2 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 47 Yıldızdan Ordu Köşküne Wi Yanan: 8. N. hakka (Milliyet) ömdlir. Istanbulun geçirdiği bir tehlike —7— Eksarha nasihat. — İstanbuldaki barut depolarına, mühimmat mahzenlerine, lere li inzibat tedbir Makedonyada- terkötmek telâkki ediyorum. Binsen- aleyh devleti âliyemiz badem © gi- bi eşhası şerire ve şakiyenin sfatı ruhaniyelerini ve kad- rü i tebligat ve vosayada bulunmuştu. Rumeli müfettişi umumisi Hüze- yin Hilmi Paşadan saraya ve Babiâ- fiye gönderilen £ arizelerde haberler; dehşet, heyecan verici af- il ri ilkbaharda en Hüdeti ve kanlı ha- rekâta karar vermişlerdir. Rumeli- de wkarılncak olan büyük ilstilâlin kıvılermları, İstanbulda da yangin lar çıkaracaktır: Bakırköyündeki | tahtezze- win büyük barut depolarma, 2 — Kasımpaşanm Okmeydanı- aa giden tarafındaki mühimmat mah- zenlerine, 3 — Kasımpaşanın Beyoğluna çı- kan tarafında mühimmat mahzenle- rine, 4 — Topkapı sarayınm deviz ci hetinde bulunan yeni fişenkhanelere ateş verilecektir. Rumeli müfettişi umumisinin bu iş'aratı üzerine Sultan Hamit pek ziyade endişe ve telâşa düşmüştü. En ufak, en ehemmiyetsiz şeyden ve- himlenen, uykusü kaçan padişahın, bu müthiş haberi © okuduğu zaman irdiği helecanı tasavvur etmeli? Babıâli korku ve izturyp i- çinde idi. Kılı kırk yaran, en zayif, gürük ihtimalleri bile hesap eden pa- dişah bu.vaziyet karşısında evvelce aldırttığı inzibati tedbirleri, kontrol - ları daha sıkı bir surette tensik ettir- di ve şiddeile harekete geçti. Bakırköyündeki eski barut depo- larının civarındaki | bostanlarda bir kaç yüz pa bahçivan çalışmakta idi. Bunların oradaki mevcudiyetleri ni görüldü, derhal uzaklaştırıl- Kasımpaşa semtindeki mühimmat ateş verilecek! — Abdülhamit şiddet aldırtıyor! — İstanbula geçmiş olsun! Fesat ve ihtilâl komitelerinin müt- hiş kararı, sarayın ve Babtâlinin bey. minde bomba gibi patlamıştı. Zabı- ta, askeri ve sivil tekmil inzibat kuv- vetleri seferber edilmiş, şiddetli 6- mirler verilerek geceli gündüzlü her. kesin vazifesi başında bulunması s- kı sık tenbih olunmuştu. Padişah, işi, gayet ciddi tutuyor. du. Binlerce mebanisi, abidatı ve nü- Fünu ile kos koca İstanbul şehri bü- yük ve muhakkak bir tehlike karşı- sında idi. Makedonyada program ve plân. la hareket eden Bulgar komiteleri nin bu cüret ve cesareti gösterecek- lerinde hiç şüphe yoktu. İşim asl fe- #alığı, Bulgar komitelerimin İstan. buldaki fanliyet merkezleri hükü- metçe meçhuldü. m taharriyata, tarassudata rağmen, Bulgar çetelerinin İstanbul- da şebekesi hakkında küçük bir ip ucu bile elde edilememişti. Her şey- den, her yerden ve herkesten kuşku- lanılıyordu. Zabıta, şehirdeki yükün. Bulgar- larla alâkadar olmaktaydı. . daki Bulgar mahafili, ini ilise ve sair dini makam ve mahalleri, Bul- gar tüccar ve esnafları, Bulgarlarla uzaktan yakından münasebeti olan her yer, her şey ve herkes tarassut ve gizli nezaret altında idi. Bahriye mühimmat daireleri reisi yaverandan Ferik Ahmet ve Topka- pı sarayi muhafızı Ferik Rıza Paşa- lar ayrıca teşkilât ile memur edil. mişlerdi. İstanbulu tehdit eden tehlikenin önüne ancak tarassut, takip, kontrol ve saire inzıbati tedbirlerle geçilebi- leceğine kat'i kanaat hasıl olmuştu. İnzıbatın gevşememesi için kontrol üstüne kontrol konuyor ve muhafaza altına mahaller mütemadi- yen teftiş ediliyordu. Rumeli Şarki müfettişi umumili- i telâşa düşür- müş olabilirdi. Bulgar çetelerini idare eden fe- sat ve ibtilâi komitesinin bir biylesi bir manevrası olması da ikinci kuv- vetli bir ihtimaldi. Eğer keyfiyet, hakikaten öyle idi- se, fesat ve ihtilâl komitesinin zekâ, maharet ve siyasetini takdir : etme” mek <'len gelmez, Çünkü tam bü- yük ihülâlin başladığı zamanda pa- dişahı ve Babrâliyi korkutarak, Is- tanbulla meşgul etmek istiyorlardı. Bu ciddi ve şiddetli inzibati ted- birler sayesinde, İstanbulda mi mat deposu, mahzeni değil, tek kap- sül bile patlamamıştı. Fakat Hünkâr, sormuştu: —*Farz mahal olarak bu mü- ie depoları berhava edilirse ne adinin sualine heyeti fenniye tarafından raporla cevap verilmiş. 6: İnfilâkların sadematı mtkeesin- dön İstanbul az çok müteessir Wnakter. Fakat bilhasz Bakuküyün- deki tahtezzemin barut depolarının infilâlından o civarın tamamen mah- yalacığında süphe yoktur. (Arkası var.) Abdülhamit ve Kanunu esasi ea Katolik pat rikleri ile Bulgar Eksarhi ağız — Sultan Ha mit, başı dara gelince, ede Gazi Hz. Galatasarayda (Başı 1 inci sahifede) dir. ir. Hayrallak EF. ye sordukları 'süaller şunlardır: Attila'nın Ro- mallarla harbi, Afrikadan İspan- Yaya geçen ilk Arap ordusu kaç | talebeyi imtihan ettiler kişi idi ve içlerinden kaçı Türk, ; bunlar önce nereye ayak bastılar ve hangi istikamete doğru gittiler ve ilk aldıkları şehir nedir? Sevr ve Lausanne muühe- delerinin mukayesesi. Cografya Ege ve Akdenizin farkları Hay- rallah EF. den sonra Nejat EF. im- tihana girmiştir. Reisicümhur Hz. bu efendiye de yurt bilgisinden kanunlar, teşrii kuvvetler? Şimen- difer siyaseti ve 1914 den sonra yapılan şimendifer hatları ne ka- ir ve ime nazaran ara- da görülen terekki neden ibare- tir? Devletçilik ve fertçilik arasın- daki fark ne dir? Tarihten eski medeniyetler ve Anado- Ettiba, coğrafyadan Garbi lunun ehemmiyeti nedir? sunlleri- ni sormu Nejat E£. den sonra Ahmet Ef. imtihana girmiştir. Gazi Hz. Ah- set EF. ye de şa sonlleri sormuş : Eski Türk medeniyetleri, Etti, Mısır ve Summer medeniyet- lerinden hangisi eskidir, intihabat meselesi, bizde ve Almanyada Ri- yaseticimhur intihabati. Talebe bu suallerin ekserisine Suikastçıler Hâlâ aranıyor 300,000 Drahmilik bir mükâfat vadedildi ATİNA, 1 A.A. — Adliye nazırı i M. ve Madam Venizelos'a karşı yapılan suikast faillerini haber ve- renlere verilmek üzere, müddei u- muminin 300.000 drahmilik- bir mükâfat vadetmesine müsaade et- miştir. Tuna grupu VİYANA, 1 A.A. — Tuna dev- letlerinin bir grup teşkil. etmesi fikri Avusturyada iyi bir şekilde karşılanmıştır. mİ Bremen vapurunun rekoru BREMEN, 1 A.A, — Nevyork'- dan dönmüş olan Bremen vapuru saatte 28,55 mil katetmek suretile kendi rekorunu kırmış olduğunu telsizle bildirmiştir. Eski rekor sa- alte 28,41 mildi. a — Berlin-Roma hava seferleri BERLİN, 1 A.A. — İtalya ile Almanya arasında hava seferleri müzakereleri bitmiştir. İlci taraf hava müesseselleri arasıda srkı bir münasebet tesisi kararlaştırıl- mıştır. Berlin ile Roma arasında doğrudan doğruya bir eksprese hattı yapılması düşünülüyor. —— Alman toprağı üstünde BERLİN, 1 A.A. — Volff Ajan- sından: Hava işleri nazırınm al- dığı birkaç rapordan anlaşıldığı- na göre beş Leh askeri tâyyaresi Pomoranya'da Muetov şehri ile Baltık denizi sahili arasındaki sa- hada Alman toprağı üstünde bir saatten fazla bir müddet dolaşmış- tır. Bu #ayyarelerden biri ancak 200 metre yüksekten uçmuştür. Bu nun üzerine Alman hükümeti bil- hassa vahim bir mahiyette olan bu yeni tecavüzden dola; meti nezdinde şiddetli surette pro- testoda bulunmuştur. 5 ŞEN Fransada vergiler PARİS, 1 A.A. — 1933, mayı. sında toplanan vergiler 2574 mil- yona baliğ olmuştur. Bun! 385 milyonu bilâvasıta, 2189 milyonu bilvasıta vergilerindendir. Geçen mayısa nazaran bilâvasıta © vergi- I- 203 milyon artmış, bilvasta vergiler 17 milyon azalmıştır. Lehistan Başvekil Romanyada BÜKREŞ i A.A, — Lehistan baş müddetini vekili ile zevcesi tatil Köstence civarında Karadeniz sa- hillerinde geçirmek üz İ muvafık cevaplar vermişlerdir; bazı suallerin cevabında müşkü- lât çeken talebeye yardım etmiş- lerdir. Zaten Gazi Hz. suallerini etraflı ve şumullu bir şekilde sor- duklarından imtihan için hazırlan ! muş olan talebe cevabını kolaylık- la bulabilmişlerdir. e Talebeden Ahmet Et, 'ye Mısır, Summer ve Etti mede niyetlerinden hangisi- nin eski olduğu hakkında anla Ahmet EF, Etti ki olduğunu söylemiş ise de Gazi Hz. Summer medeniyeti tekaddüm eder diye tashih buyurmuşlardır. Gazi Hz. mektepte beş saat kal- mışlar, dokuz buçukta Dolmabah- çe sarayına avdet buyurmuşlardır. Reisicümhur Hz. aralarında bir ve memnun olmuşlardır. er gpcambı Frb'c üC Bdk Darülfünun imtihanları Gazi Hz. nin dün Galatasaray- dan sonra Darülfünunu da şeref- lendirecekleri şâyi olmuştu. Büyük Reisin Hukuk fakültesi talebesi- nin hukuku düvel ve hukuku mede niye imtihanlarında bulunacakları söyleniyordu. Darülfünun emin vekili Tevfik Recep Beyle Fakülte reisleri ve müderrisler her ihtimale karşı geç vakie kadar Reisicümhur Hz. ne intizarda bulunmuşlardır. Bu me- yanda imtihandan çıkan talebe de işleri kalmadığı halde Büyük Rei- si yakından görmek iştiyakile Da- rülfünundan ayrılamamışlardır. Gazi Hz. nin Darülfünun ziyare- İ tini başka bir üne bıraktıkları an- | Jaşılmaktadır. MILLiYET YAZAR 2 TEMMUZ HARİCİ HABERLER| Selânik intihabı Kondilis ve Metaksas ia nutuk söylediler SELÂNİK, 1 —Dün Jenersl Kondilis ve Metaksas Halk fırkası ler ve hükümetin, icraatında sa- botaj yapmak istiyen Âyan mecli- sinin lâğvedeceğini söylemişler. dir. M. Venizelos'a yap sui kastan bahsederken Kifisya'da a- kıtılan kanların, çok zaman evvel Venizelistler tarafından akıtılan kanları hatırlatması lâzem geldi- ğini söylemişlerdir. Jeneral Kon- dilis sözünü bitirirken demiştir ki; “Halk hürriyetine karşı yeni bir teşebbüste bulunulmasından süp- he ediyorum, fakat bu defa bizi tehdit edenlerin kafalarını kıraca- Yedi zabit tevkif edildi 2 1 — Yedi zabit tev- yeni tevkifata zar <diliyer Bi; tedbirler > deki saleyanı artırmıştır. Amerika ve Avrupa (Başt Linci sahifede) enflâsyon yapmak için de salâhiyet almış bulunduğundan Londrada bey- nelmilel konferansta verilecek karar- lar ile ellerini bağlamak istemiyor. Dol altımdan ayrılması üzerine Amerikada bir fiyat tereffüü de gö- rülmüştür. Bu, malüm olduğu üzere daima enflâsyonu takip eden bir ne: ticedir. Amerikalılar bu sahta ema reye de aldanarak, bir Oçok de: letlerin saptıkları fah: yolunu tutmağa karar vermiş bu- lunuyorlar. Esasen Londrada, para- ların İstikrarı çtrafındaki müzakere- lerin inkitaa uğraması, o Amerikada enflâsyonun açtığı çığırın maküs bir netice vermeğe başlaması olmuştu. Doların kıyınetinde istikrar temin e- dileceği rivayeti üzerine Amerikada dolar Fiyatı çıkmış ve kambiyo ve es- ham da, sukut etmeğe başi nu gören Roosevelt, pa: strafındaki müzakerelere derhal mi- hayet verilmesi hakkında Londraya talimat gönderdi. Amerika kendi iktisadi dertlerine yalnız kendi çare bulabilir mi? Bu, Amerikalılar arasında da çok ihti- lâflı bir mevzudur. Şu muhakkaktır ki Roosevelt, Amerikanın milli bir ikti. sadi siyaset takip etmek suretile kurtu lacağına kanidir. Bu kanantte bulunan- lar diyorlar ki; Amerikayı Avrupa- da anlaşıldığı manada bir “memle- ket,, telâkki etmek doğru değildir. Amerika 123 milyon nüfuslu bir krt'- adır. Bu kıt'anın 48 hükümeti, yani 48 memleketi vardır. Ve bunlar ara- sında serbest ticaret usulü caridir. Binaenaleyh Amerika memleketleri kendi başlarmın çaresine bakabilir. Veri Bu, belki doğru belki de doğru değildir. Fakat Amerikan mukad- ni bir mülâhazadan ileri geliyor. Ahmet ŞUKRU spor Tenis müsabakaları Türkiye - Romanya ilel tenis F. yordu. İlk verilen kararda bu wü- sabakalara Türk ekibi olarak Su- at - Şirin çiftinin girmesi kabul e- dilmişti. Fakat Şirinin il ilk karşı- laşmada Romanyalı Botez'e kar- # uğradığı ademi ie ünl Sedat - Suat çiftinin bizi temsil etmesi muvafık görülnrüştü. Saat 18 de başlıyan mü: larda oldukca kalabalık seyirci mek için büyük bir gayret gezisi Romanyalıların, yalnız ber geym İçin değil, her puvan i- çin çekişmiisine rağmen, 7/5 kâ- zandık. Romenler üçüncü setide 6/3 aldılar. Bir kaybediş, bir evvelki — teniscilerimizin yorulümaönkdani ilef gelmiştir “O pilebilr. Nitekim dördüncü seti, yine büyük bir çekişmeden sonra, Ve aldık. Dördüncü set, denebilir ki Tür- kiye - Romanya karşılaşmasının en heyecanlı safhası oldu. Çünkü her iki taraf da müsavi setler ka- zanmıştı, ve son set kat'i avantajı tesbit edecekti. Nitekim Romenler bu setini ha- rükulâde bir gayretle başardılar ve 6/3 bizim teniscileri yendiler. enflâsyon © re- | Beşinci Milli Türk Tıp kongresine hazırlık... İZ hükümcün kamil İKongreye memleketin muhtelif şehirle- rinden gelecek doktorlar iştirak edecek ANKARA, 1 (Telefonla) — 5 inci milli Türk Tıp kongresi için hazırlıklara başlanmıştır. Kongre Reisi olan Sıhhiye Vekili Dr. Refik Beyle temas etmek ve direktif almak üzere kongre O umumi kâtibi Dr. Fahreddin Kerim B, Ankaraya gelmiştir. Beşinci kongre bu sene birinci teşrinin yirmi beşinci günü toplana- cak ve 28 birinciteşrin cumartesi günü akşamına kadar devam edecek tir. Her defa eylülün sonunda toplanan kongrenin bu sefer birinci teş- rine birakılması kongye azalarından bir çoklarının cümhuriyetin onun cu yıldönümünde Ankarada bulunraak arzusu ızhar etmelerinden iler: gelmiştir. Beşinci kongrenin rapor mevzuları Türkiyede barsak parazitleri, içmeler, madensuları, kaplıcalar ve devai tatbikatıdır. Bu raporların he zırlanması için Akıl Muhtar, Asım İsmail, Osman Şerafeddin, Sedat ve Ziya B. lerden mürekkep bir heyet ayrılmıştır. Bu sene serbest mevzu- lar için de çok zaman bırakılmıştır. Memleketin muhtelif köşelerinden gelecek doktorlar gerek bu ra porlar mevzuları ve gerekse serbest mevzular üzerinde kongrede tebli- gatta bulumacaklardır. Kongrenin devamı müddetince yerli ve ecnebi müstahzarat, alât ve edevatısıhhiye ile tıbbi eserler için bir sergi açılacaktır. Bu sergide bir jüri heyeli vücada getirilecek ve kazananlara diploma ve madalya verilecektir. İlkmektep muallimleri maaşlarını pe ya ödeyemeyen vilâyetlere yardım ANKARA, 1 (Telefonla) — İlkmektep muallimleri maaşlarını ö- demekte sıkıntı çeken bazı vilâyetlere Maarif Vekâletince para ikraz edilmek suretile yardım edilmeğe karar verilmiştir. Sene nihayetine kadar iade edilmek şartile bu vilâyetlerden Kay seriye on yedi bin, Sıvasa on iki bin, Amasyaya sekiz bin, Gaziantebe 14 bin, Tekirdağına 12 bin, Çorüme 8 bin, Kırşehire 16 bin, Gresun'a 15 bin, Maraş'a 12 bin, Burdura 20 bin, Malatyaya 18 bin, Edirneye 12 bin lira ikrazı tensip edilmiştir. Bu para vekâlet emrinde bulunan idareihususiyeler yüzde onla. rından verilecek ve bugünlerde gönderilecektir. Darülfünun kadroları ANKARA, ! (Telefonla) — Darülfünan kadroları üzerinde ça- lışan komsyon henüz işini bitirmemiştir. Dr. Reşit Galip B. in riyaseti altında her gün uzun içtimalar yapıldığı halde tetkikatın bir müddet daha devam etmesine lüzum görülmektedir. Haber aldığıma göre komisyon azalarından Avni ve Rüştü Beyle- rin tekrar İstanbula giderek bazı moklalar üzerinde tetkiklerini tamik etmelerine lüzum görülmüştür. | Muhafızgücü bisikletçileri İzmirde İZMİR, 1 (Milliyet) — Mühaf ızgücü bisikletçileri bugün geldiler ve bisikletçilerimiz tarafından Menemende karşılandılar. Bisikletçiler Karşıyakada misafir edilmişlerdir. Şereflerine Karşıyaka Kulübü tara- fından bir çay ziyafeti verilmiştir. BERGAMA, 1 (A. A.) — Muhahızgücü bisikletçileri dün saat 22 de Bergamaya girdiler. Alay zabitanı ve halk tarafından | hararetle karşılandılar. Bisikletçiler bugü İzmire gideveklerdir. Londra konferansında heyetimiz şeker meselesine temas etti LONDRA, I A.A. — Anadolu Ajansının hasusi mahabiri bildiri. yor: Bugün konferansta şeker meselesine temas eden heyetimiz Türki- alla ilm iğne inik yapmamayı kabul ettiğini fakat kredi ihtiyacını temin için serbestii harekâtın muhafaza eyleyeceğini bildir. miştir. Dört şeririn tecavüzü İZMİR, 1 (Milliyet) — Torbalının Eğerci köyünde dört şerir on beş yaşında Besime namındaki kıza dağa kaldırarak, tecavüz etmişler- dir. Şerirler yakalandılar. Şerirlerden Haşimin annesi F atma namındaki kadın oğlunun Ad liyeye verilmesine kızarak Besimenin evini kundak koyarak yakmış- ter. Yangında ahır ve çerisinde bulunan iki sığır yanmıştır. Ateş köylü ler tarafından söndürülmüştür. Fatma da adliyece menin İzmir belediye reisi İZMİR, 1 (Milliyet) — Beled iye Reisi Behçet B. tetkikatta bulun mak üzere Asrapağa hareket etmiş tir. Behçet Beyin seyahati iki ay sü- recektir. Ekalliyetlerin dini Büyük bir piyango 1 N 1 ANKARA, 1 A.A, — FHilâliah- Müesseseleri m may Nr ANKARA, 30 — Lausaı ve Tasarruf, Türk Maarif ve Tür- ahedenamesile Klişe ei kiye idman cemiyetleri ittifakr u- Patrikhane ve Hahamhanelerin i- | mumi merkezi müşterek bir piyan- daresinde esas olan nizamnamele- | £o tertip etmişlerdir. rin hükmen ma- Piyangonun biletleri satışa çıka- sına rağmen bugünkü fili hal bu | ri müesseselerin eski tarzda idare o- Tunduğunu ir. Hükü- iin liyolere gi Oi elan için ait selerin idaresi hakkında Meclise bir kanun lâyihası vermiştir. Meclisin Teşrinievvel içtimam- da müzakere edilecek olan bu lâ- yil göre, ekalliyet cemaatleri- nin bukuk ve imtiyazatına taallük eden bilcümle fermanlar ve irade- lerle ahkâm ve mukarrerat ve zamat mülga olacaktır. Dini mü- esseseler münhasıran dini mera- sim ifasile iştigal edecekler ve ha- len mevcut cismani meclisler kal. dırılacaktır. Bu kanunun meşri tarihinden sonra, muayyen bir müddet zar- fında hastane, eytamhane, mek- lepler ve saire gibi bilümum hayır müesseseleri ve dini müesseseler- den irtibatlarını fekkederek hesap . En büyük ikramiye on bin lira kıymetinde bir emlâktir. Kazanana istediği yerde bu kıy- mette bir emlâk verilecektir. Diğer büyük ikramiyeler de şun lardır: Üç bin lira kıymetinde bir oto- mobil, bin lira kıymetinde sahibi- nin istediği yerli malı eşya, beşer yüz lira kıymetinde yine sahibin istediği yerli malı eşya, 13500 bi- lete amorti vardır. Biletler birer lira kıymetindedir. Piyango 33 senesi ikinci teşrini- nin sonunda Ankara Malbevinde çekilecektir. — —— ———— larını tasfiye edecekler ve isterler- | se cemiyetler kanununa göre ayrı- ca birer cemiyet halinde teşekkül edebileceklerdir. Dini müessesele- rin idare tarzları ve reislerinin in- thap suretleri ayrıca nizamname- lerle tesbit olunacaktır. a İİ m lm ER İİİ