31 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 100 Yazan: “Tevbih ve tekdirişahane”! zılacak “Hidiviyet fermansâlişanı,,n- da, mabeyince yapılması emir ve ira- de olunan tashih ve ilâveler için ge- cs yarısı Babıâliye çağrılmış ve sa- baha karşı evlerimize dönmüştük. Avdette,. vaktin geç olması dolayı- sile ahbap, arkadaş, o resmi, tanıdıklarımızdan o kimsecikleri gör- memiştik. Sabah oldu; bermütat öğle- ye doğru, vazifemizin başıma gittik. Daireye gider gitmez, - Müsteşar Tevfik Paşa, o gece hizmette bulunan arkadaşları çağırdı. Bizlerin bir 46y- den haberimiz yoktu. Müsteşar Tevfik Paşa; “zatışaha- menin hepimizin tevbih ve tekdirini irade buyurduklarını, çünkü gece ya- zilan yazıların en mühim kısımları- nın İngiliz sefaretinin eline geçmiş ye sefaretten de telgrafla Londraya bildirilmiş olduğunu ve esrarıdevletin tsreşşüh ve işaesi büyük bir cürüm teş kil ettiğinden tahkikat olunacağını, ağır bir tarzda tebliğ ve ihtar eyledi. Donduk, kaldık! Biz, dört arkadaş henüz yirmi üç, yirmi beş yaşlarında gizlice Tarabyadaki İngiliz sefaretha- nesine bir adamını anlaşıl- mıştı. Zaptiye Nazırma metelik ver- Sadrazamlara, “elâman!,, De- devleti e e çal- Bu iş, uçanla kaçan elinden Me miyan mektepli Ahmet Beyin yapabi leceği bir casusluk değildi. Mü Ahmet hafiyeliği, hakikatte, “mektepli, değil, "alaylı, hafiyelikti. Asıl “ “mektepli hafiyeler,, tereyağın- dan kıl çeker gibi, istediklerini, dile- diklerini dakikasında, saatinde, sıcağı sıcağına haber Maharet burada idi. Yoksa, bir memleket ef- radını birbirine düşürmekte şahsi ve ça Bası İnel shiltede) edilmemiş gibi yn garip şey- e takdir İstemiyorum. Hiç olmaz- kadın birli ayrilan olsaydı, iki. yüz gili bin kadar kadın müfusu olan İstan- buldu — bizim Bu on vapur, bu akşama kadar sahip İesi olan firmalar hesabına seyrüse- ferlerine devam edebilecek, fakat ya rından itibaren devlet deniz yolları işletme idaresi nam ve hesabına ça- İişterrlacakıtır, Diğer husasi vapurlar da bağlanacaktır. Limanlaramız arasında tatbik edil mek üzere hazırlanan ve vekâ letince tasdik edilen yeni yolcu tari- felerile vekâletin ihzar ettiği seyrüse fer programı da Fm itibaren tat bik başlanacak Vapurculuk sirketi mukavelesi ölene etmekte olan vapurcu- luk şirketinin hakemler tarafından ha Zırlanan ve vapurcular tarafından im zalanan mukavelei esasiyesini, dün akşam avukat Müslim Bey İktısat ve- kletine takdim sinek üzere Ankara- memur komisyon, yümmeberle umumi tatile rağmen in anmış ve vapurl, . etlerinin takdiklade eza emel | arasında İ çıkan bazı hesap itilâflarmın balline « Bu ihtilâflar Her hakkı (Milliyet) Gi Hidive yazılan ferman 2 — Mabeyinde İngiliz casusları: — Riza Paşanın carnalı. — Abdülhamit, kıyametleri koparıyor! hasis faydalardan başka metice çıktı ğı yoktu. Marifet, mektepli Ahmet Beylerin , casusları- ları idi, Evvelce söylediğimiz gibi bu da kabil değildi. Yeni Hidiv Abbas Hilmi Paşaya ya- zılan fermanda «Vice roi - Vişruva» mukabilinde olmak üzere “Sadrazam. lık,, payesi verilerek sadaretin elkabı teşrifatisi dercolunuyordu. Binaenaleyh ötedenberi sadrazam- lara mahsus olarak yazılan fermanda görüldüğü üzere: Mürettibi meratibi Hilâfetül kübrâ, Mükemmili ül suz mâ Tabirleri kullanılmıştı. Sultan Hamide, bir taraftan verilen lerde ibarenin pek muzir ve ğu arzedilmiş, hilâfet ve saltanat ke- limelerindeki “T,, harfleri ”Tâi tavil,, yani “uzun ii kil yane yuvarlak * İüve,, zamirine haklar yazli let ve sl tanat Hidiv'e devriferağ olunmuş, de- mek olurmuş! Hakanı mahlu, bu curnalı alınca a- teşi evhamı alevlenmiş, kıyametleri ko- Sarayın münakaşası, kırk yıllık sa- daret iz elkapları, yazıla yazıla kokmuş ibareler üzerinedir. En mü- him meselelerin ne gibi mıkatı nazor. dan mamakeme ve münakaşa edildil- Birliği, hayatiyeti mamış bir birliktir. Evvel yapılacak bir işleri varken genç kızlar klübü açılmasına şaşıyorum. ih mu. Kadınlar Birli- kampla ni gi i E M. Daladier Huduttan döndü Fransız başvekili teftişle- rinden memnun kaldı PARİS, 30 (A.A.) — Havas Ajam- «ı bildiriyor: Müstahkem şark mmta- kası teftiş seyahatini bitirine M. Da- ladier dün saat 16 da Strasbourg'dan bir askeri tayyare ile hareket etmiş- tir. M. Daladier saat 18,15 te Le Bourget'ye gelmiş oradan otomobille Parise gitmiştir. M. Daladier memnun PARİS, 30 (A.A.) — Dairesine gir mekte olduğu sırada kendisine soru- lan bir suale cevaben M. Daladier res mi beyanatta bulunmaktan imtina et mekle beraber şarkta yapmış olduğu seyahatten pez ziyade memnun kalmış olduğunu gizlememiş ve ilâveten şu sözleri söylemitşir: Bilhassa hududumuzun müdafan tertibatını vücude getirilmesine tah- sis edilmiş olan ne gibi se rait altında kullanılmış olduğunu an- lamak istedim. Bu teftiş seyahati, bu müdafaa tertibatınm iyi düşümülmüş ve iyi icra anlamama" teknik mahiyetini muhafaz. susundaki arzuma rağmen halk her tarafta bana karşı teveccühkâr istik- baller yaptı. Bundan çok mütehassis oldum. M. Daladier sözüne nihayet verir- ken hudut mıntakasındaki halam saki nane ve azimkârane hattı hareketini takdir ile yadetmiştir. Yahudilere karşı Alman propaganda nazırı- nm bir nutku daha BERLİN, 30 (A.A.) — Dün şark Alman pazarına olan merbutiyetleri- ni göstermek için Almanyanın her nok tasından gelen otomobilcilerin muvasa leti münasebetile Dantziğ hükümeti ta rafından tertip olunan kabul resmin- de Alman propaganda nazırı M. Goeb bels demiştir ki: “Milliyetperver sosyalist Almanya başka milletlere ait olanları onlara vermek istiyor, Fakat, diğer millet Terin de Almanyaya ait olana, hürmet etmelerini talep ediyor. Milliyetperver sosyalist Almanya beynemilel yahudilerin tertip ettikle ri sulkasta karşı kendisini müdafaa etmek mecburiyetindedir. Almany. ki mevkilerini kaybeden bu yahudiler simdi Raviş aleyhinde hasmana bir mücadeleye girişmiş bulunuyorlar. Sıra Avusturya Yahudilerine mi geliyor PARİS, 30 (A.A.) — Sinoist kon- gresi faal komitesi, Arlosoff'un katli münasebetile yeniden tetkik | taraftar. ları aleyhine yapılan ittihamnamele- re dair kongreye yapılacak teklif hak kında henüz anlaşamamıştır.. müdahalenin birisi, Viyanalı M. mann tarafından yapıldı. M. Vald- mann, Alman yahudilerinin âktbeti- nin Avusturya yahudilerini de tehdit ettiğini söyledi ve kongreyi Avustur- yanın ırkçılık aleyhindeki mücadele- sine yardrma davet etti. Tevkifler BERLİN, 30 (A.A.) — Bü polis hareketi neticesinde 306 şüphe, li kimse tevkif edilmiştir. Bunlardan 12 si alıkonularak geri kalanlar tah- liye edilmişlerdir. Yahudiler toplanıyor CENEVRE, 30 (A.A.) — dünya yahudileri narnma salı Cenevrode toplanacak konferansta Al manyadaki yahudilerin evvelce haiz bulundukları hakların kendilerine in- desini temin için yahudiler tarafından girişilecek hareket ve teşebbüsün ana ve nazım hatları haklımda müzakere ve tetkikler yapılacak Te ig az Türk - Yunan Dostluğu.. M. Venizelos ta Türkiye- ye geleceğini. bildirdi ATINA, 30 — Fransadan gelen tel- graflara hazaran M Venizelos Atina in muharririne vaki olan beyanatında siyasi hayattan çeki- leceğine dair olan rivayetleri tekzip et- miştir. M. Venizelos, siyasi faaliyetine yeniden başlamak için yakında Yura. mislana avdet edeceğini teyit etmiş ve Yunanistanın harici siyasetine temas €- derek Türk — Yunan dostluğunun iyi- ir. M. Venizelos, bundan sonra bükü- met adamları ile temas etmek üzere nda dost Türkiyeyi ziyaret edeceği- M. Herriot Rusyada TCHKMAS, Sovyet Rusya 30 A.A. — M. Herriot ve arkadaşlarile Fran- sız sefiri , dün saat birde Nieprogucs den buraya gelmişlerdir. Misafirler Dniper bendini, Hidro elektrik santralini gezmişlerdir. 10 milyon koyun öldü PARİS, 30. A. A. — Temps ga- zetesi, cenubi Afrikada, nihayete ermis olan kuraklık © neticesinde 10.090.000 koyunun ölmüş olduğu mu bildirmektedir. MİLLİYET PERŞEMBE 3İ AĞUSTOS HARICI HABERLER | 1933 Avusturyada Milis teşkilâtı Polis kuvvetleri 10 bin kişi arttırılacak mı? PARİS, 30. A. A. — M. Vangoin tarafmdan Avusturyada pek ya- kında bir federal milis teşkil edi- leceğine dair verilmiş olan haber- ler bahseden Petit Parisien gazete- si diyor ki : Bu mesele evvelce Viyana hükü meti tarafından Avrupa hükümet lerine mübhem bir şekilde bildiril miş idi. Mesele, polis kuvvetinin muvakkaten 8 ilâ 10 bin kişi ka- dar arttırılmasından ibaret idi. Ve bu husus hakkında girişilmiş olan müzakerelerin daha sarih bir şekil almış olduğu zannedilmiyor du. Ihdası mutasevver yeni kuvvet lerin gerek mahiyeti ve gerek ser- vislerinin müddeti hakkında kati bir itilâf hasıl olmuş olduğunu da zannlemiyoruz. Polis kuvvetlerini muvakkaten takviye etmek maksadile sekiz ilâ on bin kişilik bir kuvvet vücuda getirmekten başka bir şey mevzuu bahis olamaz. Hele asil mesleki or dunun yani başında her ay on bin kadar efradın silâh altına alına- rak altı ay askeri talim gördükten sonra terhis edilmeleri mevzuu bahis değildir. Askeri yardım teşkilâtı VİYANA, 30. A. A. — Yarı res mi Correspondance (gazetesinin bütün gazeteler tarafından neşredi len bir tevzihinde Avusturya or- dusunun yani başında yeni teşkil edilen “ Askeri yardım teşkilâtı” nın hakiki manasile bir milis kuv- veti mahiyetinde olmadığı, bu teş kilâtın mecburi askerlik usulünün tesisi manasına da gelemiyeceği ehemmiyetle kaydedilmiştir. Almanlar nediyor ? BERLİN, 30. A.A. — Volf A- jansından : Avusturyanın silâhlı kuvvetlerinin artırılması meselesi hakkındaki mutalealarını kayde- den Correspondance Diplomatico Politigue allemande diyor ki : silâhları bı- şrakma konferansının elde edece- ği neticeyi beklemeksizin hareket | geçmiştir. Fakat bunda şaşılacak bir şey yoktur. Çünkü konferan. sın mesaisi yürümekte değil adeta sürüklenerek ilerilemektedir. Milyarlık dava Viyanada zamanımızın en| cağı vaziyete dair bazı haberler neşretmişlerdir. büyük davası açılıyor. | LONDRA, 30. A. A. — Daily Mail, Viyanadan haber alıyor : İmperator Charles'ın kardeşi, arşidük Maximilien de Habsbourg Viyanaya gelmiştir. Arşidük avu- katları ile beraber, zamanımızın en büyük davasını hazırlıyacaktır. Arşidük kendi've Habsbourg ai lesinin 50 azası namına, Avustur- ya Macaristan hükümetinden ayrıl. mış olan hükümetlerden, gayri ka nuni bir şekilde | zaptedilmiş te- iği menkul ve gayrimen- desini veya bir mil- yar tahmin ettiği tazminatın veril mesini dava edecektir. Avusturya bududu VİYANA, 30. A. A. — L'Offi- cieuse Correspondance Politigue, gazetelerin Avusturyada mecburi askerlik yanıldığını o telmih eden neşriyatı hakkında bir tavzih yap maktadır. Muntazam ordu kadrosuna da- hil, gönüllülerden muvakkat ve yardımcı bir kıt'a ihdasından, ye- ni teşkilâtın askeri kanunlara ve emirnamelere tabi tutulacağı anla şılmaktadır. Hükümet, muntazam orduda ol Zafer bayramı Bursada emsalsiz bir surette kutlulandı BURSA, 30 (Telefonla) — Zafer ve Tayyare bayramı şehrimizde emsalsiz tezahüratla tesit edilmiş her taraf (o bayraklarla de tır, Merasime 9,30 da başlandı. Hükümet meydanını dolduran binler- ce halk ve askerin alkışları arasında kürsüye çıkan genç mülâzim Kâ. mil Beyin hararetli hitabesine Fırka kumandanı Adil Paşa tarafından ayni meraret ve heyecanla mukabele (edilmiştir. Parlak süngülerile Türk milletine zafer ve kurtuluş temin eden kahraman orduya ve Ga- zi Hazretlerine minnet ve şüktan hislerini bildiren genç bir mektepli- nin heyecanlı hitabesi de hazırınun gözyaşları arasında dinlenmiş- tir. Bundan sonra vilâyet konağı karşısında mevki alan müfettiş Ali Sait, Ali Hikmet, Adil Paaşlarla vali ve belediye reisi ve imebuslar ve kesif halk kütlesi müvacehesinde geçit resmi yapılmıştır. Bunu mü teakıp resmi kabul yapılmıştır. Fırka kumandam Adil Paşa halkın tebrikâdını kabul etmişlerdir. Uludağda imdat evlerini teftiş BURSA, 30 (Telefonla) — İdman cemiyetleri ittifakı umami mer hezi reisi Erzurum mebusu Aziz Bey şehrimize geldi. Aziz Bey bura- daki spor klüpleri reislerile temas etmiş, stadyumu gezmiş, Ulu dağda da bir tetkik seyahati yapmıştır. Bu meyanda dağ klübünün Ulu ve yaptırdığı imdat evlerini teftiş etmiştir. Kendilerine bin lira ir. BURSA, 30 (Telefonla) — Meclis Reisi Kâzım Paşa Hazretleri şerefine bu akşam bir ziyafet verilmiştir. , Çankaya; Zafer kupasını kazandı ANKARA, 30 (A.A.) — Bugün yapılan zafer kupası maçında Çan haya takımı sıfıra karşı bir sayile Gençlerbirliğini yenerek kupayı ka- zanmeşter, ire Eylülün ikinci günü Varşova radyo- su Türk konseri verecek VARŞOVA, 30 (A.A.) — Eylülün ikinci günü Varşova saatile saat sekizde, Varşova radyosunda bir Türk konseri verilecektir. Prog- ram şöyledir: 1 — İstiklâl marşı ve Leh milli marşı, 2 — Divertisse- ment pour orchestre (Adnan Bey) M. Oziminski'nin idaresinde. 3 — Dört Anadolu şarkısı (Cemal Reşit Bey) Ankara Musiki Mu. allim mektebi muallimlerinden M.Kazimir Çekotovski teganni edecek tir. 4 — Muhtelif alaturka plaklar Bundan maada cümhuriyet ilânının onunca yıldönümü münasebeti- le de o akşam Varşova radyosunda bir Türk gacesi tertip olunacaktır, Bunun programı bilâhara bildirilecektir. Plastiras hareketine iştirak eden zabitler cezalandırılacak ATİNA, 30 (A.A.) — Atina Ajansı bildiriyor: Yunan meclisinin dünkü celsesi çok hararetli olmuş ve bu sabah dörde kadar sürmüştür. Hükümet mart altısında Plastıras hareketi hâdiselerinde zimethal olan zabitlerin tebidi hakkındaki kanun lâyihasının reye konulması mesele sinde büyük bir galebe temin etmiştir. Muhalefetin israrına rağmen meclis derhal müzakere icrasını 40 reye karşı 124 reyle kabul ve lâyi hayı ilk kraatinde tasvip etmiştir. Boğazlar ve Yunanistanın vaziyeti ATİNA, 30 (A.A.) — Atina A jansı bildiriyor: Bir takım gazete der Boğazlar hakkında bir misak yapıldığı takdirde Yunanistanın ala Bu haberler mesul mahafilin görüş ve düşünüşlerini aksettirir bir mal/yette değildir Tür kiyeye sıkı ve samimi dostluk rabı talarile bağlı olduğu melüm bulu- nan Yunanistan Boğazlarda ilişiği olan meselelerle pek ziyade alâka- dar olmaktadır. Yunanistan böyle bir misak hakkındaki vaziyetini -bu misakın havi olacağı madde ve hükümleri öğrendikten sonra - karar. laştırıp tanzimedecektir. Mühim bir altın kaçakçısı yakalandı Gümrük muhafaza teşkilâtı dün gece çok mühim bir altın kaçakçı şebekesini meydana çıkarmıştır. Teşkilât memurları dün, tatil olması- na rağmen, öteden beri takip etmekte oldukları bir kaçakçıyı yakala- mağa muvaffak olmuşlardır. Bu altın kaçakçısı Jozef isminde İzmirli bir Musevidir. Kaçak 105 altın tek lira, 12 beşi bir yerde, # iki buçuk lira. Bu altınlar ecnebi vapurlarına kaçırılırken yaklanmıştır. Muhafa za müdürü Hasan Bey ve şefler geç vakte kadar çalışmışlardır. Ka- çakçı Jozef zabıtaya teslim edilmiştir. Asuriler elen yele akvamda miyeti Akvama şi vermiştr. Mületler Cemiyeti reisi, usu- etmiştir. Bu komite Meksika, Norveç ve İslanda murahhasından mürek- keptir. Milletler Cemiyeti Meclisinin eylül içtimaında bu mesele ile meşgul olması muhtemedir. leştirilmesine başlaancaktır, duğu gibi 6 sene olmıyacak beş, altı ay olacaktır. Yardımcı kıt'alar ve federal or- du yekünu, Saint - Germain mua- hedesi mucibince, 30.000 kişiyi aş mıyacaktır. Amerikada işsizler azalıyor VAŞINGTON, 30 (A.A.) —N.İ R. A: nın teşebbüse başladığı günden beri, tahminen iki milyon kişiye iş bu- olabilecek Ti hiç bir şirket ve grubun mevcut ol- madığım rilâve etmiştir. Bulgar kralı Pariste PARİS. 2 (A.A.) — Bulgar kralı Boris, saat 21,15 te buraya gelmiş ve riyaseticümhur dairesinde merbut kot ral arniral Lelizat tarafmdan karşılan DİL ANKETİMİZ Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar klavuzunu hazırlamakla uğraşan T. D. T. C. nin çalışmaları, cemiyetin açtığı büyük dil anketinin verimlerini İsştırmaktadır. Bu değerli çalışmaları elimizden geldiği kadar kolaylaştırma. yı boynumuza borç bi Bunun için “Milliyet, kendi bakımından bir anket pa, Anketin üçün- cü listesini de aşağıya koyuyoruz. 4 — FİKİR,2 — * MEFHUM, 3 RUH, 4 — MULAHAZA. bunları ir sözler de «âme> ile tercüme karşılık çim İşte bütün bu ince farkları gözeterek bu sözlerin her birine öz türkçe karşılıklar arıyoruz. Okurlarımızm bu değerli işte de gazetemize düşündüklerini, bildiklerini illa taa esir gemiyeceklerine inanmaktayız. Gelen cevapları gazetemizde basmakla beraber T. D. T. C. ne de gönde eğ; gazetemizde anket mem urluğu namma gönderilmelidir.