28 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

2 Her hakkı (Milliyet) Tadir. Ahmet Ârabi Paşa 1 Şeyh Ahmet Arabi, kimdir? — M «sır, Mısırlılar kör. — Arada istifade eden, İngilizler! — Hidiv Tevfik Paşanın saraydan istimdadı. dun için, oraya, daha fazla İngilizlerin haris gözleri di- kilmişti. Mısırın İngilizlere meme ibi mi, Ingiliz mi, bülâsa ne adamdır. En ziyade görüldüğü üzere isyan ve ihtilâline di- ni âlet etmiştir. Tahrikâtmin tesirleri- gösteriş ve mümayişlerle körü körüne ateşlere atılmışlardır. Resmi tahkikat ve malümata maza- van sAhmet Ârabiz aslan Msırm yer- Wei değildir. Mısır mülhakatından Ze- kazık'a merbut «Beriyyetürrizik» köyü ahalisinden bir Bedevidir. Ahmet Arabi, 1271 de asker olmuş, kademe kademe terfi ederek bölük emi lerinden hususi dersler alarak kelâma, akaide, | tasavvufa» hâsıl etmiş ve ayni zamanda Tantada türbesi olan «Seyyit Ahmet Bedevi» nin tarikatına â baran ie Bedeni şeyhi nazarımı sanını bir kalayım bulap yine ealerliğe girmiş ve miralay rütbesiyle taltif olun muştu. Ahmet Arabi, kaymakam rütbesiy- İs paşa olmuştu. Avam halk ve as. ker üzerindeki nüfuz ve tesirinden is Gifade ederek yavaştan yavaştan z0- hirini saçmağa Onun siyaseti, gayesi şu idi; El me Mesir Mismlilarındır! Bu gayeye varmak için evvelâ hükü- meti Ösmaniyeyi istemiyordu. Saniyen «İlmi | vukuf | İngilizleri her ne suretle olursa olsun Mısra hulülden menetmekti. Ve Mi- sırda, yalnız ahkâmı şeriye ve Diyane | üzerinde hür, müstakil ükü ve tesisine çalışmak için kolları, paçaları sıva- mış, güya mücahedeye giriyordu. Ahmet Ârabinin tek, boş durduğu ir takım vahi bahaneler ile ırdan büyük alıyordu. Şi kışkırtıyor, küçük vak; neticeler çıkarmağa ç | Herriot, | diği beyanatta Sovyet Rusyanın u- | Nitekim günün birinde, İskenderi | ile İngiliz mahmisi sında çıkıveren müna Jâl ateşinin alevlen- an istifade eden İngiliz- adıkları fırsatı bulmuşlardı. Teferruat ve tafsilâtı da tarih merak- kılarınca malürindur. 15 Şevval 1298 de Paşa; askerin isyan çıkardığını, Ah- met Arabi'nin önayak olduğunu tel grafla Sultan Hamide yazdı. Tedi çin yirmi tabur asker gönderilme: rica etti. İstanbulda, sarayda, encümeni vü. ve askeri Hidiv Tevfik dığmı bildiriyordu. Hünkâr, mahallinde lâzım gelen tahkikatı yapmak için Müşür Osman Nizami Paşa ile Ali Fuat Beyi Massra göndermişti. Bu zevatın Mısıra gitme lerinden, tahkikat © yapmalarından devlet için bir fayda olmadı. Belki İngilizlerin ekmeğine taze tereyağı MİLLİYET PAZARTESİ 28 AĞUSTOS 1933 HARİCI H M. Herriot'nun ABERLER Almanya'dan Rusya'da tetkikatı| Kaçan Yahudiler | Bine yakın orta ledrisat muallimleri arasında değişiklikler ANKARA, 27 (Milliyet) — Maarif vekâleti orta tedrisat umum müdürü Fuat Bey yarın İstanbula hareket edecektir. Fuat Bey orta ted risat muallimleri arasında yeni yapılan tebeddülât listesini, tasdik için Maarif Vekâleti vekili Refik Beye verecektir. Maallimler arasında ya- Sabık başvekil Odesadan Kiyefe gitti ODESA 27 (A.A.) — M. Her- riot, saat 9,15 te geldi ve Hariciye komiserliği mümessili tarafından karşılandı. Sulh yolunda MOSKOVA, 27 (A.A.) — M. Odesa gazetelerinden “Çernomorskaia Komuna” ya ver- mumi kültür, ziraat ve sanayi sa- halarmda elde ettiği terakkileri bizzat görmek niyetinde olduğunu söylemiştir. M. Herriot, Rusyada eylülün 10 una kadar kalacağını ümit ediyor, Hariciye komiseri mümessili Ge yoldaş kendisine hoş gel din demiş, Odesa icra komitesi re- Panhomoy yoldaş mıntaka leri namma M. Herriotjhun na “Sulh yolunda yorulmaz müca- delesi ile tanılan adam” ı selâmla- muştur. M. Herriot, Gelfand yoldaşa, Sov | yet hülümetine gösterdiği kabul- İ yaret e ek kabilinden yeni müdahale ka | pıları acmasına vesile teşkil etti. Meşhur Amiral Seymour kuman. dasında olan altmış parçadan mürek- kep bir İngiliz filosu, İskernderiyeyi bombardıman edip Şeyh Ahmet “Ara bi'yi kaçırdı, Mısıra ayak bastı, asker çıkardı, müradına erdi (1881) Ahmet Ârabi de muradına ermis ti, yalnız küçük bir farkla! o Artık “Mısır, Mısırlıların” değil gilizlerin» di. Bu herifin Mi mi hizmet ettiği surette göstermektedir. * Arkası var ) Yarın: Ahmet Ârabi Paşa Mısırdan dönen heyet neler an latıyor? — Sultan Hamit, ne fikir. de? — İngilizler, Ârabi'nin isyan ını, Sultan Hamidin parmağıdır, diye işae ediyorlar. Şeker fabrikası niçin Sıvasta kurulamıyor? Mütehassısların verdiği rapor Şeker fabrikasının Sivasta kurulma: | 4 için pancar ziraatine yarayacak ha- valiyi tetkike gönderilen heyetin ver- diği raporun ilk kısmını aynen neğre- diyoruz: “— Telâkki ettiğimiz emir üzerine 17.8.933 tarihinde şeker pancarı zira ati hakkında tetkikat yapmak üzere Tecrübe neticelerinin hesaben kont- rol ve tetkiki ve kat'i neticenin tespiti sükün ve zamana ihtiyaç gösterdiğin- den bunlar bilâhare ya edilmek üzere bu raporumuzla kısaca müşahe- kaldık. PM 1. — İklim: Sıvas 1260 rakımmda- dır. Suhunet, tabiatile diğer seker pan carı sahalarımıza nazaran, umumiyet- le daha düşük, hava rutubeti fevka- lâde azdır. İlkbaharda donlar mart nihayetine kadar devam etmekte ve sonbaharda da ikinci teşrinin ilk nsfmda başla- maktadır. Burada, diger pancar mıntakaları- mıza en yakm, teressübat vaziyetidir. Bu malümat Ziraat Vekâleti Rasat Enstitüsünden alınmış olup Sıvas tec- rübelerinin neticesine göre teressübat hakkındaki rakamları kaytı ihtiyat. etmek lâzımdır. 2.— Toprak: Her ne kadar mn ve Alpulluda yapılan tahliller, bazı yardımlarla toprakların şeker panca «n mühim hususiye- ti Azot ve Fosforcn fakir bulunmaları ve şariyet hassasmın cok az olması- iptir. Azot ve fosforu para ile temin müm kün ise de şariyet moksanlığmın telâ. fisi vâsi bir sahada çok ma Tuz meselesi iss ayrı ve o mühim bir bahistir. Sulanmış ve beş defa çapalanmış o- lan tecrübe tarlalarındaki pancarla- rın vaziyeti, bu en kurak mevsimde u- | mumi tenebbüt manzarası, bu kanaa- timizi takviye etmiştir. 3. — Pancar sahaları: Merkezi Sı - vasta bulunacak olan 1.000 tonluk şe- ker fabrikası için 100 kilometrelik bir saha dahilinde kâfi arazi buluna - mamıştı. Sıvas ve havzası şimalen, şarkan da Hafik vadisi müstesna olmak üzere dağlık, cenuben Mamua, Şarkışla gibi fazla kıraç, garben de ufak ufak vadi- ciklerden ibarettir. Hava rutubetinin fevkalâde azlığı ve toprakta şariyel hassasının noksan- lığı ve tuz mevcudiyeti dolayısile şe- ker pancarı ziraatini yalnız sulak top- mecburiyeti Aldığımız intiba ve malümata ve hâsıl olan kanaate nazaran da yukar- da arzettiğimiz saha dahilinde bu ev. safta kâfi arazi yoktur. 4. — Nüfus: Burada diger mıntaka- larımız nispetinde nüfus kesafeti yok- tar. Tabiatin hırçınlığı dolayınile faz« la kesafete de intizar edilemez. Sıvas bahçe sahipleri müstesna ol. mak üzere, bu mıntaka halkı çapa işi- ni bilmemektedirler. Hattâ kendileri- hi ve ekmiyeceklerini ifade emiş. İ 5. ğini aletleri: Pulluk ve di- ger ziraat aletleri yoktur. 6. — Hayvan: Diger Anadolu a takalarıma nazaran daha kuvvetlidir. 7. — Tecrübeler: e bugünkü tecrübeler yapılmamış olsaydı, bu m taka hakkında veril hükmü esba- bı mucibelendirmek çok müşkül olaca» ğı gibi muhtelif tesirler altında yanlış üm vermek te mümk's dü, Bu se- beple bu gibi tecrübelerin memleket için olan ehemmiyetini ve Sıvas işin- tettürap su seviyesi yüksek ve olmak üzere üç muhtelif tip tarla üze- rinde yapılmıştır. Tetkiketımız zamanında bunlardan taban ve pancarların ş0- | den dolayı minnettarlığını bildir. mesini rica etmiş, seyahatinin sulh eserine ve iki memlekete faideli o lacağını ümit ettiğini bildirmiştir. İş meselesi MOSKOVA, 27 (A.A.) — M. Herriot ile refakatindeki zevat K- rasnyi ve Löutisch kolkozlarmı zi- mişlerdir. M. Herriot kol- kozların iktısadi hayatlarının te- ferrüatı hakkında malümat almış ve bilhassa gündelik iş meselesine karşı hususi bir alâka göstermişti, Aksam, Odesa icra komitesi M. Pachomov, M. Herriot şerefine bir ziyafet vermiştir. Ayni akşam M. Herriot ile refakatindeki zevat Kiyefe hareket etmişlerdir. Kumandan Habert'in kutup heyeti BREST, 27 (A.A.) — Pollowx gemisi kumandan Habert'in kutüp heyeti hâmilen bu sabah Brest li- manma geldi. Heyetin bütün aza: ları sıhhattedir. Kumandan Habert- kara ve havanın şiddetine rağrhen” yapılan fenni tecrübelerin metin: niyet verici olduğunu söylemiştir. e Fas sultanı Vichy'de PARİS, 27 (A.A.) — Fas sulta- nı, Vichy'ye gitmiştir. Fasa dönme den bir kaç gün orada kalackür. İkinci bir ir dünya Konferansı mı? CLEVELAND, 27 (A.A.) — A- merika heyeti murahhasasınm Lon dra murahhaslarından M. James Cod bir ikinci dünya konferansı- am gayrikabili içtinap - olduğunu zanneti ir. Bu arada diğer devletler evleri. göre Londra konferansının muvaffak olması se bepierinden birisi şudur: Buhrandan mütesssir olmuş muhtelif devletler muhtelif neka- hat devrelerinde idiler. Bir an ev- vel iyileşmeleri için hepsine bir tek ilâç bulmak imkânı yoktu. ki, yeni bir konferans için bu kabil olacaktır. —— Bir rekor daha OUEBE, 27 (A.A.) — Ame- rikalı tayyareci Frank Hawks, yeni bir büyük süratle mesafe rekoru yapmıştır. Tayyareci 4.850 kilomet relik bir mesafeyi saatte 320 kilo- metre süratle uçmuştur. ker nispetleri düşük olduğu halde, te- vakkufta olduklarını gördük. İri defn sulanmış tarlalar da buna yakın bir manzara gösteriyordu. İkiden fazla sulanmış tarlalarda te- nebbüt ilerlemekte idi. Yağmuru en mebzül bir sene olan 'İu senede gör- düğümüz bu manzara Ümit verici ol- maktan çok uzak olduğu gibi hava ru- tubeti, ariyet ve tuz hakkınd Tecrübe tarlalarında yapılmış ölen maktalarda suyun toprak sathından çarlar da diğer mmtakalarımızın su- lanmamış vasat pancarlarna muadil bulunmaktadır. Mühim bir kısmı bahçeliklerde bu- lunan ve teknik bir arkadaşın bütün ihti ına rağmen alman bu ne- Gice sahanın pancar ziraatine eleerisli olmadığını gösterecek kuvvetli bir alâ- mettir. FERİT ŞEFİK m e A Hudut devletler için bir mesele oldu PRAGUE, 27 (A.A.) — Röisicüm- bur M. Maseryk Yahudi ajansı mü smessiline verdiği bir beyanatta, Prague bahsederek Fi- Yahudi kongresinden listinde bir Yahudi yarda kurulması i- gin yapılan gayretlere karşı alâkadar olduğunu söylemiştir. Sonra Alman İ Yahudiler meselesine geçerek | şunları | ilâve etmiştir: — Milletler Cemiyetinin a mende için müdahale edebileceğini yorum. Haklarından ve yle k ka Zanmak kabiliyetinden mahrum edilen binleren Yahudi, Almanyadan kaçıyor- lar ve kendilerini misafir eden hem İ hudut devletler için bir mesele (teşkil ediyorlar. Bu devletlerden, en doğruya bir başka milletin siyasetin den doğan bir yükü omuzlarına almala- ne istenilebilir mi? Fenalıklara karşı Amerikada din ve felsefe mümessilleri toplandı CHİKAGO, 27 (A.A.) — Bütün dünyanın yüzden fazla din ve fel sefe mümessilleri Chikago'da top- lanarak şu dünyanın fenalıklarına karşı manevi kurtuluş çareleri arı- yacaklardır. Fransa -| Rusya Hava nazırı tayyare ile Rusyaya gidiyor PARİS, 27 (A.A.) — Gazetele- re göre Hava nazırının Moskova seyahati, eylülün sekizi için tesbit edilmiştir. Hava nazırının filosu 3 tayyareden ibaret olacaktır. Bu tay yarelerden birisi askeri tayy..redir Pilotlar Doret, Desurmont ve Ra- yand'dır, Tayyareler Prague'da yere ine cekler, geceyi Kiew'de geçirerek ertesi gün Moskovaya varacaklar- dir. Bu suretle 3,200 kilometrelik yol vasati saatte 200 kilometre de yapılacaktır. Rossi ile Codos , Joseph le Brix tayyaresi ile Moskovaya bir uçuşta gideceklerdir. M. Cot, Moskovada ticaret tay- yareciliği müdürü M. Chaumie'ile sekiz gün kadar kalacaktır. Hitler dolaşıyor BERLİN, 27 (A.A.) — Tanen- berg beykeli için yapılan tezahü- rattan sonra, il Hitler oto- mobille Marienbourg'a giderek, te yit edilmiyen bir habere göre tay- yare ile Niederuald'deki Sarre te- zahüratına iştirak etmek üzere ha- reket etmiştir. Atillânın kılıcı mı? BÜKREŞ, 26 — Macaristanın Çekoslovakya hududuna yakın Ki salsovadatz denilen semtinde ko- İ yun güden bir çoban, kırda, bir kılıç bulmuştur. Silâhı evirip çevi- ren Macar köylüsü bundan bir şey anlamamış, köye götürmüş, ora- dan kasabaya gönderilmiş, bunun 1688 de Türklerle Macarlar ara - sında vukua gelen muharebeden kalmış eski bir kılıç olduğu tesbit edilmişse de bu zan çabuk değişti- la uzun olan bu kılıcın altından ya pıldığı ve 1688 tarihinden çok es- ki zamana ait olduğu zannı husu- le gelmiştir. Peştedeki milli Macar müzesine naklolunan kılıcın ağırlı. ğ1 370 gramdır ve Türk hükümda- Bir köy uyuz Romanyada kâin Kalas şehrin- den bildirildiğine göre Kalas civa- rında bulunan kasabalardan biri - nin halkı arasında uyuz hastalığı çıkmış ve süratle yayılmıştır. Hali hazırda uyuza yakalananların ade di dört yüzü bulmuştur. Fakat ka- saba halkr, her türlü tedavinin an- cak Allahtan geleceğine inanan bir tarikate mensup oldukları cihetle, hükümet tarafından tedavileri için gönderilen doktorlar elleri boş ola- rak geri dönmüşlerdir. Hastalığın civar köylere de sirayet etmesi teh likesi bulunduğu cihetle, hükümet ahalisi uyuza tutulmuş olan kasa- baya bir jandarma müfrezesi gön- dermiş ve bir karantine kordonu te sis eylemiştir. Jandarmalar, tedavi için gönde rilen doktorlara da £ yardım ede. ceklerdir. pılan yeni tebeddüller bine yakındır. Vasıf Bey Romaya dönüyor ANKARA, 27 (A.A.) — Mezunen şehrimizde bulunan Roma bü- yük elçisi Vasıf Bey mahalli memuriyetine gitmek üzere bugün İstan- bala gitmiştir. Mısırlı misafirlerimizin tetkikleri ANKARA, 27 (A.A.) — Mısırlı doktor ve gazetecilere bugün sıh- hat ve İ;timai Muavenet vekili namına bir öğle ziyafeti verilmiştir. Misafirler öğleden sonra müzeyi, Sıhhiye vekâletini, sıhhi müze lâbu- tatuvarını gezmişlerdir. Saat 17 de Gazi Orman çiftliğinde Ankara tu- ring klüp tarafından verilen çay ziyafetinde bulunmuşlar ve Gazi is- tasyonundan trene binerek İstanbula dönmüşlerdir. Mısırlılar ziyafete iştirak eden Türk gazeteci ve doktorları tarafından uğurlanmışlardır. Amele ve teknisiyenlerimiz Rusyada » ODESA, 27 (A.A) — Tas Ajansı bildiriyor: Türk amele ve tek. de kurulacak makinelerin işleme şeraitini tetkik edeceklerdir. Ali Iktısat Meclisince bir (İş Yasa- 51) hazırlanacağı yazılmıştı. Bu yasa- dan manda, yasanın esasları veçhile sây ve sermaye arasmdaki — bak ve asebetleri tanzim © etmek üzere Hizmet akti, bilâmum iş sigortaları, hayatında sıhhi koruma, iş bulma, iş zümreleri birlikleri, iş ihtilâflarınm sureti halli, iş mürakabe ve teftişi) mesele ve mevzuları hakkında ayrı ayrı kanun lâyihaları tanzim edilmek mi kemer içim içtimai ve iktısadi bünyemizin icap ve rinden doğmuş olan ve kik ikriadi. yata yöre dizer memleketlerde yapıi- mış bulunan iş kanunlarına nazaran temayür eden (Türkiye İş Kanunları külliyatı) hazırlanmış olacaktır. AH Iktısat Meclisi, önümüzdeki kış içti- mamda bunları hazırlayıp ikmal ede- cektir. Almanyadaki Türk talebe Dünkü akşam gazetelerimden biri Berlinde alınan hususi bir haber kay: dile Hitlercilerin som sümayişlerine da- büstta bulunulduğu ilâve olunmakta” dar. Ayni akşam gazetesi, Hitlerin, Türk talebeye hücum edilmemesi hakkımda alâkadarlara emir vereceğini vadettiğini yazmaktadır. ie ii Hazırlık komiteleri mir Gümüş paralar Yeni basılacak, gümüş, nikel, ve bronz paraların eşkâlini, müsabalım ş0- gün de Güzel San'atlar o Akademisinde Yen eek GR e ayar mn bir tahkikat yaptırmış ve cürüm sabir olmuştur. Karagümrük Nahiye Müdü rü bir heyet halinde Edirnekapı me- zarlığına giderek taza mezar satan bu adamlar hakkımda zabıt tutulmuş tur, Belediye Reis muavini Nuri Bey dür bu zaptı Fatih Kaymakamlığına hava bugün miliğe teslim edecektir. —— Reşit Galip Bey Haber aldığımıza göre sabık Maarif vekili Reşit Galip Bey, bir müddet daha istirahatten sonra Türk tarihi tetkik cemiyetindeki mesaisine yesin Başlayacaktır. Halil SÜRE zafer bayramı hazırlıkları IZMİR, 27 (A.A.) — Otuz A ğustos Zafer bayramı için hazırlık lara başlanmıştır. Bu bayramın he senekinden daha parlak bir şekild kutlulanması için çalışılmaktadır. Dumlupımarda meçhul asker âbide si önünde yapılacak merasime İz mir namma güzide bir heyetle işt rak edilecektir. ANAKARA LELE DİL ANKETİMİZ Osmanlıcadan klavuzunu hazırlamakla uğraşan T. D türkçeye karşılıklar T.C. nin çalışmaları, cemiyetin açtığı büyük dil anketinin verimlerini sağlam laştırmaktadır. Bu değe çalışmaları elimizden geldiği kadar kolaylaştırma. yı boynumuza borç biliriz. Bunun için “Milliyet, kendi bakanından bir anket açmıştı. Anketin üçün cü listesini de 1 İDEE 2 PENSEE 3 aşağıya koyuyoruz! KEM YEM MİLE İREMİMAZA, » 4— AME, 8 — CONCEPT, Meselâ “bu hususta benim bir fikrim var,, sözünü Fransızlar «j'ai une ide: diye söylerler. Mantık ıstılahında “idde,, fikir, «concept» mefhum “Pensde,, de «fikir» dir ama, düşünce manasma. sözü demektir. pisikolejide «âme» ile tercüme olunur. Fakat bir çok işe li ye karşılık olur. İşte bütün bu ince farkları gözeterek bu karşılıklar arıyoruz. sözlerin her birine öz türkçe A Rem e al bildirmek lütfunu esirgemi iyecekelerine İnanmak! lam elini ii niila Kepebe ee EE C. ne de gönde receğiz. Cevaplar, gazetemizde anket memurluğu samma gönderilmelidir.