13 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 42 93 felâketleri ve İgnatief Sadrazamlığı pekleştirmek için çare: Tezvir! Mitatla Hüseyin Avni bu- | yanına gelişi bile Şirvani zade nu kırmak istiyorlardı. Abdü. | de bir uanma kızartısı uyan. lâziz böyle bir lâyihayı kabul | dırmıştı. Selime kağ Bütün ovükelâ Bununla beraber, yola dü- nın ısrarı üzerine kabul etmiş | şünce bütün bunları kafası görünse bile ilk fırsatta boz-|dan silerek, doğruca sara mal, sebep olanları da nefyet- | vardı. Mitat Paşanın © gün mek üzere kabul edecekti. hazırlayıp gönderdiği müsved. Bayraktar o Mustafa Paşa | de koynunda idi. Rumedilen on beş bin askerle Sarayda Hafız Mehmet B. gelmiş, ikinci Mahmudu (tah- | kendisini karşılamış. huzura çı ta çıkarmış, bütün Rumeli ve | karmıştı. Arnavut âyanmı an pa- “e dişaha bağlamış iken, İkinci Hafız Mehmet Bey,, Abdü- Mahmut ilk fırsata onu yok et | lâzizin kapı aralığından duy- tirmişti, Abdülâziz de bu ada- | duğu sözlerle sarsılmıştı. Şir- mun vani zade: Rüştü Paşa diye Şirvani zade düşündükçe | nam vermiş olan bu herifin Mi- ürküntüsü artıyordu. Bayrak- | tat Paşa, Hüseyin Avni Pa- tar ise, kendi de Şi e re de lie birer ucundan gelmişlerdi. Ya- | rın kendisini de, ya menfanm bi | rinde sürünür, yahut idam e-| dilmiş görmek hiç işine gelmi- | yordu, Padişah. lâyihayı kabul et- mezse istifa etmek.. Mitat Pa- şa da arama kolay Kösip biç yordu! İstifa etmek.. Koca sad razamlıktan geçmek.. Kolay iş miydi bu?. Hem, Abdülâziz kendisine tif mu bıra Tam da Mahmut Nedimin İstanbula döndüğü sırada ne- reden çıkmıştı başıma bu işler? Bu uykusu ka çan sadrazamın kulağına şey- tan meler mırıldıyordu, ne er... . — Bu işim bir de kâr tarafi vardı. o Abdülâziz, 7 seyin Avninin ne mal oldukla- rını padişah zaten bilirdi. Şir. | vani zade kalkıp mabeyne git- | se, padişaha Mitatla Hüseyin Avnivin kurdukları dolabı ar- | Hüseyin Avsiyi birer tarafa at tiracaktı. Onlar gi- dince Şirvani zade de sadaret- | te müstakil kalır, rk iş görürdü. Bu ( sadakatinden | sonra Abdülâziz de onu kolay | kolay yerinden atmazdı elbet- te. >. | Gecenin karanlığı içinde sadrazam yalısmın gölgeleri arasmda, sabahlara kadar gö- züne uyku (o girmeyerek dü şa gibi arkadaşları hakkında | padişaha verdiği ju lu mabeyncinin mıştı, Hele Hüseyin Avni saya öteden ber. saygısı var- dı. Koca seraskerin devlet -or- dularını 790 bini kişiye çıkar | dığını, askeri her kazadan ko- | <ö rumak istediğini bilirdi. Abdü- lâzizin bu kadar fena yollara götürülmesine de içi razı olmu- yordu. Şirvani zade saraydan çıkın- ca Hafız Mehmet - Bey de bir vesile bularak fırladı. Doğru Hüseyin Avni Paşaya koştu. ». 4 çikmıştı! Mahmut Nedim, hiç olraazsa. düşmandı; (e aşikâre düşmarlık etmişti. Ya bu Şir- vanlı? Dost görünerek cana kasteden bu herif? Hafız Mehmet Beyden hı şeyi öğrenen Hüseyin Avni! Paşa, birden bire verdiği bir | kararin, gece vakti saraya koş- | muş. çok mühim ve müstacel maruzatta bulunacağını söyli- yerek huzura cıkmış, Sirvani zadenin veliaht Murat Efendi ile gizli muhaberede olduğunu fşa ederek padisahı heyeca- ns düşürmüştü. Gece vakti bu haberleri a- lan Abdülâziz, birden bire kö. | bosaptz pürdü, Mitat Paşayı Selâniğe, Sirvani zade Rüştü Paşayı da Halebe valilikle defetti. Sada: rete Hüseyin Avni Paşa geç- di, ».. Sadrazamlık koltuğundaki | giltere çuvaldız, Hüseyin Avni Paşayı da rahat bırakmadı, Orun ye- rine ikinci defa” olarak Esat Pasa geldi. O da çok durama- dı. Makamını tekrar Mahmut Nedim Paşaya bıraktı. PARİS, 12. A. A. — Meclis kori- dorlarında bu sabah bir nebze heye can vardı. Hâkim olan his, daha zi- yade betbinlik idi. Amerikanın İngiliz ihtirazi kayit- in Fransa hülcümetinin me anisini büsbütün işkâl edeceği mu- talcası serdediliyordu. Bu intiba, iki parlâmento ğrubu- sosyalistlerin, toplanmaları üzerine büsbütün teeyyüt etti, Sol cenah cümhuriyetçilerinde, A- merikadan gelen haberler dolayisile hattâ kayit ve şarta tabi ü vel taksitinin aleyhinde bir hareket teressüm etti. Grubun içtü kabili olmıyan her türlü beynelmilel para naklinin önüne geçmeğe davet edeceğini beyan eylemiştir. Grup, asli vaziyetini islâh ede cek bir cihan iktisat konferansının acilen içtiman davet etmesini isliye- ! ektir. Grup, bütün bunlara intizaren 15. Künunvevvel taksitinin tediyesi hu- susunun tehir edilmesini istiyecek- tir. M. Herrlo', mebusan mec- lsinde bu aksam b'r ek- seriyet bulabilecek mi? Amele enternasyonaline dahil Fransız sosyalistlerinin o bu kararı, lerini nazarı itibare almaktan imtina | nun, sol cenah cümhuriyetçileri ile! da olsa bu tarzda hareket edeceği! HARİCİ HABERLER | Borçlar meselesiFran- sız meclisinde! Amerikalılar kongrenin tedi. yeden başka bir söz | dinlemiyeceğini teyit ettiler | retle ekseriyet bulabileceği sabahle- | yin merak edilip durmakta idi. İngilterenin vermiş olduğu cevap LONDRA, İ2 A.A — İngilte | renin Amerikaya vermiş olduğu ce- İ vapta bilhassa hükümetin Amerika - İ nin 1 Kömunusvvel tarihli İngiliz no İ tasında münderiç iki memleket arasında iyice tetkik edil- mesi suretindeki teklifi hüsnü kabul etmesinden dolayi memnuniyet iz har edilmekte ve fakat, uzun tetkik- lerden sonra, bu notada izah edilmiş İ olan umumi mülahazaları (değiştir. olduğunu beyan eylemektedir. İngiltere hükümeti, para nakli hu İ susunum arzetmekte olduğu müşkü- tı tediyatın tehirinden başka hiç- il! bir hal şeklinin izale edemiyeceği kanaatini izhar etmekte ve Amerika hükümetinin bu hal suretini kong- İ reye tavsiye etmemiş olmasına tees süf eyi g l ” İ kip 15 Kânumsevel taksitini tediye j edeceğini beyan etmektedir. Ingiltere hükümetinin moktai na- | zarı 15 Kömunuevvelde yapılacak te diyatın mevcut itilâfnamede derpiş İle telâleki edilmemesi Hâzam geldiği * mütaleasırıdadır. ü- | vel tediyatını nihai itilifnamede he- iç | male mahsuben yapılmış tediyat - | Tarak vi iş “o telâkki edilmesini teklif eyle mektedir. Ingiltere hükümeti, altm olarak te diyatta bulunmak üzre lözım gelen tertibatı almakadır, ü şimdiki ahval ve şernit içinde bunu en az.xa tar verecek bir usul olarak bulmuş- tur. Filhakika bu usul istisnai ve gayri tabiidir ve hükümet, icrası teklif e dilmiş olan müzakerelere 18 Haziran sinde bulunulması zımnında AÂmeri- ka hükümeti oezdinde israr elmek ve bu suretle hükümetlerin arasın- da mevcut olün itilâfların umumi su celte akamete uğraması tehlikesinin önüne g arzusunda bulunmak tadır. M. Stimson'un cevabı VASHİNGTON, I2 A.A, — Hariciye nazarı M. Stimson, İngiliz potasma verdiği cerapla, borçlara it tediyatm, elyevm meriyet mev. — Tilarlardı yapılmasına muvaffakat etmeğe ma- | iye mazırmın mezun olmadığımı be- İ yan 3 M. Stmson, hükümetlerin birbir. lerine kürşı olan taahhütlerinde ve İ mek için hiçbir sebep görememekte | i Kahirede Patlıyan Bomba Komisere karşı bir | İ ihtar mahiyetinde mi? KAHİRE, 12 A.A, — Birçok yüksek zevat, geçen gece fevka- lâde komisorlik binasına karşı ya- pılan suikast dolayısile fevkalâde komisere teessürlerini beyan ve bu suikastı takbih etmişlerdir. Polis, bu suikasttan ziyada bir ihtar mevzuu bahis olduğu fikrin- dedir. Zira bomba, pek o ufak ve pek kuvvetsiz idi. Filvaki, yaptı- ğı basar pek ehemmiyetsizdir. Yalnız komiserlik binasının balo salonunun bir camının rini kırmıştır. Bomba, o salona ko- mulmuş idi. Avusturya ile De bir mesele Belgratta da, Viya- nada da asabiyet var! BELGRAT, 12 A.A. — Politi- ' ka gazetesi, Karentiyadaki Sloven İ lerin korasmı istasyonda | bekler İ mekte olan Lioubiana Darülfünü- edilmemiş olduğunu öğrenmeleri üzerine bir nümayiş yapmışlardır. Maamafih, Viyanadaki Yugos- lavya sefiri bu vizelerin yapılma. st için Avusturya hükümeti mez- | dinde teşebbüsatta bulunmuştur. Bu hâdise, ahiren Belgrattaki Avusturya sefirinin Yugoslavya Hazineden taksitle mal alanla- rın borçlarına ait bir teklif ANKARA, 12 (Milliyet) — Yozgat meb'usu Süleyman Sırrı Bey Meclise hazineden taksitle mal almış olanların taksit bedellerinin tecili hakkındaki kanuna muaddel bir kanun teklif etmiştir, Sırrı Bey teklifinde borçluların mütebaki borçlarını 20 senede ödemelerini istemektedir. Kadın iktısat sergisi açılıyor ANKARA, 12 (A.A.) — Tasarruf haftası münasebetiyle Ismet Paşa Kız Enstitüsü tarafından tertip olunan ilk Kadm İetmat Sergisi Perşembe günü B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pa- şa Hazretleri tarafından açılacak ve Maarif Vekili Reşit Galip Bey bu münasebetle bir nutuk irat edecektir. Ibrahim Tali Bey Mardinde MARDIN 12 (A.A.) — İstanbul Meb'usluğuna intihabi üzerine Ankaraya gitmekte olen birinci umumi müfettiş İbra him Tali Bey şehrimize gelmiş samimi bir surette karşılanmış tır. Belediye tarafından şerefine 60 kişilik bir ziyafet verilmiştir Izmirde Tasarruf Haftası İZMİR, 12 (A.A.) — Milli İktisat ve Tasarruf haftasının ilk günü münasebetiyle bugün bir bayram alayı yapılmıştır. Yer li malları satan müesseseler sattıkları mallarla otomobil ve ara- baları süsleyerek bayrama iştirak etmişlerdir. Bayram alayı sa- at 14 te Basmahaneden hareket ederek Tilkilik, Keçeciler, Baş- durak, Kemeraltı tarikiyle Birinci Kordondan geçerek Gazi mey danına gelmiştir. Gazi heykelinin bulunduğu bu meydanda Belediye Reisi Behçet Salih Bey bir hitabede bulunarak tasarrufun faideleri hakkında tafsilât vereiştir. Avusturyalılar galip geldiler BRÜKSEL, 12 (A.A.) — Futbol maçında Avusturya ta kımı İ sayıya karşı 6 sayı ile Belçika takımıma galip gelmiştir: Tek Aramya opamp | Katllâm Kızıl Belediye irmediklerine ve Sternitz ismin- .. de bir kemünisi sela > sötirip| Yapılmışmı? | Meclisi götürmediklerine dair olan. ayin mi K de m azalan Çinlilerin iddiasına | Sofyadaki intihap Bu hâdiseler dolayınile ber iki göre 2700 tasdik edildi | mekan de bebe sehiet) . kişiyi öldürmüşler | sopya 12 44. — Bala CENEVRE, 12 A.A, — Bir | muhabiri mahsusumuz bildiri- Trau hadiseleri Çin notası , Çin haberlerine gö VİCENCE, 12 A.A. — Meb'u- | re Japon kıtaatının Bouchoun sanden M. Deleroix, harp malâlle | civarmdaki kasabalarda bulu- m a nan Çinli ahaliyi katliâm etme nutuk söylemiş ve Trau | geçi i “Yugoslavya” hâdiselerinden bah e setmiştir. Orada nümayişçiler Ve. | mektedir. Bu haber 26 teşrini- ki; Harp yaralarından en vahşicesi Adriyatiğin öbür tarafımda kana- yan yaradır. Bir takım tecavüzlerle Dalmaç- yor: Geçenlerde Sofyada yapı” lan belediye. intihabını, komü- Bistler kazanmışlar ve bunun üzerine intihabı kaybeden di- ğer fırkalar, Sofya Sancak mah kemesine müracaat ederek in- tihabın tanınmaması için itiraz larda bulunmuşlardı. Ahiren zan hilâfma yapılan itirazları kabul etmemiş ve komünistle- rin i kazanmaları hare ekseriyeti ketine fesat karışmadığı netice Amele enternasyonaline mensup Fransız sosyalistlerinin hükümet ta. | butaahbütleri | havi, mukavelelerde rafından tavsiye edilen sistem aley. | vukubulabilecek herhangi bir deği- hinde rey verecekleri zansedilmekte | tiklik hakkında ancak kongrenin bir yanın simasını tanmmaz bir hale ğe çalışmak abes bir iştir. dım, erkek ihtiyar ve hattâ ufak çocuğun telef olduğu beyan olunmaktadır. Hariciye nazırı, Nedimof'un birinci sada-| dir retten düşmesile ikinci sadare- te geçmesi arasmda üç sene- den biraz fazla zaman geçmiş, bu müddette altı sadrazam iş başıma gelmiş, en çoğu 14, en azı 2 ay makamda kalmış. fa | raber kat hiç biri bir gün bile rahat edememişti. —27— Bataklığın ortasında Tuşu, ancak Türkiyenin açık- Sol cenah cümhuriyetçileri de ayni oldukların. vezirlerden bir çoğunu da kabineye sokuyordu: Mi- temayğlü göstermekte dan M. Herriof'nun mecliste me su- sonra demiştir ki: Amerikanın mesuliyeti PARİS, 12. A. A, — M. de Jon. venel, Matin getirmeğe Venediğin hatıralarını silmek için şehirleri yok etmek, enkazlarını silip süpürmek lâzımdır. O ze man bile toprak biraz kazıldı m, altından yine Romanın izleri mey- delâil movcut olduğunu ilâve ey dnnx çıkacaktır. lemektedir. Tai zemini yapmak sere lerde Bir Gini ari dü kandil be tepeye merdin , vermiş olduğunu unutuyor. teoasüf bir hâdise yanm meşrutiyetçiliğini . bile | tan açığa iflâsı demekti. Abdü- | Nedimi tekrar kavuştuktan | Avrupadaki töşevvüşten bat mesin. bir” treni 8 kânumuevvel- 22 bulan, Babrilide en küçük | liziz Mahmut Nedimin tek:İ sonra bu göz boyamalarının | Aga, ei nie Raler | ek kale Ye bentler ma | de Te istasyonundan, ha- usulsüzlüğe tahammül göster- | rar iş başma gelişini az çok | hiç bir değeri olamazdı. mleslena iştirikten gilkinenek; Sir ae ilemi yeniden tet- | lihazırda Çin ve Mançuri de- meyen bu genç idi in İ süslemek için ona karşı olan ( Devamı var ) | ver moratoryomu ile buhran çıkar. ! kiki, miryolları i tarafından san Oğlunun kafasını daima | | Bihinden hiç istifade etmediğimizi, | biyatını, bilhassa İran edebiyatını iyi Haftalık Edebi Musahabe tiki. İaklcesi n6'okaria olecn ba | “inal bizs: “Yalan olmleyi ii “| bize endir kimelerdendin Or. Al i . . işten hoşlanırız ve nihayet asl sır | meyi fazla yazmışsın; falan mokta- | Nihat Bey, edebi san'atları sadece | pek alıştığımız ve birer istinre olduk” Fikirler ve insanlar rı anlamadığımızı, anlıyamıyacağımı | yı biraz daha tavzih etmek icap © | tasnif ve tarif le iktifn etmemiş | larını bile pek farkedemediğimiz ter xt itirâf ederiz. Fakat bir şeyin im. | der” dediği zaman bumun hiç bir | onların ruhi menşelerini de araştır | kipleri yapabilmek için insan hayli i 1. - Edebiyat mek te o dili muhakkak konuşabil. | iânsız olduğunu ona teşebüs etme. | tesiri olmadığın iddin edebilir mi. | mak istemiş, Kitabınm mukaddi. | lerlemiş olmağı bekledi. Eserleri biz9 mek değildir; fakat hem o dilin das “| “den söylemek başka, teşebbüsten | yiz? Bugünkü gençlerin mesinde: “Edebi san'atlar me gibi za | kadar gelmiş olan eski muharrirlerd? ha İyi anlaşılmasma yarıyacağı gir | sonra teslim etmek başkadır. Uğ- | da pek fazla haşiv bulunması, bir | ruret ve dimaği fanliyet mahsulü. | istiare pek nadirdir; Remy de Gowr” Edebiyat kaidelerini tasmif ve i | bi ödili konuşan milletin tefekkür | raştıktan sonra hiç olmazsa niçin | sözü mütemadiyen gevelemeleri aca- | dür; hitap ettikleri ruhlar üzerim | mont meselâ Homiros'ta biç isti ; ah eden kitaplardan hiç hoşlan. | ve tahassüs tarzını arıyanlara yardım | anlıyamadığımızı anlarız ki buda | ba birar da edebiyat kaideleri der | de masl müessir olurlar, bunları | reye rasgelemediğini söyler. Cisa* wıyoruz; o meleteplerde bile edebi. eder. kendimizi bilmek hususunda çek lerinin tavsamış olmasında değil mi- izaha çalışacağız” diyor. Kitap ge- belki en ziyade kelimenin yet mazariyelerine pek itibar edil- Edebint nazariyatınm lüzumsuz. | ehemmiyetlidir. dir? Sarf ve nabiv derslerine de ew | rek mektep talebesi için, gerek &- | itibar eden, yani iptidei zihniyof” miyor. İstiarenin nevilerini, cinası | luğunu iddin etmek, asıl büyük san” Hem edebiyat nazariyatnın ame- | kiti kadar ehemmiyet verilmediği | debiyatişleriile uğraşan herkes için | li kimselerin amma istin* bilmenin hiç kimseyi muharrir, şair | atkârların ekseriya ne yaptıkları. | İf faydası olmadığını söylerken mü- | için bir cümlede bir kelimenin ye. | istifadeli olmakla beraber büyük | oldukça o mütekâmil bir kafası» edemediğini söylemekle o kitaplar | nı kendileri (Ode bilmeden eser vü. | balâğa ediyoruz. Original bir üm | ri değişmekle manasınm ne kadar | bir kumuru var: çok küçük ve bunun | mahsulüdür. in lü i ür lâp sahibi olan, yani sırf kendile- | değiştiğini farketdenler azaldı. içim çizdiği programı dolduramıyor. Dr. Ali Nihat Beyin bu kitabi rine mahsus bir tefekkür ve ta- Dr. Ali Nihat Beyin Edebi san'at- Bir istiarenin dimağda nasıl doğdu- m tam bir eserden ziyade bir 9” biyat nazariyatmın gayesi, edip ye- tiştirmekten o büsbütün başkadır; © san'atkâr dimağmın nasl işlediği ni aramak yolunda bir merhale. dir. Bir dilin sarfmı, nahvini iyi bil. kaddime diye karşılıyoruz. Edebi atların nasıl mami 1 sir ettiğini araştırmak; bilhasan bu” larm tanddüdünü heyecanın det” ce ve mahiyeti ile izaha çalışmak hastds tarzı getiren kimseler on- ların haricinde, hattâ bazan onlara rağmen yetişirler amma herkes on- lar gibi midir? Mektepte © iken yazdığımız kitabet vazifelerinin tas- lara dair (1) isimli kitabımı okur. funu, yani bir insan kafasma iki v in biribiri lacak, birik rinden ayırdedilemiyecek kadar gelmesini tahlil etmek öyle kolay ve kısaca anlatması kabil i Not: (4) 1 Cilt, 64 sayfa, 50 kuruş