26 Şubat 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

EŞ. İİ b mii EEE ms em EE EE EE İki gün sonra padişahın Kanunu bomit, hiç olma; t »aikeriye ve ahkâmı şer'iye ve ka- Tarihi tefrika: 109 93felâketleri rivelgnatief Abdü Ihamit it nihayet Kanunu esasiyi ilâna razı ol muştu U.s ahit io öz dalaral ısanan bürriy m atma avere ve müzakerelere bir ad lardı Süleyman Paşa, Kemal E örüşerek son teşebbüsü ald . Bir akşam saraya gitti. P dişahın huzuruna girmek isted i Haber v dülhamit, amcasını bir de tahttan atıveren bu kumandan- dan hâlâ korkuyordu. Kabul etti. Süleyman Paşa, huzurda Kanu nu Esasinin hemen ilânı lüzumu- nu uzun uzadıya anlattı. Abdülha mit, hemen teminat vermeğe baş. lad — Ben Kanunu Esasinin neşri aleyhinde değilim. Yalnız, Mitat Paşa tarafından kaleme © alınan kanunun hukuku saltanatla huku- ku tebeayı telife kâfi olmadığını Rüştü Paşa söylüyor. o Tanzimat Hattı Hümayunu şeklinde bir hat- tı hümayun neşri daha muvafık o- tar, diyor. Diyerek kabahati Rüştü Paşaya yükletti. Süleyman Paşa, © zaten Rüştü Paşanın fikirlerini ği için, bu na inandı. Bütün bütün ateşlendi: — Sadrazama itimat buyurma- yınız, padişahım. O, idarenin e- İinden çıkacağı korkusuyla bir tür | lü meşrutiyete razı olmak istemi- | yor. Kanunu Esasinin 3 üncü, | 4 üncü, 5 inci, 6 ncı, 7 nci madde- leri hukuku saltanatı kâfildir. Sal- tanatı Seniyei Osmaniye, Hilâfeti Küberayi İslâmiye Ali Osmandan ekber evlâda ait olduğu, zatı şa- banelerinin hasbelhilâfe dini islâ- mı hâmisi ve bilcümle tebesi Os- maniyenin hükümdar ve padişahı bulunduğu, nefsi hümeyununuzun mukaddes ve gayrimes'ul Ür ie banedanın hukuku hürriyei em ve emlâki zatiye ve tahsisatı pa yeleri tekâfülü umumi altında bu- İunacağı bu maddelerde & musar- rahtır. Vükelânın azli, naspı, rüt- pe ve menasıp tevcihi, nişan itası, | eyalâtı mümtazenin tevcihatı, sik ke darbı, hutpelerde namı hüma- yunlarının zikri, o muahede akti, harp ve sulh ilânı, berri ve bahri kuvvetlerin kumandası, harekâtı gece için. Mütercim naniyenin icrası, © nizamnameler mücazatı kanuniyenin i veya affı, meclisi“ umumi- akti ve tatili ve İedelhace fes- bi hep hukuku mukaddesei padi- şâhiden olarak sayılmıştır. Sadra- zam Paşa daha ne gibi bir hakkın eksik kaldığımı iddin edebilir? Hukuku tebea bahsinde de hürri- yeti şahsiye, (o serbestil mezahip, i matbuat, hürriyeti tica. ret, hakkı iştikâ, hürriyeti tedris, müsavatı hukuk, masuniyeti mesa kin, emniyeti tasarruf, hep temin edilmiştir. Sadrazamın iddialara | hak verecek hiç bir eksik yoktur. Diğer taraftan Gülhane Hattı Hü mayunu şeklinde bir hattı hümu yun neşrile ne Avrupaya emi gelir, ne de halam âmâli o yerine getirilmiş olur. Vadisinde bir çok müdafaalar- da bulundu. Hattâ Kanunu Esasi | lâyihasının bazı maddelerini de o- | kudu. Abdülhamit, cepheden yapılan | bu hücuma karşı sarsıldı. | — Madem ki ısrar ediyorsunuz. | Sait Paşalarla (1) birleşerek bir löyiha tanzim ediniz. & Göreyim. | Ben de Kanunu Esasi (o taraftarı- yım. Dedi. Süleyman Paşa fırsatı kaçırma | dr. Huzurdan çıkarak iki Sait Pa- | şayı çağırdı. Hep birlikte bir lâ- | yiha hazırladılar. Gene o gece pa | dişaha takdim ettiler, Abdülhamit, mağlüp olmuştu. lb İ ve kışlasına yerleştirilmişti. İ tön imkânsız kalmak Esasiyi ilân edeceği tahakkuk et- ti. Mütercim Rüştü Paşa azledile. | rek me Mitat Paşa sadrazam oldu. Süleyman Paşanın Rüştü Pa | şayı tutmadığını gören Abdülha- bu belâdan kur- tulmağa fırsat bulmuştu. o Çünkü Rüştü Paşayı hiç sevmez, işleri kendi basına görmesinden, pa: şahı saymamasından her zaman © kâyet ederdi. Hattâ bir aralık: — Eğer sadrazamın maksadı bizi iş ıştır evrakı havadis mütalea: geçire- şti. Rüştü P, yhinde li, dülha şeydi (2). geçince hirane bi taraftan hazırlıkle İ sasiyi vermekten geri akat buna karşı hiç ol t Paşanın icat Mitat Paşayı sıkı tırdı, Hattâ delil olarak: — Vaktile efendimiz bazı ho- calarm muhakemesiz nefyini mü- nasip görmediği halde sizler mem leketin asayişi namma caizdir ve her yerde yapılır demişsiniz. Ş di efendimiz, o zaman mı yalan ylediler, şimdi mi doğru söyle- miyorlar diyorlar. Bile demiş, Mitat Paşayı — ya | e | MILLIYET PAZAR HARİCİ 5 marta doğrul Fırkasının yıldönümün- de Hitler'in nutku |, 25 (AA) —M.Hit tçi sosyalist fırkasının 14 üncü yıl dö- na şu suretle dağılmamasına | » için bir vaz .İ mdır ve o yaşıyac 'kşilât geldiği £ tehit millet hüzmesi & içinde nelidirler. İntihabattan sonra işmdiki hü- kümetin teşekkül & etmiş olması İ bahsine de temas eden M. Hitle evvelki sözünü tekzip, yahut ta pa | dişahın istediğine razı olmak nda bırakmıştı. Nihayet Mi işi daha ziyade uzatmı mak için bu fıkrayı, Kanunu sinin 113 üncü maddesine il razı oldu (3) “Va İgnatief, o zamana kadar, padi Paşanın Kanunu E sasi ilânma razı olmıyacakları umudundaydı. Rüştü Paşanm az- lile Mitat Paşanm sadrazam oluşu bu umudu kırmıştı. Bereket ver- sin ki Bismark Berlinde Salsbur, ile görüşmüş, Rusyanın taarru na meydan kalmamak üzere bistanm muharebeden evv line iadesi, Karadağa biraz yer ve rilmesi, Bosna - Hersek ve Bulga- stanın muhtariyeti esaşlarmı mü dafaaya onu kandırmıştı. Bundan başka İgnatief, Kanunu Esasinin Avrupayı aldatmak için kurulmuş bir dolap olduğunu, Türkiye bir kere şu belâdan kurtulunca tanzi- maitanberi çıkan bunca fermanlar gibi bunun da hi fikrini yaymıya çalışıyordu. Avru pa, böyle bir fikri o benimsemiye mütemayildi. 113 üncü maddeye ilâve edilen fıkra, İgnatief'in ek- meğine yağ sürmüştü, Salsbur' gelir gelmez İgnatief bu göstererek bununla bütün Kanu- nu Esasinin hükümsüz kaldığma İngiliz Nazırmı 'da kandırmıtşı. Devamı var) şahın, Rüştü (1) Sait ardan maksat, o zaman Mabeyin feriği olan ve Damat Mahmut Paşanın damadı bulunan İngiliz Sait Paşa ile, ve- zarete terfi edilmiş olan mabeyin başkâtibi Küçük Sait gece Süleyman Paşa nın huzurdan ağzı köpürmüş bir halde çıkarak “Padişah Kanunu Esasiyi ilâ ikna ettim,, dediği Küçük Sait Pa | şadan rivayet edilmiştir. (2) Rüştü Paşanın azline diğer bir sebep te şu olmuştur: O sıra da her taraftan asker sevkolunur- ken Mısırdan da bir alay asker İs tanbula gelmişti. Hidiv İsmail Pa | memleketten alkan kışına dayanamıyacaklarından — bahara kadar İstanbulda alakonulması- nı rica etmiş, Mütercim Rüştü Pa- şa da bunu kabul ile askeri Selimi Ab. dülhamit, bu askerin © kendisini tahttan indirmek işinde kullanıla. cağı zehabile hemen Tunaya gön derilmesini irade etmiş, Rüştü Pa- şa Hidive verdiği sözden bahisle karşı gelince padişahın sadraza- mından emniyeti büsbülün “ mün. selip olmuştur. (3) Ziya Bey, Mitat Paşaya bu maddeyi neden kabul ettiğini sor. muş, Mitat Paşa padişahın ba hu susta fevkalâde wrar | ettiğini, o fıkra yüzünden Kanunu Esasinin ilâm gecikmek, yahut bütün bü- tehlikesi meydana geldiğini söyleyince, ya Bey: Maksadınızı anlıyorum: is- temediğiniz adamları | icabında | memleketten uzaklaştırmak için siz de o fıkrayı tensip ve tasvip €- diyorsunuz. Fakat, emin olunuz, o fıkra ilkönce size tatbik edile- cek! Demiştir. Sonradan tamamile doğru çıkan bu keşif, Ziya Beyin zekâsındaki kuvvete delildir. imsüz kalacağı | Paşadır. O | | meği göze almakla bera | l | İ | İ nı umanlar çok acı bir surette İ meselesidir. Meclis Maliye tenzile müsait görmekte: işmdiki kombinezondan daba i balkşa bir kombinezon vücude ge- tirilmesine olamadığını söylemiştir. M. Hitler, bitirmiştir: “ Başka taraflardan da bu kom- binezona girmek arzusunu göste recek olanlar varsa, red cevabı verecek değilim. Fakat a manda marks mesleğini kabul et- r “Mil sosyalist fırkasına girece- yecek her hangi bir kim. seye verilecek cevap sudur: “OLAMAZ.” M. imkân rl nutkunu şu sözlerle ayni min bir natRu Wolf£ Von BERLİN ajansından: Başvekil muavini M. Von Pa: pen, intihabat çarpışması dolayısi le İserlohn'da söylediği bir nutuk ta demitşir ki: illetin düşünce ve duyguları nı, sol cenah fırkalarını tanıma» mazlık etmiyoruz. Komünist kütle leri Alman milletinin azası olmak | istiyorlarsa, onların bu dileğine | ehemmiyet vermemezlik etmiyece ğiz. Fakat komünistler, Almany: ya ecnebi memleketlere mahsüs'| sistemi kletmek maksadile ec bi diyarlardan talimat almakta israr gösterecek olurlarsa böyle bir fırkayı merhametsizce tenkil etmek bizim için bir vazife olur 5 Martta veya daha sonra mil- li birliğimizin bozulup dağılacağı al p 25 (A.A.) na danmış olacaklardır.” Fransada askeri tahsi- İsat ve memur maaşları PARİS, 25 (A.A.) — san Meclisi Maliy. yan Meclisi tarafından tadil edil miş olan mali tetkik et miş ve Ayanın reddetmiş ol birçok noktaları tek müzak eylemiştir. Şimdi iki meclis arasında noktada ihtilâf vardır Meb'u- ncümeni projeyi Birisi askeri tahsisatın tenkisi diğeri memur maaşlarının tenkisi İ ü- meni bu meseleleri tetkike başla- mırtiştr. ümen, memur maaşlarını 1 kat bunu yaparken istinat edece: rakamlar, Ayanın kabul etmiş ol- duğu rakamlardan başka olacak- | tar. İngi'terede fena hıva LONDRA, 25 (A.A.) Dün İngilterede pek ziyade bir kar fır- | tnası çıkmıştır. Şimendiferlerde pek ziyade tenhhürlere sebebiyet veren bu kar fırtınası, birçok nok talarda telefon ve telgraf muhabe ratını inkıtaa uğratmıştır. Vahim her hangi bir hâdise vu kuuna dair hiç bir haber yoktur. Atinada komünistlerin nümayişleri ATİNA, 25 (A.A.) — On ko- münist Romanyanm Atina Orta | Elçiliğine giderek Rormanyadaki komünist amele ile mütesanit bir surette hareket edeceklerine dair alman bir kararı bildirmişlerdir. Komünistler daha sonra bir nü mayiş yapmışlardır. Beş kişi tev- kif edilmiştir. Küçük itilâf misakı BELGRAD, 25 (A.A.) Bu- gün saat 12 de küçük itilâfın yeni | misakı imza edilmistir. ' a da husu- i b İtalyan meclisinde müsteşardan istizah ROMA, 25 (A.A Hirten- & hakkındaki takririni izah M eden da itü bir hiç için ıkarılmış oldu; Jevletle: oldu duğunu devletlerd caiz, diğer kısmı muş Bu iki kısmn bir kısımı için he çin ise iştir. şey caiz değildir. Birinci smıf de vletler, nıf devletle müştakil vw ikinci sr erken hür, ümranisi- müsamaha İlik t Jevletin lisan k ne sahip b edemiyeceği bi ar. ullanıyor- i Cenevreden ayrıldılar Başı 1 inci sabifede) ka Paris'e hareket etmeden evvel Reu sında bir ademi inka Siniliibeğir şakıypoağıın miştir M. M en bu sözlerilek Birer birer. CENEVRE, 2 ö.A.A Cemiyeti kâtibi umüm M3agimura, istifa © Meclis n CENEVRE, 25. A.A den sonra Japon heyeti hazır Milletler Cemiyeti fevkalâde mec ak ile bir karar sureti kahel et- halde yetim anil i Tai AM e ya yemi Arâsmın gerek kendi aralarında ve ye- eek ecmiyete dahil olmayan devletlerle mutabık kalmalarma yardım etmek va sifesile mükellef bir komite ihdas etr tedir, Bu komite, On Dokuzlar komi si üzüsile Kanada ve Felemenk mümes inden mürekkeptir. Komite, Amerika ile Rusyayi da teş bulunmağa davet edecek. | umumi bu komitenin mesaisi avetname mede Pariş misakımı veya 9 enamesini imza etmiş ©- orda ileri sürülm hattı hareket itti z icraata bu- lanmak bu letler Cemi eket, Ja maştır. Müf hü memur edilmiştir pim ız gözeteleri n» diyor? hususi aye ber Fransız matbüatı bu işi artık ol bitmiş telâkki etmektedir. Gazeteler, hadisatm pek mühim oldu- unu kaydediyorlar, Sol cenah gazetele ri Milletler Cemiyetinin kararı dolayisi- le menmuniyetlerini — bildiriyorla âh gönderilmesinin esi gibi müeyyidele. rin tatbikimi istiyorlar. Sağ conah gazeteleri, Milletler Cemi- yeti aleyhinde bulunmakta ve Cemiyeti Japonya gibi bir. azasından ayrılarak | kuvvet ve resanetini ihlâl etmiş olmakla şmuahaze eylemektedirler. Japonyanın Jehol'deki hedefi LONDRA, 25 .A .A. — Pekinden bil | diriliyor: Japonyanın Jehal'de tatbile e- deceği askeri plan yavaş yavaş tebellür etmeğe başlamıştır Kailunun zaptı hususunun Jehel şeh rinin 160 kilometre şimali | garbisinde kâin olan Tchifeng'e karşı yapılacak ha rekât için bir üs olarak kullanılmasını temize © yarayacağı — anlaşılmaktadır Tehaoyan'a karşı yapılan bütün taarruz Chanhaikonan'ın 135 kilometre imali yerbisinde bulunan Lingyuan'ı is | tih'daf etmektedir. ilâsı için sev dan birinci de haiz birer wevzidir harekâtmi durdur. olur: edeceklerdi Bilhassa Lingyvan, gayet mükemmel müdafan tertibalını haizdir Mutahassıslar, Çinlilerin burada haf. | <e ehemmiyeti HABERLER | Silâh kaçakçılığı | Harp isteni iyor Boliviyaya ilânı harbedilecek ASSOMPTİON, 25 (A.A.) Reisicümhu: karşı guay ye bir beyanname gö: ilosu, 12 Kolombiya mu miştir Tayyareler, maksızın hareket üslerine dönmüş lerdir. hiçk hiçbi Nazilli Elin NAZİLLİ (Milli Yeni Kaymakam * İhsan Bey gelerek işe başlamıştır. Seferihisar makamlığına naklolunan Ali Riza Bey bu günlerde yeni vazifesi ba şına gidecektir. Yeni kararname | (Başı 1 inci sahifede) nda gümrük varidatımızın 3 liraya yakın bir fazlalık göstermesini temin edecek geniş bir çerçeve dairesinde tanzim edil kat derhal söylemek lâ- zımdır ki hükümet bir taraftan ticari müvazeneyi, di- ğer taraftan da tediye müvazene- mizi büyük bir hassasiyetle gözö- nünde tutmaktan geri kalmamış, döviz meselesini | inci plânda bir mesele olarak mütalea etmiştir: I — İhracatimizı artırmak için, 2 — Ve ihrağatrmız karşılığı 6 lan dövizlerin tamamen memleke- te girmesini temin maksadile, Alınması, kararlaşan tetbirler hükümetin döviz işine verdiği e- hemmiyete bariz bir misaldir. Tat bikat bugüne kadar göstermiştir İ ki hangi kalem eşyanın ithali kon- tenjana tâbi tutulmazsa tüccar o esyayı ancak bir iki aylık memle- tulan KRŞ ei tüccar herhangi bir endişe mülâhazasile İ stok yapmak gayretkeşliğine düşü | nüyor, mallar memleket kapılarm da, antrepolarda sıra ve konten jan bekliyor.. Bu ruhi tezebzübe mâni olmak ve iş âleminde norma | le doğru bir ket uyandırmak maksadile (D) Kistesi de tevsi o- lunmuştur. Yarın yeni kararname etri da daha mufassal ve tahlil. li malümat vereceğim, Merdi SADRETTİN «larca tutunabileceklerini beyan etmek tedirler. TOKİO, 25. A.A — Japonlar, Je simalinde kâin Kailu'yi işgal e b Japon kuvvetleri PEKİN, 25 A.A. - hazırda Mançuride 30,000 kişilik bir kuvvete sahip oldukla r1 anlaşılmıştır. Şimdiye kadar muntazam Çin kuvvet leri harp etmemişlerdir. Piştar kıtaatını teşkil eden kuvvetler gönüllü müfreze- lerdir. Bir Çin menbainden bildirildiği ne göre Japonların — Chaoyang'ye karşı yapmış oldukları cephs taarruzu akame- ramıştır. Japonlar şimdi cenup İs- tiknmetinde bir çevirme hareketi yap- maktadırlar Müthiş bir soğuk hüküm dir, Çinlilerin bir tehzibi NANKİN, 25 .A. gelen ve Çinin şimalindeki anı inhilâl etmiş olduğunu haber veren teleraflar tekzip edilmektedir. Pelpian şehri Çinlilerin elinden çıktı NANKİN, 25. A, A. — Çok ehemmi. yetli bir demiryolu şubesi olan Pci Pian zebrinin Çinlilerin elinden çıktığı resmi suretle bildirilmektedir. PEKİN, 25. A. A. — Japonların Cha yang”ı saptettikleri tekzip olunmakta- dar, Külliyetli miktarda Japon takviye kı- tastı ile 5.000 Mançurili — asker Ling yuyan'ın 80 mil cenubunda “Lingunı doğru bir tanrruz bareketi yapan kıtaa- t takviye etmek Üzere alelacele Shan Hay Kuan'dan hareket etmişlerdir. Linguang şehri şimdi Japon tayyare- rafından bombardıman edilmekte Japonların ileri hareketi TOKİO, 25. A. A. — Büyük ileri ha. reketi Pei Pan, Kauli ye Suitung nok. talarından başlamıştır Kay- | bu hareketile | om BAKIK yidiyor ——| Çoruma Sabık müftüde Çorum da muhakeme edilecek Lar BURSA, 25 (Telefo y kaymakamı * iyasetinde Karaca tirilmiş hayvanlar rialerile hal- nartta bir 15 at | kum arzusu üzerine üç koşu başlayacaktır. Kos iştirak edecektir. Diğer » den de koşuya iştirak etm teklifler vuku bulmuştur İ ye muhtelif mükâfatlar | ir Birinci- erilecek- Fahri konsolosluk ANKARA, 25 ( Telefonla ) Adisababa fahri konsolosluğumur za M. Hans fon Mender tayin edil miştir Bir Hakim Halkevine 359 kitap terketti İNEBOLU, 25 (A.A.) — İnebo- lu hukuk hâkimi Ragıp Bey & fından Halkevi kitaphanesine çok değerli 359 cilt kitap teberrü edil- İ miştir. Hailkevlerinde merasim ANKARA, 25 (Telefonla ) Halkevleri kuruluşunun yıldönü- münü ve yeniden 21 Halkevinin «- çılması Malatya, Urla, Manisa, Kütahya, Bursa, Sinop, Aydın, Çoram, : Nazilli, Denizli, İ Muğla, Çankırı, Ordu, Kayseı Antep, Gireson, Kayseri, Zosgü dak, İnebolu ve sair yerlerde bü- yâk merasimle kutlulanmıştır Askeri mükellefiyet kanununda tadilât ANKARA, 25 ( Telefonla ) — #11 numaralı askerlik mükellefi- a- Trabzon, sürmekte. | yeti kanununun 39 uncu maddesi. nin şu şekilde değiştirilmesini hü- İ kömet bir lâyiha ile Millet Meclisi ne teklif etmistir. Madde — Numaralı veya marasız asker edilmiş efrattan as- | kere girmezden evvel hapsedilmiş | olanlar hapisten çıkıncaya kadar sevkedilmezler. Askere den evvel yaptıkları suçl numi mahken ha az hafif hapis, veya para sından çevrilme hapse mah- küm olup ta hükümleri a: İ ken bildirilenlerin api i e hisleri zamanına bırakılır. terhislerinde cezaları ri mek İ üzere kıt'a veya müesseselerim mahalli müddeiumumiliklere tes- İ lim edilirler. Mahkümiyetleri 6 aydan faz ia olanlar hapisliklerini umumi ha | pishanelerde geçirmek ve tahliye | edildikten sonra geri kalan asker liklerini tamamalamak üzere keza bulundukları mahallin adliyesine teslim olunurlar. Su borusu patladı ANKARA, 325 ( Telefonla ) Hanımpınarı mansabında bir su İ borusu patlamış ve tamirine baş- İ lanmıştır. Tarnir 30 saat sürecektir nu- A. — Japonyadan | in kıtaatı. | Gençleri ifsat eden kızlar NAZİLLİ, (Milliyet) Atça ve Sultanhisarda kahvelerde çalı- şan kadınlar gençlerin ahlâkları üezinde kötü tesirler ıyorlar ve gençlerin işlerini güçlerini bıra karak gece gündüz kahvelerde za İ manlarmı öldürmelerine sebep o- İuyorlar. Bu yüzden kumara dadanan, evlerinden öte beri aşırarak satan, hattâ hırsızlık yapanlar da vardır. Kahve sahipleri bunların menedil melerini meydan vermemek için İ kahveleri muvazaa suretile bunla” ra devrederek istihdamlarını te- İ min ediyorlar. Bu gibi kadınlar geçen sene bir aralık Aydın kah- velerinde de üldü. Fakat Vilâ- | yet makaşitıri ciddi takibile bar İ namıyarak dağıldılar