10 Nisan 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

Ekonomi i Yeni ölçüler kanunu bu sene 80 pi kâdar kısım kısım tatbik edi- Jecektir. İktisat vekâleti bu tatbi- başlangıç şeklinin tetkik © mesi için Ticaret müdürlüğü ve 'emir vermiştir. Bilhassa aka dahilinde metre sistemin- her neviden ne kadar yeni öl. ihtiyaç bulunduğu ve bunun kadarının mevcut olduğu tet- edilmektedir. ğ Yüzde 10 zam Almanyada Alman halıları fiat- de umumiyetle yüzde 10 zam yapılmıştır. Bu vaziyetten Türk ha ları lehine iki netice doğması ü- git edilmektedir. Ya Türk balıla- anın fiatleri de yükselecek veya çağbet artacalıtır. Marsilyaya ihracat İstatistiklere nazaran 932 sene- sinde Marsilyaya memleketimiz- den diğer senelerden fazla buğ- dey, mısır ve hububat ihraç edil iştir. Buna mukabil yaş sebze ve şeyve hiç ihraç edilmemiştir. Ti- 'çarst odası bu hususta tetkikat yap şaıktadır. Trabzon yolu aleyhine mi? Suriye ve Lübnanda yapılan son Ticsret eyer bizi yakmdan a. jâkadar eden bir karar verilmi ir. Bu karar Suriye ve İranı biri hirine bağlıyan yollarm bir an ev yel islâhma dairdir. İran Hariciye seyahatin. (A caretini Suriye üzerinden ya. İless etmiştir. Bu yollar dığı takdirde vaziyet Trab- yolu aleyhine inkişaf edecek dir Afyon vaziyeti wcut afyonların ihraç müddeti. gin iki ay daha temdit edilmiş ol gası memnuniyet uyandırmıştır. da halen 1493 sandık af- yon vardır. Fintler 7 - 9 lira ara- #mda oynamaktadır. Peynirlerimiz Aldığımız malümata nazaran irlerimizin de ihracmı kolay- laştırmak için takasa tabi tutulma şı mukarrerdir. Bu hususta tetki- at yapılmaktadır. İncir kahvesi İstanbulda açılan bir fabrikada şnal edilmekte olan incir kahvesi için ecnebi memleketlerde mahreç lariki hakkında ihracat ofisine güracaat vâki olmuştu. Ofis incir “kahvesi ihracatının incirlerimiz i- gin iyi bir sürüm çaresi olduğunu pazarı dikkate alarak ticaret mü- (İş Bankasından alman cetveldir) 4 NİSAN 1933 Akşam Fiatları Tahvilât Elektrik —— Teamva; > smrökler e edi mehi Rakam me Anadolu 1 Ke. askeriye 5 pour 4. ir Belediye . MI ise İikrazı 9 İ mesai 85.16 ESHAM 1, Bankası Nam Bementi 2 v MD $ Terkos 3250 PAL : Çimenta Ar, 12.— sin ke, $ ikm der, 2545 Kel. He ei diyez... ze emeli © 2535 $ Balya 20 . 2 Şork m. sera Telefon 150428 .. 3 $ Verem Za 130 $ Fate 3asaş > 465 $ Bükre 78, mai Sa b alg sPA7E Üliherdam — 40725 5 Moskova 1088 NUKUT (Sat) i i 1 Şilim, Av 7 a 1 Mark 1 Zeleri Bine ems İ 20 Ley 1 20 Dinar $ 1 Çerneve $ a Klum İN Alm « Yeni ölçüler kanunu Bir sene içinde kısım kısım tatbikat yapılacak messillerine ve konsolosluklara nü muneler göndermek suretile bu kahve hakkında bulundukları mu hitlerde alâka e tebliğ etmişti. İngiltere, Suriye ve Yil bu kahve nü- muneleri beğenilerek (siparişler vukua gelmektedir. sö Balık, peynir ve zeytin ih- racatçılarına prim Tuzlu ve salamura halinde ecne- bi memleketlere ihraç olunacak ba lık, peynir ve zeytine sarfedilen tuz için verilecek prim hakkında 14 kânunusani 933 tarihli kanu- nun sureti tatbikına dair ahkâmı öğrenmek isteyen alâkadarlar İh- racat Ofisine müracaat etmeleri tebliğ edilmiştir. Milânod. lı sf a açılacak olan beynel- milel nümune panayırma gayri res mi surette iştirak ötmemize İktı- sat Vekâletince karar verildiği ci- hetle İhracat Ofisi tarafından alâ kadarlar nezdinde yapılan teşeb- büsat üzerine tütün ve müskirat inhisarımdan maada İpekiş, deri şirketi, şark mamulâtı fabrikası, çini fabrikası gibi birçok sanayi müessesatı ile diğer bir takım ti- carethaneler mezkür panayıra İşti- rak etmek Üzere nümune ve mal- YE Sap Sağ yünün ya Bir. Türkiyeye tahsis edilen pavi- yonun tertip ve tezyinine ve pana yirin devam ettiği 15 gün zarfmda nezaretine İhracat ofisi raportörü Akil Bey memur edilmiş ve muma ileyh te ayni vapurla hareket et- miştir. Sergi nisanın 12 sinden 27 sine kadar devam edecektir. Ser- gide İnhisar idaresinin hazırlattr. ğı sigaralar tevzi olunacaktır. Brezilyaya doğru ihracat Brezilya ile aramızda Brezilya- | müzakerat cereyan etmektedir. Al dığımız malümata nazaran memle ketimizden Brezilyaya ilk sene a- nacak kahveye mukabil yalnız yüzde otuz, ikinci sene yüzde yet- miş, ve üçüncü sene yüzde yüz Türk mal: ihraç edilecektir. Yu- nan hükümeti de “Orient - Brezil" Yunan şirketi ile bir mukavele ak tetmiştir. Bu mukaveleye nazaran: İthal edilecek kahvenin muadil kıymetinde Brezilyaya yüzde yüz Yunan malı ihraç edilecektir. As- gari olarak senede 2,5 milyon kilo kahvenin muadil kıymetinde Yu- nan malları Brezilyaya gönderile- cektir. Fazla ithal edilmesi lâzım gelirse gene Yunan malı ile ödene- cektir. Pirede ve Selânikte büyük transit depoları açılacak ve bura- da büyük kahve limanlarına kah- ve satılacaktır. Yunan bandiyeralı | vapurlar ile Yunanistan ve Brezil- | ya arasında doğru hat tesis edile- cektir. Bu suretle kahve çok ucuz fiyatla satılacaktır ve Yunan mal- ları Cenubi Amerikada tanıttırıla cak. Şirketin yapacağı kahve sa- tışları Nevyork kahve borsa fiyat ları esas tutarak yalnız navlun ve diğer nakliyat masarifi zam edile- cektir. Yunan İktisat vekâletinde daimi hir encümen tarafından fi- yatlar kontrol edilecektir. Kuşyemi ihracatı TEKİRDAĞ, 9 (Milliyet) Bugün vilâyetimize Almanyanın Hamburg limanından gelen “Ni- sea” vapuru “2800” çuval kuş ye- mi alarak sefere çıkmıştır. Buhrana karşı tedbir PARİS; 9 (A.A.) — Beynelmi- el Ticaret odası, nakit ve iktisat konferansına tevdi edilecek olan ve buhrana karşı koymak için 47 | memleketin sanayi, ticaret, müna- kalât mümessillerinin tavsiye et- mekte oldukları tedbirleri ve on- ların bu baptaki mütalâalarını ih- | tiva eden muhtıranın metnini ka- | bul etmiştir. Evvelâ Mayısta Viyanada top- lanacak beynelmilel ticaret odası kongresine tevdi edilecek muhtı- ra, bilhassa beynelmilel hususatta siyasi ilimadın yeniden tesisi, hü- kümetler arasındaki borçlar mese- lesinin halli, mütekabil fedakârlık | lâr yapılması, beynelmilel bir pa- ra mikyası vücude getirilmesi, İ kambiyolara müteallik tahdidatın ilgası, gümrük tarifelerinin indiril Belediyede Yeni inşaat Dün yeni kalfaların imtihanı yapıldı Uzun seneler kalfalık yapmış olan 25 kadar sanatkâr dün Gü- da sanatlar akademisinde imti- arı yapılmıştır. İmtihanda muvaffak olanların evraklarının tetkikinden sonra eb- liyeti anlaşılacak olanlara mimar- lık ehliyetnamesi verilecektir. Son Belediye kanunu mucibin- ce kalfalar üç kattan daha yüksek binalar yapamazlar. Bazı yerler- deki inşaatta büyük binaların mi- marlar tarafından plânları yapıldı ğı, fakat inşaatta kalfaları neza- ret ettiği anlaşılmıştır. i Bu hususa da çok ehemmiyet verilmesi alâkadarlara bildirilmiş- tir, İstanbul Umumi Meclisi bugün toplanacaktır. Nisan devresi içti- maları bu ayın 15 inde bitecektir. Bu devrenin uzatılması için mü bim bir müzakere mevzuu yoktur. Bir grupun teklifi Bir İngiliz sermayedar grup Be lediyeye müracaat ederek yeni bir nevi asfalt yol yapmak için bazı tekliflerde bulunmuştur. Belediye bu yeni asfalt yolun terkibini tet- kik etmektedir. Mütehassıs getirilecek Belediye İtfaiyeyi ıslah için Avrupadan bir mütehassıs getir tecektir. Abiren bir ecnebi müte- hassısla anlaşılmıştır. Belediye bu mütehassısın celbi için Dahiliye Vekâletinden müsaade istemiştir. Açılma resmi Bar, birahane, lokanta ve ecne- bi müesseseler sınıflara ayrılarak buralardan açılma ruhsatiyesi alı- nacaktır. Belediye dünden itibaren bu «- ii imi ve tahsile başlamıştır. snf müesseselerden 50, smuf müesseselerden de 5 lira açılma resmi alınmaktadır. Bir müessese diğer bir nevi mü eseseye inkılâp ederek faaliyeti- ne devam ettiği takdirde dahi bu açılma resmini verecektir. Gemiyetlerde Kadın murahhaslar döndüler Marsilyada toplanan beynelmilel kadınlar kongrosine iştirak eden mu- rahhaslarımız Semiha Rauf ve Lâmia Refik hanımlar şehrimize dönmüşler- dir. Ş. Aziz B. gidiyor 22 Nisanda Bal şehrinde toplana- cak beynelmilel antropoloji kongresi- ne iştirak edecek olan Tıp fakültesi maöderris muavinlerinden Dr. Şevket Aziz Bey bugün şebrimizden hareket edecektir. Senelik içtima Cemiyeti Tedrisiyeyi islâmiyenin se nelik kongresi cuma günü öğleden sonra cemiyet merkezinde yapılacak tir. Terzilerin balosu Dün gece (Türing Palas) salonla- rında Terziler cemiyeti tarafından #- il ahiyette birbalo verilmiştir. Mevsimin geçmiş olmasına rağmen ba loda şehrimizin tanınmış terzihane &a hiplerinden, Avrupanın mabtelif ter- zilik müesseselerinde tahsil ederek ih tisas kazanmış terzilerden bir çokları hazır bulunmuşlar ve sabahım geç vak tine kadar bir arada çok eğlenceli bir zaman geçirmişlerdir. Haber aldığı. mıza göre, Terziler cemiyeti yakında küstü ân bele Ashevetmek vibe ba loda kadın ve erkek terziler için elbi se ve zarafet müsabakası tertip ede cektir. Maarifte Mektepler açıldı Bayram münasebetile beş gün ka- palı bulunan mektepler dün sabahtan itibaren tedrisata başlamışardır. Ba- zı ecnebi mektepleri önümüzdeki haf ta başından itibaren bir hafta paskal ya tatili yapacaklardır. Salih Zeki Bey Şehrimizde bulunan Maarif müste- sarı Salih Zeki Bey yarın Ankaraya dönecektir. Talebe döndü Bayram münasebetile İzmire, Bursa ya, Bahkesire giden ticaret mektebi talebesi dün aksam şehrimize dön. inhisarlarda - Tütünlerimiz Cenevreye giden heyet gebrimize döndü Tütün müstahsil ve müstehliki olan başlıca memleketler murah- haslarının iştirakile Cenevrede toplanan Beynelmilel tütün konfe- ransmda murahhasımız bulunan İnbisarlar Umum Müdür Muavini Mitat Bey şehrimize avdet etmiş- ör. Konferanatan evvel, Türk, Yu- nan ve Bulgar murahhasları Atina da toplanarak, Şark Tütünü namı- nın Türk, Yunan ve Bulgar tütün- lerine karşı, Amerikada yetişen bir nevi tütüne karşı Şark tütünü- nün himayesi için müstehlik mem leketlerin daha fazla Konferansta, a? üzerin de teatii efkâr edilmiştir. Mitat Bey konferans mukarre- ratmı bir raporla hükümete bildi- recektir. — uu ——— Poliste Bir balıkçı boğuldu Burgaz adasında oturan Leonida es ki bir balıkçıdır. Kendisi 84 yaşmda- dır. Niko isminde kendinden şenç bir bahkçı daha vardır ki, o dn ayni ada- da oturur. Evvelki gün Leonida ile Ni ko balığa çılımıya karar vermişler ve Pide adas: açıklarına doğru gitmişler. dir. Pide adası açıklarında ağ çeker- ken Leonidaya birden bire âni bir fe- nalık gelmiştir. Bu suretle Leonida de nize düşmüştür. Arkadaşı Niko ken- disini kurtarmak istemiş ve denizdne gıkararak Burgaz adasına getirmiştir. Burgaz adasında her ne ka- dar muayene edilmiş ve kendisine te- davi yapılmak istenmişse de bir tür. Yü kurtarmak mümkün olamamış ve bu eski balıkçı da bu suretle ölmüş- tür. Bir kadını yaraladılar Büyük Zibada Sandetin dostu Ah- met tarafmdan yaralandığı anlaşıl. mıştır, Saadet hastaneye kaldırılmış, bi ama rana Bensiyön kızı ra, Lind Ton tarafından harfenda: ix ts bulunulduğunu iddin etmiştir. Suç- İs yakalanmıştır. tahkikata başlanmıştır. Tahkikat” yapılıyor Fatihte Kirmasti mahallesinde Tes tereciler oturan Azize ve hemşiresi Münire hanımların, evlerin de randevu kabul ettikleri görülmüş, Akif, Mustafa ve Hakkı isimlerinde üç kişi ile kadınlar merkeze sevkedi- lerek haklarında takibata başlanmış- tır.. —— Ali Bey geldi Alyon meb'usu Ali Bey şehrimize gelmiştir. Ali Bey bugünlerde Bursa- ya gidecektir. Vilâyette Mali teşkilât İstanbulun yeni teşki- lâtı nasıl olacak? Maliye vekâleti İstanbul teşkilân- na dair kanun lâyihasmı hazırlamış- tır. Bu lâyihanın ihtiva ettiği bülüm- lere göre İstanbulda üç tahakkuk mü dürü ve üç tahsilât müdürü buluna- caktır. Bu müdürler vekâletçe tayin ve resen vekâlete merbut olacaklar. dır. Müdürlüklerin defterdarlıkla hiç bir irtibat ve alâkaları olmıyacaktır. Defterdar yalnız teftiş ve mürakabe salâhiyetini haiz olacaktır. Vazife iti» barile defterdar kendilerine emir vere miyecektir. Tahsil ve tahakkuk şubele rindeki tahsil memurları tahsilât mü- dürlerine, tahakkuk memurları da ta hakkuk müdürlerine merbut olacak- lardır. Müdürler İstanbul, Beyoğlu ve Üsküdar mmtakalarında vazife ala- caklardır.. Üsküdar müdürleri vazife lerini Kadıköyünde ifa edeceklerdir. Bu müdürler imkân derecesinde yük. sek tahsil görenlerden seçilecek, ve kendilerine akalli altıncı derece üze- rinden, yani 70 lira asli maaş verile cektir. Tahakkuk ve tabsil şubeleri memurlar maaşları artacaktır. Bu memurlar üç sınıfa o ayrılacaklardır. Birinci sınıf memurlara yedinci, ikin- ci sınıf memurlara sekizinci ve üçün- cü sınıf memurlara dokuzuncu dere- ce üzerinden maaş verilecektir. Yani 55, 45 ve 40 lira asli maaş, İnhilâl e decek memurini müdürler tayin ede- cektir. İstanbulda birkaç Defterdar. hık ihdas edilmesi ve Defterdarların u mumi müfettiş veya mürakıp namını alması muhtemeldir. Bir şubenin faaliyeti Eminönü Malmüdürlüğü 933 sene- si bina ve arazi tahakkukatmı bitir. miş ve diğer ür il o. vel neticeyi Defterdarlığa | bildirmiş- tir. Vali bugün geliyor Bayramda istirahat için Bursada Uludağa gitmiş olan vali Muhittin B. Maliye müsteşarı Ali Rıza Bey da- izde kalacaktır. Jandarma Umum kumandanı Kâ- zn Paşa burün Ankaraya gidecek. Borsalarda Yeni intihap Dün hayvan borsasında yeni idare heyeti intibabı yapılmış tır. Yeni idare heyetine Kasaplar- dan Rıdvan Bey, celeplerden Esir zade Ahmet Bey seçilmiştir. Borsa komiserliği mezbaha ida resi ve İktısat Vekâletine diğer a- zaların intihabı için yazmıştır. Mahkemelerde Yataklı vagon hadisesi M. Jeannone bugün istintak hâ. kimliğinde sorguya çekilecek Yataklı Vagonlar şirketindeki hâdiseye sebebiyet veren şeflerden M. Jannonenin İstanbul 'dan bir yere gitmediği anlaşılmış- tir. M. Jannoneye ikinci İstintak hâkimi tarafından sorğuya çekil- mek üzere bayramdan evvel celp gönderilmişti. olduğuna dair rapor gönderdiğin- den isticvabı bayramdan sonraya kalmıştı. Sabık şefin bugün İstintak hâ- kimi huzuruna çıkarılması çok muhtemeldir. Dava düşmedi Son Posta gazetesindeki İttihat ve Terakki tefrikasında ismi ge- çen Damat Mahmut Paşanm oğlu. Asrm Bey tarafımdan açılan dat iii; dkvacı Vekilin “ isülkieğiiye gelmemesinden dolayı sukutüna karar verilmişti. Asım Beyin vekili Bey, kendisinin bu esmada başka bir mahkemede bulunduğunu ileri M. Jannone hasta | Etem Ruhi | mesini istemiş, mahkeme de bu is- ar yeri açılan Son Posta aleyhine dava ya bugün İkinci Cezada tekrar ye- niden başlanacaktır, Tophane cinayeti Tophanede bayram yerinde bir kumar fırıldağı yüzünden kanlı bir cinayetolmuş, Hüseyin ismin. | de biri arkadaşı Abdiyi | bunu gören Abdinin kardeşi Fazıl da o teessürle Hüseyinin üstüne atılarak kardeş katilini yaralamış ter. Sulh hâkimi kararile Hüseyin dün akşam tevkif edilmiştir. Altıncı İstintak dairesi takiba- ta el atmıştır. Adliye Vekili Bayram tatilini geçirmek üzere şehrimize gelen Adlie Vekili Yu- uf Kemal Bey, bugün Ankaraya dönecektir. Bayr: ma Bayram sonu olduğu için dün Adliye erkânı aralarında bavram. jfrpar Onlara dair Bizim şık, yüksek sınıf diye ayır dı bir zümre vardır ki içim de yaşadıkları âlemin ecnebisi gö rünürler. âlemlerini gösterir. ş 77 Maman ! diye çağırırlar Şa ilerile fransızca konu Türkiyede vakaları zetesinde takip ME v Bunların bir iki göbek ard rasanız. | ya kallavili bir yeniçeri yahut şalvarlı fendi çıkar, Onların iğreti ve mostrali naatlerine göre hayat Armada! dır. Bunun için kendi âlemlerinde bir garp havası yaratmak için sa- lonlarma ya firenkçe bey oğlu levantenlerini ve yahut Tür. Mya e memleketine laşıyan wiyetleri nebileri alıştırırlar, rar Nöel geceleri donata kalyede tatir ve Bocaklakız S0 fet çeken, poker masasında bir iki dil konuşan hanrmefendiler de bu sınıftandır. Onlara göre Türkün hareketleri kendilerini yapılmış bir üzentidir. Bu zümrenin affettiğimiz bütün cehillerine ve duygusuzlukl ir bir hacı e- pas. ileri atı) talk iin yalnız bu noktada şiddet göster mek vazifemizdir. i Türk Bourgeois'i inkılâp harç. ketlerini hiç bir zaman bu züm/e. ye benzemek için kabul etmemiş. tir. Orta sınıf Türk cemiyeti memleketin dünü kadar yarını da onun omuzlarmdadır; bu talıkki. yi şiddetle reddeder. Türk halkı inkılâp hemlelerini yalnız milli düşünüş ve yaradış ka nalmdan geçirmek suretile hay, metmektedir. Beyoğlu tarafında oturup Fatil, semtinden gelen bir âşınasına T; betli bir fakir ve yahut Semerirani ten gelmiş bir şarklı gözü ile baka; ipek çoraplı hanımefendiler doğru yolun Rum mağazalarında fransız ca en ne potlar kırdıkla. rma, Türk İnkılâbının öz ruhuna ne zehirli hançer sapladıklarını belki bilmezler. Fakat inkılabı kafasile hazmeden orta sınıf ileri hareke. tin her adımda milli varlığın zaferini yudum yudum tadarak vi. rödüğünü bilir. İşte aradaki fark budur. Burhan CAHİT saman 00mm amma Yahudiler ve türkçe Musevi vatandaşlar | türkçeyi Yisan olarak kullanmak içi pk tin ber tarafımda çalışıyorl. h yerlerde bu maksadı temin için cemi- yetler yapıldı. Müderris Hakkı Nezi- hi Bey bu çok enteresan mevzu üze- rinde tetkikat yapmıştır. Hakkı Ne- zihi Bey bu husustaki tetkikatını ş5y- le anlatıyor: . — 1904 tarihinde Danon isminde bir Yahudi memleketimizde konuşu. lan Yahudicede mevcut osmanlıca ke limeleri tesbit etmiştir. O vakit 972 osmanlıca kelimenin yahudicede bu- Tunduğunu tesbit etmişti. Ben de bu gün yahudicede kullanılan türkçe ke İimeleri tetkik ettim ve geçen 21 sene içinde bu kelimelerin yüzde 14 nisbe inde azaldığını gördüm.Musevi vatan daşlar lisanlarına giren bu kelimeler- le dahi ifadei meram ederlerdi. Bu eksilmeden en fenası yahudicede türk çe köklere istinaden yapılmış olan masdarların azalmasıdır. Yahudicede birçok türkçe kelimelerin sonuna ear ve dear getirilerek masdar yapılmış- tır. “Yanaşear, yakışear, tazedsar” gibi. Yahudicenin bazı hususiyetleri de türkçe kelimelerin şeklini değiştir- miştir. kelimelerin ilk hecele- rindeki “iv 1” lar (u) baştaki (b) ler de yok olmuştur. Bankalarda Yeni istihsalât Bakırköy bez fabrikası bu sene ye nişletilecektir. Fabrika 928 senesin- de ve Sanayi Mandin bankasına dev- redildiği zaman, 248 bin lira serma- yesi vardı. Fabrikanın bazünkü serma yesi 450 bin liradır. Bakırköy bez fab rikası, senede bir buçuk iki milyon metre bez dokumaktadır.. Fabrikaya yeniden makineler ilâve edilecek olur aa. İstihsalât vedi milvon metrevi bu-