25 Kasım 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 24 93 felâketleri ve Ignatief Söz sırası Namık Kemal'de.. Herkeşin omuzları arasın dan soğuk bir titreme geçti. iç akın felâketlerin lar şümlenen gençler, bu ateş dilli, elmas beyinli şefin kırbacı altında şahlanmış cins atlar gibi, varlıklarının tâ için den sarsıldılar, Ayetullah Bey, kısa bir sus- madan sonra elindeki kitaplar- göstererek tekrar — Kemal Beyin hakkı var: Leh cemiyeti nizamnamesi ile bizim halimiz arasında benzer- lik çak deği teşkilât örneği olarak, baba- mın kitapları arasında elime | geçti getirdim. “İkinci kitap, İtalyan Kar- bonari cemiyeti nizamnamesi- dir, Bunu Sakakini'den aldım. Bu İtalyanların bir nevi milli fazmasonluğudur. Farmasonlar biribirlerine “kardeş” dedikleri gibi, Karbonariler de biribirleri ğen” diye hitap ediyor In Ayetullah Bey, iki kitabı da söyle ortaya bırakıverdi. Ki mal, onlara elini bile sürm. Mehmet Bey, Leh cemiyeti ki- tabmı; Tevfik Bey Karbonari nizamnamesini ellerine aldılar, şurasına, burasma göz gezdirdi ler. Nuri ve Reşat Beyler, — Acaba ne diyecek? Diye merakla Kemale bakı- yorlardı. O, kadehini silme doldurup bir daha yuvarladık- tan sonra, söze başladı: “.— İtalyan milleti Büyük Napolyondan beri milli birlik ve istiklâl rüyasına gönül bağla miştir, Romanın inkırazı günü dağılan, parçalanan İtalyan mil 5 ilya uğurun- da didindiler. Nihayet Korsika Il: cihangir bu hayale vücut ve- rir gibi oldu. İtalyanın tabii, <oğrafi ve tarihi kalpgâhında bir hançer gibi oturan papaları oradan çekip aldı. Kend; oğlu- na Roma kralı adını verdi. Ne © care ki tali, ne cihanı ayağı al- - ında bir top gibi oynatan o kahramana, yar oldu, nede o- nun müteverrim oğluna güler yüz “gösterdi. İtalyada gene parçâ parça bir halde kaldı, “Karbonarilik, işte bu milli birlik ve milli istiklâl hasreti | nin yaptırdığı bir teşkilâttır. | ba?, Bu da bizimkine pek çok ben- zemez, “Biz, vatanını asırlardan be- ri kurmuş, milli teşekkülünü | bi yapmış bir devletiz. Bizim der dimiz bunlardan daha basittir. Bize milletini sever, milletile na asrın ve milletin ihtiyacı olduğu #ibi anlatır vüzera, vü- kelâ; milletin efkârmı tercü- me, hükümetin idaresini müra- /4 kaba eder hir millet meclisi lâ- * zemdir. Bunlar olursa az zaman © da nuru maarifle tenvir edile - — cek olan Devleti Osmaniye, “o — milyon Osmanlının kâbei Ancak gizli bir | |dar yayılan güneşin ışıkları, bu gençlerin yüreklerinde yanan parlak dileklerle yarışa çıkmak istemişçesine oturdukları yere doğru, yayılıyordu. Bir md #öylenen sözlerin harareti, bü- tün gençleri ter içinde bırak mıştı, Daha önce fesini bir yana at mış olan Kemal, bu sefer de ca- ketini çıkardı, bir dala asıver- di. Ayetullah Bey kibar | kibar gülümsiyerek öteki arkadaşları da süzdü: — Hararet bastı. ime çi hep caketleri çıkaralım. ken, uzaktan görüp hizmete ko şan ağalara Ayetullah Bey buz İu şerbetler, limonatalar ısmar- hıyordu. Tahrir sole bölümde Şople- nıldığı zaman, Ayetullah Bey dedi ki: “— Kemal Bey, derdimizi de, devasmı da çok güzel anlat- tı. Şimdi şu nizamnamelerden toplıyarak kaleme aldığım bir lâyihayı size okuyayım. Bu. bi- zim yapacağımız cemiyetin ni- zamnamesi olacak bir müsved- dedir. “Ben, bu iki nizamnameden başka, memleketimizin halin- iyacından da ilham ala" lüklerimi kâğıt üze- rine koydum. “Dilekleri bir, istekleri bir, yolları bir gençler birleşirlerse önlerinde hiç bir set duramaz.,, Ayetullah Bey, akadaşlarına — rey sorar gibi — baktı, Nuri ve Reşat Beyler; kızarmış yüz lerile, meraklı bakışlarile nizam nameyi dinlemiye hazırlanıyor- lardı, Tevfik Bey, gözleri önün de, mürakabeye varmış gibi idi. Mehmet Bey sordu: “— Cemiyetimizin adı ne olacak?, Bu sorgu, bütün gençlerin yüzünde yeni bir merak ateşi u yandırdı. Ayetullah Bey, “— Bilmem, bunu düşünme Dedi. “— Tarihimizde o “Rusçuk yaranı., vardır, Biz de “Belgrat ormanı yârânı,, mı olsak aca- ? Belgrat ormanı yaranı. . » Şimdi gençler. bu sözü hece ek sesini denemek ister gi- ler. Nuri Bey, titrek bir sesle, “ — Biraz uzun olacak!,, Reşat Bey: “— Hem de ma- | nası okadar kuvvetli değil!,, Mütaleasını ilâve etti. Tevfik Bey, *“— Ormanını kaldırsak, Bel grat yaranı desek...,, Diye söylendi. Mehmet Bey sordu: “— Ne münasebet?., Tevfik Bey, mahcup mah- çup, düsüncesini anlattı: “— Belgrat sözü hem toplan ğe ormanın, ohemdebu- Mançurya Meselesi Çin ve Japon murah hasları arasında dü- ello devam ediyor CENEVRE, 24. A.A, — Milletler cemiyeti meclisi Çinapon ihtilâf: hakkındaki tetkiklerine devam için bugün öğleden sonra toplanacaktır. Çin murahhası Koo, Japon murahha Matsuwokanın izahatna cevap teş eden izahatını tamamlamak üze- re münakaşaya karışacaktır. Çin murahhası tarafından verile. cek izahatın uzunluğuna veya kısalı veya yarın mukabelede bulunacaktır. Diğer taraftan meclisin dünkü da- veti üzerine Lytton komisyonu, bu sabah toplanmıştır. o Bu komisyon, meclisin tetkikatın © muvazi olarak Mançuri işi hakkındaki fikir tetatile rinin seyir ve inkişaf tarızmı takip ” İ etmekle ve Japon ile Çin hükümetle ri tarafından meclise bildirilen hadi- selerin komisyon raporunda herhan- gi bir değişiklik © yapılmasını veya | | bu rapordaki noksanların tamamlan- masını müstelzim bir mahiyette olup olmadığını araştırmakla © mükellef tir, — İ süsü. Belgrat yaranı, Belgrat | ormanında toplananlar olduğu $ı kalkanlar, Oo ayaklananlardır di . Hem de “Belgrat yara- nı,, cemiyetimizin e merkezi ta Tuna kenarlarında imiş gibi bir his verir.” Kemal Bey, top ağzından fır lıyan gülle gibi, birdenbire sö- ze girişti.: “— Arkadaşlar, bizim cemi- yetimiz, ne Rusçuk yaranı gibi sadece bir padişahı tahttan in- de Tuna kenarında Osmanlıla rın Avrupaya karşı âhenin bir zafer heykeli olan bir kalenin intikamını almak için toplanmı yacaktır. Bir kere burasmı iyi- <e anlamalıyız. lar sadece üçüncü Selimin teced düt fikirlerini sevmiş, beğen- miş bir kaç zavallı gençti. Eğer yamaklar ihlâli üçüncü Selimi | tahtından düşürmeseydi Cemi yuk yüğtmilk silimi Gla yel. miyecekti. “Başları olan © Bayraktar Mustafa sadece hamiyetli, mert cessur bir adamdı. Fakat ne on- da, ne de zamiri ukalâsı sa- Mmenini çevirecek bilgi eseri var darm 15 bin Kırcalı oaskerine güvenerek dördüncü Mu: tahttan indirmek oldu.Ne üçü; cü Selimi öl len, ne de kendi. lerini Yeniçerilerin intikamın- dan kurtulabildiler. “Biz, bunların yoluna gide- cek değiliz. Biz, Âli Paşa deni- len ve mill İat olan mikrobu ortadan kalı rıp ta yerine Veli Paşayı geti mek istemiyoruz, Biz Abdülü- zizin yerine milletin o Muradı müşabhası olan veliahtin cü- lüsunu, Sultan Muradın şahsr- na olan sevgimizden dolayı di- dan alacık, Girit ihtilâlini sön- düresek bir vezir, pe bir pa- ğına göre Japon murahhası, bugün | İ kadar, Belgradı verenlere kar- | dirip bir başkası geçirmek, ne | “Rusçuk yaranı nedir? On- | yılan yaranında bir devlet dür | dı, Bütün yapabildikleri. Alem- | sadrına müsal- | | Troztki | Kopenhagda Fonferansı telsizle neşredilmiyecek KOPENHAG, 24.A.A. — Voltf İ ajansından: Gazstelerine verdikleri haberle i neşriyatı ofi aletlerini Troztki'nin gelecek cumartesi günü | söyliyeceği mutkun neşri için, Trotz- ki'nin emrine tahsis etmeği reddet- miştir Alman - Fransız ti- I cari müzakereleri PARİS, 24. AA— Son vükelâ| | meclisinde Alman - Framsez — ticari! müzakerelerinden ( bahseden ticaret | nazırı M Durand, bu müzakerelerde pek büyük müşküllere rastgelindiği- | ni söylemiştir.Kendisi,Alman murah hasların Fasta Almanyaya rüşhanlı bir rejimin tati E | ileri gittikleri İ rand'a göre müzakereler galiba daha birkaç ay sürecektir. —e— Bir manastırda cinayet İ PARİS, 24. X A.— Le Journal, Lyon ile Dijon arasmda Antun tari- katine ait bir zaviyede rahibeler saat 3 te dua ile meşgul | bulunurlarken nı şiddetle ve kapıyı açmağa gelmiş olan hemi | reyi öldürmüş olduğunu makletmek beye girişmiş ve sonra kaçmağa mu- İ vaffal olmuştur. Sabahleyin polir tarafından tanı- lar merkum, tevkif edilmiştir. Merkum, müthiş bir sabıkalı olup zaviyeleri soymak niyetinde bulun- duğumu itiraf etmiştir. M. Heriot'un bir hitabesi PARİS, 24. AA, — Mili büyük iktisat heyetlerini kabul eden M. Herigt, ezcümle mali kal- kınmanın temini için yeniden hükü- metin mukadderatı ile si ie reddüt etmiyeceğini Mümaileyh demişir ki: “ Hükümet, mütekabiliyet osasına müstenit bir harici iktisat siyasetini tahakkuk ettirmek için mesnisine de İ vam etmektedir. Meselâ, Almanya bize karşı 3380 milyon gibi mühim bir farkla müsait bir caret bilânçosuna malik © iken tamirat namile yapan tediyatın ter kini taleğ etinesi gibi gari tabillikle re nihayet vermek lâzımdır. Mardinde > seğuk ve fırtına MARDİN (Hususi) — İki gün evvel başlıyan ve bir gün bir ge- ce devam eden yağmuru mütca- kıp sehrimizde şiddetli soğuklı Hararet derecesi ae taraf buz tutmuştur. Şii dar bu mevsimde Mardinde böyle soğuklara ve fırtanaya tesadüf ©- dilmemiştir. Dünden beri a. ğnç dallarını kıracak kadar şide | detli bir fırtına esiyor. rakzğdiziz Azılı bir katilin mahkümiyeti . | re, bu cevap, VİYANA, 24, A. A — 7 kadın müebbet HARİCİ HABERLER je Von Papen mi (Fırka içtimaından sonra heyeti Geliyor? Maamafih Hitler'le müza- kereler berdevam BERLİN, 24 A.A Jansı mubabirinden : Von Papen'in reisicümhur tara fından sabık kabineyi yeni baştan teşkile memur edilmesi ihtimali pek ku idir. Yeni kabine, ga liba eski in ayni olmuıyacaktır. Mesai, ziraat ve milli iktısat nazır hıiklarmın başka ellere © geçmesi muhtemeldir, Buna rağmen yeni hükümet, selefi gibi mütehakkim, mutlak salâhiyetlerle mücehhez bir “Reisicümhur kabinesi” ola- caktır. Hitler'in muhtırasını bir daha tetkikten sonra cümhur reisinin, — Havas A- Alman faşistler liderine yeni tek- | Hflerde bulunmamağı karar altı- | na aldığı ve parlâmanter bir kabi neyi teşkilden imtina eden Hitler" in bu ret cevabını senet ittihaz e'- 'n bir mektubu, mumsaileyhe göndermekle iktifa edeceği söylen mektedir. Hitlerin Hindenburg'a verdiği cevap BERLİN, 24 A,A. — Hitlerin dün saat 18,15 te Hindenbourg'a verilmiş olan cevabı, daktilografi makinesile yazılmış 20 sahifeden ibaret olup bir “Riyaseticümhur| kabinesi” teşkili için müspet tek- | lifleri ihtiva etmektedir. BERLİN, 24 A.A. — Volff A- : Hi Reisicümhur tevdi ettiği cevap hakkında, resmi mehafilde hüküm süren zan ve tahmine gö- müzakerelere de- vam hususunda kapıyı açık bırak muştir. Mükâlemelere devam için Hit- ler'in bir usul teklif et mektedir. Reisicümhurun kararını bugün vermesi ihtimal dahilinde görülmektedir. Vuruşuyorlar Paraguaylılar birkaç bin ölü vermişler LA PAZ, 24. A. A, — Bolivya as keri makamların iddiasına göre Para gvay'ldar, son müsadeemlerde | bir kaç yüzü yaralı, ve birkaç bini ölü olmak üzere hayli zayinta uğramış- lardır. Yine ayni iddialara nazaran, Bolir yalılar; aralarında — birkaç zabit bu. lunan 300 esirden başka binlerce tü fek, mühint miktarda mühimmat ele geçrimişler ve ayrıca da 4 tayyare düşürmüşlerdir. Bolivyalıların zayiatı, ehemmi- yetsiz imiş. Bu zayiat, Paraguaylıla- rnkinin ancak dörtte bir raddesinde tahmin olunmaktadır. Aeropostalrezaleti PARIS, M.A A, — Baillmax La- font'un tevkifi münasebetile bu hu- İ masta şahsi olarak mümaileyhi alâ- | kadar etmekte olup (o Aero Postal servisleri ile bir alâkası olmadığı be Painleve, kumpanyanm 3 kıta üze çinde kamal geren pilalaı ie tekini vekile toplandı ANKARA, 24 (Milliyet) — Heyeti vekile, fırka içtimaını müteakıp İsmet Pş. nın riyasetinde saat on dokuzda toplandı. İçtima geç vakte kadar devam etmiştir. Mektep kitapları hakkında Maarif Vekilinin beyanatı ANKARA, 24. A.A. — Mektep kitapları etrafında bazı gazetelerdeki neşriyat dolayısile Maarif Vekili Beyefendiye müracaat ettik. Reşit Galip Beyefendi Ajansımıza şu beyanatta bulundular: “Mektep kitapları fiatlarının tesbitinde esas tutulan ve ev- velce mütehassıs komisyonca tayin olunan baremde tadile muh” taç noktalar vardır. Meseleyi yeniden tetkik etmek ve kitap fiatlarının mümkün olduğu kadar ucuza mal edecek esasları bulmak üzere bir komisyon teşkil ettim. Her halde çoçuk baba- larınm müelliflerin ve tabilerin menfaat ve hakkını koruyacak bir şekil bulunacaktır. Mensucat kontenjanında Japon yaya ayrılan miktar ANKARA, 24 (Milliyet) — Listede mensucat kontenjanı dan Jayonyaya 377 B. den 4400, 377 C. den 500, 381 C.den 6000, 381 D. den 1600 kilo verilmiştir. Millet meclisi müzakeratı ANKARA, 24 (A.A.) — B. M, Meclisi bugün reis vekili Re- fet Beyin riyasetinde toplanmığ ve 1931 mali senesi zarfında amanejman ve ağaç dikme işlerinde kullanılan orman fen me- murlarına yevmiye hesabiyle verilecek tazminata ait kanun lâyi hasmın birinci müzakeresini yaparak kabul etmiştir. Meclis Cumartesi günü toplanacaktır. Kıraliçe bugün geliyor IZMİR, 24 (Milliyet) — Kraliçe Keriman Halis Hanım | bugün İstanbula hareket etmiştir. Keriman H. Türk, ecnebi | bir çok aileler tarafından parlak bir surette teşyi edildi, kendi- sine buketler verildi. Kraliçe giderken: “Gönlümü İzmirde bırakıyorum” tir. Bekçiyi balta ile parçaladılar IZMIR, 24 (Milliyet) — Bergamanın Canköyü kırbekçisi Çankırılı Ali çavuşu Manisa hududunda Manisanın Arapdere köyünden İsmail, Musa, İsmail ve Mehmet namlarında dört ki- Şi balta ile parçaladıktan sonra zavallı bekçinin cesedini kuyu” ya atmışlardır. Caniler yakalanmışlar ve cürümlerini itiraf etmişlerdir. Ci- nayet mer'a yüzünden yapılmıştır. Polonya - Sovyet misakı MOSKOVA, 24 (A.A.) — Hariciye komiserliği Polonya ile Sovyetler arasında bu senenin 25 temmuzunda imzalanan a- demi tecavüz misakında derpiş olunan mukavele hariciye halk komiseri M, Litvinof ve Polonyanım Moskova sefiri M. Patek tarafından imzalanmıştır. demiş- Cenup hududunda asayiş meselesi , MARDİN, (Hususi) — Vali- Kaçakçı jandarma ve korucu MALATYA (Hususi) — Adı- vak Kalmaz valimize Nusaybinde iadeli e ret etmiş ve şereflerine gay ziyafetinde Yi Valimiz Talât B. kendilerine günkü idareniti devletimiz > kay yıllık kalenin | Haftalık Siyasi İcmal ) 6. Teşrinisani intihabatından , sonra Von Papen, alelâsul farka hi- derlerile temas etmek | isi ti. - kalmak üzre gelen Papen hüküme ti dört aydan biraz fazla zaman i önde am i terketmiş bulunuyor. X 'on Papen geçen yazın başlan- — gıçlarında iktidara geldiği zaman da Almanyanın dahili vaziyeti iyi değildi. Fakat beş aylık idareden ii, vaziyet | tün karışık bir Hiç bir fırkaya etmediği ve kendisi de ayrı | bir fırka teşkil etmediği halde Von istihfaf edilir edilmez istifa ettiği" ne bakılırsa, bu intihabatların ne maksatla yapıldığı pek sarih değil dir. Von Papen her halde muvaf ia bir Başvekil telâkki edi- i nasıl idare et- hakkında bir fikir e- > değildir. Bir bakıma göre dikta! idare et mek istediği ml iliyor. Bir ba- kıma göre de karunt yollardan ay- rılmak istemediği anlaşılıyor. İşte böyle diktatörlükle kanunperverlik arasında sallandı durdu; ve niha- yet yuvarlandı. Von Papen'in hür kümeti Almanyada bir şeyde mu- vaffak olmuştur: m fırkaları ve bütün Alman hükümetlerini leyhinde toplamakta... Von © Pa- pen iktidara geldiği zaman herkes niçin ve nasıl geldiğine hayret et-“ | listler yani hayret devam ediyor. Reisicümhur Hindenburg. kabi tifasından sonra fırka hi - te en büyük siyasi fırka Milli sosya ler fırkasıdır. Bina- enaleyh Reisicümhurun Hitler'i ka bineyi teşkile memur etmesi en ta- bii bir iştir. Ancak Hitler fırkasr nm mecliste mutlak ekseriyeti haiz olmadığını ileri sürerek, Hinden- burg hükümeti bazı kayıtlar ve şartlarla Hitlere tevdi edebileceği- ni bildirmiştir.Bu şartlar şunlardır: 1 — Kabinenin teşekkül tarzı Hin denburg'un muvafakatin. iran etmeli, 2 — Reisicümhur Milli mü dafna ve Hariciye mazırlarının ta- yininde daha çok kelâ ibi mak istiyor. nazırı kendisi tayin etmek emeli dedir. 3 — Prusya ile Almanya a- rasmdaki ikiliğin izalesi lâzımdır. 4 — Kanunu Esasinin R: 48 inci maddesi baki | kalacaktır. 5 — Reisicümhur iktısadi bir prog ram hazırlanmasını istiyor. İşin içyüzü şudur ki, Hinden - burg, Hitler'e itimat © edemiyor. Fırkası meclisin &n büyük siyasi fırkası olmasına rağmen, Hinden- burg fırka liderini tecrübesiz ve de magojiyi seven küçük politikacı te lâkki ediyor. Ve sinni ilerlediğin- den (85 yaşmı geçmiştir) ölecek olursa, Kanunu Esasiye göre Baş- vekil derhal yerine geçeceğinden, memleketin mukadderatını Hitler" € teslim etmek istemiyor. Telgraf haberlerine göre Hitler Hindenburg'un beş şartmı kabul etmek tasavvurunda değildir. Re- isicümhura hitaben yazdığı uzun bir mektupta bu gibi taahhütlere girmeyi kanuna uygun telâkki et- memekte olduğunu bildirmektedir. Binaenaleyh Von Papen çekilmiş olmakla Ir, henüz yeni Al yaan hükümetini, iline doğru kada bu, cidden müşkül bir iş gibi görünüyor. Her halde © fırkalarım vaziyetine göre yeni (hükümetin ds her şeyden evvel Hindenburgun tam itimadını hâiz olması lâzım şekilleri bir tarafa bırakarak inem leketi diktatörlükle idare etmesi de mümlcündür, Avrupa erleri. tarafından A merikaya tediye edilecek © borçlar meselesi haftanın en mühim mese- lesini teşkil etmekte — devam etti, Geçen bafta Fransa, İngiltere ve Belçika ayrı ayrı birer nota ile 15 könunuevvelde vadesi gelecek olan borçların tecilini | istemişlerdi. A- merika Reisicumhuru Hoover, der hal Vaşinton'a giderek bu mesele ile meşgul olmağa başladı, Ancak meseleyi nihai surette halledecek olan yeni Reisicumbur olduğuna göre, Hoover, Roosevelt'i de isti. | Ajans solgrafları, halef ile selef arasında uzun bir & konferanstan bahsediyorlar. Ancak bu konferans ta yeni Reisicumhur geçmiş işler için hiç bir mes'uliyet kabul edemi- yeceğini söylediği gibi, takip edile- cek hattı hareket hakkında da bir mütalea dermeyan etmediğini ha” be EM Koçak i /na geçmezden evvel v mes'uliyetli bir mesele hakkıoda ve fikir beyan etmiyeceği aşikâr- Haber verildiğine göre Hoover. Meclise, borçların tecilini tavsiye etmek niyetinde değildir. e Meclis gelecek ayın beşinde açılıyor. Bi- vaenaleyh taksitlerin tediyesi için ancak on gün kalacak ti Meclis bir şey yapamaz. Çünkü son içtima ında borçların tenzil veya tecil edil memesi hakkında Meclis karar ver © mişti. Reisicümbhurun elleri bu kar“ ığlanmıstır. Simdiki vaziye-" rarla ba; İmazdan evvel Hoover