5 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 50 Yıldızdan Ordu Köşküne Yazan: $. N. Mer hakk (Milliye) imdir. Abdülhamit ve muhtelif unsurlar 2 Muhtelif rk ve unsurların idare si. — Osmanlı — Onlar, Türklere benzeyeceğine; Türkler, onla- in derdi. İmparatorluğunun ğe özeniyorlar! — Hük âmetin ecnebilere karşı anlaşılmaz if wk ve unsurlara sup halk kütlelerinin idaresi güç bir şey yoktur denilse balağaya hükmolunmamalıdır. o Tarih devirlerden itibaren tetkik edi- olursa bu daima böyle görülür men- kadar aslâ mü- başka din, mezhep, kavmi- aatlere mensup olup her biri kendi havası çalan, kendi menfaat- di kayğusunu güden azam, siyasi bir cemi , bir kütle gibi n imkânsızdar. , yakın, komşu, müca hükümetlerin ihtirasla- uda karıştırma» : neticeyi bulmak pekte güç ol- Böyle bir haliteyi idare edenlerin | ne güçlük çektiklerini artık düşünme Nitekim Sultan Hamit te bu müz- lmuşlardan biriydi. ve ipti nende, Trablusgarpte, Hicaz | da, o Süriyede, o Horandi; (o Cebeli - dürzde, İrakta kendi keyiflerine ya- şayan milyonlarca Arap, içeri şark- Rumelinde Arnavut, Boş- klarla uğraşıyordu. rük bir taksiri yoktu. Bu, eden mevrus o bir dertti. dert olduğu kadar da elimdi. Osmanlı hükümeti kuruldu, kuru- am edip sürüklenen bir vazi- yet idi Osman oğulları Altaylı öz Türk ırkından oldukları halde kendi ırk- larının temeli, sarı olan “Türk dili ni” bile ihmal etmişlerdi. Her neden. 8 yanlış yola sapmışlar; arabın, a- cemin diline düşmüşlerdi. Bu suretle kendi benliklerini, var- Koruyamıyarak © yabancıla- çelerine geçmişlerdi. O zamanların fermanlarına, höç- çetlerine, beratlarına, menşurlarına, lâmlarma bakılırsa öz Türk dilinin nasıl ihmal edildiği anlaşılır. Halbuki milletlerin, ırklarm yegâ- yat ve mevcudiyet memba d leri olduğunu tecrübeler göstermiştir. Kısaca denebilir ki öz dilini kaybe- den her şeyi kaybeder. Bundan başka Türkün güzel âdet- lerinden bir çoğu da terkedimiş ve bu- cıların âdetleri alı lıkları nun yerine yab, mıştır. Tabii bu, aleyhe olmuştur. Bu suretle yabı kendileri anı zanneden, bu vahdet uman Osmanlılar nıştır. Tarihin tespit et- bği acı hâdiseler arasmda bu her va- kit görülecektir. Yavuzun Mısır seferinden ve hilâ fet postunu ihrazından sanra sözde ruhani, kutsi bir kuvvet ve mar bir nüfuz elde ettiği zannolunmuş bir asıl ve esasa istinat etmiyen iseyi bugün tarih gösteriyor. bu hâ Hilâfeti bütün İslâmlara riyası makamı telâkki etmek ve o bunr la muhtelif © unsurları kendilerine merbut zanneylemek Osmanlıları uzun müd det aldatmıştır Bizzat Peygambere karşı asabiyeti kavmiye ve gayreticahilâne ile Arap kavimlerinin yaptıklarını düşünmek böyle bir aldanışı insana hatırlatabi- lirdi. Maamafih oralara kadar düşün- meğe de hacet yoktu. Çünkü Zeydiler | Söfüler, Malikiler, Şiiler hilâfet nunıyorlardı. Onların fukahasmı ülemasının içtihatları büsbütün başka idi. Meselâ Yemendeki Zeydi me halkı sair mezhepler gibi hilâfet için yalnız 7 şart değil tamam 14 şart arr. yor ve bu şartları haiz olmakla bera: ber evlâdı Hazreti Aliden “Yahya bin Hüseyine,, teselsülen nispet göze- tiyordu. Şiiler ise İmamın masumiye- & davasmı gütmekte olduklarındı Osman oğullarının “Sümmettedarik, hilâfet iddialarını bâtıl diye ilân edi yorlardı. Osmanlı ordularının zapt ve istilâte- rını tetkik, şayamdikkat meticeler ve- Bunların ekserisinde akın ve kuv- ekilince üzerine akın yapılan, is- ülâ edilen yerlerdeki hareketlerin ek- serisi şudur: İstilâya uğrıyan unsurlar başların. dan darbenin kaltktı anlayınca hemen baş kaldırmıya başla; Komşu hükümetlerde bunları zahi- ri bir dostlukla kucaklayınca daimi bir cidal, niza,, kıtal, fesat devam e- der. Osmanlı İmparatorluğunun çürüyüp çökmesine sebep olan amillerden baş İıcası Türkün gayesine fesat tohumu eken ecnebilere karşı lâkayıt ması olmuştur. davranıl- (Arkas sar.) Yarın: Abdülhamit ve muhtelif unsurlar va Abdullah Mansur! — Misyoner casuslar. — Hüseyin Hilmi Paşa, İstanbul Kadısı kılığına giriyor! Angel Keşof Ef.nin keşfi! Kendi kendisine işleyen ve suyu 4 metre istifaa fışkırtan tulumba Adi Angel yer Bulgaristan. tarpazarcığı. . . Yaşı altmış... Mesjiki? Bu suale sadece: Keşif. Doğduğu | . Memleketi Ta Ya —Küşif... cevabını verebiliriz. Çünkü Angel Keşof Ef. Taksim- de milli garajda boğaz tokluğu- na çalışan zavallı bir makine iş çisidir. Bütün ömrü sefalet için- de geçen bu ihtiyar 60 yaşından sonra küçük çapta bir Edisor Kip karşımıza çıkacak gibi - gü Angel Keşof EF. kendi kendine eket eden bir su tulumbası i- çat ottiği iddiasındadır. İhtiyar kâşifi, — çalıştığı milli garajda bulamadık, Fakat icat et tiği makineyi gördük. Bu makine | nin bir tarafında geniş bir hunisi | vardır. Su bu huninin içine dolu- ! yor. Huni, bir boru vasıtasile üç | süpaba bağlı bulunmaktadır. Sü- papların sonuncusuna elle yapı İacak küçük bir tazyik, suyu, üç dört metro irtifaa kadar çıkarma ğa kâfi geliyor. Binaenaleyh, bu i ş girerse sulama ameliyesi için artık ne mo ! tora ihtiyaç kalacak, ne benzine... Ne makinist masrafı olacak, ne su-| lama masrafı... Bir huni, bir kaç metro boru ile dönümlerce araziyi | sulamak kabil olacak. Kendi kendine hareket eden su | tulumbasmın ihtiyar kâşifi Keşof, şimdiki halde bir Diyojen hayatı | geçirmektedir. Anlattıklarına gö- re bu adam için yiyip içmek, giyi nip kuşanmak ikinci derecede iş- ermiş. Onun için asıl gaye, sene | nberi plânlarını çizerek üze- rinde alınteri döktüğü tulumbası- mın bir heyet huzurunda İakiyetle tecrübesini yapmak v bu keşfini bütün dünyaya tanıt. şof hakkında şu malümatı veriyor lar: — Keşof, çok dır. Senelerdenberi” derdini kim- seye dinletemiyor. Tulumbayı iş- | letmek için aylarca oraya buraya koşup para aradı. Herkes onun tulumbasına bakıp bakıp gülüyor lardı. Fakat bir hafta evvel hepi- mizi etrafma toplayarak tulumba- nın tecrübesini yaptı. Gözümüz- le gördük: Tulumba kendi kendi ne işleyerek suyu dört metre yu- karı fışkırtı. Şimdi yavaş, yavaş, inanmağa başladık. Keşof bu keşfini âleme tanıtma dan Bulgaristana dönmeyeceğine dair yemin etti — Göreceksiniz, beni orada na sıl karşılayacaklar? diyor Geçen gün Amerikan Kolejinden birkaç muallim gelip Keşofun motörünü gördüler. Galiba tecrübelerde bir | kusur da bulamadılar, Keşof bu sabah Bostancıya git | ti. Bir tanıdığından para alıp ye- ni bir makine inşa edecek ve bu makine ile resmi bir heyet huzu- runda tecrübelerini yapacaktır. Keşof Ef. zengin olmağı o ka- dar kat'i surette zihnine yerleştir. mis ki şimdiden bir Şikago seya- hati için hazırlık yapıyormuş. Bu 20 inci asır Kristof Kolom- bunun Con Ahmet Beyin akibeti ne uğçamamasını temenni edelim! | İkinci merhalede bekliyor LONDONBERRY, 4. A. A. Bu sabah uçacak Oolan İtalyan ilosu, havanın an dolayi kalkmamıştır. imacak adam- | fena ol. | MILLİYET ÇARŞAMBA S5 TEMMUZ 1933 Bir tek fırka Almanyada geriye kalan fırkalarda dağılıyor BERLİN, 4 (A. A. ) — Wolff Ajan smdan: Merkeziyetçi fırka İiderleri | fırkanın kendi arzusu ile dağılması hakkında görüştükten sonra fırka r isi eski Başvekil Brüning'in bir karar almasma müsaade etmişlerdir. Bu ka- | rar salı veya çarşamba günü bildirile- cektir. İyi haber alan ve salâhiyettar | kimselere göre Milli Sosyalist ve Mer- keziyetçi fırkayı idare edenler fırka- | nm ne şekilde dağılacağı hakkında beraber görüşmüşler, Merkeziyetçi fır kanım faal azasınn Milti Sosyalist fır kaya ilhakı hakkında bir anlaşma k şekli düşünmüşlerdir VİYANA, 4 A.A. — Çifçi birliğinde söylediği bir nutukta, doğru götürücra benziyor. Bir mesele daha Japonlar iki balıkçı gemisini yakaladılar TOKYO, A(A. A.) — Japon zabitası Makkanro açıklarında bi- ri 4 bin tonluk ve digeri de 100 ton | huk iki Sovyet balıkçı gemisi ile İ 30 Sovyet tebaasını tevkif etmiş Zabıta bunların casustuk yaptıkla- rını haber almıştır. o Gemiler ve mevkuflar Hokkaido adasma gei- rilecekler: Tokyoda bir hadise TOKİO, 4. A. A, — Kabulciso ismini taşıyan meçhul bir vatan- perver cemiyet reisi olduğunu id- dia eden Hajime Suritate elinde bir kılıç ile piyasa merkezinde bu- lunan Sovyet ticaret müsteşarının bürosuna girmiş, camları ve eşya yi kırarak kaçmıştır. Fakat biraz sonra giderek polise teslim olmuş tar. Suritate, Kamçatka'da öldürü- len Japon balıklarından (dolayi kızarak bu hareketi yaptığını söy lemiştir. Selânik intihabı ATİNA, 4. A. A. — Muhalifler tarafmdan neşredilen bir beyan- namede deniyor ki “ Selânik intihabatı hükömetin elinde memleket işleri çevir mek için gerek olan nufuz ve kuv vetin artık mevcut olmadığını gös termiştir. Eski Bulgar kralı KOBURG, 4. A. A. — Volff a- İ iansı bildiriyor: Sabık Bulgar İ Kralı Ferdinand'ın ağır surette hasta olduğuna dair Londra yoli - İ le gelen haberlerin doğru olmadı- | ğa sabık Kral etrafında bulunan kimseler tarafından beyan edil- | mektedir. Ferdinand, ahbaplarmdan biri kısa bir müddet misafir olmak Koburg'dan ayrılmıştır. ex i Mühendisler Polivya- Paraguay CENEVRE, 4. A.A. Millet- ler Cemiyeti meclisi dün Bolivya- Paraguay ihtilâfını tetkik ederek üçler komitesinin bul etmiştir. Bu rapora göre mu- hasematın durdurulması, bir tah- kimnamenin müzakeresi ve mesuli yetlerle ceza tertibi meseleleri bir birine bağlı olduğundan bunlar hep bir arada evvelâ Cenevre'de üçler komitesinin tavassutuyle a- | lâkadar iki taraf arasında veson raporunu ka- | İ hat ve sulh içinde bırakılmaklığı- İ ra da tahkikat komisyonu tarafın. | dan hadise mahallinde tetkik olu ! macaktır. Fransız talebesi ve faşizm ARİS, 4. A. A. — Darülfünun şist grubu teşekkül etmiştir: Paris'te oturan birçok İtalyan. lar buraya girmişlerdir. Bu grup azası arasında ve Fran sız, ecnebi Darülfünunları mahitin de fikir faaliyetinde bulunacaktır. Arnavutlukta bir şose TİRANA, 4. A. A. — Büyük bir kalabalık ve resmi zevat huzurun- da Tirana'dan Elbasan'a (giden 50 kilometrelik yolun açılma me- rasimi yapılmıştır. Bu yol, Tirana yı cenubi Arnavutluğa o bağlıyan yolları 50 kilometre daha mıştır. İ Yol üzerinde 210 köprü yapıl | muştır, İ lan gemi Ponta Delgada'dan gel- talebeleri arasında bir Fransız fa- | f kısalt. | | tehlikelidir. 'HARİCİ HABERLER | Silâhları azaltma Konferans reisinin şayanı | dikkat bir yazısı İ CENEVRE, 4(A.A.) —M. | Henderson şahsi bir takım işlerin- den dolayı bugün Londraya gitmiş | | tör. | M. Henderson'un silâhları azalt- ma hususundaki müzakerelerin ge lecek hafta M. Daladier ile yapa- cağı görüşme ile başlıyacağını söy- lemektedir. M. Henderson bugün Cenev den ayrılmadan evvel La Nouvel İ gazetesinde Zurich'te neşrettirdiği bir yazısında silâhları © azaltma konferansının vaziyetini tayine ça ışarak diyor ki: “Bugün çalışmalarımıza esas 0- lan mukavele projesinin kabul e- dilen karar suretinin uyandırdığı bütün ümitleri tahakkuk ettirmek- | ten uzak olmasına acıyorum... Salıverilen Berline vâsıl oldular, İngiltereye gidiyorlar VARŞOVA, 4 A.A. — Pat Ajansın dan: Sovyet hükümeti tarafından ser- best bırakılmış olan metro Vickers mü- | hendislerinden Thoraton ve Macdonald | Polonya - Sovyet hududuna gelmişler. | dir. Kendileri yalnız seyahat etmektedir- ler, yanlarında kimse yoktur. Macdonald çok sinirlidir. Her iki mühendis beyanat. ta bulunmak istememişlerdir. BERLİN, 4 A.A. — Volff Ajansın. | dan: Rusya'da hapis cezasına mahküm edilen ve geçen cumartesi günü salıveri- len İngilir mühendislerinden Thornton | ile Mae Donald bu sabah Berlin'e gel mişler, İngiliz elçiliği erkânı tarafından karşılanmışlardır. İl Mühendisler, Londra'ya doğru #eya- hatlerine yarın sabah devam edecekler- dir MOSKOVA, 4 A.A. — M. Litvinof, sir John Simon'dan bir pota almaştır Sir John Simon bu motasmda İngiltere hükümetine Sovyet ithalâtını menetmek salâhiyetini bahseden kanunun tatbikini icap etmiş olan mesele hal ve faaledil- miş olduğundan dolayı bu kanunun ar- tık tatbik edilmiyeceğini bildirmektedir Bu notada ayni zamanda ticaret nazırı M. Runcimiann'ın bu hususa dair olan beyanatının kat'i bir teahhüt teskil et mekte olduğu ilâve olunmaktadır. M. Venizelos'un seyahati A, #AJA, — M. Venizelos, Ba lon 'at katariyle Selânik'ten hareket len sürat katariyle Selânik'ten tereket etmiştir. Bir maden iştial RECKLİNGHAUSEN, 4. A. A. jansından : OBlümenthal madeninde vukubulan iştial neti- cesinde ölenlerin sayısı 11 i bul, muştur. Hastahaneye kaldırılan 5 yaralınm vaziyeti son derecede Fransız-İngiliz dostluk cemiyetinde PARİS, 4. A. A. — Dün akşam Fransız - İngiliz dostluk cemiyeti senelik ziyafetini vermiştir. Ziya fetin şeref misafiri M. Churchill idi. Ziyafette Fransız hükümeti na | mına M. Chautemps ile M. Re- | nault, Fandin , Reynaud, Pietri gibi devlet adamları bulunuyordu. | Ziyafetin sonunda M. Churchil söylediği nutukta demiştir ki : | | “ Bizim milletlerimizin başkala- | rına ait olan hiç bir şeyde | gözü | yoktur. Bizim istediğimiz — diğer milletlere karşı nezaket ve hüsnü- | niyet gösterilmek - dairesinde ra- mızdır. Dünyayı dolaşan gemi LERİENT, 4. A. A. — Jeanne d'Arc mektep gemisinin dünyayı dolaşma yolculuğu bitmiştir.Kap- tan Marguis'in kumandasında o- miş dün Ouiberon limanına de- mirlemiştir. Orada gece ve kündüz ! atış talimleri Brest limanma gi Yeni bir alet LOS ANGELES, 4. A.A. — Bir | tayyarenin bütün uçuş hareketleri ni birden takip edebilen yeni bi aletin tecrübesi yapılmıştır. Bu slet alektrikli bir hari Tayyarenin pervanesini he zi bir mikrofonla zaptedilm dir. Mikrofon otomatik bir şekilde | elektrik lambalarını yakmakta- dır, ve bu suretle harita üzerinde | tayyarenin geçtiği yollar elektrik | li bir iz halinde çizilmektedir. j ME — e eee İN sez Bugünkü iktisadi şerait Üniversite kadrosuna genç unsurla dahil olacaktır ANKARA, 4 (Telefonla) — Reşit Galip Beyin riyasetindeki Maarif vekili geliyor Darülfünun kadroları üzerinde Dt omisyon mesaisine devam etmekte dir. Reşit Galip B. in ayın on beşine doğru İstanbula geleceği haber vi rilmektedir. Bundan başka Üniversite kadrosuna dahil olacak genç unsurlar arasında Mükrimin Halil Beyin ismi zikredilmektedir. Yeni kadroların tetkikatı cumartesiye kadar ikmal edilmiş caktır Profesör Malche'in | iştirakile ram olmasına rağmen çalışacaktır. ola maarifteki komisyon, yarın, o bi İzmir futbolcuları geliyor İZMİR, 4 (Milliyet) — Mili takımın Rusya seyahatine iştirak ecek olan futbolculardan Sabahaddin, Vahap, Sait, Fuat Şükrü B. let Bursa vapuru ile İstanbula hareket ettiler. Sıhhat müdürleri arasında ANKARA, 4 (Milliyet) — Manisa Sıhhat Müdürlüğüne, mülga Aksaray Vilâyeti Sıhhat Bilecik Sıhhat Müdürü Muhlis Befi Müdürü Saffet Bey de Bilecik Sıhhat Müdürlüğüne tayin edilmişlerdir | Londra konferansında murahhası- mız Alman heyetini protesto etti LONDRA, 4. A. A. — Hususi Para komitesinde Amerikanı tinin müzakereye devam edemiye yaptı. Reis, diğer komisyonlarda | olduğunu, bu tebliğin umumi inkıt sadece komitenin içtimarnı tehir bildirdi. Ticari komitede mürahasımız | taleasına cevaben konferansın si nin aleyhine bir cephe teşkil etme lâkis iştirâk eden bütün milletler a istihdaf ettiğini söyliyerek Alman ve zirai memleketleri bu beyanat vet eyle: ugünku ettiği yolanda mahabirimiz bildiriyor : n red cevabı üzerine Fransız heye- ceğine dair tebliği büyük | bir tesir mesainin bu komiteye bağlanmış a tesiri yapabileceğini © söyliyere: tebliğat yapacağı Münir Bey Alman heyeti nai memleketler arasında lerini teshil için toplanmadığını, bi- rasında ahenkdar uzlaşma gayesini heyetinin beyanatını protesto etti ın netayici hakkında teyakuza da içinde Türkiye İktisat Vekili Celâl Beyin Paris muhabirimize mühim beyanatı (Başı 1 inci sahifede) retile benim doğruluğu arzu ve görüşümü yazmıştı Vekil Beye konferansın bagün oktada bulunduğunu sor- dam. Dedi ki: — Stabilisatin mevzuu üzerin- de Amerika ile anlaşma olma- ması memleketleri iki zümreye ayırmıştır. Bu ayrılık konferan- sın ciddi kararlar almasına mâ- ni olacak gibi görünüyor. “Benim kanaatımca iktısadi bünye ve hususiyetleri biribirin- den ayrı olan bütün milletlere ayni kararı teşmil etmek müm: kün değildir. Büyük millet, kü- çük millet, büyük sanayi mem- İeketi, ziraat o memleketi gibi tasnifler maayyen millet zümre- lerini diger zümrelere noktaina- zarlarını kabule çalışmak dünya Muvakkat kadro (Başı 1 inci sahifede) Vekâletle temasta bulunacağım | n kadro ve daha ziyade yeni n tamir ve tadili meselelerile alâ- | kadardı Darülfünun emin vekili D. Recep B. de şunları söylemiştir: — Kadro meselesi smektum tutul; tadır. Bununla yalnız Vekil B. bizzat meşgul olmaktadır. Darülfünunun ida- ri kadrosu olduğu gibi ipka edilmişi Aldığımız malümata göre Darülfünun kadro ile idare edileceği için bir sene İ- çin yeni bir emin seçilmiyecektir. Tem- muzun 15 ite kadar hu bir senelik mu- vakkat kadronun tebliği dir. Dr. Tevfik tihabı bu teşrinievvelde yapılmmı- | Yacaktır. Darülfünun bir sene muvakkat | beklenmekte | buhranım hafifletemez. “Bugün müspet iş milletlerin karşılıklı anlaşmasıdır. Bu an- laşma sahaları (o genişledikçe beynelmilel kararlar ittihazı da ha kolaylaşır. “Bugünkü iktısadi şerait için- de Türkiye iştira ve istihlâk ka biliyetini -a“-ek kendi malımı a- lan müşteri memleketlere tahsi- se mecburdur. Hükümetimiz bu yol üzerindedir. Makul ve mu- tedil bir mütekabiliyet esasları- na riayet şartı ile anlaşmalarımı- za devam edeceğiz. “Konferansta iktisadi saha dahi vukuflarile temayüz eden şahsiyetler bu görüşteki isabeti teyit etmişlerdir. Vekil Beye bu kiymetli beya- natlarına karşı teşekkür ettim. Celâl B. Perşembe günü Lond- raya dönecektir. İki memur adliyeye verildi IZMIR, 4. (Milliyet) Rüş- vet olarak balıkçılardan balık a- lan iki rüsümat memuru Adliyeye verilmişlerdir. Balcovade bir cinayet İZMİR, 4. (Milliyet) — Balco- vada Dudu isminde bir kız Mah- İ mut namındaki genci soba ile fe- İ na halde döğmüş, Mahmut ta kı İ zı tabanca ile öldürmüştür. Dahiliye vekili Ankarada ANKARA, 4. (Milliyet) — Da- hiliye Vekili Şükrü Kaya B. bu sa geldi. İ bahki trenle İstanbuldan İspanyol darülfünunluları geliyor “Ciudad Yarın akşam limanımıza d di Cadiz,, isimli mazotla müteharril bir İspanyol vapurile 200 İspanyol sey yahı gelecektir. Bu meyanda bir çok | Darülfünun talebesi, muallimleri ve meb'uslar vardır. Seyyahlar, | mizde bulundülkları müddetçe Adalar İ Çamlıca, Boğaziçi ve diger şayamıte- maşa yerleri gezecekler ve ayın 10 unda avdet edeceklerdir. şehri. |