5 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Üniversitenin sunun tetkikatı yeni kadro- cumartesiye kadar bitiriliyor. Maarif Ve- kili yakında gelecek.. FİATI 5 KURUŞTUR Sika ami ' Konferansının Tehiri —e— Londrada cihan iktısat konferansı toplanmazdan evvel, konferansın vaffakiyetli bir netice verebilmesi söy- Böyle bir itilâfa varilırsa Londradaki müzakereler bir dereceye kadar kolaylaşmış olacak- # t. Ancak Londrada konferans mazdan evvel Cenevrede yapılan # tün gayretlere rağmen, hiç bir neti- ce elde edilemedi. Cenevre ko #1, mmiitecavizin tarifi © m geldi, çıkmaza girdi. Ve Lon, feransma hiç bir yardımı olmadan tatil kararı verildi. Bu karara göre, silâhsızlanma konferansı Temmuzun ilk haftasında Cenevr de tekrar toplanacaktı. Kon- ferans reisi Mr. Henderson, Londra- ya geldi. Konferansın ilk içtima gü lerinde Kensington müzesinin keri- dorlarında büyük devletlerin murah- baslarile gizli gizli konuştuğu o görün- mekte idi. Bir hafta on gün bu mesa- isine devam ettikten sonra Mr. Hen- derson Cenevreye avdet etti, Ve şim- di silâhsızlanma konferansının gele- cek Teşrinievvel ortasına kadar te- | hir edildiği bildiriliyor. Bu teahhura | sebep, devlet adamlarının Londra ci- ban iktesat konferansile meşgul ol- maları ve her iki işi de bi pamamaları olduğu bi Konfı kararım verilmesine âmil olan sebep, iki konferansın. bir arada yürüyemi- gi mülâhazasmdan ziyade tatil kararı vorilmezden | evvelki çılımazı hâlâ devam etmekte bulunmasıdır. Tatil kararı verilirken devletler ara- sındaki hususi temaslarla bu çıkmaz- dan kurtulacağı zannedilmişti. Fil hakika tatil kararı verildikten sonra da dörtler misakı parafe edildi. Dört büyük devlet Alma: lâhlan- daki mü, lar. Almanya da bu müsavatı a bir istehaleden sonra talep otmeği ta- ahhüt etti Mr Henderson da devlet- ler arasında tebarüz eden ihtilâfları tmeğe çok çalıştı. Ancak bu te- şebbüslerin hiç biri semere vermedi. Silâhsızlanmıa meselesi, tatil kararı | verilmeden evvel, nerede ise, olduğu | yerde sayıp duruyor. Binaenaleyh bu Şartlar altında tekrar açılması, kon- feransı kati inkıtaa sürüklemek de mek olabilir. Bu akibetten kurtar mak içindir ki tekrar tehir kararı ve- rilmiştir. Ancak Alman siyasetinin son za- manlarda takip etmeğe başladığı is- tikamet karşısında bu kararın tehli- keli neticelere müncer olması ihtima- ei pazarı dikkate almak lâzımdır. İmanya bir buçuk senedenberi Ce- kerr n bir netice bekliyor. Alman- müsavatı tanınmıştır. Ancak bu tanımak keyfiyeti nazariyatta kal- muştır. Sonra Almanya, bazı devlet- lerin sahip oldukları mahrumdur. Meselâ tayyare yı mayorlar. Diğer hususlarda müsa temin için daha bir müddet bekleme- ie muvafakat etmekle beraber, tay» yare sahibi olmağı derhal istiyorlar. Geçen hafta" Berlin üzerine bir tayyare hücumu yapıldığı bildirilmiş- dir. Esrarengiz. şartlar yapı- İnn bu tayyare hücumunun mahiyeti hakkında malümat yoktur. Alman güzetelerinin yazdıklarına göre, ge- <e vakti bir tayyare müfrezesi Ber- lin üzerine gelmiş, bazı beyanname- ler atmış ve meçhul bir semte gitmiştir. Fransızlar ve İngilizler bu tayyare hücumunun uydurma olduğu- mu söyliyorlar. Bir kınm gazeteler de bumı tayyare filoları inşa etmek için Almanya tarafından ihdas edi- len bir vesile telâkki ediyorlar. Han- £isinin doğru olduğu pek malüm ol- mamakla beraber, her halde eğer bu bir vesileden ibaret ise, silühszlan- ma bahsinde daha tehlikeli bir vazi- yet var demektir. Almanya, ister dev- İetlerin muvafakatine (o iktiran etsin, ister etmesin, her halde tayyare filo- inşa etmeğe karar vermiştir. Ce pevreden bildirildiğine göre, silâhsız- konferansı kitabetine ve Mil- etler Cemiyetine Almanyanın yetmiş #ehirinden telgraflar gelmiştir. Bu telgraflarda Berlin ine yapılan tayyare hücumundan bahsedilmekte ye kendi müdafaaları için tayyare in- #a edecekleri bildirilmektedir. Bazı şehirlerin şimdiden polis tayyareleri Damı altında toyyareler inşa etmeğe başladıkları bildiriliyor. e Binaensleyh artık Almanyanm silâhlanacağı” me- ölesi kalmamıştır. Almanya silâhlan- m başlamıştır. Bu artık emrivaki elini alan bir meseledir. Ve Harb Tetle, galip gelen devletler, Mil 7 cemiyetine karşı silâhlanmak "ndaki kendi taahhütlerini yap- için Almanyayı silâhlan- lerdir, —Yemedecek vaziyette değil lam Teşrinisvwelde | silâhsız- Şaferamı tekrar toplandığı zaman Al , “ tükallri silâhlanmanın i rinde almış yürümüş bir halde bulacak demektir. Acaba me anan silâhstzlanma daha kolay A wupada beynelmilel münasebet 8 inci sene No. 2657 PARIS, 4 (Hususi muhabiri- mizden) — İktisat Vekili Mah- mut Celâl B. yapılacak yeni ti- caret muahedesi hakkında Fran- s z z Sİ LONDRA, 4 (Heyetle beraber gi- den arkadaşımızdan) — Londra kon- İ Jeransının mukadderalı bu gece top- | verilecek kararlara bağlıdır. Son va- ziyet üzerine Holânda murahhası M. Kolijin konferansın tatil edilmesi için bir takrir vermiştir. Diger taraftan Fransızlar ve Bel sikalılar konferansı dağıtmak için uğ- Lehistan Hariciye Nazırı M. Beck PARİS, 4 A.A, — Oruvre gazetesi, Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Paris'i ziyaretinden hemen sonra misakı herkesten evvel Türkiyenin im- zalamış olmasına dikkati çekmeke, Bal- tuk denizinden Karadenize kdar uzayıp giden şarki Avrupa'nın sulh ve süküne kavuşturulması işinde Fransız hariciye nezaretinin iştirak payını ehemmiyetle kaydetmektedir. en büyük engel, daima Fransa ile Al manya arasndaki rekabet olmuştur. Harbınmumiden evvelki iki silâhsız- lanma teşebbüsü Fransa ya arasmdaki o anlaşamamı zünden akim kalmıştı. Her ta silâhsızlanmayı esas itibariyle ka- bul etmekle beraber, hangisinin han- gisine takaddüm edeceği kararlaşa- madığından bu 5 ce vermemişti. Harpten sonra bir ta- raf tamemile — silâhlarından edilmiş iken, r tarafın da bir dereceye kadar silahsızlanması müm- em İÖ İktısat Vekili Celâl B Amerika ile anlaşma olmaması memleketleri iki zümreye ayırmıştır. Bu ayrılık konferan- sın ciddi kararlar almasına mani olacak gibi görünüyor. Celâl B. in Paristeki temasları anacak olan riydset divanı içlimaında | teşebbüsler bir neti | tecrit | Sahip ve Başmuharriri: ÇARŞAMBA ARAALO yin P Sürt Meb'usu MAHMUT aris “muhabi S TEMMUZ 1933 Mütecavizin tarifi hakkın- da Londrada imzaladığımız protokol bütün dünya gaze- telerini meşgul ediyor. sız ricalile temaslarına devam etmektedir. Temasların neticesi bir kaç güne kadar belli olacak. tar. AAA AA AAA AAA Mr. 7 sville Chamberlain Kanada Başvekili ile görüşürken Londra konferansının mu- kadderatı anlaşılıyor Sekizler mukavelesi Fransızlar ve Belçikalılar kon- feransı dağıtmak isteyorlar raşmaktadırlar. İngilterenin de itiraz etmiyeceği zannediliyor. Perşembe günü yapacak olan u- mumi içtimadan sonra tâli komisyon. ların Cenevreye nakledilmesi düşünül- mektedir. Günün ehemmiyetli hâdisesi bizim de dahil bulunduğumuz SEKİZLER MUKAVELESİdir. Rusya, Türkiye, (Devamı 5 inci sahifede) Protokolu herkesten evvel biz imza ettik Baltıktan Karadenize kadar sulhü bir daha takviye etmiş oluyoruz Yine bu gazetenin ire İtalya ile Sovyet- ler birliği arasında da yakında böyle bir mukavele imza edilecektir. Lehistanda ne düşünülüyor? VARŞOVA, 4 A.A. — Pat Ajansı bil- diriyor: Londra'da Lehistan, Türkiye, Efganistan, o Estonya, Letonya, İran, ve Sovyet Rusya tarafından imza edilmiş olan ve mütecavizin tarifi- ns dair bulunan protokol, Kellog misa- kından beri birçok ademi saklarmın akti suretiyle devam eden yar ki Avrupada sulhun tarsinine matuf si- yasetin zeylidir. Lehistan ile Romanyayı birbirine rapleden munhedeler dolayi siyle protokolun bu ili memleket tara- fından ayni zamanda imza edilmiş olma- sint pek ziyade memnuniyete şayan bir hâdise telâkki etmek icabeder. Lehistan Çar bara son zamanlarda kendi- iyle ademi tecavüz misakları aktetmiş olduğumuz devletlerin ve bilhassa Lehis tana ananevi bir dostlukla merbut olan Türkiyenin bu protokolu imza etmiş ol- verane bir vadide ink: a matuf mam» takavi bir yükle el diğer devletlerden birinin menfaatlerini ih- ir. Ayni zamanda İt mu- kavelename, yalımda parlâmento intiha- batı yapacak olduğundan dolayı kat'i bir hattı hareket ittihaz edememiş olan Fin- “Devamı 5 inci sahifede) kün görünüyordu. Görünüyor ki altı senelik hazırlıktan ve bir buçuk 8e- nelik müzakereden sonra bu da müm- kün olmamıştır. Binaenaleyh yakm- da dünya silâhlı bir. Almanya ile kar- yılaşacak demektir. 1919 sulhünün intikamını almak bırsiyle cayir cayır yanan Al aba n koştuğu emniyet meselesi ne olacak? İşte bu, Cenevre konferansı tebir edilirken herke: vabını bulamadığı bir Ahmet ŞÜKRÜ Muhterem İktısat Vekilimize Londra konferansı hakkındaki düşüncelerini sordum. Vekil B. şu cevabı verdi: Gazi Hz. ISTANBUL, 4 A.A. — Reisicümhur | Hazretleri bu sabah Yalovayı teşrif bu: yurmuşlar ve bir müddet İstirahatten | sonra akşam üstü saraya avdet maşlardır. Maarif müsteşarlığı, Ragıp Nureddin Bey Amerikaya gönderiliyor | Cevat ve Ragıp Nureddin Beyler ANKARA, 4 (Milliyet - Telefonla)- | Almanyadı bulunan Talâbe Mül Cevat Beyin Maarif V. Müste- sarlığına tayin edilmesi ihtimali galip | üfettişliğe tayini âli tastike | Başmüfettişi İktiran eden İlk Tedrisat Umumi Mü- dürü Ragıp Nureddin Bey (o Talebe Müfettişi sfatile Amerikaya gönde“ rilecektir. Ragıp Nureddin Bey Ame- rikada maarif teşkilâtını ve bu teşki- | lâtın bizde tatbik edilebilecek kısım- larını tetkik edecektir. Sofyaya davet M. Mouchanoff Başveki- limizi davet etti ANKARA, 4 — Bulgar Başvekili M. Mouchanoff, Başvekil İsmet Paşayı Sofyaya davet etti. Başvekilimiz da- vete icabet edecektir. Fakat Sofya ne zaman gidecekleri malâm değildir. Muvakkat kadro M. Malche Ankara'ya çağırıldı İdari kadroda değişiklik yok Tevlik Recep B., M. Malehe Pr. M. Malche Maarif Vekâleti tara- fından vâki davet üzerine dün akşamki trenle Ankaraya gitmiştir. Bu davet Da- rülfünunun yeni kadrosule alâkadardır. Öğrendiğimize göre kadronun son şekli- m alması içi Pr. M, Malche'in bazı fikir- lerine müracaat edilecektir. Pr. M. Mal- che dün bir muharririmize kısaca şunla- rı söylemiştir: — Ankaraya gidiyorum. İki gün ka- (Devamı 2 inci sahifede) Milli Hakimiyet Bayramı | Bugün milli hâkimiyetin ilânmn | yıldönümüdür. Bu münasebetle bugün | resmi daireler tatildir. | Bayram münasebetle Türk Maarif | Cemiyeti rozet tevzi edecektir. | ALKAYA A AAA ALE AAA AAA EPA — İstanbuldaki bir gazeteci de ayni suali sormuştu. Demiş- tim ki; konferansta umuma şa- mil bir muvaffakıyet beklene. Tel: ( rimize mühim beyanatı Müdür 26ğ1b, Yam müdürü 24319 İdure ye Ma: 19 EK AAAA RACER mez. Fakat umulabilir. Konfe- ransın sıhhatlı karar vereceğin- den emin olduğumu yazmak su- (Devamı 2 inci sahifede) KALANLARA Londra mektup ları Konferansta buhran! | Doların sukutu, altından ve Fransız| tutumundan ayrılmıyanlar. | buyur- | LONDRA, (Konferans salonun- İ| dan) — Beynelmilel konferanslar. | da çok büyük tecrübe sahibi olan müteveffa M. Briand, bir münase- betle demiş ki: — Her büyük beynelmilel kon: ferans üç veya dört buhran devre- si geçirir. Ondan sonra da işler yo- luna girer ve konferans muvaffakır yetli netice verir. Londra cihan iktisat konferansı da üç gündür Briand'ın bahsettiği büyük buhranlardan birini geçiri- İ| yor. Gerçi komisyonlar me: devam ediyor. Buğday komisyonu, cihan buğday istihsalini tahdit et- İİ meğe çalışıyor. Şarap © komisyonu fazla şarap istihsalini indirmek ça- relerini arıyor. Yunanlılar bugün deniz nakliyatı o komisyonunda vapurların © azaltılması için dik- kate - şayan bir / teklifte bü- lundular: Muayyen bir yaşa gelmiş olan ticaret gemilerinin & imhasmı Mösyö Mac Donald'ım konferansın gidişine mutezat bir resmi İnzli Setiri cenapları, M. Bradley ve kerimesi. Londra - İstanbul yolu Yol iki senede bitirilecek, M. Bradley dün Vali Beyle bu bahis üzerinde temaslar yaptı Beynelmilel Turizm İttifakı na mına Londra - İstanbul yolunu tet- kik için otomobille şehrimize gel- Bulgar suvari diğini yazdığımız M. Bradley dün sabah Turing ve Otomobil Klübü (Devamı 5 inci sahifede) i zabitleri ile suvari za bitlerimiz arasında cuma günü ya” pılacak manili at müsabakaları için Taksim stadyomu hazırlanıyor.
