5 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

93 felâketleri | | Almanyada kararsız- ve Sadrazam Moskof Elçisinin ekmeğine yağ sürüyor Mahmut Nedim Paşa. kur- naz elçinin pöhpöhlerine kapı- İı kaprlıveriyordu. Zaten ken di düşünceleri de bunlara uyu- yordu. — Ekçi Beyin hakları var. Şevketli padişahımız, cennet- mekân pederlerine Haşmetli Çar Hazretlerinin müteveffa pederleri tarafından gösteri- İen dostluğu her zaman hatır lamaktadırlar. Babalar arasın- daki bu dostluk evlâtlarada geçmiştir. Elçi Bey, haşmetli Çar hazretlerinin de bu düşüncede, bu dilekte olduğunu söylüyor- lar. Şevketli Sultan Hazretle- rinden tek bir ricamız vardır. O da, Bulgarların bir yandın öte yandan Re- manya kiliseleri arasındaki dar lığımı gidermektir, Bulgarların mezhebi ne Ulah kil ine u- Yar, nede Rum patrikhanesi- De... Bunun için Bulgar mezhe- birin de Türkiyede tanınması, aryıca bir o eksarh'ın Bulgar mezhebini Sultan nezdinde tem sil etmesi çok iyi olur. Elçi zatı samilerinden bu işin Mahmut Nedim Paşa, gü- lümsedi. Tuhaftı bu Rusya bü- yük elçisi... Bazı öyle şeyler isterdi ki Türk sadrazamı yüz yıl düşünse böyle bir şey" aklı- na bile uğrayamazdı. Şu Bul- garları Rumlardan ve Ulahlar- dan ayırmak işi de böyle idi. Sanki re kazanacaklardı bun dan? Sadrazam, Rus (elçisinin bilmiyerek ekmeğine yağ sür- düğünü sanıyordu. Öyle ya!| ikinci Mahmut zamanında E- terya'lar o ayaklandığı vakit | Rum. Ulah. Sırp, Bulgar, bü- | tün Türkiye hıristiyanları bir keliseye, bir patrike idi. Burlar ne kadar birlik, ne kadar kalabalık olursa devlet o kadar tehlikede kalırdı. Par- | ça parça ayrılmalarmda Türki- ye irin zarar yok. fayda vardı. Kendini pek kurnaz sanan Mahmut Nedim Paşa, böyle düşünmekle beraber, biraz naz- lanmaktan kendini alamadı; limden geleni yapmak isterim; Ancak şevketli efem Timiz bövle işlerde çok titiz- dirler, Biraz sabır lâzmm. Elçi Bey kendi dileklerini yapmak için en küçük fırsatı fevt etmi- yeceğime güvensinler. Diye yarı sazlı bir vaitte bulundu. Onu, kendiliğinden sadraza- min yüzüne gülerek: — Sizin için odedaha iyi değil mi. paşa hazretleri, de- di, Bulgarlar bir bir eksarha bağlanınca, bu ek- sarh ta İstanbulda bulununca, artık Bulgaristan işleri her zaman göz önünde bir me- “kam mevcut olmuş olur. Bul- garlar da ne Tunanın öte ya- »ındaki Ulablara meylederler, ne de Rum patrikhanesinin yapma vasiliğine düşerler, Ne zeki adamdı şu başter- süman.. Elçisinin ği şe yin asıl Babısliye yarıyacağı- nr anlayrvermişti. Ceneral, yeniden tercüma- nına uzunca bir şeyler söyledi. Onu, söyliyeceği şeylerin de- ini ve gizliliğini belli etmek için sağa, sola baktıktan son- ra yavaşça anlağtı: — Elçi Bey, zatı samilerinin > iin Türkiye dostluktan başka bir şey ola- az.” diyor. Bunun için zatı samilerine iki mühim mesele- yi haber vermek istiyor. Mahmut Nedim Paşa, der- lenip toplanıyordu. Böyle bir başlangıçla Rus büyük elçisi aş ize ne öğretecek- >? Onu, devam etti: — Birincisi şu ki zatı sami- leri makammızda rakipsiz kal- manız İâzumdır. Âli Paşa a- arasında efendimizi kiliseye, | İgnatief çekemiyenler vardır. Elçi Bey bunların hemen birer tarafa a- tılması ikbaliniz için ilk şart ol duğu zannındadır. Mahmut Nedim Paşanın gözleri kararıyordu. Saraydan ayrılmıyan, her istediği zaman padişahla, ağalarla, mabeynci- lerle konuşan onlar arasından el tuttuğu şüphe götürmeyen Rus elçisi ne demek istiyordu acaba? Onu sesini daha alçalttı: Bu sözler resmi değildir. Ceneral hazretleri, mücerret zatıfahimanelerine r besle- diği dostluk duygularile bun ları söylerler. — Çok minnettarım lütufla- rma... Acaba kimleri kasteder- | ler? — En korkulusu serasker şadır, Fuat Paşanın, sonra Âli | Paşanın en yakın adamı ol-| duğu malmdur. Elçi Bey, Hü-| seyin Avni Paşanm sarayda sadareti (oyakalamak, yahut Şirvani zade Rüştü Paşaya verdirmek için çalıştığını ha ber almıştır. Mabeyn başkâti bi Emin Bey bu işler lışmakta. Zaptiye ni da serasker ile beraber olduğu anlaşılmaktadır. Mahmut Nedim Paşa, bir. den bire gözlerini açtı: Sahi nasıl olmuş ta bura- larmı düşünememişti. Hüseyin Avni Paşanın boyuna asker bütçesi işinde ayak diremesi el- | bette boşuna değildi. Demek Saki Maliye nazırı Şirvani za-| de Rüştü Paşa ve Zaptiye na- zırı Hüsnü Paşa ile sözü bir et- miş, başkâtip Emin Beyide İ kendi tarafına kazanmıştı. Bun ları bir ayak evvel İstanbuldan uzaklara atmak lâzımdi. Mahmut Nedim Paşa, Rus elçisine nasıl teşekkür edeceği- | vi bilemiyordu: — Bu irşat ve ihtarların- dan dolayı ceneral hazretleri ne candan, yürekten minnet- tarım, İtimat buyursunlar: He- men bu gece hem bu nankörle- rin mücazatı, hem de arzu bu- yurdukları eksarhlık işinin tan zimi için çalışacağım. Onu, sesini daha indirerek, daha mahremane şunları da Beyefendi, sarayı şevketli Sultan | hazretlerini harekete getirmek için iki mühim noktanm göz önünde tutulmasını zatı vezi- ranelerine tavsiye ederler. Ma- lümu devletleridir ki zatı hü- | manun en çok veliaht hazret- lerinden kuşkulanmaktadırlar. Bunların veliaht ile muhabere- i gibi bir şey ortaya kunulur- sa muvaffakıyet dür, diyorlar. Hay Allahın belâsı cene ral bay! Nasıl da padişahın ik e yüzünü biliyordu, Mahmut Ni dim Paşa, bir yandan bu söz- leri dinlerken. öbür yandan kendi kendini tebrik ediyordu: Ne iyi etmişti de şu İgnatief- le dost olmuştu. Öyle ya! En âlâsr bu Hüseyin Avninin, Şirvani Ri tünün Murat Efendi ile gizli muhabereleri olduğunu ortaya atmalıydı, Onu, ilâve etti: — Bir de elçi Bey şevket maabın son zamanlarda akçe | ye fazlaca ihtiyaçları olduğu- | du duymuştur. i - yi e immetlerini tavsiye ederler, Bunun için de şark demiryoll, rı imtiyazının feshi yolunu ha- tırınıza getirirler, Şark demiryolları imtiyazı, Baron Hirsch isminde birine | verilmiş, bunun ii hisse se netleri çıkarılmıştı. Baron'un bu işte Türkleri aldattığı, pek kârlı bir mukavele söyleniyordu. Fakat feshi nasıl para irebilii ilidir | Mahmut Nedim Paşa burası. | mı bir türlü anlıyamıyor, bön bön ceneralle tercümanının yüz lerine bakıyordu. KC Devamı var 3 yüzde yüz- HARİCİ HABERLER lık devresi bitti mi? Von Schleicher kulinisi kat'i | surette teşekkül etti Beyanname neşredilmiyecek BERLİN, 4 A.A. — Von Sehleicher Kabinesi, kat'i surette teşekkül etmiştir. Başlı ler şu zevata tevdi edilmiştir. Milli Müdafaa Nazırı M. Von Schleicher, Oo Hariciye Nazırı M. Von Neurath, Dahiliye Nazırı M. Bracht, Maliye Nazırı M. Krosigh, Adliye Nazırı M. Guörtner. Tktsat Nazırı M. Warmbold, İ- aşe Nazırı M. Braun, evvelki ka- binede işgal etmekte oldukları Ne zaretleri almışlardır. Parlamento ile teşriki mesal BERLİN, 4 A. A. — Kabine er kânı, yarn Hindenburg'un huzu- runa çıkacaktır. Hükümetin Rei- chatag'ın içtimamdan evvel mille- | te hitaben hiçbir beyanname neş- , retmemek tasavvurunda bulunma | sı, siyasi mehafil tarafından Von Schleicher Hükümetinin, Relchs- tag ile teşriki mesai için bir uzlaş- | ima esası bulmak arzunun bir de- Ves Papen Tlükümetinden evvel. ki Hükümetlerin takip © etmekte oldukları usüldü. Sosyal - Demokratlar, | Reisi- cümhura salâhiyeti tamme bahşe- den Kanunu Esasinin 48 inci mad desinin tatbiki usulünü tadil ede- cek bir kanun lâyihasını Meclise tevdi etmek tasavvurunda bulun- maktadırlar. Bavyera Halkçıları, Laipzig Âli Mahkemesi Reisine Reisicümhura vekâlet etmek hakkını bahşeden bir kanun lâyihası tevdi etmek ta- savvurundadırlar. Reisicümhur müteveffa Eberi'in vefatmdan sonra böyle İ bir kanun mevcuttu. Böyle bir madde sayesinde baş önüne geçilmiş olacaktır. Bitlerin söyledikleri BERLİN, 4 A.A. — Hitler Fır| kasının hükümet , meseletindeki noktai nazarını yeniden Gotha ve Jeana' intihabat dolayısile al tolunan içtimada izah etmişti Mumaileyh demiştir ki: “Nas- yonal - Sosyalist Fırkası, herne zaman olursa olsun iktidar mev- kiinin mes'uliyetini kabul etmeğe amadedir. Fakat Nazi hareketini şüpheli kombinezonlara karıştır. mak istemem, aHlisane davran mak lâzımdır. Kanunu Esasi mese lesinde hiçbir şart dermeyan edil- mesine müsaade edemem. Herşe- yin Reisicümhur iHndenburg'tan gelmediğini, belki otratımdakile” rin rol oynamakta olduklarını bi- liyorum,,. Hitler, Nazi Fırkasının son 38 nelerdeki faaliyetinden bahtettik- | ten ve fırkanın kanaatleri hil€r. | na hareket etmesinin imkânı ol- madığı beyan eyledikten — sonra, »ri ilâve etmiştir. hareketimizi imha et- mek istiyen ve belki de şimdi sal 'M. Mac Donald Ameri- ğ | cektir Von Schleleher tanatı iade için birtakım plânlar tanzim etmekle meşgul bulunan kimselerin vücude getirmiş oldu- gum fırka mevcut olmadığı takdir de sokakta gezebilip gezemiye- ceklerini bilemiyorum, Alman hkabinesinin programı BERLİN. # A.A. — Von Sch- isicher Hükümeti, Roichstaz'ın iç timaımdan evvel programı hakkın atta bulunmıyacaktır. enin beyanname: mentoda okunacaktır. Mülakatlar BERLİN, 4A.A. — M. Ven Sehleicher, sabık Reichstag'ın es- ki Nazi Reisi M. Gocbring ile yeni imentonun 6 Kânunuevvelde ima ve parlâmentonun içtima nın Noel yortusundan sonraya te- hiri imkânı hakkında görüşmüş tür. İngiliz gâzeteleri ne diyorlar? LONDRA; 4. A. A: — Sabah gazeteleri, © Jeneral Sehlei- cber'i; Almah Başvekilliğine tayi- ni keyfiyeti hakkında o muhtelif mütalcalar serdetmişlerdir. Gazeteler, Hindenbug'un teh- likelerle dolu olan siyasi kararsız lık devresini hitama erdiren kara- rını memnuniyetle o kaydetmekle beraber, in kat'i rolünü beynelmilel saha- da ve bilhassa konferansa karşı oynıyacağını yazmaktadırlar. Sunday Times, diyor ki: “ML Von Sehleicher, son zamanlarda söylemiş olduğu sözlerle — ecnebi memleketler nazarında Almanya- nn yeni militarist o temayülünü temsil etmiştir. Şayet Almanyayı hemen Cenevre müzakeratna işti- rak ettirmeğe karar verecek olur- 19, ecnebilerin endişelerini ; bun- dan daha iyi bir surette izale ede- cek bir karar olamaz.,.. kaya mı gidecek? Borçların altın olarak tediyesi için 107 ton altın lâzım PARIS, 4 A.A. — NewYork He| İ vald'ın Paris nüshası, M Mac Do-| evvelde yapacağı tediyati, ” nald'ın borçlar ve teslihatın tahdidi meselelerinde İngiliz noktai nazarını müdafan etmek üzere o Amerika'ya seri bir seyahat yapması mümkün olduğunu istihbaratına atfen © yaz- maktadır. Sum” gazetesinin Londra muha. İ biri de şöyle yazıyor: M. Mac Donald'ın hali etmekte olduğunu bir mevkide bulunuyorum. M. Mac Donald, bu suretle borçlar ve tahdi- di teslihat meselelerinin halli bah- sinde teşriki mesaide bulunmak mak | sdile cür'etkârane bir bulunmuş oluyor 407 ton altın ne altın olarak te diyatta bulunulması hususunda israr eylediği takdirde bunun için 107 ton altın zam olacaktır. Gümüş ölarak VAŞINGTON, 4A.A. —Mü messiller meclisi nakit komitesi reisi M. Somers, İngiltere'ye 15 kânunu para ile yapmak ruhsetini verilmesi ni teklif eylemiştir. Mumaileyh, iş paranın borçla kabul edilmesinin bu madenin kıymetini arttıracağına, bütün emtiaların Fiatlerinin artması" Bı intaç edeceğine ve makit tedavü- İlünün artmasına sebebiyet | verece- ğine kani bulunduğunu söylemiştir. M. Somers, şu sözleri ilâve etmiştir: Bu suretle müstakbel iktisadi buh yanların halli için lâzım olan anahta rı ele geçirmiş olacağız. Mumaileyh, Büyük Britanya'nın Hindistan'da birikmiş olan © gümüş İ paranın bir kısınnı mobilize edebile ceğini ehemmiyetle kaydeylemiştir. Hetip, böyle bir itilâfm gümüş fiatımın ons başına 35 çente çıkması | na bais olacağını söylemek suretile sözlerine bitam vermiştir. Pazartesi VAŞINGTON, 4 AA, — Mİ Sümson, M. Hoover ile görüştükten | seen çu heğunalin bulunmuştur: Benim bildiğime göre, hükümet, kongrenin içtima tarihi olan pazar İ tesinden evvel İngiliz ve Fransız 00- parlâ- yeni Alman Başvekili- | | Silâhların | | Tahdidi | I Almanya yeni bir | nota mı verecek? CENEVRE 4 A.A M.| Horriot, dün sabah M. Paul mütehassıs | | meselesini tetkik etmiştir. M. | Herriet, bu konuşmalardan son ra M. Avenol'u kabul etmiş ve müteakıben Cenevre civarında M. Boncour ile birlikte yemek | M. Mac Donald ve r John Simon'a mülâki olmuş lardır. M. Herriot, bugün M. Norman Davis ile de görüşe | Hukuk müsavatı meselesi BERLİN, 4 A.A. — hükümetinin, önümüzdel ta zarfında Cenevrede büyük | devletler mümessilleri arasın İda yapılacak mükâlemelerden evvel alâkadar hükümetlere bir nota göndererek askeri hasusat ta hukuk müsavatı meselesin- deki noktai nazarını tasrih ede ceği rivayet edilmektedir. Vossiche Zeitung'a nazaran Almanya. önümüzdeki beş se- İne zarfında askeri bütçesini art tırmamağa mütemayil olduğu- nu teyiden beyan edecek ve fa | kat bunun için devletlerin ken nin şimdiki bütçesinin hu- dutları dahilinde askeri zaruret | katan islâhata teşebbüs etmek hakkını tanımaları şartını ileri | sürecektir. Amerika | Bahriyesi Filonun takviyesi için tahsisat kondu NEVYORK 4 AA, De- şaatr husüsi sanayiinin, bir rapora nazaran endişebahş bir vaziyette bulunduğu anlaşıl maktadır. Teslibat ve techiza- tın Japonyadan pek geride oldu ğu zanmolunuyor. 1932 bahriye bütçesi, 323.620.000 dolardır. 1933 te bu miktar 459.961.000 | dolara çıkacak ve bunun 63 milyon 366 bin 528 doları filo nun takviyesine hasr ve tahsis edilecektir. İbeyan etmeden evra! İ maları ve hakkı hiyarlarnır İleri daha iyi bir surette hesaba | Muhtelit encümen Barut işinde Hasan Beyin mesüliyetini icap ettirecek bir nokta görmedi ANKARA, 4 (Milliyet) — Muhtelit mevaddı infilâkiye meselesi üzerinde tetkikatı bak Maliye vekili Hasan Beyi alâkadar eden dört mesele üzerin de yapılan esaslı tetkikte Hasan Beyin mesuliyetini icap etti- recek hiç bir noktaya tesadüf olunmamış ve mazbatanın oda gö re tanzimi ifakla takarür etmiştir. Meseleyle alâkası olan di ğer kimseler hakkında ise encümen mazbatasında hiç hükümetin vedsatile adliyeye iadeye ka rar vermiştir. Encümenin mazbatası yarın riyasele tevdi edile cek perşembe günü de heyeti umumiyede müzakere olunacaktır. Arazi ve bina iratları vergisi ANKARA, 4 (Telefonla) — Arazi vergisi varidatının ma- halli idarelerle belediyelere devri ve bina iratları vergisile kazanç vergilerinin hazine emrinde bulundurulması hakkındaki tetki kata devam olunmaktadır. Yakında bir lâyiha Razırlanacaktır. Memurlar kazanç vergisini ne suretle verecekler? ANKARA, 4 (Telefonla) — Bütçe encümeninde tetkik edil mekte olan yeni kazanç vergisi lâyihası üzerinde tetkikat ikmal olunmak üzeredir. Encümen * bazı esaslar tadil edilmiştir. Bu tadilâtın başlıcı ergi mü sflerinin beyannameye tâbi tutul <aldırılmış olmasıdır. Bu tadile gö- ve vrükellefler beyanname vermeyecekler, ona mukabil mükel- | leflere karine üzerinden ve gelirleri nazarı itibara alınarak ken- dilerine vergi tarholunacaktı Devlet memurlarının siyanen yüzde beş vergiye tâbi tutul- ması hakkında hükümetin yaptığı teklif encümence kabul edil- meyerek memurlardan vergi alınmasında dereceli esasm kabulü muvafık görülmüştür. Fırkada maarif meseleleri dün ikmal edildi ANKARA, 4 (Milliyet) Bugün Fırka Gurupunda Maa- rif meseleleri üzerinde müzake: devam edilmiş ve ikmal edil- miştir. Yarın diğer vekâletleri alâkadar eden mevzularm müza- keresine devam olunacaktır. ANKARA, 4 (Milliyet) — C. H. Fırkası Gurupu bugün öğleden sonra Tekirdağ Meb'usu Cemil Beyin riyasetinde topla narak Maarif işleri hakkında müteaddit hatipler söz almış ve Maarif Vekili tarafından izahat verilerek müzkereye nihayet verilmiştir, Yarın Umumi Heyet içtimaımdan sonra mutat müzakeresi" ne devam edecektir. İzmir fırıncılarına mühlet IZMİR, 4 (Milliyet) — Şehrimiz fırmlarına makine ile ek- mek yoğurma tertibatı yapmaları dört ay mühlet verilmiştir. Iktısat Vekâleti getirilecek makinelerin kontenjan harici kabul edileceğini bildirmiştir. Hizmet aleyhinde takibat IZMİR, 4 (Milliyet) — Sabık Adliye vekili Mahmut Esat Beyle münakaşaları esnasmda “üç buçuk Türk” tabirini kulla- nan Hizmet gazetesi hakkında Müddetumumllikçe tahkikata bulunulmuştur. Bir tayyareci daha |İsviçre'den çıkarılan öldü komünistler BUENOS AİRES 4 A.A. —İ BERN4A.A — Dün komü Fransa Almanya Ticari müzakereler ilerlemektedir İ PARIS4A.A. — 15 günden İ beri Berlinde Fransızlarla Al- manlar arasmda yapılmakta © / İlan ticari müesseseler her iki tarafm mütekabil noktai nazar larım tasrih etmelerine müsas- İ de bahşolmuştur. Fransız heye gi zzasını bir kası dün Parise hareket etmiştir. Orada hükü- İlke elik in Berki sı hakkında malümat verecek- lerdir. Müzakerata önümüzde" ki hafta ortasında tekrar başla nacktır, tası üzerine hiçbir şey yapmıyacak ve hiçbir şey söylemiyecektir. Notalar hakkında VAŞİNGTON, 4 A.A. — İngiliz notası hakkında pek fazla mütalea | serdedilmiş iken Franstz nota bak- kında resmi akisler bulunmaması A- merikan siyasetinden malümattar 9- lan müşabitleri bidayette hayrete dü sürmüştür. İ Bu müşahitler, şimdi bu vaziyet İ hakknda şer izahatı vermektedirler; | İngiliz notası daha evvel neşredil İ miş olduğundan, nazarı dikkati cel- betmiştir. Fransız notasi ise, resmi mebafil- İ ce sadece İngiliz notasının bir zeyli ibi telâkki olunmuştur. Ti başlıca borçlu devlet, Ameri- ka'nın hiçbir zaman kabul | za li vere olduğum gör termislerdir. tan Avrupa istikametine | nistlerin hudut harici edilmiş olduklarını haber vermiş idik. Bunların miktarı 100 kadar 0- landalı tayyareci Elife, Rosa- di ii yakininde düşerek ölmüş- | panyası ile posta idaresine men sup memurlardan ibarettir, Yukarıda: Başvekili hâmll tayyare ve bir filo Eski- şehirden avdelle Ankara afakında. Aşağıda: Başvekil. Mülü Müdafaa Vekili, Filo pilotları ile birlikte. TEFRELİMEESEİYILESSEYEŞe Söz