23 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 92 ıldızdan O Kem! $.N. al İN Her hakkı (Milliyet) indir. Eşekle saraya giden Şeyh Efendi 2 Hünkârın şeyhe iltifatı. — Akşam namazın — nasıl kıldılar? Şeyhin padişahla neler konuştuğu meçhâl kaldı! — din ihsanını, fıkaraya dağıtmış! Hünkâr, Şeyh Efendiye izzetüikram olunmasını, yemek çıkarılmasını ve akşam namazını beraber kılmak üzere huzura çağıracağını tebliğ ettirdi. Irade mucibince Şeyh Efendi, izaz ve ikram edildi ve yemekten sonra da huzura çıkarıldı. Abdülhamit, Şeyh Efendiyi ayakta ve oda kapısının tam eşiğinde karşı" layıp kabul etti, hürmetle elini öptü. Fakat Şeyh Efendi, hiç oralarda de- gildi: yvallah! Daim ol! Diye boyun kesorek mukabele etti. “Huzurupadişahi,, filâm, âşıka vezgeli- ard ”“Hünkü Şeyh Efendiyi evvelden oturup konuşmıya başladılar. O aya kadar odada bulunan Hacı Ali Paşa, ve musahip Cevher Ağa, pa- dişahın bir işaretile dışarı çıktılar. Abdülhamit ile Şeyh başbaşa soh- bet ettiler, yarım saat kadar geçmişti; © sularda akşam ezanı okundu. Hünkâr, musahip Cevher ağaya ses lendi. Cevher Ağa, koşa koşa geldi; namaz seccadesini emretti, Kendi sec- cadesinin yanına bir secende daha söy ledi. Abdülhamit, Şeyh Efendiye imamet #tmesini teklif eyledi. Şeyh o Efendi, hiç bir şey demeksizin hemen öne ge- çip akşam namazımı kıldırdı. Eendegânın hepsi bilirler ki hünkâr namaz seccadesini kendi — toplamayı severdi; seccadeleri sür'atle toplayıp smarladı. Kahveler içildikten ratsı vaktine kadar Şeyh Efen- di ile gene sohbet ettiler. Yatı namazından evvel Şeyh Eten- diye, arzu ederlerse, bu gece kendine mihman kalmasını teklif etti, | Şeyh dergâha avdeti arzu ettiğinden araba hazırlanmasını emreyledi ise de Şeyh Efendi geldiği gibi avdet etmek iste- diğini söylediğinden müsaade buyu- raldu. Şeyh Efendi, mahut dayesine binerek tekkesine döndü. Abdülhamitle Şeyh Rea yalnız kaldıklarında ne Efendi ne konuştukları malüm olamamış ve harice Sam yz dair ma'ümat tereşşuh et Hünkâr, Şeyh Rıza Efendi ile oğlu Kutpi Efendiye © gren alim par rak iki yüz lira ihsan vermişti. Ve Eşekle saraya giden Şeyh Efendi Tekke tarassutta. — Sakailı neee curnalım sunuyor! — Padişah, Zaferpeyker (!) e muğber! Vapurcular Şirketi vak- tinde kurulamıyacak Seferlerin sekteye uğramaması için yedi hususi vapur kiralanıyor Teşkil edilmek üzere olan vapurcu: ter şirketinin - eylüle kadar faliyete g“çemiyeceği tahakkuk etmiştir. Bu sebepten 1 eylülden itibaren li- manlarımız arasında bütün posta nak- liyatı, Devlet Denizyolları işletme ida- tesi tarafından temin edilecektir. Bu Zİ 1 yi i i i p il Şeyh, Abdülhami- Esvapçıbaşı © dairesinden bir terzi göndererek Şeyh Efendiye cüppe, arrakıye, çakşır, mintan, her ne lâzımsa yapılmasını irade etmişti. kat Şeyh Efendi, bu esvap, ikram işimi kabul etmedi; gönderilen terziye ölçü filân vermedi. Bununla beraber o gece verilen iki yüz lira atiyyeden oğlu Kutpi Efendi- nin payını ayırdıktan sonra kalan ku- surunu o civarın fıkarasına, dullarına, öksüzlerine, hastalarına dağıttığı şa” yian işitildi. söpllen Hamit, Şarlı Rıza Efendi ile ten sonra © mumail içi dışı bir, hile hurde bilmez, saf kalpli Allahiriz bir adam olduğunu, siyasi entrikalara akıl erdirecek ve girecek takımdan bulunmadığını anlamış oldu- fundan ve esasen hariçten şununla bununla ihtilât ve ülfet etmediğinden bazı şeyhler misillü sıkı fıkı takip ve tarassuduna kürüm görmemişti - Bu Şeyh Rıza Efendi, Sultan Ab- dülhamidin Serasker Zaferpeyker (!) i Rıza Paşanın da şeyhi idi. Reza Paşa, Kocamustafapaşalı olduğundan aile- ce şeyhle tanışırlardı. Rıza Paşa, kü- çük yaşta dergâha Sümbüli tarikatine intisap etmişti. Ekseriya, türbeyi ziya- Şeyh Efendinin elini öper, Rıza Paşa Müşür oluncıya ka: çıkarmamıştı. Fakat Müşür Reisi Ferik Cemal Paşa vasıtasile Şeyh Efendinin hatırını hoşediyor, münasip hediyeler gönderiyordu. Serasker Zaferpeyker (1), ölünciye kadar soke olan münasebet ve a- lâkasmı kesmemiş, unutmamıştı. Bu, Zalerpeyker(!) in, dünyaya asker 0- larak gelmediğine büyük bir 'delildi. di | Başı sıkıştı mu orduları Allaha emanet ediverir, fena mı? Netekim en sonunda Rıza Paşa, vasi yeti mucibince Sümbül Efendi törbesi- ne defnolunmuş ve ailesi tarafından da bir bina yaptırılmıştır. Serasker Zaferpeyker (1) in, bu tekke iptilâsı yüzünden garip bir vak'- a da olmuştur ve sarayı biribirine kat- muştur. (Arkası var) anlaşılmaktadır. Tak edilen kıymetlere vapurcuların > “ re azaşınım taahhütleri: za hı kukiyesi su götürür bir mesele halini Avrupada gerginlik, Almanya- Avusturya (Başı 1 inci âzhifede) ea kat'i kararlar almasını da bi. da çıkan m n enhiyeti, bu ihti. tebarüz ed. illeri, niha- yet bunları halletmek i lerin devleti takip ettikleri politika 1914 senesin- den evvelki karanlık, ve asabi siyaset a hatırlatıyor, 1914 teki vazi- i tamamlan MİLL İYEL ÇARŞAMBA 23 AĞUSTOS diNez HARICI HABERLER M. Dolfus döndü İki başvekil son mülâkatta neler konuştular? VİYANA, 22 (A.A.) — Başvekil Dolfusı, dün Viyanaya 14,15 te gel- di ve saat 14,58 de tayyare ile Salz- bour, tti. Klagenfurt'ta yere İn- M. Dollfuse, M. Mussolini ından çok memnun olduğu nu söyledi. Almanlar kızdılar PARİS, 22 (ALA.) — Ajans Havas | bildiriyor; M. Dolfusı'un seyahati, matbuatı kısmını endişeye düşür. müştür. Dortmund'da çıkan “General. Fa Du güzele diyar Bugün herkes “Enschlss”a Fransa dar aleyhtardır. Bu Alı in daima gözünde tutması icap eden bir hakikattir. Diğer taraftan Avusturya yaşıyacak bir vaziyette değildir.” Fransız gazetelerinin tefsirleri PARIS, 22 (A.A.) — Havas Ajan- m bildiriyor: Gazeteler Riccione mülâkatı hak- kındaki mütalea ve tetkiklerine İmer bir blok teşkilini iyi bir nazarda görü. leceği zmakta ve Mussolini - Dol- tmin böyle bir netice ve- veceğini etmektedirler. Bununla beraber gazeteler İtalyan munhdele- rinin yeniden gözden gçirilmaci için besledikleri gizli niyetler hakkında ih- tiyatlı bir lisan kullanıyorlar. İ Le Journal diyor ki: M. Mussolininin M, Dolfuss'a Avus- türya, Macaristan ve küçük itilâfın iş- tirakile merkezi Avrupada siyasi, ik- Usadi bir blok vücude getirilmesine müteallik bir plân tevdi etmiş olduğu | söylenmetkedir. İ Böyle bir proje bu şeklile ve mua. | hedelerin yeniden > Iç her türlü teşçilere lâyiktir. Esasen Fransanın bu projeyi gk sel işin sebep yoktur. Çünkü izzet Enam bp Fikelezi e e via demiçtir. Neler götüştüler RİÇYONE, AA (AA) — ti umumiyesi İtalyanın siya- lerle, bilhassa İtalya ve eke ve imkân hasıl olur olmaz Almanya ile ii arada b rayil sulbü muhafa- Gandhi tehlikede Doktorlar hastalığının ağırlaştığını söyleyorlar BOMBAY, 22 (A.A.) — Hükümet Gandinin karısı için verilmiş olan ce- #ayı, Pouna hastahanesine kaldırılmış olan Mahatma'yı tedavi edebilmesi i çin tecil etmiştir. Gandi torları hastanın tehlikeli bü süreli yaklltığın” Spiralli Ingilizce çıkan bir gazete, günün ya- zısmda, oruca başlıyarak hükümete iradesini kabul ettirmiş olan Gandhi- A rt m rma Avâilar teşkilâtı | (Başı 4 inci sahifede) de ve saral hiç Gnielr aimde be, Tunmasıdır. Otomatik fakat şuurlu, canlı bir makine gibi işliyorlar. Aver- lar teşkilâtı gö; ir eğ apor teşkilâtı rr yk ” hazırlıyorum. Bu rapordaki esaslar üzerine (Türkiye avci- lar birliği) a leke pm ene zl kei ela alaslklare güliz Gi düğümüz neticelere göre girmiş dik ak yüzle çıkardık. Kuvvetli ri İngiltere ve Hitler Temps gazetesi bir deği- şikliğe işaret ediyor PARİS 22 A.A. -— Havas ajan- sı bildiriyor: Temps gazetesi İn- giltere efkârı umumiyesinde Hit- İsi iş başma geldiği gündenberi Avrupa işleri hakkında bir deği- #hik olduğumu kaydediyor. Gas: te yazısma, İngiltere ile Fransa'- nın muvazı ve müşterek faaliyetle- rinin bugün her zamandan ziyade sulh için yeğâne ve en emin iş, bir garantı olduğunu söyleyerek şöyle nihayet veriyor: “Seneler, sistemler, formüller ve hayaller kurulup yapıldıktan sonra hâdiselerin sevki ile bu haki kate dönmek icapediyor. İngiltere- | nin hakiki rolu evvelâ Avrupada- dır. Ve bu rolu ancak Fransa ile tam bir itimat dahilinde teşriki me- sai etmekle oynayabi! M. Titulesco Eylülün ilk on beş günün-| *e de Ankaraya geliyor BÜKREŞ, 21 — Romanya Hariciye yaret edeceği bir kaç defa yazılmış ve tekzip edilmişti. Haber aldığıma göre M. Titulescu eylülün ilk on beş günü zarfında Ankarayı ziyaret ede- cektir. BUKREŞ, 21 — Bükreş belediye rei- si D. Dobresko Istanbul ve Ankara Yı eylül zarfında resmen ziyaret ede- cektir. Seyahati osmasında bu iki şe- hir belediyelerinin i Bu seyahat Balkan bi raretli bir taraftarı olan M. Dobresko tarafından bu şehirler arasında daha i maksadi! izhar e e e e bir zattır. | Ahşap snemnlar sinemalar e (Başı 1 inci sahifede) gın tehlikesine karşı icap eden tadilâ- tin yapılması lüzumuna işaret ettiğini anlatmıştı. Belediyenin alâkadar ma- kamlarından yaptığımız tahkikata gö re mütehassısın raporu belediye riya- setince ehemmiyetle nazarı dikkate a- linmuştar.. Geçen gün Milli sinemada bir filmin tutuşması yüzünden vukün delen feci boğulma hâdisesi, belediye- yi ahşap sinemalarla daha esaslı su- rette meşgul olmağa sevketmiştir. Ah sap sinemalarda zuhur edecek herhan &i bir yangının, yalnız binayı yakmak- la ka'mıyarak kalabalık seanslarda imanca zayiata da sebep olabilirler. Belediye bu endişe ile, mütehassısın Şap sinema ve liyatroların vaziyetleri- Bi tetkik ettirecek ve içinde film gös- terilmesinde tehlike bissolunan sine- #haların hemen kapatılması için emir verecektir. İstanbul, Beyoğlu, Kadıköy ve diğer mahallerde 12 kadar ahşap Byatro ve sinema mevcut olduğu an- Vaşılmıştır. Bunların dördü İstanbul ci betinde, geri kalan sekizi de Beyoğlu, Kadıköy ve diğer semtlerdedir.. Kâ- gir sinema binalarına gelince, bunlar- da dx yangına karşı kâfi derecede ko Tunma tertibalı olmadığı görülmüş- panik halinde halkın sinema- çiğnenmeden terkedebilmesi imkânsızdır, Bu vaziyete nazaran be- ton olsun, kâgir olsun büt larda çıkış kapıları en aşağı bir misli çoğaltılacak ve salonlara istiabından fazla seyirci girmesine müsaade edil. yecektir. Belediyece sinemalarda şu bir iki gün zarfında umumi teftişata başlanacaktır. Mütehassısın, şehrin ahşap mahallerini yangından kurtar- mak ihtimali malin söylemesi m- lâkadarlarca mübalâğalı görülmüştür. men her mahallede itfaiyenin telefon santralları olacaktır. "Şehrin bazı semt- lerinde sik sik tesadüf edilen her kas tanda birkaç ailenin barındığı pansi- gi vaziyetleri de tetkik edile» cek, her pansiyonun genişliğine dalarınn mikdarma göre adedi de tex bit edilecektir. ——— Me m Fakat böyle bir top- ilya salunmmağ ei de di mi yolu ile Istanbula geldik. Yarın Anka- raya gidiyoruz. kilât ğine göre bu teşkilât yapılacak ve he-» Cümhuriyet bayramını kutlulama masrafı nasıl yapılacak? ANKARA, 22 (Milliyet) — Cümhuriyet bayramının yıldönümünü kutlulama masrafı aşağıdaki usuller dairesinde yapılacaktır. 1 — Devlet Bütçesile Ankara Vilâyeti hususi idare ve Belediye bütçelerinden bu maksada tahsis ol unan ve olunacak olan paralar An- kara vilâyeti kutlulama komitesi em rine verilir. Her vilâyet hususi idare ve Belediye bütçelerinden ayni mak sada ayrılmış paralar da o vilâyetin katlulama komitesi emrine verilir. Kaza merkezi ve daha altta bulunan Belediyelerden kutlulama maksadın a ayrılan paralar dahi yerlerindeki kutlulama komiteleri emrine verilir. 2 — Bütün bu paraların sarfı e mrine verildiği komitelerin kararile ve komite reisinin emrile yapılır. Bu sarfiyat muhasebei umumiye müza- yede ve münakasa kanunları ve Bel ediye muhasebe ve müzayede müna- kasa nizamnameleri hükümlerine ta bi değildir. 3 — İşbu sarfıyatta usulüne gör e makbuz alınır ve komite tarafın- dan sarfiyatın defteri tutulur. Masraf bittikten sonra defterlerin altı ko- mite tarafından imza olunur, Bu def terler ve makbuzlar en geç tesrinisa- ni 933 sonunda vilâyetlere gönderil ir ve oralarda saklanır. 4 — Bütün komitelerin emrine verilecek paraların sarfı hakkında yüksek komisyon talimat verir komi teler bu talimata uyarlar. piresi a Maarif müsteşarı ve başmüfettişi ANKARA, 22 (Telefonla) — M aarif müsteşarı Salih Zeki B. irem üzerine Maarif başmüfettişliğine, inhilâl eden müsteşarlığa da terbiye azasından Avni B. in tayinleri âli tasdike iktiran etmiştir. * van Nafiz B. teftiş heyeti reisliğine nakledilmiştir. Askeri merasim talimatnamesi ANKARA, 22 (Milliyet) — 4 Mart 933 tarihli askeri merasim ta. limatnamesinin ikinci kısımda mera sim atışları bahsinin birinci madde- sindeki hafif top taburları tabiri topcu kitası, şeklinde değiştirilmiştir. Yunanistandan kontenjan harici ithal edilecek eşya ANKARA, 22 (Milliyet) — Tür kiye ile Yunanistan arasında akde- dilmiz olan itilâfname mucibince ko ntenjan harici ithal edilecek e & gin Heyeti Vekilece şu karar verilmişitr: Tarifdmin #0? A 3 pozisiyonmm dan 680.000 kiz Yanmillen memye. Ji pencere camının. Karşılığında dö viz verilmek ve bonolarla karşılaştır mak şartiyle kontenjan harici ithaline müsade edilmiştir. Emniyet müdürleri arasında ANKARA, 22 (Milliyet) — Elâziz ikinci sımf emniyet müdürü Diyarıbekir Emniyet müdürlüğüne tayin edilmiştir. Çanakkale Emni- yet müdürlüğüne de Diyarbekir müdürü Sait Beyin tayini âli tasdi- ka iktiran etmiştir. Sıhhiye vekili bugün geliyor ANKARA, 22 (Telefonla) — Sıhhiye vekili ve Maarif vekâleti vekili Dr. Refik Bey bügün İstanb ula hareket etmiştir. Başvekil yarın hareket edecek ANKARA, 22 (Telefonla) — Heyeti Vekile bugün İsmet Paşanın riyasetinde toplandı. Başvekilin yarın Yalovaya hareket etmesi muhte- meldi M. Herriot Bugün dönüyor Fransız kolonisi bugün bir ziyafet verecek Rusya'ya Giden talebe (Başı 1 inci sahifede, hazırlıyacaktır. Kayseri bez fabrikası için Rus fen adamlarının hazırladığı projenin esaslarını Şevket Turgut Bey vermişti. Şevket Bey Rusyı yrica Truva içim memleketimizden staj için gönderilen | Çanakkaleye gitmiş olan M. Edouard Herriot bu usta ve usta muayinlerinin çalışmala” rm mürakabe altında bulunduracak tır. Şevket Turgut Bey yarm Çiçerin yapurile stajiyer talebe ile birlikte Rusyaya hareket ed edecektir. ,Cümhuriyet | bayramında tarifeler indiriliyor ANKARA, 22 (A.A.) — Onuncu .cümhuriyet bayramı kutlulama yük- sek komisyonu reisliğinden: ncu cümhuriyet | bayramının lulanacağı günler zarfında şehirler m istifadeleri ve bayram gün- lerinin hareketli olması için yolcu ta- rifelerinin bu3 güne mahsus olmak alâkalı şirketlere hildrmişti. p ia Haliç yapariz irki dahi b bk Uşakta zelzele UŞAK, 22 (ALA.) — Uşaktn bu gün saat 7,45 te iki hafif zelzele oldu. DİL ANKETİMİZ «D.T.C. geçen yıl bütün millete karşı bir anket açmıştı. 405 fe yukarı 1500 kadar söz oraya atld. Dört aya yalım gözetlende ke şeki bir çek ce daha veriyoruz. Bu listenin temeli şu sözlerdir: 1— HADİSE, 2— VAK'A, 3 — VAKIA 4 —HADİSATS — VU. KUAT, 6 — VAKIAT. Bu sözlere karşılık düşünürken fra narzca yu sözleri de gözönünde tutma 1 — ACCİDET, 2 — İNCİDENT, 3 — EVENEMENT, 4 — PHE. me s—FAİT. Bu sözlerin anlattığı fikirleri türkçe ne yolda söyliyebiliriz? İşte burası ortaya Perrü gerektir. Bir iki anlatalım: Meselâ: “Filin adamla falan adam arasında bir hâdise çıkmış,, . miz zaman bu “bâdisö” nin fransızca Çirilmi ei pare ması hâdisesinde yaralandı) dersek “hâdise” accident yerini tutar. (Tarihi bir hâdise) un övönement hişterigae diye tercüme olunur. “Ay tutulma bir hâdi ir” diyecek olursak bu, fransızcada phönomâne cöleste diye söyle sözlerd. yerine vak'a vâkıa, vukuat sözlerini de kul. . Şimdi, Da el e şudur: Bu sözlerin kul. türlü manalarını lecek öz türkçe araş- tırmak ve bize bildirmek... ei ar, gazetemizde anket memurluğu namına gönderilmelidir Yeni gelen cevapları 4 üncü sahifemizdedir