslermezte İtalyanın — Bugünkü vaziyet ve şartlar içinde ber hangi bir muvaffakiyet ihtimali göster. miyen — böyle bir teşebbüse girişmesi için hiç bir sebep yoktur.” Bu gazete yazısını şöyle bitirmiştir £ “ Reiştag meclisi için yapılacak inti- babatın neticelerini öğrenmeden önce her hangi bir şey yapmağa kalkışmağa inn görülemez , 20. A. A, — Havas ajansı bil- diriyor ye (Devamı 6 ınct sahifede) talya tavassut etmiyor! Hitlerin sözlerinde saklı marzlar var — Bursadaki maç BURSA, 20 (Telefoüla) — Tür kiye birincilikleri grup müsabahala- rından Bursadaki maçlar bugün dört binden fazla seyirci kütlesi karşısın da yapıldı. Çekilen kur'aya , evvelâ Çanakkale Gençler Bursa san'atköran takımı ile oynadı ve Bursalılar maçı 2 — 5 kazandı ir, Bunu müteakip halkın alkışları arasında sahaya çıkan Fenerbahçe i- ie Kocaeli takımı arasında heyecan- ha bir maç 0 — 13 ile maçı kazandı. Seyirciler arasında vali, merkez kumandanı ve Bursanın tanınmış bü- tün misaları vardı. Yarın saat dokuz buçukta Bursa takımı Fenerbahçe i le karşılaşacaktır. Fenerbahçe taki mı saat on ikide Yalova tarikile İs- tanbula döneceklerdir. Birliği, yapıldı ve Fenerbahçe ei 3 N 5