6 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 35 93 felâketleri ve Jgnatief İşnatief; Sadrazamı avucunun içine alıyor! Onu anlatti: — Elçi Beyin aldığı haber- lere göre, Baron Hirseh imti- yaz mi ve hattın uzunluğundan şikâ- yetçidir, İmdi, şimdiye kadar hattın yalaız yapılmış” yarısı tır. Mevcut hisse senetleri bu nursa, tabii kâr edecektir. Bu- na mukabil Baron'dan hiç de- ölse yarm milyonlira bir komisyon almabilir. Bu da bu- günkü ihtiyaçlarınızı örtmeğe yarar. ğa daha yavaş söyledi: KE iz all ee arzu uyururlarsa Avusturya ter ela ömelrle İZNE işi Baronla görüşmeği rh üstüme alabilirim. Mahmut Nedim Paşanm gözleri parlıyordu. Artık şüp- he yoktu: Ceneral İgnatief kendisini bütün kuvvetile tu- tuyordu. Bu da boşuna değil di. Belki de Çar hazretleri, Prens Gortehakof cenapları bu yolda emir vermişlerdi. Bir pal Mustafa en ngiliz büyük elçisine diğ ondan olal aldığı gibi, kendisi Rus büyük elçisile sö- zü bir edecekti. Sadrazamın kafasında işler nizamlanıyordu: o Hemen ilk iş olarak Padişaha bir kaç bin kese takdime tedarik etme- liydi. Sonra Murat Efendi sö- zünü ileri sürmeliydi. Sahi, iyi aklına gin İmişti. o Şehremini Haydar Efendi Hüseyin Avni adamlarmdandı. Şirvani kona; ğa da çok giderdi. Kurbağalı dere caddesini yaptırıyordu. Murat Efendi de o tarafta o- li * çakmak, ikle Murat Efendi ile Hüseyin Avni ve Şirvani arasında va- sıta Se relarii “a Abdülâ | riz gibi Şimendifer o imtiyazımı be- Zarak bir kaç yüz bin lira alın- ca hem kendi kesesini doldu- | DE hem de padişaha, Valde Sultana pay çıkarırdı. Abdül âzizin paraya yüzü yoktu. Kar sısma tedarikli çıkınca > dediğini yaptırmak yolu var Ni Mahmut Nedim Paşa, para için”bir de Tunus valisi Sadık Paştyı düşünüyordu. Tunusa da Misir gibi beylik ve imti- radan da bir kaç yüz bin lira vurulurdu. Öteki vilâyetlerden de İstanbula para çekmek lâ- kolay. | nü zımdı. Başka türlü bu sıcağa —23— 14 ayda bir asırlık yıkım Mahmut Nedim Paşanın 1 ay süren ilk sadrazamlığı Osmanlı İmparatorluğu tari hinde bir asırlık yıkımla ken- dini göstermişti. Rus elçisine meclübiyeti yüzünden İstanbul | kibar aramda Maho ve Nödümof diye salan yeni “sad. razam, Kemal Beyin bir tiyat. rosunda dediği gibi karşınada kiye zilini yılanı yili Şar do püriiie Miyillere > bayt ME kaplan gibi. şaha “kalkardı. Abdüilâzize, Valde Sultana, hat tâ en gibi bir m i, öl ibi yaltak- a om yl kl girerken yere kapanır, kırk ke. İ re padişahı yerden selâmlar.ete ğine yüzünü, gözünü sürerdi. En küçük bir şeyi söyleyeceği, yahut yazacağı zaman sözün da, sonunda satır satır dualar ederdi. Abdülâzize: bir padişahı Her emrü fer- manınızı icraya muktedirsiniz. Diye kavuk sallar, one terse hemen yaprağa atılır- dı. Devlet hazinesinde beş pa- ralar yoktu, saraya boyuna pa” | ra yetiştirmeğe çalışırdı. Saraydan başka (o Mahmut Nedim Paşanın kavuk salladı- f bir yer de Rus sefareti idi. gnatief, İstanbulun en nüfuz- lu adamı kesilmişti. Sadrazam dan bir dilediği olan Osmanlı memurları Rus sefaretinden bir tavsiye alabilirlerse işleri Mahmut Nedim Paşa. Tu- mus valisi Sadık Paşadan bir kaç yüz bin lira çekmiş, — İsmail Paşa kulunuza ya pılan lütfu bumayundan Sadık Paşa kulunuzu mahrum etmek reva değildir. Diyerek Tunusa da benlik | vermişti. Sadık Paşaya yapılan di inayet, Mısır hi in he- | veslerini uyandırmıştı. Âli Pa- | zamanında leri elinden Hana er elakiyeti hal dırılan İsmail Paşa, yeni sad- razamın yumuşak yüzlülüğü- Istanbuldaki Sarrafı Abraham Beyi yükler- le altmla Mahmut Nedim Pa- şaya göndermişti. O da, Âli Paşanm İteğr imtiyazla- rını yeniden arttırmak, hele istikraza müsaade almak heve- sinde idi. Mahmut Nedim Paşa. Os- manlı Afrikasmda yalnız —bir aralık kendisinin vali bulundu- ğu— Garp Trablosundan baş- ka vilâyet bırakmıyordu. Trab lusa imtiyaz vermeyişi de bir değerli elrcr bulamamasından- dı. Cezayir elden gi mus Beylik, Mısır hidivlik ola- rak İstanbula pamuk ipliklerile rilmiş olan (o vilâyet teşkilâte Mahmut Nedim Paşanın elin- de »lt üst olmuştu. Sofyayı Tuna vilâyetinden ayırmış, Şe- binKarahisar ile Maraş'ı müsta kil vilâyet yapmış,Bosnanm bir ucundaki gitmiş, Tu-/na Gkdkekek asi Amerika tır. Kongre şmünnkaşa edilecek muaz zam meseleleri halledemiyecektir. Yalnız, içki memnwiyetinin tama. men ilgası £takririni müzakere ve fakat behemehal reddedecektir. Salı günü M. Hoover, borçlar me | #elesini tevdi edecek ve bir tahkik | komisyonu teşkilini teklif eyliyecek tir. Mamafih kongre, bu teklifi red-| 'dedecektir. Amerika notası hazırlanıyor LONDRA, 5. A, A. — Matbuatım umumi mut M.Hoo cağı Nevs Chronicle'ye göre Amerikan cevabı , perşembe veya cuma günü hazır olacaktır. Ya verin, ya vermeyin! VASHİNGTON, S.A.A. —U- mumi mütalesya (göre, Amerikan | kongresinin hattı hareketi o kâtidir. Ya 15 Kâmunuevvelde paraların ve- rilmesi veyahut ifa edilmesi veya- hut ifa edilmemesi, Maamafih, salâhiyeltar bir men- ba göre, icra kuvveti, kongreye bir İ nota vermeğe karar vermiştir. Bun- dan maksat, hiç olmassa İngiltere nin yükünü biraz tahfif etmektir. Reichstag Toplanıyor Gruplar alacakları vaziyeti görüşüyor BERLİN, 5, A A, — Volff ajan sı bildiriyor Bale salar; emeğine me direktifle yapıyordu. Ce lâyetler yapıp drwyordu. ( Devamı var ) kongresi Fakat hattı hareketi kat'i gibidir. Paraları vermeli |, VASHINGTON, 5. A. A —| Kongre. bugün 3 ay için toplanacak | biyo piyasasında kuvvetli bir teşev- vüş vukuuna mani olmak için İngik- terenin todiyat halkında ne usul ta kip etmek istediğini M. Mellon va İ sıtanile öğrenmeğe çalışmakta olda- İ ğu işrap olunmaktadır. İ Beyaz Saraydaki konferansta mü zakere edilen tekliflerden birisi de tediye müddetinin uzamasına müsas de bahşolacak olan banknotla tedi- yat yapmak meselesidir. Bir teklif VASHİNGTON, 5. A.A. — Vil son zamanında nazırlıkta bulunmuş İ olan M. Baibridge Volby, harp borç | verin temennilerine kulak asmıya-| ları hrklemda bir hal sureti teklif et) merkezindedir. İ miştir. Bu teklik, teslihat bütçesi ile| mütenasip olarak senevi tediyat yap maktan ibarettir. Mümaileyh, demiştir da dahil olmak üzere büti İ ketler için beynelmilel obliyasyonlar İ ihdas olunabilir. Ayan meclisi cümhuriyetçi kideri İM. Vatsen, “ Fransız ve İngiliz no talarmın zaif olmasının sebebi tah. didi teslihat meselesi ile Amerika le teşriki mesai meselesini kale al- mamaları” olduğunu beyan etmiştir. Resmi mehil, büyük Britanyanın Almanya memle- | Diğer taraftan M. Hoover'in kam ' ler, | Mançuryade Muharebe Bozulan Çinliler Rus toprağına sığındılar 'TSİTSİKAR, 5 (A.A.) — Tsi sikar'a gelen telgrafların verdi leri haberlere göre Mançuride bu cesinde hozğuna uğnyan Çin ör- dusu, şimdi garp Haylara öğre kaçmaktadır. Rehint'olarak alıkonulan 250 sivil Japonun mn kismen için mü rarla imtina eden yle Su mii Wen'in kumandası altında bulu van Çin ordusu Haylar mevkinin bombardıman edilmesinden sonra HARİCİ HABERLER i borç işini görüşecek | | lunan ve sön Japon taarruzu heti | ancak yarın sabah başlaması kuvvet ! j tir. Beşler dün Toplandılar | —- Takas komisyonunun Deniz kuvvetleri | yeni talimatnamesi hakkında yeni Japon teklifi | | limatramenin dokuzuncu maddesi mucibince bedelleri devlet CENEVRE, 5 (A.A.) — Tah didi teslihata dair müzakerelere | ancak bugün Alman Hariciye ma | rı M. Von Neurath'ın muvasala | tından sonra başlanabilecektir. M. Herriot, M. Norman Dawis ile görüştüğü sırada sulbun tensi | ki ile müteradif olmadığı takdire | de kabul edilecek olan Fransaz | tezi hakkında bir kere daha izahat! vermişlerdir. Neurath Cenevrede BERLİN, 5. A A, — Volff ajan- sından: Hariciye nazırı M. von New- rath, dün akşam Cenevreye gitmiş- Mükâlemeler CENEVRE, 6. A. A. — M. Mac Donald, dün saat 11,30 da kendi dai resinde İngilir, Fransa ve Ameri- kan murahkosdarını toplamıştır. Bu kik etmişlerdir. Müteakiben (o konferans i heri başlıca devletler murah- haslarını yemeğe davet etmiştir. ,M. Herriot, çarşamba günkü ka- Bir Japon teklifi CENEVRE, 6. A. A, A. — Japon Yani, dai ne ait muahedeleri devlet İcre yarı resmi surette bir takım tek galiba 35.000 den 25,000 tonilatoya | İndirilmesi, tayyare gemilerinin or- tadan kaldırılması veya tonilâto mik tarınm azaltılması, kruvazörlere ko- nan 8 pusluk toplara dokunulmama 8 ve denizaltı gemilerinin muhafaza ve idamesi tavsiye edilmektedir. 5 ler arasmdaki o mükâlemelerin le muhtemeldir. İ Kimya harbi Kalkamaz! Komitenin in tetkikatı bu neticeyi verdi CENEVRE, 5. A. A, — Kimyevi ve gr harp komitesi, bü- ANKARA, 5 (Milliyet) — Takas komisyonunun yeni ta- limatnamesi Resmi Gazetede neşredildi ve meriyete girdi. Ta- bütçesile hususi mülhak bütçelerden belediye ve amme mücsse- seleri ile menafii umumiyeye hâdim müesseseler bütçelerinden veya imtiyazlı müessese ve şirketler tarafından ödenmek suretile ecnebi memleketlerden ithal edilecek eşyaya mukabil halı, tif- tik. gülyağı, palamut ve bülâsası, kereste ve travers; 1930 senesi ve daha evvelki seneler mahsulünden olmak şartile tütün; kö- mür hariç olmak üzere madenler ve bunlara ilâveten İktısat ve" kâletince kabul ve ilân olunacak memleket mahsulât ve mamu- | lâtmdan muadil kıymette eşyanın ihracı mecburidir. Bu mecbu- riyetin ifa edildiği takas komisyonunca tesbit ve tasdik edilme- dikçe müteahhitlere ve hak sahiplerine istihkakları tediye ko misyonu kendisine verilen evrakın muamelesini on gün zarfında bitirecektir, Alâkadar müesseseler ecnebi malı olarak alacakları eşyadan mübrem ve müstacel gördüklerini ayda bir defa bin li- raya kadar takassız mübayaa edebileceklerdir. Iktısat Vekâleti her müessesenin ihtiyacına ve göreceği lüzum üzerine bu milk- tarı ayda Milli Müdafaa ve Gümrük ve İnhisarlar vekâletleri için on bin, diğerleri için beş bin liraya kadar tezyide salâhiyet- Hidir. Takası temin edilmiş olan eşya takas komisyonunun gös” tereceği usul dairesinde olmak şartile komisyonun müsaadesile kontenjan harici olarak ithal olunacaktır. Ecnebi malı almak hu susundaki 9682 mumaralı kararname hükümleri bakidir. Tayyare postaları için hazırlık ANKARA, 5 (Milliyet) — Posta ve Telgraf idaresi tay- yare postaları ile yapılacak paket ve mektup nakliyatı için bir lâyiha hazırlamıştır. Yunan sefiri gidiyor mu? ANKARA, 5 (Milliyet) — Yunanistanın Awkara sefirinin Moskovaya nakledildiği şayidi Troçki Dönüyor | Türkiye-Lehistan ANKARA, 5 A.A. — B.M. Mec lisinde Türkiye © Cümburiyeti ile Polonya hükümeti arasında müna kit ticaret ve seyrisefain mukave- lenamesinin tasdiki o hakkındaki kanun lâyihası rüznameye alınmış Avdet etmek üzre vapura bindi tr. ANVERS, 8 A. A. — Trotaky, dün akşam buraya gelmiştir. en) Maarifte recede ciddi tedbirler ittihaz edil ari e malaka | Veremle mücadele için propaganda Veremle mücadele ( cemiyei edilmemiş! bazı ekb rakip olduğu Geri ba bu | yapmak için İâzımgelen makama- sabah hareket edecek- | ta müracaat etmiştir. Mektepler- e dö veni mücadele usulleri, hıf- ©“ ANVERS, 5 A.A. — Liman dai resinden alman malü Troçki'yi ler veren temsiller | gösterilmesi temin edilecektir. Bundan boyunca Rus toprağına iltica et makamı ek mişlerdir. AR int , TSİTSİKAR, 5 (A.A) — Su. in En DİR elle karşı yapılan taarruz | imkânı hakkındaki mütalealarını sor ine iştirak eden Japon tay | muş idi yareleri Harbin'in başlıca yolu ö- | Mutahassıslar bir rapor neşretmiş bugün saat 16 ile 17 arasında An- vers'ten hareket edi - Her #ey, tahmil ameliyesinin sür'atine bağlıdır. başka a iliNir bulunan mekteplerde veremle mücadeleye ait filimler Larry erler Cemiyetin gençlik teşkilâtı bu hususta talebe arasm- da kanferanalar da tertip edecek" Fransız mütefekkirine, J. - etmiştir. Şiddetli soğuğa rağmen kıt tın kuvvei maneviyesi yerindedir. Beynelmilel konferans mı? TOKİO, 5 (A.A.) — Rengo a- jansı bildiriyor: Milletler Cemiyeti Umumi Kâ üpliği, Mançuri meselesi, Büyük Mecliste müzakere edildikten son ra, son kararın Amerika ile Rus- yanım da iştiraki ile aktolunacak beynelmilel bir konferansa hava Ie edilmesi için bir teklifte bulu- nulmuştur. Japon Hariciye Neza- retinden selâhiyettar bir zat, bu hususta 'demiştir kit — Böyle bir teklifi Japonya aslâ kabul etmez. Mançuri mese lesi mademli Milletler Cemiyetin. de görüşülüyor, o halde ne olursa oleun bunun sonuna kadar orada halledilmesi M. Gu zerindeki Khailal'ı bombardıman | lerdir. Bu | raporda, kimyevi ve bakt riyolojik harp hazrılıklarını menede- cek ameli bir usul mevcut olmadığı beyan edilmektedir. ANVERS, $ eke — Trota- , beraberinde zevcesi olduğu halde dün akşam buraya gelmiş- tir. Jandarma, rıhtımları muhafe Tıp Talebe Kongresi bugün Tıp Talebe Cemiyetinin senelik bugün Ha! ela den sonra toplanacaktır. Dün beş matbaacı dinlendi cuk velileri 150 - 180 bin lira faz“ la kitap parası vermiş oluyorlar. Fikirler ve insanlar Abdullah Djevdet w e aliş ili keyi Peygamberler a me a Ben, size bu dünyayı cennet yapmaya Ölümünü duyduğum zaman ben de, birçoklarımız gibi, içimde meda- mete benziyen bir his duydum. Onun kadrini biliyordum, kendisine hürmet- te kusur Oo etmemiştim. Fakat bu, ile uğraşanları sever ve onların İc tihad mecmuasında O toplanmasını isterdi. Biz ondan, birçok şeyler öğ. rendiğimiz bu adamdan, mecmuasına geldim, Abdallah Djevdet yardımı esirgedik. ler vardı: bazı fikirlerine, bilhasan bazı muhabbetlerine iştirak etmiyor» duk. Meselâ ben onun en çok sevdi- ği ve eserlerini tercüme © ettiği iki (1) İsmini ve mısralarını yazarken kendi imlâsna, mümkün olduğu ka- dar, riayet ettim. yau ile Gustave Lebon'a bir türlü ta- bammül edemiyordum. Doğrusu Ab- | dullah Djevdet basite o mütemayildi ve o iki mütefekkiri de bilhassa basit- | illeri, basitçilikleri için beğenemişti. | Gerek arap harfleri, gerek lâtin harf leri ile imlâsının garabeti de yine ba basitçiliğin bir eseri idi. Fakat * bü- tün bunların bir ehemmiyeti olmama lı idi, çünkü birçok, en esaslı mesele lerde onunla birleşiyorduk ve 6 hiç de “intolörance” gösteren bir adam değildi. Bilâkis, tanıdığım mütefek- kirler içinde en çok “tolârance” £ on- da gördüm. İctihad'ın satışı mütema diyen azalıyordu, kendisi ihtiyarla- #wiştı ve kendisine devamlı bir suret te yardım edecek muharrirler bula- miyordu. O mecmuanın okunması i- şin hiçbir şey yapmadık, fakat şirm- etti, Fakat gariptir ki birçok kimse- ler, onun İsiklik için, kadın açılma- #ı için, lâtin harfleri için de çalıştığını unutarak yalnız garip fikirlerini, me- selâ ırklar hakkında basit bir görü- şün eseri olan ve “insan haraları” di- yebileceğimiz iddiasını hatırlıyorlar. Gazeteler, yazdığı, tercüme ettiği ki- taplardan bahsederken hiç de iyi ol. mıyan tercümlerini kaydediyorlar da Dozzi tarihi tercü- bunun Abdullah Djevdor'in ganari” sinde ortaya atılıp kabul edilmemesi" ne memnunum; çünkü onun da bütür