15 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 112 Yıldızdan Ordu Köşküne Yazan” 3. N. Sultan Aziz ve 3 Sultan Azizin başmabeyincisi Hor hakkı (Miiyet) imdir. Mısır Prensleri Hafız Mehmet Bey. — “Cümbüş takımı!,, — Hidiv ile Padişah uygun. Sultan Aziz merhumun başma- | beyincisi Hafız Mehmet Bey, çok | temiz kalpli, namuslu, kibar, zarif, | hüsnühal sahibi bir zat idi. Üsküdarda İhsaniye mahal, de, mükemmeliyet ve ihtişamile nam almış büyük, mükellef bir ko- nağı vardı. Vaktile biz de ailece o | semtte oturduğumuzdan hayli müd| det komşuluk etmiştik. Hafız Mehmet Bey merhum, Sultan Azizin hal'ini müteakip An talyada ikamete memur edilmişti. Rahmetli babam, o sıralarda Kon- ya valisi idi. Usulü muktezasından olduğu üzere devriteftiş için An- talyaya da gidilmişti. Bu, deyriteftiş aylarca sürmüş ve bu meyanda üç ay kadar da An talyada kalınmış ve müşarünileyh ile günlerce gecelerle söhbetler edilmişti. Babamla Hafız Mehmet Bey merhumun mülâkatları | çok | meraklı, çok samimi, çok tatlı idi.) Bilhassa Mehmet Bey merhum, Sul tan Azizin hususi hayatına yakın- dan vakıf olduğu için, mahlu Pa- dişahın zevk ve eğlencelerinden, tehevvür ve gazeplerinden menki- beler hikâye ederdi. Bu hikâyeler arasında Mısır Hi- divi İsmail Paşanın İstanbula ikin- ci gelişinde Sultan Azizi merhuma saz takımına ait tı haizi ehemmi-| yet olduğu için bu sütunlarda yaz- idadan geçemedim. | Bu, öyle alelâde bir “saz takımı, | değildi. Bu, bir “cünbüş takımı, i- di! “Cümbüş takımı” Sultan Aziz merhumun tabiridir ve hakikaten de yerindedir. “Cümbüş takımı ”; altısı keman, ut, tanbur, kanun, da- ire çalan altı sazende; dört hanen- de, iki prende yani oyuncu, köçek | olmak üzere oniki besna, müs- tesna genç kızdan omürekkep bir saz takımı idi. Bu kızlar, Kafk: mahsusada ve kemi ranıp taranarak geti da en mahir, en değerli musiki üs- | tatlarının gayret ve himmetlerile yetiştirilmiş ve nice tecrübelerden sonra liyakat, meharet ve istidatla- Yı anlaşılarak Padişahı devrana peş keş çekilmişti, Sultan Aziz gibi zevkine meclüp keyifehli, safa ehli bir Padişaha 'da bundan güzel, bundan kibarca ve habız kollayacak bir hediye tak| dim edilemezdi. Nitekim ceylân gibi kıvrdıp zülen gül yanaklı, ateş dudaklı, kudretten sürmeli Çerkes dilberle- fini gören ve onların yasemin par- maklarının ihtizazile çıkarttıkları | eninleri, yavru ağızlarından dökü- | len ah ve feryatları duyan padi- şah, hemen gevşemiş, kendinden geçmiş ve “cümbüş takımı, demiş- ti. Hidiv İsmail Paşa merhum, böy- İ bir zincir halinde bütün le müstesna eğlencelere müptelâ idi. Mısırda, Avrupada ve burada, Deler, ne âlemler yapmamıştı! Du- varları, tavanları aynalı ve (operi peyker müzeyyen ve nakışlı salon- larda; cennet misali o bahçelerin elvan kafesli, zarif dehlizli havuz- larında, Avrupalı, Kafkasyalı ve yerli dilberlerle, ne esatiri ömür- İer geçirmiş, zevk ve sefalar sür- müştü. İsmail Paşa, yazları ekseriya İs- tanbulda ve Boğaziçinde Emirgân- daki meşhur sahilsarayında kalır- dı. Hidivin İstanbula gelişi, ade- ta heyecanlı bir hâdise (olurdu. Çünkü o zaman İstanbul, gayet sö- | nük, yeknesak, ölü bir hayat geç riyordu. Halkın eğlencesi — mal duttu. daha doğrusu hiç yok gibi idi. Göksuda sandalla dolaşmak, sulara gitmek gibi —- o da hemen | MİLLİYET CUMA İSEYLOL 1933 .HARICI HABERLER| Almanyanın Eski emelleri Avusturya askeri tayya- releri Almanya üzerinde BERLİN, 14 (A.A.) — Propagan- İ da nazırı M. Goebhels Berlin mınta- kasmdaki Hitlerci teşkilât efradı kar- şısında söyle bir nutukta mil liyetçi sosyal in Almanyanın eski emellerini tahakkuk ettirdiğini beyan etmiştir. M. Goebbels komünistlikten de bahsederek demiştir ki: “Bazı mutaassıp komünistler ma- kinelerde basılmış yazılarla halk küt- ni ayaklandırmak ve bunların emnuniyetsizlik duygula- uğraşıp çabalamakta halde Almanyada ko- münistlik tehlikesini anmağa artık imkân bulunamaz.,, Avusturya tayyareleri BERLİN, 14 (A.A.) — Alman a- janslarından birinin doğru haber alan membalardan aldığını iddia malümata göre, hudut muh mahsus iki Avusturya tayyaresi, bu sabah Avusturya hududu boyunda bulunan Bevyera şehi F lassing üzerinden w Dünyanın hemen cumalara münhasır olmak | | İ Yeni tarihi üzere — bir iki eğlence yeri vardı | ki artık ondan da bıkılmış,usanılmış. tw. Bu gezintiler de bir çok kayıt ve şartlara tâbidi. Eğlence yerle- | rinde kadınlar. kafes arkalarında otururlar ve erkekle beraber kayı- ğa, sandala binemezlerdi. Hidiv İsmail Paşa, Emirgânr ihya etmişti. Emirgân korusu, za- manına göre bir park gibi idi; yal- nız civar halkı değil, uzaklardan | gelenler de orada bir nefes alıyor, | eğleniyorlardı. Fakat İsmail Paşanın, sazlı meh: | tap âlemleri meşhurdu. O devre yetişenler arasında bu mehtap â- İemlerini her halde hatırlıyanlar bulunacaktır. Mehtap, tam revnakını buldu mu, İsmail Paşanın büyük kayıkları, büyük sandalları en usta sazende- ler, hanendelerle dolar ve boğaza doğru ağır ağır açılırlardı. Ayın, göl gibi durgun denizin © üstüne serdiği gümüş halı üzerinde bu saz ve cümbüş kafilesi akar, kayar gi- bi süzülürken yan ve karşı kıyılar- dan açılan sandallar ve kayıklar da onun peşine takılır ve Boğazı kuşatırdı. Bilhassa aksisadası meş | bur olan Kanlıca koyunda dakika. ! larca ve dakikalarca durulur, ah- lar, oflarla her taraf inim inim in- lerdi. İsmail Paşanm mehtap âlemleri, zamane küberasını, ricalini, zen- ginlerini de coşturur ve onlarda servetlerine, hallerine göre saz ta- kımları toplar, mehtap safası ter- tip ederlerdi. İste halkın © yazın, bu suretle kulaklarının pası gider, mehtap zevki, musiki keyifi sürer- di. Sultan Aziz de böyle sevleri se- padisahın keyif ve zevki sarayına, kendi harimine münhasır kalırdı. (Arkası var) Yarın: Sultan Aziz ve Mısır Prensleri 1 *“ Cümbiiş takımı” huzura nasıl çıktı? - — Sultan Aziz, pek | memnun ! — Padişah, Hidiv'in arzularmı yerine getirmek Beşiktaş Türk hanımları dikiş yurdunun dün senelik sergisi edilmiş olan dikiş yurdu şimdiye kadar al On iki sene evvel tı tecaviz talebe yetiştirmiş ve bunlardan mişlerdir. Dikiş yurdu iki sınıf üzerin? olan 39 hanımın el emeğidir. Sergi ay nihayeti istiyor. açılmıştır. çoğu terzi müestestir. gi ler bu senenin mezunları kadar umuma açıktır. eee lal kafile | Bu tarihi M. Hiti. sa M. Mussolini mi yak&cak| PARİS, İ4. A.A. — Asencs Econe- migue et financire Roma, Berlin, Cenew- re, başlığı altında M. Henry Beranger'in bir ya: neşrediyoı M. Beranger, düny: Viyanada yazıldığını imzalanacağını Hitler mi? Mussolini mi? “yoksa Ce- "Eğer Cenevre kuvvetli olsa ve Mülk ler Cemiyetinin bir ordusu olsa, adalet Avusturyanm siyasi istiklâlini temin için kuvvet ile birleşmiş olacaktı. Avusturyanın istiklâli ROMA, 14 (A.A.) — Lavora cista güzetesi, Avusturyadaki yeni va- ziyetin inkişafını, Avusturya ;Alman münasebatı için faydalı görüyor. Avusturya ile Almanyanın birleş sinden Avusturya halkının istem bir Faşistlenme tehlikesi yoktur, kü yalnız hükümet de tam istiklâlini muhafaza etmek" istedi. ni söylemiştir." Ve bu istiklâl “Slav li rak muhafaza edilecektir. “ Güba'da karışıklik LA HAVANE, 4 (A-A.) —Ş bürmete değer kimselerden bir ne yapılacağı haber verilmekle beraber, memleketi idare eden sınıf . arasında memnuniyet verici bir harket görül. mektedir. İktisadi hayat, şaşkınlık ve" seyirci vaziyette kalınmasından dolayı bir tür- ü ie geçememektedir. Matbuat vatan haini olarak telâkki edilmekten korkulduğu için kendi kendini sansür etmektedir. Silâhları azaltma kon- feransı karşısında LONDRA, 14 (A.A.) — M. Hen- dersonla M. Normandavis arasındaki w karşımda Amerikanın aldığı va- ziyeti açıkça anlatmak için M. Davi- se fırsat ve vesile vermiştir. Diğer ta- bugün öğleden sonra M. Henderso- nu kabul edecektir. Milletler cemiyetinde Alman heyeti BERLİN, 14. A. A. — Volff Ajansın» dan : Milletler Cemiyeti büyük meclisinin riciye nazırı baron fon Neurath ile pro- payanda nazırı M. Goebbels ve naxırlar- dan fon Koller'den mürekkep olacaktır. Heyete hariciye nazırı riyaset edecektir. Diğer iki nazır murahhas sıfatını haiz wn yeni tarihinin | Idiriyor. Fakat bu hsen konuşma, silâhları azaltma konferan- raftan hariciye müsteşarı M, Eden de İşsizliğe ve Yoksulluğa karşı Almanyada yeni bir mü- cadeleye daha başlandı BERLİN, 14. A. A, — “İşsizleri ve yoksulları tehdit eden açlık ve souğa kar şı mücadele” dün M. Goebbels'in bir mut ku ile açıldı. Başvekil Hitler, Von Papan ve birçok şahsiyetlerin huzurunda M. Goebbels de miştir ki * — Alman hükümeti bu mücadeleyi muhtelif teşkilâtın yardımı ile yapacak» ünya, yabanerların yardımına ih- mız. olmadığını anlamalıdır. ii Goebbels bütün Almanların ber ayın ilk pazarında , öğle yemeği olarak 50 fennig'den fazla kıymette — olmuyan bir tabak yemek yemeğe davet etmiştir, Bütün lokantalar ve otellerde , bu ilk pazarlarda bir tabak yemek verilecektir. Bu suretle elde edilen tasarruf, yoksullar ra yardıma yarıyacaktır. Bundan başka piyangolar ve ianeler İ tertip edilecektir. Tiyatro ve sinemalar için yoksul halka parasız biletler dağıtı- lacaktır. Fransız.Hava Nazırı Rusyada PARIS, 14 (A.A) — Havas ajan- sı bildiriyor: Hava nazırının filosunun 3 tayya- resi İwow'dan Karkhava hareket et- | mişlerdir. M. Cot, kalkmadan evvel, Fran- sanm an'anevi dostluk bağlarile mü- nasebelte olduğu Polanyanın İwow İ isehrine uğradığma memnun olduğu- İ mu bildirmiştir. M. Cet, Strazbürg ile İwew ara- İ sındaki mesafeyi santte 250 den 280 kilometreye kadar bir süratle yap- Rossi de gidiyor PARİS, 14 (A.A.) — Havas ajan- sından: Tayyareci Rossi - Paris Midi - ga- | zetesine verdiği beyanatta seyahati- nin ilk merhalesi olan e bu Moskovaya gideceğiz ve rının filosundan sonra varacağız. Üç ada meselesi Müzde üç tarafından işgali ü: la arasında müzakereler devam mektedir. Yunan deniz nezareti. jeo- loji noktai nazarından yalnız adalar- dan birinin İlalyaya ve diğer ikisinin de Yunanistana ait olduğunu ifade et- mektedir. M. Venizelos geliyor ATINA, 14 — M. Venizelosun bu- radaki mektup; göre, sabık Başvekil, ey- lülün sonlarma doğru İstanbula gide- ceği hakkında verilen baber teeyyüt etmektedir. Mısır kıralı Berlin tıpfakül- tesinin fahri doktoru BERLİN, 14. A.A. — Volff Ajansı bildiriyor : Berlin üniversitesinin bp fa- kültesi Masr kralı Fuat'a tp ilmi hak kında gösterdiği teşviklerden ve mem- leketinde sıhhati koruma £ tedbirleri yapılmasına hizihetinden & dolayi fahri doktor unvanını vermiştir. Berlinde yol kazaları BERLİN, 14. A. A. — Volff Ajans bildiriyor : Berlindeki yol kazaları hakkında neş- redilen bir statistikin geçen o Ağustosta vuku bulan kazaların 2341 den ibaret ol- duğunu, Temmuzda bu kazaların 2474'ü bulduğunu, bundan dolayi geçen ay için de vukun gelen yol kazalarının hafif su- rette azaldığını göstermektedir. Amerikada iş işsizlik X , VAŞINGTON, 14 (ALA.) — İşsizli 13 milyon olarak hesap edilen işsizle- rin sayım ancak iki milyon kadar a- iraat Bugün Ankarada ikinci bir tebliğ neşredilecek Dün ve gece tali meseleler görüşüldü Komisyon lâgvedilecek ANKARA, 14 — Gece yarısından sonra — (Milliyet) — Yunan Başvekili ve Hariciye nazırile İsmet Paşa ve Tevfik Rüştü Bey öğ- leden sonra tekrar Hariciye vekâletinde buluştular. Üç saat süren toplantıda tâli meseleler üzerinde görüşüldü. Mü- zakerelere gece klüpte verilen ziyafetten sonra da devam edilmiştir. Mübadele komisyonunun lâğvı işi de bu meyanda karara bağlandı. Yarın Ankaradaki temaslarda görüşülen ve karara bağlanan me- seleler hakkında ikinci bir tebliğ neşredilecektir. Yunan nazırlarının refikaları Hilâ Jiahmer ve Himayeietfalde ANKARA, 15 (Telefonla) — Bugün öğleden evvel Madam Çal. daris refakatlerinde Madam Maksimos ve Matmazel OPasmazoğlu Yunan sefirinin refikaları ve Enis Beyin refikaları Hanımefendi ol- duğu halde Hilâliahmer umumi merkezini ziyaret etmişlerdir. Mi- safirlere Hilâliahmer umumi kâtibi doktor Asım İsmail Bey binayı ve parkı gezdirmiş, Hilâliahmerin faaliyeti hakkında kendilerine izahat vermiştir. Misafirlere bah çede Hilâliahmerin Karahisar ma- den suyu ikram edilmiştir. Madam Çaldaris hayır müessesemizi çoh takdir etmiştir. Misafirler öğleden sonra Hima yeietfal Cemiyeti Umumi merkezi- ni, Çocuk bahçesini ve Keçiörendeki anakucağını gezmişlerdir. Mi- safirler bürada müessesenin def terine tahassüslerini ve takdirlerini yazmışlardır. Yunan İktısat nazırı İş bankasını gezdi, takdirlerini izhar etti ANKARA, 14 (Telefonla) — Yunan İktisat nazırı Mösyö Pas- masoğlu bugün İş Bankağını ziyaret etmiştir. Banka idare meclisi reisi Mahmut ve umum müdür vekili Muammer Bey tarafından kar- şılanan misafirimiz bankanın bütün servislerini gezmiş, verilen i- zahatı dinlemiştir. Bilhassa İş Bankası tarafından bir kaç senedir tatbik edilen ve en son bir tekâmül eseri olan hesap makineleri ile alâkadar olmuş ve tatbikatım yaptırmıştır. Banka nın 1932 senesi blânçosu üzerinde muhterem nazırın yaplığı mufassal bir tetkik ve aldığı tafsilât ü- zerine tebrik ve memnuniyetini hararetle ifade etmiştir. Beraberinde bulunan İktisat Vekilimize: — Bu kadar teknik esaslara müstenit hesaplı çosu olan bankalar her memleket te çok nadirdir. di buhran devrinde, demiştir. Afet Hanım Selânikte ATİNA, 14. A. A. — Afet Hanım, Selâniğe gelmiştir. Orada üç gün kalacak vebeynelmilel sergiyi gezecek ve müteakiben Atinaya gi. decektir. İpek sanayicileri birlik yapıyorlar Pr (Milliyet) — Dün Bursa ipek sanayicileri Ticaret oda- sında toplanarak ipek sanayiinin geçirmekte olduğu yıkıcı buhrana karşı tedbir almayı düşünmüşlerdir. Bir birlik teşkiline o karar veril miş on ipekçilik sanayinin inhilsitan kirlarlması için üümlerdile: siyona dair kanuni ahkâm konması için hükümete müracaat etmiye karar vermişlerdir. İpekçiler alım ve satım işlerini de bir elden idare etmek için bir teşekkül vücuda getirmek için derhal faaliyete geçmiye karar vermişlerdir. Adanada şiddetli fırtına oldu ADANA, 13. A. A. — Dündenberi şiddetli bir fırlına ile karışık yağmurlar yağmaya başlamıştır. Hava birdenbire soğumuş hararet 25 ten 19 a düşmüştür. Amerikalı mütehassıslar İzmirde İZMİR, 14. A. A. — İktisat Vekâleti namına memleketimizde tetkikat yapmakta olan Amerikalı iktisat mütehassisleri şehri: mişlerdir. Bu mütehassislerin refakatlerinde iktisat vekâleti rinden Muzaffer Beyle İktisat meclisi azasından Hüseyin Fikri Beyler- de bulunmakta ve birlikte tetkikat yapmaktadırlar. Ticaret odasım zi yaret eden mütehassisler ege mıntakasının istihsalât, ihracat vesair va- ziyeti hakkında malümat almışlardır. Mütehassıslar ayni zamanda bazı yerli malı fabrikalarımızı da ü Aydın'a giderek o havalideki vilâyetlerimizde de tetkikatlarına devam edeceklerdir. Cenupta yakalanan kaçakçılar A. — Ağustosun ikinci haftası içinde censp he dutlarımızda on ü müsademeli 50 kaçak vakası olmuştur. Bu vaha- larda altmış bir kaçakçı, 150 kaçak çı hayvanı ve 200 kilo gümrük ka çağı, 900 kilo inhisar kaçağı, 5 tüf enk bir tabanca ve 7000 defter siga ra kâğıdı tutulmuştur. T.D.T. Cemiyeti dün toplandı ISTANBUL, 14 (A.A) — T.D. T. Cemiyeti umumi kâtipliğinden: T. D. T. Cemiyeti umumi mer kez heyeti bugün biri saat 11 de ö- tekisi 14,30 da olmak üzere riyaseticü kâtibi umumisi Hikmet Beyefendinin reisliği altında Dolmabahçe sarayında toplanarak kar şıklar kladize için enteke gelen epoaplar üzerinde tetkiküta desem etmiştir. Umumü merkez heyeti cumartesi günü tekrar toplanacaktır. Maliye Vekilinin Sıhhati Iyi 'ANKARA, 14 (Telefonla) -— Avrupada tedavide bulunan Ma- liye vekili Abdülhalik Beyin ahvali sıhhiyesi hakkında iyi haber- ler gelmektedir. Muhterem vekilin sıhhati memnuniyete şayan safha- dadır. Gazi Hz. | © Adliye müfettişi | ANKARA, 14 (Telefonla) — Dör ISTANBUL, 14, A, A. — Reisicüm- | düncü serif adliye müfettişliğine Ber bur Hazretleri bugün sarayda meşgul © gama noteri Saip.Bey tayin edilmi larak bir tarafa çıkmamışlardır. Düğün İSTANBUL, 14. A. A. — Bu akşam sarayında Reisicümhur Haz iyatlı bir blâm ilhassa bur iktısa- İ mandan: Tevfik Paşanm oğlu Dr. Yüz başı Cevat Beyin düğünleri era edilmiş İstanbul Ziraat odası dün #mümi bir içtima yapmıştır. İçtimada odası çalışmasının genişletilmesi ile açılacak olan oVilâyet Ziraat sergisi hak- kında görüşülmüştür. Bu sene serginin çok mükemmel olmasına çalışılacak- tur. Sergi teşrinievvel iç retlerinin huzurlarile ordu müfettişlerin den İzzet Paşa Hz. nin kerimeleri Ha- nünefendi ile sabık Yemen kolordu ku» | Ma ek Kel müfettişleri Pa şalar Hazeratı ile bir çok meb'uslar © künr askeriye ve mülkiye hazir bulun muşlardır.