2 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
GiRSkeTFİ AGAR .—-——.. —. Macaristanla ret mukavelesi da bir tica- imzaladık. Macarlar bizden hayli mal alacaklar. FİATI 5 KURUŞTUR £ inci sene Ne. 2685 Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT ÇARŞAMBA 2 AĞUSTOS 1933 Eski Fransız Başvekili M. Herriot Ankaraya da uğra- yarak Devlet adamlarımızla görüşecek. 8, Yazı müdürü 24318. MN Sİ laik Beşinci yerli Mallar sergisi İktmat Vekili kili Celal Beyefendi ile beraber Londranm, bir sokağından geçiyorduk. o Gördüğü Ober şeyden memleket namına ders çıkaracak ka dar nazarı nüfuzlu olan muhterem İktısat Vekili, elile bir kamyona işa- ret ederek: — Bak, dedi. Celâl Beyefendinin işaret ettiği kamyona baktım. Alelâde bir eşya kamyonu... Londranm asfajt sokak- ları üştünde yuvarlanıp gidiyor. ve Bey, kamyonu işaret nayı anlamadığımı görerek: — Yaktığı şeye bak, dedi. Filhakika kamyon bir şimendifer lo- kömetifi vibi kömür yakıyordu. Baca- sından duman savurarak yanımızdan geçti. Celâl Bey de İngiliz milletinin gizli bir kuvvet menbamı daha keşfet miş bir adam vaziyetinde uzaklaşan kamyonun arkasından baktıktan sonra bana döndü: — Ingiltere kömür memleketidir, dedi. Yerli mahı istihlâk etmek içindir ki, mazot veya benzin yakan kamyow- lar yerine tercihan kömür istihlâk eden kamyonları kullanıyorlar. Bundan sonra yanımızdan hiç bir kamyon geçmedi ki, yaktığı maddenin ne oduğuna dikkat etmiyelim. Fakat İngilterede ve garbi Avrupa memleket- lerinde yerli malı istihlik etmenin mil- na göre sıraya konulmuştur. Evvelâ İn- giliz malı. Sonra Dominiyon malı. Son- ra İsterlinğ grupuna dahil olan İskandi- navya memleketlerinin malı ve ancak ondan sonra ecnebi rüalı, kü şartlarına göre de bu müsaittir. An | RM eğe e cak bu mesele ne kadar kanun ile tan- | Dün Üniversitenin ilk günü idi. Ma arif Vekili Dr. Reşit Galip Bey, çok Meyan olduğu cin ayin riyaset et tiği ıslahat komis- yonu da dün ak - şam geç vakte kadar çalışarak fakül- (Devamı 5 inci sahitede) M.NİSSEN zim edilirsesedilsin, daima geride şuurlu bir efkâr umumiyeye de terettüp eden vazife kalacaktır. — Dün sanayi Birliği tarafından terüğ edilen beşinci yerli mallar sergisi açık geclenşarelerber alana rel lar sergileri sanayi erbabı için birer im- tihan, halk içinde bir sene zarfında sanayimizin yükseliş derecesini öğren- mek vesilesi oluyor. İlk sanayi sergisi” nin 1929 senesinde olması tesadüf s0 kü 19 uncu asrın ilk yarımında Osman- hı imparatorluğunun ticaret müvazenesi lehine idi. Yani ithalâttan fazla mal ihraç eder- di. Ve ihraç ettiği mallar arasında çu- ba, ipekli mensucat ve diğer sanayi ma- mulâtı ehemmiyetli bir yekün tutuyor- du, Kırım muharebesinden sonra istik- raz devri ve bilhassa makine devri baş- ladığı zamandan sonradır ki, Türkiye- de sanayi hayatı geriledi, Tâ ki Türki- ye garp emperyalizmasının bir müstem- lekesi vaziyetine düştü, Ancak sanayi hayatına tekrar girmek için her şeyden evvel kapitülüsyonlarn ilğası lâzumdı. Ve bu sahada o kadar geri kalmıştık ki, korkarız eğer dünya buhranı gelip çat- masaydı, belki de sanayi yolunda iler- lemek için kapitülâsyonların kalkması da kâfi gelmiyecekti, Dünya buhranı dolayısile Türk sanayiinin inkişafına yardım eden bir âmil olmuştur ve sana- yi erbabı bunu takdir ederek daha nor- mal zamanlarda yabancı mamulât ile rekabet etmek için şimdiden hazırlan- malıdırlar. Beynelmilel ticaret ve müba- dele gittikçe darlaşıyor. Ve bunu geniş- Tetmek yolunda Londrada sarfedilen messi suya düştü. Fakat yarının ne ola- cağı malüm değildir. Bu, sanayi erbabına düşen vazifedir. Diğer taraftan halka düşen mühim va- fe de yerli malı yabancı mala tercih #tmektir, Bilmeliyiz ki, yerli malı için sarfetti- ğimiz para, daima dönüp dolaşıp tek- rar cebimize girmeğe namzel paradır. Çüknü hudutlarımız içinde kalıyor. Ya- bancı mal için sarfettiğimiz paradır ki milli servetin bir cüz'ü olmaktan çıle- yor ve Türk için artık ebediyyen kay- Ahmet ŞÜKRÜ LYON, 1 (A.A.) — Üniversitenin yeni profesör ve muallim lerinden bir grup Üniversite emini Neşet Ömer Beyle beraber. Ecnebi profesörler arasın- da çok büyük şöhretler var Üniversiteye yeniden alınacak mü- derrisler bugün belli olacak Islahat komisyonu ve Üniversite idare meclisi dün geç vakte kadar kadro işlerini görüştüler kuvvetli namzet Dr. müderris Nizamettin Âli B. ertiot Ankarada vekil lerimizle görüşecek Eski Fransız başvekili Türl Türkiyeye daima dost kalmış olduğunu söyliyor sm Ajansından: Lyonda çılımakta olan “Le Sar lut Public” gazetesinin bir muhabirin e Şarki Avrupaya icra edeceği seyahat 'ürkiye Hariciye vekilinin daveti dolayısiyla Ankaraya gideceğim. dilerile daima iyi münasebetlerde balunmuş olduğumuz Türk devlet adam- larını görmekle bahtiyar olacağım. Ba münasebetler ekseriya dostane bir teş riki mesai derecesine çıkmıştır." Ben iktidar mevkiinde bulunduğum zaman Fransanın mandası altında bulunan Süriye ile Türhiye arasındaki hudut meselelerini hallettim. mühim | M. Herriot perşembe günü Marsil yadan Ticareti Bahriye mü, üğünde dün toplanan komisyonda... İskelelerimizden hiç biri vapursuz kalmıyacak Eylülden itibaren tatbik edilecek yeni tarife de çok mutedil olacaktır 1 Eylülden itibaren tatbik üzere limanlarımız arasmda vapurlar için eşya ve yolcu tarifele- rini hazırlıyacak komisyon, dün öğle- den sonra. Deniz Ticaret Müdürlüğü ek Sadullah Beyin izahatı ——— — salonunda Deniz ve Hava Müsteşarı Sadullah Beyin riyasetinde ilk toplan (Devamı 5 inci sahifede) Gazi Hz. | (Dün sabık Fransız sefirini kabul « ettiler Mülâkatta Tevtik Rüştü Bey de hazır bulundu YALOVA 1 (Mülliyet) — Reisicüm kur Hazretleri bu gün sabık Fransız lâkat Ha riciye Vekili Tevfik Rüştü Bey de hazır bulundular. Comte de Chambrun : Ce- m bir saat ha dar Reisicümhur Hazretlerinin nezd- lerinde kaldı. s.s Hükümete veda etmek üzere Anka- raya gitmiş olan sa bık Ankara sefiri Comtede Chamb- run dün sabah An- kara'dan Pendiğe kadar gelmiş ve orada birlikte seya- (Devamı 5 inci ilaci sahilde) Telefon ı ücretleri Yüzde 15 indirilmesine karar. verildi Telefon ücretlerini tetkik eden komis- yen sn olrak toplanmış ve bu hususta ça iye PR eğri vap sörikeiştir. Bu karnr'anfn vekâleti ne bildirildeeetir. ağ erzin Siyer Fazıl Bey niçin Tevkif edildi ömürün kendisi gibi insan yüzünü karartan bir kömür hikâyesi Iktisat müsteşarı Hüsnü Bey İktısat Vekâleti Takas komisyonu simi Fazıl Beyin, bir sulistimal rem) tevkifini intaç eden hâ- yeni bir takım malü- Sa İni etmiştir. Bu iş, takasa tâbi olmadığı halde 8350 ton İngiliz kok kömürü ithalini temine çalışmak- tır. İşin şehrimize taallâk eden ciheti şu olmuştur: Geçenlerde 8350 ton kok kömürünün kontenjan harici itha- İktisat Vekâletince müsaad: Başmüdürlük (Devamı $ inci sahifede) Macarlarla da ltilâf imzalandı Mukaveleye göre Macarlar bizden neler alacaklar? ANKARA, 1. A. A. — Macaris- tan hükümetile müzakere edilmek te olan ticari anlaşma bugün hari- ciye vekâletinde imza edilmiştir. Anlaşmağa merbut bir de Clearing mukavelesi vardır. Ticari muvaze- ne esasina müstenit olan müteka- bil ithalât ve ihracat umumi taka- sa tabi olup bedelleri Clearing mu kavelesine tevfikan tesviye oluna caktır. Macaristan Türkiyeden 2500 va- gon maden kömürü, 25 wagon tü- tün ve 321 bin pengo kıymetinde > meyve almağı teahhüt etmiş- “ ukeirele altı ay müddetle mü teberdir. Hükümte tasdikına ikti- ran ettikten sonra 15 ağustosta me riyete girecektir. te, o keyfiyeti ! 4 Kâzım Paşa Hazretleri ser ginin küşat resmini yapıyorlar. Sanayide kırk senelik yolu beş senede aldık Yerli mallar sergisi dün açıldı, bu sergi sözümüzün müsbet delilidir Beşinci yerli mallar sergisi dün büyük merasimle açıldı. Milli sana yiin bu yüksek eserini dün yüzler- ce davetli gördü ve herkes ittifak lâ beğendi, sanayiin vasıl olduğu tekâmmül derecesini taktir etti. Saat dörde yaklaşiyor: Serginin açılma saati yaklaştığı halde halâ içerden keser sesi geliyor. Hazır- lık için büyük bir faaliyet sarfedi- liyor. Hemen bütün Avrupa sergi lerine giden #anâyi müfettişlerin- den Daniş Bey söylüyor: —Sergi böyle olur. Bütün ser- geliyorlar. Ordu müfetişlerinden Fahreddin Paşa, Vali Muhiddin muavini Ali Riza, Müddei umumi Kenan, Beyoğlu kaymakamı Se- dat, Fatih kaymakamı Halük Bey ler ticaret mehafili erkânı ve bir (Devamı 5 inci sahifede) Apartmanlardan elektrik tesisatı kalkacak mı? Pek yakında bu değişikliği görebilece- ğiz. Lâmbalar fabrikadan yakılacak Salih Murat Beyin izahatı Profesör Salih Murat Bey Gazetelerde Italyalı âlim Marko- lektrik mevceleri: minin el inin bir yer- den diğer yere nakli için yaptığı son tecrübelerin o muvaffakiyetli . metice ezim dair kısa bir ajans haberi ei işi fizikçilerimizden mü- bendis ni fizik müderrisi Salih Murat Beye sorduk. Salih Murat Be- yin izahatına göre Markoninin tec- rübeleri ikmal edilir, veneticeleri ha- yatta tatbika - ki çok yakın ele ümit ediliyor - şayanı dik- Telsiz kat hâdiselerle telefonla, yani radyo ile nasıl odamı- za bir çok sesler geliyorsa gene telsiz o- larak, odamızdaki elektrik lambaları ya- macaktır. Yani bundan sonra evlerde, a- partımanlarda geniş elektrik tesisatı vü- cude getirilmiyecek, sokaklarda kilo metrelerce kablolar döşenmiyecek- tir. Odamızda küçük bir telin ucuna bağlı olan ampul trik fabrikasında küçük ye barılmca yanacak, veya sönecek- tir, Salih Murat Bey muharririmize bu meselenin ilmi cephesini şöyle an latmıştar: — Markoni bir kaç sene evvel hüzme (Beam) sistemi namile bir tel siz sistemi keşfetmişti.. Bu sistemde işaretler veya sözler bir kürenin nısıf kuturları istikametinde etrafa yayıla çakları yerde bir mahruta münhasır hamak. gönderiliyordu. Bu sayede ten çok tasarruf ediliyor, ve iâ 100 ksilovatlık bir istasyonun işini bir kilovatlık bir istasyon görü- yordu. Projektör veya katı nikâfi biz bi- arağa elek- turya, Hindistan ve İngilterede bu Devi istasyonlar faaliyete geçti. Bu sisteminin kabulünden hüzme sisteminin sonra İs tasyonlardan radyo dalgaları kısaltı- larak kuderetten bir kat daha tasar» raf edilmişti. Markoninin son yaptığı tacrübeler böyle hüzme sistemindeki çok kısa dalgalarladır. Bu hüzme içerinsinde bulunan ahizeler bu işaretleri alırlar, hariçtekiler müteessir olmazlar. İlk büzmelerde mahrutun reisi zaviyesi 5 ile 10 derece içerisinde idi. Şimdi pr zaviye e ge > âdeta dakilime girerse kudretin naklinde azami tasayraf temin edilmiş olacak ve elektriğin telsiz nakli taammüm ede (Devamı $ inci sahifede)
