11 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 40 - 93 felâketleri ve Ignatief Kemal Bey, Abdülâzizin uyku. larını bozan bir kâbus hükmünü almıştı. Bu gece nümayişinin habe- ri, Abdülâzizi kudurttu. Ken- disi altınlara, elmaslara boğul" muş olarak selâmlıklara ken, yalnız askeri s. , fakat ne halkın, ne de askerin gözlerinde, yürekten gelen bir sevgi ışığı sezilmiyordu. Murat Efendi dairesine gidip gelen, daha birkaç sene evvel Avru- paya kaçarak saltanata karşı yazılar yazan bu Kemal B. kim oluyordu da böyle halkı bir ti- yatrosuyla ayağa kaldırıyordu? | hi Kemal kularını bozan bir ağırlık, bir kâbus hükmünü almıştı: Hal- kın hâkimliğini Allahın kendi- sine ve 80! verdiği bir im- tiyaz e ayan a pere halk içinden do; halkın yü- eminem! inlpçi genci kendisine bir rakip tutuyordu. Veliaht Murat Efendi daire sine gider. Murat Efendinin oğlu Salâhattin Efendiye ders okutmak vesilesile veliahti mil let padişahlığına hazırlıyan, Er zuruma vali muavini yapılınca kizıp Avrupaya giden, Gelibo- luya mutasarrıf olduğu halde, Kaptanpaşaya kızarak istifa e- diveren, her satırı, her mısraı halkın hafızasında yertutan bu adamı artık mutlaka kahretme Ji idi. Mitat Paşa, Kemal Beyi nefye razı uyordu. Tanzi- mat muhakemesine cezayı kal dırmıştı, Tanzimatı azımsıya- rak Kanunu Esasi yi k is- tiyen Mitat Paşa, i elile bu en esaslı emniyeti yıkamazdı. Ah. Mahmut Nedim olsay- dı.. Ne sadık bendeydi şu vr mut Nedim... Padişahının bir henüz saniye rütbesindeki enti püften bir adamı, Hüseyin Av- ni gibi Seraskeri, Şirvani Zade Rüştü gibi bir veziri bile nef- yediverirdi. Mitat Paaşnm kabahatleri, bundan da ibaret e İst a dam, padi Bağdatki ilindiysn sndda dei gi- bi, her istediğini yaptırmamak iç çıkmıştı. diği gün, filerinin lerim emir vermiş- ti. Şirvani Zade Rüştü (Paşa Evkafa, Maraş Vali nen Cevdet Paşa Adliyeye, İz- mir Valisi Sadık Paşa Maliye- ye getirilmiş. Paris Sefiri Reşit Paşa Zade Cemil Paşa da Ha- riciye Nazırı olmuştu. He Malmut Nedim P, son zamanlarda Ee A gop Efendi vasıtasile on mil- yon liralık bir istikraz yapmış. bundan yüz bin lirasını açıktan sabı kapatmak için defterlere bu para mukrizlere verilmiş gi- bi yazılmıştı. Mitat Paşa hesapları görüp te ödünç para alan adamın ken dine faizle, ee Şeri verene ayrıca bir ikram yüz bin lira vermesinde SEE ma na olamıyacağını anlamış, me- abi Vükelâ Meclisine götür müştü, Vükelâ, sadrazamın 18- ile Mahmut Nedim Paşayı istintaka çektiler, Mahmut Nedim Paşa, en akıllıca hareketi bu istintak ve hakeme kün yoktu. Sadarette iken res- men yalancılık ve sahtekârlık etmişti, Maliyenin hesaplarını emir verip tahrif ettirmişti. Mi tat Paşa sadarete gelince Mali. di Nazırile mes'ul am er Anını çağ, Mahmut NE dim bütçesindeki varidat İasını nereden ale e sor muştu, Zavallı maliyeciler, bo- yunlarmı büktüler, işin doğru sunu söylediler: — Bu hesaplar hazine ku- yuduna göre değil, eski sadra- zamın emrine ve tarifine göre yapılmıştır, Dediler Bey, Abdülâzizin uy | i e bebe inne ge sl | p, Mahmut Nedim Paşa, gök: yüzünü elle kapıyamazdı. Bun ler hep gözönünde şeylerdi. Mukrizlere verildi denilen yüz bin liraya gelince;Mahmut Nedim bunu Padişahın iradesi- le böyle kaydetmiş, parayı da Abdülâzize vermişti. Mitat Pa şa, bunu ortaya çıkarmak, ira- desini inkâr etmiş olan padişa- hı küçük düşürmek istiyordu. Mahmut Nedim. kurnazca Geler. Padişahın iradesini ye sürmedi. Kendisini çekenlerin . ağzından padişahın iradesini inkâr ettiği ni öğrenince, kendi de bütün kabahati üzerine aldı. İgnatief'in adamları, padişa ha Mahmut Nedimin bu “sada- kati” icin çok sözler söylediler. Mahmut Nedim yüz bin lirayı ödemeğe mahküm oldu. Fakat Abdülâziz hem parayı affetti, her de eski Nedimini Kasta- monuya vali yaptı. Hidive vadedilen (istikraz fermanını Mitat Paşanın kayıt k şartlı Hemme po inçların İamasına sebep ol rl; İni Rika müracaati, Vâlde Yilda Sultana 1s rarı, İgnatief'in entrikaları hep bir araya geldi. Mitat Paşa 79 ü sadaretten azledil- di, Mısıra da mebeyinden bir ferman gönderildi. Abdülâziz hükümet işinde bir perende daha atmıştı: 'dev- fet, bir uçtan öbür uca atlıya atlıya tehlikeli bir cambazlık meydanına atılmış oluyordu... —— Sadaret koltuğunda bir iğne Mitat Paşadan sonra sadare- te mütercim Rüştü Paşa geldi. Az zaman sonra o da azledildi. Serasker Sait Paşa sadrazam oldu, Padişaha kul olan bir as- kerdi. Aldığı emri askerce yap- mak isterdi. Bununla beraber o da bir iş göremedi. Şirvani zade Rüştü Paşa sa- g i. Mitat Paşa Adliye Nazırı, Hüseyin Avni Serasker oldu. Esat Paşa iye Nezaretine geçti. Ar- tık bu kabine olsun sürekli o- da | Vur diye umuluyordu. Şirvani zade Rüştü Paşa, Hü seyin Avni Paşa, Mahmut Ne- dim idaresinden sille yemiş a- . Mitat Paşa, bunları memlekete Fakat Mahmut Nedim Paşa sadaret koltuğunu terkederken bunun görülmez bir yerine bir iğne, yahut çuvaldız mı sapla” mıştı, ne idi; bu koltuğa otu- ranlar biraz sonra rahatsızlık duymağa başlıyorlardı. Hidiv İsmeil Paşa, İstanbu- la gelmişti. Şirvani zadeye 80- kuldu. Eskiden yaptığı gibi ge- ne bol bol “kapı yoldaşı” hedi- yeleri dağıttı. Saraydan gönde rilmiş olan ilk (fermanı usulü dairesinde Babraliden musad- dak bir fermanla tamamlandı. Saray adamları para içinde yü- Hare İsmail e, hediye, ayni ye gösterili- yordu. Mitat Paşa, bu olan işlere ku | devletin muvafakatini duruyordu. o Nihayet Hüseyin Avni Paşa ile birlikte sadraza- ma ultimatum vermeğe karar verdiler, Bir gece Şirvani zade- nin yalısma gittiler: ( Devamı var ) İspanyada tevkifat İRUN, 10 A.A. — Emniyet w idaresi, Rus ihtilâlinin 15 i yıldönümü münasebetile ya- pılan şenliklerde £ bulunduktan sonra Sovyet - Rusyadan avdet et- miş olan 26 ameleyi tevkif ettir- miştir. Hemen hemen hepsi de ko- münist Kr mensuptur. amafih bunların © arasında bazı #endikalistler ile Bazk masyonafist aksiyonu fırkası © âzasından biri bulunmaktadır. - telgrafla | “e MILLIYET PAZAR #IKANUNUEVVEL HARİCİ HABERLER Almanyada Af kanunu Reichstag meclisi içtimala- | rını tatil etti. BERLİN, “CENEVRE, B.A. A. — Anadolu Ajansını hususi akririn kabulünden son j Fa içtimalarım talik etmiş ve Alman | etler Cemiyeti heyeti umumi- kabinesinin istediği yola girmiştir. | yesinin fevkalâde içtimamda Çin-la- Reichstag meclisinin ikinci kâms-| pon ihtilâf: hakkında umumü müza- Bun 15 inden biraz sonra yeniden iç | kereler yapılırken murahhasımız Ce timan başlıyacağı za: ktedir. | mel Hüsnü Bey şu beyanatta bulun | O tarihe kadar dahili siyaset saha- | muştur: sında sülün hüküm sürecektir. Türkiye üzüm zamanlardanberi Siyasi mahfiller, Reichstag mec- | Çin ve Japonya ile ayni iyi müna- Btinim şimdiki içtima devresinin bu | sebetlerde bulunmaktadır. Türkiye suretle nihayet bulmasmı, başvekili | Cümhuriyeti de bu iki milletin dost- Von Sehleicher için büyük bir mu- | luğundan | bihakkın o müftehirdir. vaftakiyet suretinde telâkki etmekte | Türkler bu iki millet | hakkında da dr, Bikasa, aliye nezir M Guert- | samimi hisler beslemektedir. Binen | helesi üzerine (af mese. | aleyh efkâri umumiyemiz, tarihi w esi abin e sene arasına tö | siyetleri itieriyle beşeriyet Hikini ihtilâf sına mahal vermiyecek | yükselmesine ve medeniyetin terak- a olaması bu muvaf. | kisine beraber çalışanları lâzmgo. Sakiyoin gbemniyetni bir bat daha ten be iki millet arasında bu derece ibtilâfen çıkmış olmasını vahim teniirle görkellnii. Daerieklre. da sarsılmayan Türk milleti sulh davasına da o kadar sarsılmaz bir surette bağlıdır. Bundan dolayi sulh li ibtilâfm esasına dair eti 'iyyen bir bükmü tazammün edemez. Bugün dünyanın duyduğu rahat. sızlık hiç şüphesiz yarın hakkındaki tereddütten ileri gelmetkedir. mın beyni muhtemel herhangi Ma. | rine Avrupaya tikrar ümit edilebilir? | Bugünkü statükoda sulkün men- “değiştirilmesi ren cinayetler, bu aften hariç kala caktır. Alman başvehili nutuk söyliyecek BERLİN, 10. A. A. — Vollf ajan sından: Başvekil Von Sehleicber'in gelecek perşembe günü hükümetin programı hakkında bir mutuk söyle- mesi muhtemeldir. Bu nutuk, telsiz- le her taraf meşredilecektir. Sosyalist milliyetçiler BERLİN, 10, A. A. — Volf€ ajan sı bildiriyor: Rulehstag meclisindeki © sosyalist milliyetçiler grubu, Hitler hazır ol-| * duğu halde bir içtima yapmıştır. Bu toplantıda Straster bulunmamıştır. Grup, Hitler'e yeniden sedakat ye- mini etmiştir. Hitler, fırkanın fikirlerini meşre- den gazetede bu sabah neşrettiği bir beyannamede | fırkanın şimdiye kadar Strasser'in uhdesinde bulunan siyasi teşkilâtının idaresini artık biz. zat kendisinin ele aldığını ve bu va- zifeye muavin olarak mebus Ley'i ta yin ettiğini bildirmiştir, Hitler, birinci kânunen 14 ünde fırka propagandasının şiddetini art. tırmağa matuf bir takım yeni direk: tifler neşredeceğini de beyan etmiş- tir. meselesini PARİS, 10 A.A. — - M. Herrist” Von Neurath — a etmiştir. lariciş Israr ediyor YA Ra gla olmakarn tediyatta ı— formülüne tevfikan Mütehassıslar bir hal| bez * mhleğei kayitlerle tediyat ie formülü arayacaklar) “3'— Tediyattan istinkât edil mesine. CENEVRE, 10. A. A. — Beş dev) © Müteallik olan teklifleri naza let mümessillerinin içtima! esnasın- da M. Mac Donald, M. Donald, M, Encümen, Deriğ ye M. Aleisinin ihfgirili.| # 28 veple be tediyat ğinden öö meselesini yeniden Baar İ bir konferansın içtiman daveti şar tına taliken ifasma matuf olan ka rarı kabul etmiştir. Gazeteler ne diyor? PARİS, 10 A.A. — Havas A- jansımdan;: M. Herriot'nun borç- lar meselesi hakkında dün parlâ- mente encümenleri tarafından din lenmesi Pazartesi günkü müzake ratın ne şekil alacağı ıkkında Ajansın bir tavzihi | bir fikir vermeğe müsait değildir. ANKARA, İOA.A. —Dün Gazeteler, vaziyetin heyeti u- Tsitsikar'dan Reuter vası- iyesi hakkında (ibtirazlı bir tasiyle alman bir (o telgrafta Çin | lisan kullanmaktadırlar. Generali Supingoen ile | maiyeti | | Bu , hükümetin kabul zabitlerinden edeceği tezin 15 kânunuevvel tak ya iade edildikleri yazılmakta i- sitini tediye etmek, ancak bu te- di, diyenin eski itilâflar o mucibince Tas Ajansından Anadolu Ajan | gazetelere sına diğer bir telgrafta ce- apıla- zabitlerin ızhar ettikleri arzu üze Sov- gitmelerine yet Rusya tarafından müsaade ©- dildiği bildirilmiş ve bu telgraf ta neşredilmiş olduğundan tavzihi keyfiyet olunur muhabiri bildüri- | & İnsa- | kuvvet hareketi karşısında bulunabi: | i, | Bizamgeldiğini » | retle Kellog Çin- Japon ihtilafı Milletler cemiyetinde murah. hasımız Cemal Hüsnü Beyin beyanatı.. İ tevfikan müttefikan takbih eden bir | heyeti umumiye manzarası, bütün | müşikülleri ortadan kâfi gelir. Heyeti umumiyenin o misakın i rahunu himaye hususunda göstere- ceği özim, ihtilâfta bulunan memle- | ketlerin sulh ve sükünunu iade et mek isteyen zimamdarların vazifesi. ni kendi memleektleri efkârı umu- miyesi karşısında kolaylaştırır. Hat- is misakın tamamen tatbilcinin bazı memleketler tarafından az çok feda- | kârlığı mücip olacağı hissedilse bi- le sulh davasını ayni şiddet ve it- müdafa gun bir şekilde tatbik Sulhu ihlâl edebilecek mahiyette i bir ihtilâf halinde ay- ni zamanda milletler cemiyeti ve Briand.Kellog misakları tatbik olun malıdır. letler cemiyeti yan devletleri, yani Sovyet Rusyayi, Cemahâri Müttehideyi, | Afgr ve Brezilyayi mütalealarını bildirme ğe davet etmesi ve icap ederse onla- rın da üzerine mes'uliyetini alması recek mekanizma kurulmuş olur. Bizi meşgul eden ihtilâfın esasma İ gelince; milletler cemiyeti heyeti u- | mumiyesinin vazifesi Üytton rapora nun mevcut bulunması ile kolaylaş- İs. | smiş elin Cemal Hüsnü Bey bu raporu tan. zim etmiş olanları methüsena ettik- ten sonra beyunatına devamla de hi: miştir “ İhtiva ettiği müşahedeler ve tav kâfi usuller bulmaktır. Bütün vaziyet mi sakın 13 üncü maddesinin 3 üncü bendine tevfikan bir uzlaşma usulü- müracant Fransız meclisi borç görüşüyor Borçları tetkik edecek bir konferansın içtimaa daveti şartiyle taksiti ödeyecek.. hususunun. teminine ait bazı delâilin hiç şüp- hesiz hükümet tarafından ileriye Amerikan notasında neler var? PARİS, 10 A.A. — Fransanın ikinci notasına vermiş olduğu ©8- mesi hususlarını made olduğumu bildirmektedir. Notada Amerika hükümetinin 15 künunvevvel taksitinin iktina- di kalkınma üzerindeki Bu nota, Fransa hükümetinin karşı koymak mecburiyetinde bu- e e ve kabul ve teslim etmektedir. Maamafih nota, mevzuu bahis meblâğım ve bu O meblâğın nakli e a e üm bir yük teşkil et- lensındadır. - | umumü komisyondan talep i | muevvel Jik kadın hariciye memuru ANKARA, 10 (Milliyet) — Sadri Maksudi Beyin kara Hukuk fakültesinin bu seneki mezunlarından Adile H. Hariciye memuru olmuştur. Adile H. ilk kadın Hariciye memu- rumuzdur. Fransa borçlar işi için yeni şartlar ileri sürüyor PARİS, 10 (ALA.) — Meb'usan hariciye ve maliye encü- menleri tarafından müştereken teşkil edilen tali komisyon harp borçları meselesi hakkında bir karar sureti projesini ittifakla kabul etmiştir. Bu karar sureti projesi bugün komisyonların tasvibine arzedilecektir. Gayesi dünyada hüküm süren iktısadi karışıklığa - karşılıksız para nakli muamelelerinden mütevellit neticelerin tekerrürüne mâni olmak suretiyle - bir nihayet ver- mekten ibaret olan cihan iktrsadi ve mali konferansının toplan- ması esası Amerika hükümetince kabul edilmeden evvel Fran- sanın 15 kânunuevvel taksitinin ödenmesini derpiş etmeğe im- kün göremediği bu projede beyan edilmiştir. fransız vergi mükellefleri kongresinin kararı PARİS, 10 (A.A.) — Vergi mükellefleri cemiyetleri sen- dikaları beynelmilel federasyonunun bir murahhas heyeti vergi mükelleflerinin son kongresinde kabul edilen bir karar suretini Buşvekâlete bildirmitir. Bu karar suretinde Almanyanın borcu» nu ödeı iyeti karşısında Fransanm 15 kânunuevvel » | taksitini vermemesi lâzımgeldiği beyan edilmiştir. Silâhları bırakma konferansı CENEVRE, 10 (A.A.) — Silâhları bırakma konferansının > umumi komisyonu, çarşamba sabahı toplanmağa davet edilmiştir CENEVRE, 10 (A.A.) — Almanyanm silâhları bırakma - | konferansına davetini temin için sarfedilen gayretlerin muvaffa- kıyetsizlikle neticelenmesinden korkulmaktadır. Öğleden sonra bu hususta son bir gayrette daha bulunulacaktır. Bu teşebbüs ve emek te akamete uğrayacak olursa dört devlet murahhasları silâhları bırakma feransının - Almanya iştirak etmeyecek ol sa dahi - ikinci kânunun ortalarında yeniden içtimaa başlamasını ir, Romanya istikraz ümit ediyor BÜKREŞ, 10 (A.A.) — Hükümet, memleketin mali kal- kınmasını temine medar olacak mali bir muavenet elde etmek maksadile, Milletler Cemiyeti maliye encümeni ile müzakereler- de bulunmağa karar vermiştir. Ay nihayetinde bir heyeti mu. rahhasa Cenevreye gidecektir. Müzakereler, mali komitenin kâ- numusani aymda içtima: sırasında devam edecektir. Mecliste ekseriyet olmadı ANKARA, 10 (A.A.) — B. M. Meclisi bugün Reis Vekili Esat Beyin riyasetinde toplanmıştır, Ekseriyet hâsıl olmadığını dan perşembe günü toplanılmak üzere dağılmıştır. Cenup hududunda bir haftada Ee yakalanan eşya ve kaçakçılar ANKARA, 10 (A.A.) — Birinci kânunun birinci haftası ududunda gümrük muhafaza kıt'aları tarafmdan miştir, işledi kurtlar 1 EDİRNE, 10 (A.A.) — Uzunköprüden gelen haberlere gö re yeğ Çavuşlu ve Süleymaniye Köylerin yollarında kurt lar pusu kurmaktadır. Bir köylü elindeki tüfeğile canmı zor kur tarmıştır. inün sınırları içinde bulunan bü- tün köyleri korku almıştır. Maarifte tebeddülât yok.. ANKARA, 10 (A.A.) — Maarif Vekâleti erkânı arasında tebeddüller olacağına dair haberler varit değildir. bi üzerinde müessir olan lie Miken lan ve yiye Ke rin tetkik edilmesi ve bunun ge-| rarlar teknik bir mahi- rek Amerika kongresi ve gerek | yeti haizdir. Amerikan milleti tarafından naza Hükümet, bu taksiti altın ola" tı itibare alınması için zuhur ede- | rak ödemek em cek müsait fırsata intizaren mev- | bu paranın Amerika'ya nakli için cut itilâfların mer'iyet mevkiinde | müracaat edilecek usul ineselesi muhafaza edilmesi Amerika hü- | hakkında tetkikatta bulunulmak- kümetince, tediyatın tehiri lehin- | tadır. İngiltere hükümetinin 15 kâne tir. Bu notada borçlar. meselesinin Amerika ile müştereken tetkikine dair bir imada bulunulması muh- temeldir. Resmi mahfillerde hü küm süren fikir ve kanaat bu tet- kikatın dünya iktısadiyat konfe- ransının toplanışı ile ayni zaman- merkezindedir. alacağını istiyor du * ini. teş AKINA 10 AA. İneiiree | 19 lar komitesi eylülde münakit Londra itilâf ah toplanıyor CENEVRE, 10 A.A. — 19 lar 18130 de taylammağa davet eğik miştir. Bu komite, Milletler cemi- İngilterenin notası LONDRA, 10 A.A. — 15 kânu vu e ye ererrreeremre re Pr : a k i . b